Suplementy na stawy

Zdrowe zakupy

Suplementy diety

Andrographis ParActin®

Suplementy diety

Ashwagandha KSM-66 BIO

Suplementy diety

AstaZine® Astaksantyna

Suplementy diety

Koenzym Q10

Suplementy diety

Kolagen UC-II®

Suplementy diety

Kurkuma BCM-95®

Suplementy diety

Żeńszeń fermentowany GS15-4®

Trzeba jednak zaznaczyć, że przed dokonaniem wszelkich większych zmian diety lub rozpoczęciem suplementacji wskazane jest nawiązanie współpracy z wykwalifikowanym i doświadczonym terapeutą żywieniowym.

Poniżej znajdziesz wskazówki dotyczące najlepiej zbadanych suplementów na stawy, przynoszących dobre rezultaty pod względem łagodzenia stanów zapalnych i poprawy funkcjonowania stawów. Miej jednak na uwadze, że nie są to magiczne pociski. Działają one głównie jako jeden z elementów leczenia holistycznego, które obejmuje także ustalenie przyczyn stanu zapalnego oraz stosowanie odpowiedniej diety, ćwiczeń fizycznych oraz terapii umysłu i ciała.

Poniższa lista związków biologicznych, ziół, enzymów, składników mineralnych, witamin i ekstraktów roślinnych została utworzona w oparciu o różnorodne źródła, pochodzące z wielu zakątków świata, m.in. indyjską medycynę ajurwedyjską, tradycyjną medycynę chińską oraz tradycyjną medycynę ludową z wielu różnych krajów.

Pierwsza część tego artykułu poświęcona jest suplementom diety na stawy, które w bezpośredni sposób leczą dnę moczanową (artretyzm) i jej objawy. Część druga zawiera listę naturalnych środków przeciwbólowych. Niektóre z wymienionych suplementów spełniają obydwa te zadania.

Jakie suplementy na stawy?

Opisane niżej substancje osiągają największą skuteczność w połączeniu ze wszystkimi sugestiami dotyczącymi stylu życia oraz podejścia do ciała i umysłu, jakie proponujemy.

Glukozamina i chondroityna

Te 2 niezwykłe, występujące naturalnie związki chemiczne, sprzedawane jako suplementy diety na stawy, zrewolucjonizowały alternatywne metody leczenia artretyzmu. Obydwa związki odgrywają bardzo istotną rolę we wspomaganiu wzrostu tkanki chrzęstnej - gąbczastego materiału pokrywającego końcówki kości w stawach i chroniącego je przed zużyciem.

Glukozamina jest zasadniczym budulcem proteoglikanów, wielkich cząsteczek w tkance chrzęstnej, nadających jej elastyczność i własności protekcyjne, a także utrzymujących właściwe smarowanie stawów oraz ich elastyczność poprzez wiązanie wody w macierzy chrząstki. Działanie glukozaminy polega na powstrzymywaniu rozpadu proteoglikanów i odbudowywaniu uszkodzonej chrząstki. Jak pokazują badania kliniczne, jest ona również naturalnym środkiem przeciwzapalnym.

Chondroityna, jeszcze większa cząsteczka tkanki chrzęstnej, pomaga zachować odpowiednią ilość płynów stawowych, spowalniając uszkodzenia chrząstek i wspomagając ich odbudowę¹. Pomaga redukować straty tkanki chrzęstnej już w ciągu 6 miesięcy od rozpoczęcia suplementacji². W podsumowaniu niedawnego przeglądu dowodów naukowych stwierdzono, że przyjmowany doustnie siarczan chondroityny „jest cenną i bezpieczną metodą leczenia objawowego choroby zwyrodnieniowej stawów”. Co ciekawe, w jednym z badań okazało się, że przyjmowanie dawki 800 mg dziennie przyniosło niemal takie same efekty, jak 1,2 g dziennie³. Często zaleca się przyjmowanie chondroityny w połączeniu z glukozaminą. Jedna z teorii mówi, że działanie obu tych substancji polega na poprawie jakości płynu maziowego w przestrzeni międzystawowej⁴.

