7 olejków eterycznych najlepszych dla kobiet na stres i poprawę samopoczucia

Wiele kobiet ma problemy związane z nierównowagą hormonalną, np. zespół na­pięcia przedmiesiączkowego czy objawy menopauzalne. Nieustanny stres powoduje przeciążenie kortyzolem czy zaburzeia pracy tarczycy i nadnerczy. Olejki eteryczne, jako część zdro­wego stylu życia, obejmującego tech­niki redukcji stresu, dobrą jakość snu i odżywczą dietę, mogą w tym wypadku odmienić samopoczucie. 

Czym są olejki eteryczne? 

To całkowicie naturalne oleje, sta­nowiące złożoną mieszankę natu­ralnych związków chemicznych ekstrahowanych z pewnych części roślin – liści, kory, łupin i korzeni. Wydobywanie i zatężanie tych olejów może odbywać się kilkoma różnymi metodami. Może to być, na przykład, destylacja z wodą i/ lub parą wodną, mechaniczne prze­twarzanie znane jako wytłaczanie (stosowane tylko do uzyskiwania olejków ze skórek cytrusów) oraz proces zwany maceracją, czy­li namoczenie rośliny w oleju, stosowane tylko w bardzo ogra­niczonej liczbie przypadków. 

Po destylacji olejek zostaje oddzie­lony od wody, a więc staje się czystym olejem. Dzięki temu olejki są niezwykle silnie stężone – i bardzo silnie działają. Odrobina wystarcza na długo, a bar­dzo nieliczne olejki eteryczne można stosować w postaci w pełni stężonej.

Badania dotyczące działania olej­ków eterycznych są ograniczone, ale kilka prac wykazało ich zalety, szcze­gólnie dla aktywności hormonalnej. Wiele osób używa olejków eterycz­nych w celach leczniczych po prostu dlatego, że widzi ich skuteczność. 

Olejki eteryczne przeciwko stresowi 

Jedną z najważniejszych rzeczy, jakie możemy zrobić dla naszego zdrowia, jest zmniejszenie stresu, a przyjemne zapachy mogą pomóc to osiągnąć. Nasze opuszki węchowe połączone są z ciałem migdałowatym – częścią mózgu odpowiadającą za reakcje emo­cjonalne – jak również z hipokampem, gdzie przechowywane są wspomnienia.

Badania psychologiczne ujawniły siłę, z jaką zapachy oddziałują na pozytywne lub negatywne skojarzenia¹. Skojarzenia te mogą wpływać na poziom zarówno hormonów dobrego samopoczucia², jak i hormonu stresu, kortyzolu³, który może nasze samopoczucie bardzo popsuć. 

Lekarze konwencjonalni, chcąc po­móc nam poczuć się lepiej, opierają się przede wszystkim na lekach far­makologicznych. Ale gdyby coś mogło sprawić, że poczujesz się równie do­brze bez interwencji chemicznej, czyż nie warto byłoby tego spróbować? 

Żadna interwencja nie będzie jednako­wo skuteczna u wszystkich. Każdy z nas jest tak wyjątkową osobą, że to, co dzia­ła w pewien sposób u jednych, może przynieść przeciwny skutek u innych. Jednak użycie olejków eterycznych nie wiąże się niemal z żadnym ryzykiem, o ile stosuje się je we właściwy sposób. 

Nierównowaga hormonalna - niewidzialny problem

Nasz organizm wytwarza liczne hormo­ny, z których każdy ma określone zada­nia do wykonania, i jeśli poziom którego­kolwiek z nich jest zbyt wysoki lub zbyt niski, organizm może cierpieć. Nieprzy­jemnych objawów możemy doświadczać także wtedy, gdy zaburzony zostanie stosunek jednych hormonów do innych. W naszym organizmie mamy bardzo dużo hormonów, przenoszących istot­ne informacje do wielu układów. I nie chodzi tu tylko o hormony płciowe, które od razu przychodzą nam na myśl, choć, oczywiście, są one ważne. 

Nierównowaga estrogenu, proge­steronu i testosteronu może odpo­wiadać za przykre objawy, jakich doświadczają kobiety podczas me­nopauzy – uderzenia gorąca, zmę­czenie, przybieranie na wadze – oraz podczas cyklu miesiączkowego.

