Nasze magazyny
Neuropatia obwodowa — objawy i przyczyny
Ciągłego mrowienia i drętwienia doświadczają każdego dnia miliony osób cierpiących na neuropatię obwodową. Oto podstawowe informacje o tej nieuleczalnej chorobie i kilka podpowiedzi, jak z nią żyć.
Przyczyną neuropatii obwodowej jest uszkodzenie nerwów łączących kończyny z rdzeniem kręgowym i mózgiem. W rezultacie dochodzi do osłabienia przesyłania impulsów nerwowych lub wyzwalane są one spontanicznie.
W zależności od tego, który z nerwów i w jakim stopniu ulega uszkodzeniu, chory może doświadczać uczucia bólu, drętwienia, pieczenia, mrowienia, przeczulicy, osłabienia mięśni i innych objawów w miejscach, za których unerwienie odpowiada uszkodzony nerw.
Kto znajduje się w grupie ryzyka neuropatii obwodowej?
Głównym czynnikiem ryzyka jest cukrzyca, szczególnie w przypadku osób cierpiących na nią dłużej niż 25 lat lub u których nie unormowano prawidłowo glikemii. Osoby w stanie przedcukrzycowym, z poziomem glukozy we krwi tylko nieznacznie podwyższonym, również znajdują się w grupie ryzyka.
Większe prawdopodobieństwo zachorowania na neuropatię obwodową dotyczy także:
- palaczy,
- osób nadużywających alkoholu,
- pacjentów poddawanych chemioterapii,
- osób cierpiących na choroby autoimmunologiczne, takie jak toczeń czy reumatoidalne zapalenie stawów,
- osób mających choroby wątroby i nerek,
- osób mających niedobory witamin B12 i B1 bądź żelaza.
Mechaniczne uszkodzenie nerwów, do jakiego dochodzi np. w przebiegu zespołu cieśni nadgarstka, również może się stać przyczyną neuropatii obwodowej, podobnie jak przyjmowanie niektórych leków. Aż w 30% przypadków przyczyna schorzenia pozostaje nieustalona.
Jak diagnozuje się neuropatię obwodową?
Jeśli obserwujesz u siebie objawy neuropatii obwodowej, lekarz może potwierdzić diagnozę za pomocą szybkich testów neurologicznych, polegających na ocenie odczuwania bólu, delikatnego dotyku i wibracji na powierzchni skóry. Sprawdza się ponadto odruchy mięśniowe oraz siłę mięśni.
Jeśli wyniki sugerują neuropatię obwodową, lekarz z reguły zaleca dodatkowe badania, które pomagają ustalić, z jakim rodzajem neuropatii mamy do czynienia. Istnieje bowiem ponad 100 odmian tej choroby, różniących się między sobą przyczynami, objawami i rodzajem uszkodzenia nerwów.
Jak przebiega leczenie neuropatii obwodowej?
Sposób leczenia uzależniony jest od przyczyny neuropatii oraz nasilenia objawów. Jeśli powodem wystąpienia choroby są niedobory żywieniowe, ich uzupełnienie często łagodzi objawy. W przypadku, gdy jest skutkiem ubocznym przyjmowania leków, konieczna jest ich zmiana.
Zdarza się jednak, że dochodzi do nieodwracalnego uszkodzenia nerwów np. wskutek cukrzycy lub innych chorób przewlekłych, a wtedy sposobem na hamowanie postępu neuropatii jest zapanowanie nad schorzeniami, które ją powodują, co niestety bywa trudne.
W takim przypadku stosuje się również leczenie objawowe, polegające m.in. na usuwaniu bólu i uczucia mrowienia. W łagodnych przypadkach pomagają leki przeciwbólowe dostępne bez recepty. Lekarz może nam również wystawić receptę na leki przeciwdepresyjne czy przeciwdrgawkowe.
Jeśli ból ograniczony jest do jednego miejsca, lekarz może zaordynować leczenie miejscowe, np. stosowanie plastrów z pochodzącą z ostrych papryczek kapsaicyną lub działającą znieczulająco lidokainą.
Kilka zakrojonych na mniejszą skalę badań klinicznych potwierdza, że terapia TENS, czyli przezskórna elektryczna stymulacja nerwów, przynajmniej doraźnie jest skuteczna w łagodzeniu objawów neuropatii obwodowej u cukrzyków.
Polega ona na generowaniu impulsów nerwowych przez elektrody przyklejone do skóry tam, gdzie chory odczuwa ból. Jest dostępna w gabinetach fizjoterapeutów, można ją również przeprowadzać za pomocą przenośnych urządzeń w warunkach domowych.
Co jeszcze może pomóc w neuropatii obwodowej?
Fizjoterapia często pomaga chorym cierpiącym na neuropatię obwodową w odzyskaniu sprawności, a terapia behawioralno-poznawcza ułatwia radzenie sobie z negatywnym myśleniem i nawykami, które mogą powodować nasilenie niepokoju i odczuwania bólu.
Przegląd badań opublikowany w 2014 r. w czasopiśmie "Frontiers of Cellular Neuroscience" dowodzi, że codzienne ćwiczenia poprawiają funkcjonowanie nerwów, zmniejszają ból i uczucie odrętwienia oraz ułatwiają chorym poruszanie się.
Jeśli objawy neuropatii obwodowej dotyczą nóg lub stóp, należy regularnie sprawdzać, czy nie pojawiły się na nich rany, otarcia lub pęcherze. Mogą one powstawać wskutek zaburzeń czucia i ulec zakażeniu, jeśli nie zostaną opatrzone.
Neuropatia obwodowa — leczenie alternatywne
- Techniki relaksacyjne, takie jak kontrolowane głębokie oddychanie i progresywna relaksacja mięśni (w Polsce znana jako trening Jacobsona – przyp. red.), ponieważ zmniejszają towarzyszący neuropatii obwodowej ból i dyskomfort.
- Kolejnym sposobem na radzenie sobie z bólem jest akupunktura, jednak w tym przypadku istnieje niewiele dowodów na jej skuteczność.
- Neurofeedback, jeden z rodzajów terapii biofeedback (biologiczne sprzężenie zwrotne), jest obecnie badany pod kątem skuteczności w leczeniu neuropatii obwodowej spowodowanej przez chemioterapię. Polega on na monitorowaniu, za pomocą elektrod umieszczonych na głowie, fal mózgowych tworzących się pod wpływem bólu. Są one wyświetlane na monitorze, a pacjenci uczą się technik wpływania na fale mózgowe w celu zmniejszenia odczuwanego bólu.
Medyczna marihuana łagodzi ból w neuropatii obwodowej
Przegląd 13 badań klinicznych, opublikowany w sierpniu 2017 r. na łamach "Annals of Internal Medicine", dowodzi, że pomocna w łagodzeniu bólu towarzyszącego neuropatii obwodowej może być także medyczna marihuana.
Wyniki tych badań wykazały, że marihuana faktycznie przynosi ulgę niektórym chorym. Jednak niezbędne są kolejne badania, długoterminowe, które określą efektywność takiej terapii i jej bezpieczeństwo.