Suma dowodów potwierdzających ich efekt leczniczy jest imponująca. Jedną z najbardziej kompleksowych prac było międzynarodowe badanie, obejmujące ponad 200 pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów kolanowych. Przez 3 lata podawano im codziennie 1,5 g glukozaminy lub placebo. Jak wykazała ocena z podwójną ślepą próbą, w grupie placebo nastąpiło spodziewane pogorszeniem stanu stawów, natomiast u osób stosującuch glukozaminę stawy pozostały nietknięte. Towarzyszyła temu odpowiednia poprawa w zakresie odczuwania bólu i mobilności, przy braku znaczących skutków ubocznych. Badacze byli pod wrażeniem „długofalowych efektów działania glukozaminy, łączących modyfikację struktury z modyfikacją objawów. Z tego względu wydaje się jedną z pierwszych naturalnych substancji wywierających rzeczywisty wpływ na samo schorzenie”⁵.

Badanie to okazało się przełomem dla zwolenników suplementów diety, bowiem komentarz medyczny, jakim opatrzono jego publikację, zawierał skierowane do lekarzy napomnienie, by zaczęli oni „uwzględniać możliwość, iż liczne produkty żywnościowe mogą przynosić cenne efekty terapeutyczne”⁶.

W innym badaniu 80 pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów otrzymywało 500 mg siarczanu glukozaminy lub placebo 3 razy dziennie. Wprawdzie objawy zmniejszyły się w obu grupach, jednak u osób przyjmujących glukozaminę uległy one znacznie wyraźniejszemu złagodzeniu niż w grupie placebo - odpowiednio 73% do 41%. Co więcej, próbka chrząstki z grupy placebo, oglądana pod mikroskopem elektronowym, wykazywała oznaki choroby zwyrodnieniowej, podczas gdy próbki pobrane od pacjentów leczonych glukozaminą bardziej przypominały zdrową chrząstkę⁷.

Społeczność medyczna generalnie dyskredytuje te suplementy, powołując się na badania, według których substancja ta nie przynosi żadnych rezultatów (choć skrytykowano je jako zawierające poważne błędy i niewłaściwie zaprojektowane), a nie odnosząc się poważnie do wciąż rosnącej fali poprawnie przeprowadzonych testów wykazujących jednoznacznie skuteczność glukozaminy.

Całkiem niedawno porównano jej działanie z wpływem konwencjonalnych niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). W badaniu 600 pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów, prowadzonym w całej Europie, porównano skuteczność kombinacji chondroityny i glukozaminy z celekoksybem, jednym z najpopularniejszych inhibotorów COX-2. Suplementy były równie skuteczne jak celekoksyb: po upływie 6 miesięcy w obu grupach nastąpiła redukcja obrzęku stawów o ponad 50% oraz podobna poprawa pod względem bólu, sztywności i funkcjonalności stawów⁸.

Ponadto gdy zebrano dane z 54 badań, obejmujących łącznie ponad 16 tys. pacjentów, okazało się, że glukozamina i chondroityna, razem lub pojedynczo, są równie skuteczne jak celekoksyb w łagodzeniu bolesnej choroby zwyrodnieniowej kolan, chociaż tylko połączenie obu suplementów przynosiło znaczącą poprawę funkcjonowania stawów i prowadziło do znacznej redukcji zwężenia szpary stawu kolanowego - zjawiska powszechnie towarzyszącego temu schorzeniu⁹.

Sama chondroityna również pokonała celekoksyb pod względem zdolności zmniejszania utraty chrząstki w chorobie zwyrodnieniowej stawów kolanowych, choć obydwa leki były równie skuteczne w łagodzeniu bólu i podnoszeniu funkcjonalności stawów¹⁰.

Suplementy na stawy kontra ibuprofen

Glukozamina wygrywa także z ibuprofenem jako środkiem przeciwbólowym w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów. W jednym z badań pacjenci ze schorzeniami stawu skroniowo-żuchwowego (SSŻ) leczeni glukozaminą odczuwali mniejszy ból i mieli mniej trudności z otwieraniem ust niż grupa przyjmująca ten lek przeciwbólowy¹¹.

Hydrolizat kolagenu

Jak wykazano, hydrolizat kolagenu, czyli żelatyna, przynosi korzyści w leczeniu choroby zwyrodnieniowej i innych schorzeń stawów u pacjentów z artretyzmem¹² oraz powstrzymuje jego postępy u myszy¹³. Sugerowana dzienna dawka: do 1,2 g.