Równie silny wpływ mają kortyzol, insulina, hormony tarczycy i ludzki hormon wzrostu (HGH). Jeśli poziom któregoś z tych hormonów będzie zbyt niski lub zbyt wysoki, nasze zdro­wie również na tym ucierpi. Objawy mogą obejmować wzrost wagi, skrajne zmęczenie, depresję, lęk lub inne za­burzenia nastroju, bezsenność, bóle głowy i problemy z płodnością. 

Długotrwała nierównowaga naj­ważniejszych hormonów może spowodować dysfunkcję nadner­czy i tarczycy, co może prowadzić do jeszcze poważniejszych schorzeń. Dlatego tak ważne jest zrobienie wszystkiego, co w naszej mocy, by wyrównać poziom hormonów. 

Jakie są przyczyny braku równowagi? 

Hormony są wrażliwe, a bardzo wiele czynników może wywierać wpływ na ich poziom. Dlatego, oceniając nasze zdrowie, musi­my patrzeć na nie całościowo. Gdy prowadzimy możliwie jak naj­zdrowszy tryb życia, nasz organizm znacznie lepiej radzi sobie z zadaniem wyprodukowania odpowiedniej ilości hormonów w każdej sytuacji.

Gdy jednak organizm zostanie rozchwiany przez czynniki takie jak przewlekły stres, kontakt z toksycznymi chemi­kaliami, złe odżywianie i brak snu, można spodziewać się, że w którymś jego miejscu nastąpi załamanie, a zwy­kle dzieje się to właśnie w obrębie produkcji i sygnalizacji hormonalnej. 

Weźmy, na przykład, kortyzol. Gdy nadnercza wciąż wypompowują z sie­bie kortyzol, przestają wytwarzać inne, „mniej ważne” hormony, takie jak estrogen i progesteron. Dzieje się tak dlatego, że w okresach stresu przeżycie uzyskuje priorytet nad rozmnażaniem. Jednak obecnie nasz stres się­ga daleko poza troskę o przeżycie – martwimy się z powodu pracy, dzieci, starzejących się rodziców i innych obowiązków. Staramy się sprostać wszystkiemu. A organizm nie potrafi dostrzec różnicy. 

Zdrowy styl życia jest najlepszą obroną, a zmniejszenie stresu jest kluczem do zachowania dobrego zdrowia. Tu otwiera się pole do dzia­łania dla olejków eterycznych.

Wspaniała 7 - najlepsze olejki eteryczne wspierające równowagę hormonalną

Można odnieść wrażenie, że na wszystko znajdzie się jakiś olejek ete­ryczny, ale poniższa 7 jest szczegól­nie dobra dla przywracania i utrzy­mywania równowagi hormonalnej.

1. Szałwia muszkatołowa

W szeregu badań, choć niewielkich (i w dużej części prowadzonych na zwierzętach, przez co nie muszą stosować się do ludzi), wykaza­no, jaki wpływ na hormony może mieć olejek eteryczny z szałwii. Jedno z badań pokazało, że po inhalacji olejkiem z szałwii musz­katołowej poziom kortyzolu u uczestników obniżył się o 31%, a poziom 5-HTP (prekursora mela­toniny) wzrósł. U badanych spadł także poziom hormonu stymulującego tarczycę, choć efekt ten nie był znaczący statystycznie⁴.

Badania pokazały także, że aro­materapia jest skuteczna w łago­dzeniu skurczów miesiączkowych. W pewnym wstępnym badaniu stwierdzono nawet, że masaż z aro­materapią, do którego włączono szałwię muszkatołową, bardziej skutecznie pomagał w bólu mie­siączkowym niż lek przeciwbólowy – paracetamol (acetaminofen)⁷.

W innej pracy z 2010 r. wykazano, że inhalacja olejkiem z szałwii musz­katołowej obniżała ciśnienie krwi u kobiet i pomagała im odprężyć się podczas testów medycznych⁸. Ist­nieje więc dużo dobrych powodów, by wypróbować działanie tego olejku.

2. Kadzidłowiec

Gdy chodzi o zrównoważenie hormo­nów tarczycy T3 i T4, doskonałym rozwiązaniem jest olejek eterycz­ny z kadzidłowca. Udowodniono, że łagodzi on stany zapalne i obniża poziom kortyzolu⁹, co ma wielki wpływ na prawidłowe funkcjono­wanie tarczycy. A ponieważ stan zapalny powiązany jest z chorobami autoimmunologicznymi, kadzidło­wiec jest dobrym wyborem także dla wygaszenia takich objawów.

