Czy istnieje związek między nowotworami a cukrzycą?

Jeśli w ciągu ostatnich kilku lat zauważyłaś/-eś stopnio­wy wzrost poziomu cukru we krwi, możesz pomyśleć, że to nic wielkiego. Jednak w rze­czywistości regularne skoki glike­mii mogą być przyczyną czegoś więcej niż nadwrażliwości na in­sulinę, zaburzeń metabolicznych i cukrzycy. Inna wyniszczająca przewlekła choroba, która często ma powiązania z rosnącym pozio­mem cukru we krwi, to rak.

Pod­czas gdy świat medycyny usiłuje odkryć ostateczny związek między tymi dwoma podstępnymi zaburzeniami, przyjrzyjmy się podejściu medy­cyny integracyjnej do ich leczenia i – co ważniejsze – profilaktyki.

Dlaczego cukrzyca jest niebezpieczna?

Cukrzyca typu 2 charakteryzuje się niezdolnością organizmu do prawi­dłowego wytwarzania i/lub wyko­rzystywania insuliny, co powoduje przewlekły wzrost poziomu glukozy we krwi, który z czasem niszczy or­ganizm.

Krótkoterminowo choroba może powodować intensywne pra­gnienie, częste oddawanie moczu, niewyraźne widzenie, spowolnienie gojenia ran, neuropatię (mrowienie lub drętwienie kończyn), świąd skóry i zakażenia drożdżakowe, a to tylko kilka najczęstszych objawów.

W dłuższej perspektywie nie­kontrolowany wzrost poziomu cukru we krwi może mieć znacz­nie większy wpływ na zdrowie. Niezdiagnozowana lub nieleczona cukrzyca typu 2 może prowadzić do przewlekłego stanu zapalnego, utraty kończyn, problemów z ner­kami, ślepoty i powikłań sercowo­-naczyniowych, w tym zawału serca i udaru mózgu. Ten zaburzony stan organizmu stanowi również podatny grunt do rozwoju wszelkiego rodzaju nowotworów. Czas zacząć poważnie traktować kontrolę poziomu glukozy we krwi i profilaktykę cukrzycy.

Czy cukrzyca i nowotwory mają coś wspólnego?

Choć cukrzyca to zaburzenie meta­boliczne, a rak rozwija się w wyniku niekontrolowanego namnażania zło­śliwych komórek, związek między cukrzycą typu 2 i kilkoma typami nowotworów jest skomplikowany, ale bardzo realny. Wciąż staramy się zrozumieć jego istotę, ale wiadomo, że obu chorób dotyczą ogólnoustrojowy stan zapal­ny, zaburzenia równowagi hormo­nalnej, stres oksydacyjny i wybory z zakresu stylu życia. Oto niektóre z głównych możliwych do opa­nowania czynników ryzyka, które są wspólne dla cukrzycy i raka.

• Spożywanie alkoholu -wykazano, że jeden napój alkoholowy dziennie w przypadku kobiet, a dwa w przy­padku mężczyzn to wzrost ryzyka wystąpienia zarówno cukrzycy, jak i raka. W styczniu tego roku naczelny lekarz USA zasugerował dodanie do napojów alkoholowych etykiet ostrzegawczych, wyraźnie wskazujących na fakt, że ich picie zwiększa prawdopodobieństwo rozwoju raka jamy ustnej, gardła, krtani, przełyku, piersi, wątro­by, jelita grubego i odbytnicy.
• Brak aktywności - regularna aktyw­ność fizyczna pozytywnie wpływa na wszystkie obszary zdrowia. Osoby regularnie aktywne są mniej nara­żone na diagnozę raka i cukrzycy.
• Otyłość - znaczna nadwaga lub otyłość zaburza poziom hormonów, zwiększa stan zapalny w całym organizmie i może powodować insulinooporność – wszystkie te czynniki zwiększają ryzyko wystąpienia obu schorzeń.
• Palenie tytoniu - jest główną przyczyną możliwych do unik­nięcia zgonów oraz istotnym czynnikiem ryzyka wystąpienia słodkiej choroby i nowotworu. 

Stan zapalny - największe źródło problemu

Chroniczny ogólnoustrojowy stan zapalny również jest wspólnym objawem cukrzycy i raka. Stan za­palny leży właściwie u podstaw niemal każdej choroby przewlekłej.

Organizm posługuje się natural­ną reakcją zapalną w odpowiedzi na uraz lub uszkodzenie. Jest ona konieczna do przebiegu procesu leczenia. Wyobraźmy sobie zaczer­wienienie, obrzęk, ucieplenie i inne objawy towarzyszące otarciu kolana lub skręceniu kostki. Ostra reakcja zapalna, która wspomaga naprawę uszkodzeń i powrót do zdrowia, ustępuje po wyleczeniu problemu. 

Jaki poziom CRP jest prawidłowy?