CH-Alpha

To zarejestrowany produkt, którego głównymi składnikami aktywnymi są hydrolizowany kolagen, ekstrakty z korzenia imbiru (Zingiber offi cinale), kadzidłowca (Boswellia serrata) i owoców dzikiej róży (Rosa canina) oraz witamina C. Dostępny jest w postaci doustnej i w żelu, który zawiera również arnikę górską (Arnica montana) oraz olej z nasion słonecznika. CH-Alpha był przedmiotem kilku badań¹⁴. W jednym z nich, prowadzonym w Olimpijskim Ośrodku Treningowym Rhein-Ruhr w Essen w Niemczech, 100 sportowcom podawano codziennie po 10 g CH-Alpha przez 12 tygodni. Przed rozpoczęciem kuracji oceniono ich wyjściowy poziom mobilności i doznań bólowych. Ci przyjmujący suplement wykazali znaczną poprawę we wszystkich zakresach bólu i mobilności¹⁵.

Kwas hialuronowy

To kolejny z materiałów budulcowych tkanki chrzęstnej. Podawany jako suplement może obniżać produkcję enzymów uszkadzających zdrową tkankę chrzęstną oraz zakłócać przekazywanie sygnałów bólowych. Wstrzykiwany bezpośrednio do stawu kolanowego poprawia jego funkcjonowanie¹⁶. Można przyjmować go również doustnie. Jak pokazują badania na zwierzętach, w takiej formie wydaje się on działać najskuteczniej, pod warunkiem, że podawany jest w preparacie zawierającym fosfolipidy¹⁷. W jednym z badań pacjenci z chorobą zwyrodnieniową stawów kolanowych odczuwali mniejszy ból i ogólną większą poprawę funkcjonowania stawów, gdy przyjmowali doustne suplementy codziennie przez 8 tygodni¹⁸. Kwas hialuronowy czasami wstrzykiwany jest bezpośrednio do stawu, by działał w nim jako środek smarujący. Proces ten nosi nazwę wiskosuplementacji. Niedawne badania pokazały, że jest on skuteczny w chorobie zwyrodnieniowej stawów kolanowych i skokowych, a pacjenci zauważają znaczną poprawę w postaci złagodzenia bólu i zwiększenia funkcjonalności stawów¹⁹. Sugerowana dzienna dawka: 40 mg.

MSM (metylosulfonylometan)

Jest źródłem biodostępnej siarki, występującej w tkankach i płynach wszystkich roślin, zwierząt i ludzi. Może zmniejszać ból i obrzęk, a także powstrzymywać niszczenie stawów poprzez wychwytywanie wolnych rodników wywołujących stany zapalne. Wykazano, że łagodzi ból i poprawia funkcjonowanie stawów, gdy przyjmowany jest doustnie przez co najmniej 12 tygodni²⁰. Sugerowana dzienna dawka: do 1,2 g w dawkach podzielonych.

SAMe (S-adenozylometionina)

Ten naturalnie występujący związek chemiczny, obecny praktycznie we wszystkich tkankach i płynach organizmu, znany jest z silnego działania przeciwzapalnego. Poza łagodzeniem bólu może on też poprawiać funkcjonowanie stawów i zmniejszać ich sztywność²¹. Badania z podwójną ślepą próbą wykazały, że u osób cierpiących na chorobę zwyrodnieniową stawów SAMe (1,2 g dziennie) redukuje ból, sztywność i obrzęk lepiej niż placebo, i jest w tym równie skuteczny, jak leki przeciwbólowe, takie jak ibuprofen czy naproksen²². Jak się wydaje, SAMe stymuluje produkcję tkanki chrzęstnej, a nawet - choć badacze nie wiedzą dokładnie, dlaczego - może zmniejszać stan zapalny, wywierać wpływ na syntezę chrząstki i wydłużać jej żywotność, jak również intensyfikować produkcję przeciwutleniaczy²³. Sugerowana dzienna dawka: do 1,2 g w dawkach podzielonych.

Niezmydlalne frakcje oleju z awokado/soi (ASU)

Te specjalne mieszanki olejów mogą wspomagać regenerację chrząstek i obniżać poziom krążących cytokin prozapalnych, poprawiając w ten sposób funkcjonowanie stawów, a także łagodząc ból i zmniejszając potrzebę stosowania niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ)²⁴.