Choć i w tym przypadku badania są ograniczone, niektórzy lekarze z powodzeniem stosują kadzidłowiec do łagodzenia objawów miesiączki i menopauzy, takich jak ból, zaparcia, lęk, mdłości, bóle głowy i huśtawki nastrojów. Może on także pomóc w uregulowaniu produkcji estrogenu.

3. Lawenda

Olejek eteryczny z lawendy był przedmiotem wielu badań i udo­wodnił swój dobroczynny wpływ na zaburzenia żołądkowe¹⁰, depresję i stres, a także na ilość kortyzolu wydzielanego przez nadnercza¹¹.

Badanie z Wesleyan University pokazało, że terapeutyczne uży­cie olejku lawendowego może zwiększyć procentowy udział głębokiego, regenerującego snu wolnofalowego u mężczyzn i ko­biet¹². W innym badaniu wykaza­no, że wdychanie lawendy może łagodzić objawy depresji i huś­tawki emocjonalne, towa­rzyszące zespołowi napięcia przedmie­siączkowego¹³.

4. Mięta pieprzowa

Obecność mięty może być tu pewnym zaskoczeniem, ponieważ z reguły nie jest ona wykorzystywana w zespole na­pięcia przedmiesiączkowego czy innych problemach związanych z menstruacją. Jednak wykazano, że olejek z mięty pieprzowej wpływa na hormony oddziałujące na na­strój, więc jego zastosowanie może pomóc w uzdrawianiu emocjonal­nym, które z kolei może przyczynić się do utrzymania stabilności tych hormonów. Pomaga on również łagodzić objawy menopauzy¹⁵.

Zmianom hormonalnym towarzy­szą często bóle głowy, a inhalacje olejkiem z mięty pieprzowej mogą pomóc je zmniejszyć. W jednym z badań okazało się nawet, że ole­jek z mięty pieprzowej przyniósł taki sam efekt jak 1 g paracetamolu (acetaminofenu), ale bez poten­cjalnie niebezpiecznych skutków ubocznych, jakie wywołuje przyję­cie zbyt dużej dawki tego leku¹⁶.

5. Róża 

Olejek eteryczny z róży równoważy poziom testosteronu w organizmie, co jest istotne zarów­no dla kobiet, jak i dla mężczyzn. Róża znana jest też jako afrodyzjak, mogący pomóc w podniesieniu libido. Niskie libido powszech­nie wiązane jest z menopauzą.

Badanie z 2009 r. pokazało rów­nież, że różany olejek eteryczny sprzyja większemu poczuciu spokoju i rozluźnieniu niż placebo¹⁷, przez co może pomóc w zrównoważeniu kortyzolu i wsparciu nadnerczy. Stwierdzono również, że ten ob­niża on ciśnienie krwi i zmniejsza częstość oddechów. Olejek różany poprawia poziom serotoniny i in­nych neuropeptydów u myszy, zwiększając poczucie spokoju¹⁸. 

6. Rozmaryn 

Nadmiar estrogenu może mieć wielki wpływ na problemy takie jak nie­płodność i niektóre rodzaje raka. Na szczęście rozmarynowy olejek eteryczny jest w stanie usunąć z or­ganizmu nadmiar estrogenu, dzięki czemu może być bardzo pomocny w wysiłkach zmierzających do usu­nięcia nierównowagi hormonalnej.

Badania wyliczają szczegó­łowo liczne zalety rozmarynu. Na przykład, może on obniżać kortyzol¹⁹, zwalczać raka²⁰, popra­wiać pamięć i podnosić nastrój²¹. Co czyni rozmaryn tak skutecz­nym? Wielu naukowców uważa, że odpowiada za to jego działanie przeciwutleniające, wynikające ze składu chemicznego tej rośliny. 

7. Tymianek 

Ten olejek eteryczny wpływa na równowagę hormonalną poprzez podnoszenie poziomu progeste­ronu. Niepłodność wiązana jest z niskim poziomem progesteronu, zespołem policystycznych jajni­ków (PCOS) i depresją, a może także wpływać na poziom innych hormonów, zatem warto wypró­bować olejek tymiankowy. Badania potwierdzają jego równo­ważące działanie²², a użycie go jest z pewnością mniej ryzykowne niż wyszukiwanie synte­tycznych hormonów zastępczych, którym często towarzyszą po­ważne skutki uboczne.