Wpływ czekolady na zdrowie - najnowsze badania
Szwedzcy badacze w ramach Sztokholmskiego Programu Epidemiologii Serca (SHEEP), zebrali od 1 169 osób po zawale serca informacje na temat ich spożycia tego przysmaku, a następnie obserwowali ich przez 8 lat, by zobaczyć, jaki będzie stan ich zdrowia.
Stwierdzili, że im więcej zjadano czekolady, tym niższe było ryzyko śmierci w wyniku choroby serca – nawet po wzięciu pod uwagę innych czynników ryzyka, takich jak otyłość, palenie i spożycie alkoholu.
U osób regularnie raczących się czekoladą – 2 lub więcej razy w tygodniu – występowało do 3 razy niższe prawdopodobieństwo śmierci z powodu problemów z sercem niż u tych, którzy jej unikali. Nawet jedzenie czekolady rzadziej niż raz w miesiącu miało znaczący wpływ ochronny1.
Odkrycia te są intrygujące, ale nie zaskakujące. W ostatnim czasie pojawia się coraz więcej dowodów na to, że czekolada nie tylko nie jest niezdrowym przysmakiem, ale jest wręcz produktem funkcjonalnym o własnościach chroniących serce.
Lecz uwaga: nie wszystkie czekolady są sobie równe. Chociaż w szwedzkim badaniu nie rozróżniano ich poszczególnych rodzajów, to wiele prac naukowych wskazuje, że tylko ciemna czekolada ma prozdrowotne właściwości.
W jednym z eksperymentów stwierdzono, że tylko ciemna znacznie obniżała ciśnienie krwi u pacjentów z łagodnym nadciśnieniem, których losowo przydzielono do grupy otrzymującej 100 g tego przysmaku lub 90 g jego białej odmiany codziennie przez 2 tygodnie.
Tylko ciemna czekolada miała korzystne działanie, obniżając skurczowe ciśnienie krwi średnio o 11,9 mmHg, a ciśnienie rozkurczowe o 8,5 mmHg. Oznacza to, że czekolada jest równie skuteczna jak wiele spośród leków przeciwnadciśnieniowych, jakie aktualnie są dostępne na rynku2.
Gdy lekarze z uniwersytetu w Kolonii w Niemczech przeprowadzili podobne próby, lecz z mniejszą ilością ciemnej czekolady (zaledwie 6,3 g dziennie, co odpowiada 30 kaloriom), to – co ciekawe – nawet ta niewielka ilość była w stanie obniżać ciśnienie krwi o prawie 3 mmHg.
Choć to niewielki spadek, to jednak zastosowanie go w całej populacji, jak oszacowali badacze, „obniżyłoby względne ryzyko śmiertelności w wyniku udaru o 8%, śmiertelności w wyniku choroby wieńcowej o 5%, a śmiertelności z wszelkich przyczyn o 4%”3. Sugeruje to, że możemy cieszyć się korzyściami z jedzenia czekolady bez przybierania na wadze.
Gorzka czekolada obniża ciśnienie
Poza obniżaniem ciśnienia krwi ciemna czekolada najprawdopodobniej podwyższa także poziom „dobrego” cholesterolu HDL, obniżając jednocześnie „zły” cholesterol LDL4.
Wykazano również, że zmniejsza ona agregację płytek krwi (tworzenie skrzepów) i poprawia funkcjonowanie śródbłonka, wewnętrznej wyściółki tętnic, odpowiedzialnej za produkcję tlenku azotu, który rozszerza naczynia krwionośne i utrzymuje drożność światła naczyń5.
Jak to się jednak dzieje, że tak wysoko tłuszczowy i pełen cukru smakołyk może mieć dla nas tak dobroczynne działanie? Tabliczki ciemnej czekolady, używane w większości badań, zawierały co najmniej 70% stałych składników kakao. Chociaż zawierają one zazwyczaj ok. 12 g cukru, to kakao jest taką dawką zdrowia, że równoważy wszelkie niekorzystne skutki węglowodanów.
Kluczowymi składnikami kakao są flawanole, podgrupa naturalnych przeciwutleniających związków roślinnych zwanych flawonoidami, których dobroczynny wpływ na serce został już dobrze poznany6. Indianie Kuna z Panamy, regularnie spożywający duże ilości bogatego we flawanole kakao, praktycznie nie miewają nadciśnienia ani udarów, nawet pomimo tego, że dodają sól do swych potraw7.
Co się zaś tyczy tłuszczu w czekoladzie, to znaczna jego część obecna jest w postaci trójglicerydów stearynowych, które podwyższają poziom dobrego cholesterolu HDL i łatwo usuwane są z organizmu poprzez jelita8.
Tłuszcz spowalnia również tempo uwalniania cukru do krwiobiegu, co czyni ciemną czekoladę produktem o niskim indeksie glikemicznym (IG). Zanim lekarze zaczną zalecać tabliczkę czekolady dziennie, może jeszcze minąć trochę czasu, ale z pewnością już dziś sprawdza się stare powiedzenie: odrobina przyjemności nie zaszkodzi.
- J Intern Med, 2009; 266: 248-572
- Hypertension, 2005; 46: 398-4053
- JAMA, 2007; 298: 49-604
- Free Radic Biol Med, 2004; 37: 1351-9; J Nutr, 2008; 138: 1671-65 Circulation, 2007; 116: 2376-82;
- J Am Coll Nutr, 2004; 23: 197-2046
- Nutr Today, 2002; 37: 103-97
- Med Hypotheses, 2009 Jul 2; Epub przed wydaniem drukiem
- Crit Care Nurse, 2007; 27: 11-5