Jednak kłopoty pojawiają się, gdy ta reakcja zapalna trwa mie­siącami lub nawet latami. W tym stanie nierównowagi uporczywe zapalenie powoduje dysfunkcję komórkową i może z czasem osła­biać narządy oraz układy całego organizmu. Na szczęście proste badanie laboratoryjne pozwala zmie­rzyć poziom białka C-reaktywnego (C-reactive protein, CRP) we krwi i określić, czy występuje stan zapal­ny, a jeśli tak, to w jakim stopniu. 

• Niski poziom CRP (poniżej 0,3 mg/dl) uważa się za zdrowy. War­tości 0,3-1 mg/dl mieszczą się w ka­tegorii od normalnego do drobnego wzrostu. Mogą być spowodowane otyłością, ciążą, chorobą dziąseł, przeziębieniem lub siedzącym trybem życia. Poziom w zakresie 1-10 mg/dl oznacza umiarkowany wzrost i świadczy o ogólnoustrojo­wym stanie zapalnym, który może być wywołany przez zaburzenia autoimmunologiczne, poważną in­fekcję, problemy z sercem lub raka. 
• Jeśli poziom CRP przekracza 10 mg/dl, prawdopodobną przyczy­ną jest ostra infekcja bakteryjna lub wirusowa, zapalenie naczyń lub poważny uraz.
• Ekstremalnie pod­wyższone stężenie – 50 mg/dl lub wyższe – może wskazywać na po­socznicę lub inne śmiertelne za­każenia bakteryjne². Na szczęście szereg zmian w stylu życia (o których wkrótce opowiem) może zwalczać ogólno­ustrojowy stan zapalny i obniżać ryzyko wystąpienia zarówno raka, jak i cukrzycy. 

Zapobieganie – najlepsze lekarstwo. Jak zmodyfikować dietę i styl życia?

Zajęcie się możliwymi do opanowa­nia czynnikami, które zwiększają ryzyko rozwoju cukrzycy i raka, może wspomóc profilaktykę tych chorób. Nawet w przypadku rozpo­znania jednej z nich nie powinno się tracić nadziei. Już dziś można zacząć wprowadzać prawdziwe trwałe zmia­ny, które mogą poprawić stan zdro­wia, a nawet cofnąć rozwój choroby. Oto 5 modyfikacji w zakresie diety i stylu życia, które mogą znacząco wpłynąć na kondycję zdrowotną.

Redukcja masy ciała dzięki odpowiedniemu odżywianiu

Nadmierna masa ciała jest jednym z głównych czynników przyczy­niających się do rozwoju cukrzycy i może również stanowić korzystne środowisko do wystąpienia raka. Oprócz fizycznego obciążenia orga­nizmu nadmiar zawartych w tkance tłuszczowej hormonów jest szko­dliwy dla wszystkich układów. Wiele osób uważa, że największą rolę w utracie masy ciała odgry­wa aktywność fizyczna, ale dłu­goterminowa skuteczna redukcja zaczyna się w kuchni. Niezależnie od tego, czy celem jest kontrola poziomu cukru we krwi, czy zapo­bieganie nowotworom, moje zale­cenia żywieniowe są podobne.

• Postaw na dobrej jakości białko. Jedz dużo organicznego, czystego chude­go białka pochodzącego od zwierząt z wolnego wybiegu karmionych tra­wą. Doskonałe opcje to m.in. drób, wołowina, jagnięcina, ryby o niskiej zawartości rtęci, jajka i białka jaj.
• Wybieraj zdrowe tłuszcze. Unikaj mocno przetworzonych i poddanych obróbce cieplnej olejów roślinnych, takich jak: rzepakowy, kukurydziany, bawełniany, sojowy, słoneczniko­wy, krokoszowy, z pestek winogron i otrębów ryżowych. Zamiast tego spożywaj dużo zdrowych tłuszczów z awokado i oleju z awokado, kokosa oraz oleju kokosowego, oleju MCT, migdałów, orzechów makadamia, włoskich, oliwek i pestek dyni.

• Spożywaj dużo błonnika. To do­skonały środek na zapobieganie i kontrolę cukrzycy. Nie jest wchła­niany ani rozkładany w organi­zmie w taki sam sposób jak inne węglowodany, więc nie podwyższa poziomu cukru we krwi tak jak one. Ponadto wspomaga wydłuże­nie poczucia pełności, co wspiera kontrolę sytości i masy ciała³. Odpowiednia podaż błonnika po­karmowego może również sprzyjać profilaktyce nowotworów. Amery­kański Instytut Badań nad Rakiem zaleca jego konsumpcję w ilości co najmniej 30 g dziennie w ramach zdrowej diety w celu obniżenia ryzyka nowotworowego. Według tej instytucji każdy wzrost spożycia błonnika o 10 g wiąże się z 7-pro­centową redukcją prawdopodobień­stwa rozwoju raka jelita grubego⁴.
• Zrezygnuj ze skrobi i cukru. Unikaj przetworzonych i słodkich wę­glowodanów zawartych w takich produktach jak chleb, makaron, krakersy, wypieki, desery i słody­cze. Powodują one skoki poziomu glukozy we krwi, przyczyniają się do przybierania na wadze i zasadniczo najlepiej wyeliminować ich spożycie w ramach zdrowych planów dietetycznych. To samo dotyczy słodkich napojów ga­zowanych i izotonicznych. 