Witaminy i minerały

Jeżeli artretyzm już się pojawił, przeciwutleniające witaminy C i E oraz selen wykazują zdolność zmniejszania bólu spowodowanego reumatoidalnym zapaleniem stawów²⁵. Osoby cierpiące na to schorzenie odnoszą korzyści z suplementacji witaminą E, beta-karotenem i selenem²⁶, a często stwierdza się u nich także niedobór cynku²⁷. Sugerowane dzienne dawki: Lekarze tacy jak dr John Mansfield zalecają pacjentom suplementację dobrym zestawem multiwitaminowo- mineralnym, zawierającym cynk (50 mg), selen (200 mcg) i witaminę D (2000-3000 j.m.), jeżeli pacjent cierpi na jej niedobór.

Witamina C ma zasadnicze znaczenie dla syntezy kolagenu; przyjmowanie jej w megadawkach, wynoszących 1 g lub więcej, może obniżyć ryzyko ubytku chrząstki o 70%²⁸. Z kolei witamina E pomaga w łagodzeniu bólu, a prawdopodobnie wywołuje też efekt przeciwzapalny²⁹. Należy więc przyjmować je razem. Dzienne dawki 1200-1800 j.m. witaminy E mogą znacznie zmniejszyć ból stawów³⁰. Sugerowane dzienne dawki: 1-3 g witaminy C, 1200-1800 j.m. witaminy E

Witaminy z grupy B Wykazano, że poszczególne witaminy z grupy B pomagają zwiększać ruchomość stawów i łagodzić ból u osób cierpiących na artretyzm. Niacynamid, forma witaminy B₃, zmniejsza stany zapalne, zwiększa ruchomość stawów i zmniejsza potrzebę uśmierzania bólu za pomocą leków przeciwzapalnych pierwszego rzutu, które przepisywane są pacjentom z chorobą zwyrodnieniową stawów³¹. Udowodniono, że witaminy B₅ (kwas pantotenowy) i B₃ (niacynamid) działają korzystnie w dawkach 25 mg. Wykazano również, że witamina B₁₂ i kwas foliowy pomagają zwiększyć siłę uchwytu u pacjentów z zapaleniem stawów dłoni i palców³². U osób cierpiących na reumatoidalne zapalenie stawów przyjmujących metotreksat suplementy kwasu foliowego mogą zmniejszać toksyczność tego silnego leku immunosupresyjnego³³. Sugerowane dzienne dawki: Witaminy z grupy B powinny być przyjmowane w postaci zbilansowanego suplementu B-complex. Nie należy zażywać ich wieczorem. Witamina B₅: 25 mg, B₁₂ i kwas foliowy po 800 mcg oraz niacynamid 900 mg-4 g dziennie w dawkach podzielonych - ale wyłącznie pod nadzorem lekarza, ponieważ wysoki poziom tej witaminy może wywołać nietolerancję glukozy i spowodować uszkodzenie wątroby.

Bor, naturalny składnik mineralny, od lat stosowany jest bez skutków ubocznych jako suplement na stawy w chorobach artretycznych³⁴. Podaje się go również przy osteoporozie. Bor podawany szczurom i kurczętom zwiększa wytrzymałość ich kości. Niezbędne są jednak badania kliniczne, które określą dokładnie jego wpływ na ludzi³⁵. Jak sugeruje dr Melvyn Werbach, jako że wciąż nie ustalono minimalnej zalecanej dziennej dawki, pacjenci powinni zwiększać spożycie bogatych w bor produktów (warzyw takich jak soja, kapusta, sałata i groszek; owoców takich jak jabłka, daktyle, rodzynki i śliwki; oraz orzechów, a zwłaszcza migdałów, laskowych i ziemnych).

Olej magnezowy Gdy spada poziom magnezu, następuje wyraźny wzrost poziomu cytokin prozapalnych, a także histaminy - przynajmniej u gryzoni³⁶. Wiele osób twierdzi, że regularne rozpylanie na skórze oleju magnezowego i wcieranie go w bolesne miejsca przynosi ulgę w bólu stawów związanym ze schorzeniami artretycznymi.

Miedź Jeżeli chorujesz na reumatoidalne zapalenie stawów, pomyśl o sprawdzeniu poziomu miedzi w organizmie, gdyż osoby z tym schorzeniem często wykazują jej niedobór. Suplementację stosuj wyłącznie pod kierunkiem wykwalifikowanego i doświadczonego lekarza.

Suplementy diety w dnie moczanowej

Do suplementów, które mogą być pomocne w dnie moczanowej, należą: oleje rybne, witaminy C, E oraz z grupy B (szczególnie kwas foliowy).

