Nasze magazyny
Zawarte w ziołach substancje, na które organizm człowieka reaguje tak, jak na kobiece hormony lub neuroprzekaźniki, od wieków przynoszą ulgę kolejnym pokoleniom kobiet w okresie przekwitania. Przyjrzyjmy się bliżej najpopularniejszym z nich.
- Biedrzeniec anyż (Pimpinella anisum) dzięki zawartości fitoestrogenów, łagodzi uderzenia gorąca.
- Czarnuszka siewna (Nigella sativa) okazuje się być skuteczna w leczeniu zespołu metabolicznego u kobiet po menopauzie, regulując poziom glukozy i lipidów we krwi.
- Dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum) aktywuje receptory benzodiazepinowe (są one celem leków uspokajających) i wykazuje skuteczność w leczeniu łagodnej do umiarkowanej postaci depresji i stanów lękowych. Może też poprawiać libido i zmniejszać suchość pochwy. Ale ostrożnie! Dziurawiec wpływa na tolerancję promieniowania ultrafioletowego, odpowiadając za przypadki tzw. fotoalergii.
- Koper włoski (Foeniculum vulgare) wykazuje działanie antyandrogenowe, co może przyczyniać się do łagodzenia objawów menopauzy i spowalniać atrofię (zanik tkanki) pochwy.
- Kozieradka pospolita (Trigonella foenum-graecum) może hamować nadmierną aktywność testosteronu i jest skuteczna w leczeniu objawów wazomotorycznych przekwitania. Ma również udowodnione działanie obniżające poziom lipidów we krwi, dzięki zawartości saponin.
- Lucerna (Medicago sativa) łagodzi uderzenia gorąca, ale nieostrożnie stosowana może wywołać hipokaliemię, czyli zbytnio obniżyć poziom potasu w organizmie.
- Lukrecja gładka (Glycyrrhiza glabra) pobudza wydzielanie estrogenów, dzięki czemu łagodzi uderzenia gorąca. Przyjmowana długotrwale prowadzić może jednak do nadciśnienia, hiperkalcemii (zbyt wysoki poziom wapnia) i hiperkaliemii (zbyt wysoki poziom potasu).
- Melisa lekarska (Melissa officinalis) poprzez olejki eteryczne reguluje nocny odpoczynek i działa uspokajająco.
- Męczennica cielista (Passiflora incarnata) aktywuje receptory GABA (receptory w układzie nerwowym, reagujące z kwasem gamma-aminomasłowym, wykazującym działanie hamujące), wykazuje działanie przeciwlękowe i zapobiega bezsenności, a także łagodzi objawy neurologiczne menopauzy i uderzenia gorąca.
- Miłorząb dwuklapowy (Ginkgo biloba) wykazuje właściwości przeciwzapalne i antyoksydacyjne, może zatem w ten sposób przyczyniać się do poprawy zaburzeń uwagi i pamięci u kobiet po menopauzie. Nieostrożnie przyjmowany może jednak wywołać reakcję alergiczną, a także problemy z sercem.
- Soja (Glycine soja) łagodzi uderzenia gorąca. Jej nadmierne stosowanie często wiąże się z przedłużonym cyklem menstruacyjnym oraz problemami trawiennymi.
- Szałwia lekarska (Salvia officinalis) łagodzi objawy powiązane z niedoborem estrogenów, zwłaszcza uderzenia gorąca, zmniejsza też ataki nocnych potów. Ponadto zawarte w niej substancje łączą się z receptorami GABA i receptorami benzodiazepinowymi – w ten sposób zmniejszają odczuwanie lęku. Przedawkowana, może powodować m.in. uczucie ciepła, zawroty głowy i przyspieszenie rytmu serca. Osoby przyjmujące leki na nadciśnienie i na cukrzycę powinny zachować ostrożność przy jej stosowaniu.
- Waleriana lekarska (Valeriana officinalis) zawiera substancje, zwiększające poziom kwasu gamma-aminomasłowego (GABA), który jest ważnym neuroprzekaźnikiem i łagodzi w ten sposób uderzenia gorąca oraz działa uspokajająco.
- Wiesiołek dwuletni (Oenothera biennis) zawiera kwasy tłuszczowe omega-6, które zwiększają poziom przeciwzapalnej prostaglandyny i są skuteczne w redukcji uderzeń gorąca. U co wrażliwszych osób wiesiołek może stać się źródłem łagodnych problemów żołądkowych. Osoby cierpiące na epilepsję nie powinny go stosować.
- Żeń-szeń (Panax ginseng) zmniejsza uderzenia gorąca. To również naturalny środek obniżający poziom cukru we krwi, więc należy unikać jego przedawkowania1.
Zioła w tradycyjnej medycynie chińskiej
A jakie ziołowe terapie ma do zaoferowania Tradycyjna Medycyna Chińska (TCM), która podchodzi do menopauzy z innej perspektywy teoretycznej niż medycyna zachodnia?
W TCM choroba jest postrzegana jako zespół lub wzorzec (zheng), który manifestuje się w postaci zbioru powiązanych ze sobą objawów, występujących w całym ciele i wynikających z braku harmonii w organizmie. Oczywiście w dawnych zapiskach nie pojawia się termin „menopauza”, ale praktycy TCM rozpoznawali objawy kliniczne i uważali, że wynikają one z niedostatecznej pracy nerek.
Nie oznacza to jednak, że mieli oni uniwersalne rozwiązanie dla wszystkich kobiet. Kluczowym aspektem ziołolecznictwa w tradycyjnej medycynie chińskiej jest indywidualizacja terapii. Leczenie musi być dostosowane do konkretnej kobiety na początku i modyfikowane na różnych etapach jej powrotu do zdrowia lub postępu choroby – przecież wzorce kliniczne mogą się zmieniać.
Warto przy tym wspomnieć, że chińskie ziołolecznictwo to oficjalna forma terapii objawów menopauzy w publicznych szpitalach tego kraju, a jej skuteczność udowodniono naukowo.
Zioła, z których praktycy tradycyjnej medycyny chińskiej najczęściej korzystają w łagodzeniu objawów menopauzy, to korzeń białej piwonii (Bai Shao Yao), korzeń dzięgla chińskiego (Dang Gui), korzeń rehmanii kleistej (Di Huang), grzyb poria (Fu Ling), kłącze anemareny asfodelowatej (Zhi Mu), kłącze pochrzynu chińskiego (Shan Yao), nasiona głożyny pospolitej (Suan Zao Ren), owoc derenia lekarskiego (Shan Zhu Yu) i kora korzenia piwonii drzewiastej (Mu Dan Pi)2.
Wiele z nich działa przeciwpotnie i chłodząco, łagodzą też objawy wielu kobiecych schorzeń, w tym upławów. Należy jednak pamiętać, że jak wszystkie terapie ziołowe, mogą one wywoływać działania niepożądane. Warto się z nimi zapoznać przed rozpoczęciem interwencji oraz na bieżąco informować swojego praktyka TCM o wszystkich niepokojących zjawiskach towarzyszących terapii.
- Electron Physician. 2017 Nov 25;9(11):5826-5833.
- Cochrane Database Syst Rev. 2016 Mar 15;3(3):CD009023.