Ważna rola aktywności fizycznej 

Nie trzeba zapisywać się na si­łownię ani biegać maratonów – każdy ruch się liczy. Amery­kańskie Towarzystwo Diabe­tologiczne i większość innych organizacji zdrowotnych zgadza się co do tego, że 150 min umiar­kowanej aktywności fizycznej tygodniowo to dobry cel⁵. Jak to dokładnie wygląda? Oto kilka przykładów aktywności o umiarkowanej intensywności, które można wykonywać w dowol­nych odstępach czasu, aby osiągnąć wspomniane 150 min tygodniowo: 

• energiczny spacer, 
• gra w tenisa deblowego, 
• jazda na rowerze w spo­kojnym tempie, 
• taniec, 
• aerobik w wodzie, 
• koszenie trawnika. 

Innym prostym sposobem na uniknięcie siedzącego trybu życia jest ustawianie minutnika, tak by wstawać, spacerować i tro­chę się poruszać co godzinę, jeśli regularnie siedzi się przy biurku lub komputerze. Można również parkować w najdalszych rogach parkingu podczas zakupów, aby zwiększyć liczbę kroków, czy – za­miast na kanapie lub przy biurku – odbierać połączenia telefoniczne podczas spaceru. Cokolwiek robisz – po prostu cały czas się ruszaj. 

Dbałość o zdrowie psychiczne 

Większość lekarzy spoza dziedziny medycyny integracyjnej/funkcjonal­nej nigdy nie pyta pacjentów o stan ich psychiki czy emocji. To parodia, ponieważ dobra kondycja emocjo­nalna w połączeniu z pozytywnym nastawieniem psychicznym są klu­czowe dla ogólnego zdrowia oraz profilaktyki i leczenia chorób. Niezależnie od stanu zdrowia otaczaj się przyjaciółmi, rodziną lub bliskimi, którzy odżywiają duszę i przynoszą radość.

Codzienne podej­muj działania z zakresu samoopieki, które "ładują baterie" – powtarzaj rano przed lustrem pozytywne afir­macje, ćwicz jogę lub medytuj bądź weź relaksującą kąpiel wieczorem. 

Zrób, co możesz, aby wyeli­minować niepotrzebne czynniki stresujące, rozwiązać nierozwiąza­ne konflikty i usunąć sceptycyzm ze swojego życia. Niezależnie od tego, czy masz problem zdro­wotny, czy nie, skupienie się na sa­moopiece poprawi Twój stan. 

Skieruj się do odpowiedniego specjalisty 

Automatyczna odpowiedź medy­cyny konwencjonalnej na odchu­dzanie i kontrolę poziomu cukru we krwi to prawie zawsze leki na receptę, które tylko maskują problemy i mają mnóstwo dzia­łań niepożądanych, przynoszą­cych więcej szkody niż pożytku.

Z kolei program przemyślanych zmian stylu życia, który obejmuje wszystkie potrzeby dietetyczne, ćwiczeniowe i suplementacyjne, jest bezpieczny i skuteczny. Może zostać opracowany przez doświad­czonego lekarza integracyjnego według indywidualnych potrzeb. Plan, który można łatwo wdrożyć i stosować przez długi czas, jest najlepszym sposobem na uniknię­cie lub leczenie cukrzycy i raka. 

Niezbędna słoneczna kuracja - dbaj o odpowiedni poziom witaminy D

Ten składnik odżywczy, który zachowuje się bardziej, jak hormon niż witamina, powstaje w organizmie na­turalnie podczas wchłaniania przez skórę promieniowania ultrafioletowego B (UVB). Za­ledwie 15-20 min codziennej ekspozycji na słońce w połu­dnie pozwala na wytworze­nie ok. 8 000-10 000 j.m. wi­taminy D.

Nie zawsze jest to jed­nak możliwe ze względu na ograniczenia czasowe, niekorzystną pogodę lub przeciwwskazania zdrowot­ne, więc inną bezpieczną opcję stanowi suplementa­cja.

Większość osób może odnieść korzyści z przyjmo­wania 5 000-15 000 j.m. wi­taminy D3 dziennie. Jedynym sposobem na do­kładne sprawdzenie poziomu witaminy D w organizmie jest poproszenie lekarza o wykonanie badania krwi. Należy dążyć do górnej po­łowy zakresu testowego, najlepiej 50-70 ng/ml. Pa­miętaj o współpracy z le­karzem w celu ustalenia właściwej dawki dobowej na podstawie wyników ba­dań laboratoryjnych.