Witamina D

Znaczenie witaminy D Jak widzieliśmy, wiele spośród wymienionych wyżej składników, wykorzystywanych jako środki przeciwartretyczne, ma również skuteczne działanie przeciwbólowe, a jednym z najciekawszych naturalnych suplementów, o jakich należy pamiętać, gdy chcemy złagodzić ból artretyczny, jest witamina D.

W ogólnokrajowym badaniu blisko 7 tys. osób dorosłych z całej Wielkiej Brytanii naukowcy z Instytutu Zdrowia Dzieci w Londynie wykryli powiązanie między niskim poziomem witaminy D i przewlekłym rozprzestrzenionym bólem. Wprawdzie uzyskane wyniki nie były znaczące w przypadku mężczyzn, ale u kobiet występowanie chronicznego bólu zmieniało się w zależności od stężenia witaminy D w organizmie. Kobiety z poziomem witaminy D między 75 a 99 nmol/l - w zakresie uważanym za niezbędny dla zdrowia kości - wykazywały najniższy odsetek bólu: zaledwie nieco ponad 8%. Dla kontrastu, u kobiet, u których poziom witaminy D był niższy niż 25 nmol/l, odsetek bólu był niemal dwukrotnie wyższy i wynosił 14,4%³⁷.

Podobne wyniki uzyskano w badaniu amerykańskim. Naukowcy z Mayo Clinic w Rochester w stanie Minnesota odkryli związek pomiędzy nieodpowiednim poziomem witaminy D a ilością leków zawierających opiaty, jakie przyjmowali pacjenci cierpiący na przewlekły ból. Osoby o niskim poziomie witaminy D stosowały niemal dwukrotnie wyższe dawki leków przeciwbólowych niż ci, u których był on właściwy. Ponadto, pacjenci z niedoborem słonecznej witaminy zgłaszali gorsze funkcjonowanie fizyczne oraz gorszą ogólną ocenę zdrowia³⁸.

Chociaż te 2 badania nie stanowią dowodu na to, że brak witaminy D wywołuje przewlekły ból, wnoszą jednak swój wkład do rosnącego zbioru danych wskazujących na jej istotną rolę w ograniczaniu bólu. Według obszernego przeglądu dotychczasowych badań, niewystarczający poziom witaminy D ma związek z długą listą bolesnych schorzeń, takich jak bóle kości i stawów, bóle mięśniowe, fibromialgia, choroby reumatyczne, zwyrodnieniowa choroba stawów i inne³⁹.

Znaczna część tych badań koncentruje się na przewlekłym bólu, dotyczącym mięśni i szkieletu. Dr Stewart Leavitt zestawił 22 badania kliniczne nt. poziomu witaminy D u pacjentów z tego rodzaju bólem. Ogółem we wszystkich tych studiach średnio 70% badanych z przewlekłym bólem mięśniowo-szkieletowym wykazywało jej niedobór.

Dowody potwierdzają również, że suplementacja witaminą D może prowadzić do bardzo znacznego zmniejszenia bólu. U 95% spośród ponad 350 osób z chronicznym bólem pleców terapia witaminą D spowodowała objawową poprawę⁴⁰.

Suplementy diety o działaniu przeciwzapalnym

Poza witaminą D osobom cierpiącym na przewlekły ból mogą przynieść korzyść także inne substancje odżywcze.

Należą do nich:

• enzymy proteolityczne (trawienne), takie jak bromelaina oraz
• aminokwasy, takie jak d-fenyloalanina i l-tryptofan.

Stwierdzono, że enzymy proteolityczne, przyjmowane wraz z kombinacją glukozaminy/ siarczanu chondroityny, są równie skuteczne jak NLPZ w schorzeniach zapalnych, takich jak zapalenie stawu barkowego lub kolanowego⁴¹, podczas gdy aminokwasy wydają się zwiększać tolerancję na ból⁴².

Do naturalnego łagodzenia bólu w dnie moczanowej często zalecane są odmiany rośliny o nazwie diabelski pazur (Harpagophytum procumbens lub H. radix), gdyż istnieją dowody ich skuteczności w różnych postaciach artretyzmu⁴³.

Artykuł ukazał się pod nazwą "Suplementy dla artretycznych stawów" w wydaniu papierowym ARTRETYZM.