Nasze magazyny
Chaotyczne przemieszczanie się zarówno qi, jak i xue w organizmie, z pominięciem meridianów wątroby i serca, tradycyjna medycyna chińska nazywa wiatrem w wątrobie gan feng2. Powstaje on w wyniku nadmiaru yang wątroby (jego kierunek jest wznoszący) i daje charakterystyczne dla nadciśnienia tętniczego objawy: bóle i zawroty głowy, szumy w uszach, uczucie napięcia i opuchnięcia w obrębie twarzy oraz szyi. Pacjent kilka razy dziennie doświadcza uderzeń gorąca do twarzy, co niesie za sobą zlewne poty, silne kołatanie serca i przyspieszone tętno. Wiele osób odczuwa wyraźne zaburzenia wzroku, co często wymusza noszenie okularów korekcyjnych.
Metody leczenia w tradycyjnej medycynie chińskiej koncentrują się w pierwszej kolejności na doprowadzeniu do równowagi yin i yang wątroby, ponieważ zaburzenie tych dwóch stanów to nie tylko poważne objawy w ciele fizycznym, ale również nie mniej dokuczliwe objawy w sferze emocjonalnej3. Pacjent miewa zmienne nastroje, często wpada w gniew z byle powodu, a ciągłe rozdrażnienie uniemożliwia mu koncentrację i prowadzi do chaosu organizacyjnego w ciągu dnia. Takie rozregulowanie, utrzymujące się tygodniami, a czasem nawet miesiącami, daje choremu poczucie, że życie wymyka mu się spod kontroli i że dalej może być tylko gorzej.
Jeśli problemy ze wznoszącym wiatrem wątroby gan feng utrzymują się latami, to w końcu dochodzi do dysfunkcji meridianu nerek. Oznacza to wejście w fazę objawów znacznie trudniejszych w leczeniu. Następuje rozwój choroby wieńcowej, pojawia się stan niedokrwienia nerek związany ze zwężeniem tętnic nerkowych, co prowadzi do niewydolności nerek i gwałtownych skoków ciśnienia3. Pacjent szuka pomocy.
Medycyna konwencjonalna w poszukiwaniu skutecznych terapii przydatnych w zwalczaniu nadciśnienia tętniczego coraz częściej sięga do rozwiązań proponowanych w ramach leczenia holistycznego, obejmującego także metody stosowane w medycynie chińskiej.
Zaleca ona stosowanie terapii pożywieniem oraz redukowanie złych emocji2. O czynienie największych szkód związanych z powstawaniem wiatru wątroby gan feng są oskarżane takie emocje jak tłumiony latami gniew, niecierpliwość i złość. Bez ich opanowania czy kontrolowania nie może być mowy o trwałej poprawie w swobodnym przepływie energii qi. Równie istotne jest przestrzeganie zaleceń żywieniowych.
Życie w ciągłym pośpiechu, zwłaszcza niewłaściwa dieta i brak regularnej aktywności ruchowej, daje żałosny wynik w postaci otłuszczenia wątroby, kamieni w pęcherzyku żółciowym i nadwagi obciążającej serce. Wiele osób oszukuje samych siebie, twierdząc, że codzienne bieganie po urzędach czy robienie zakupów w supermarkecie wystarczy za godzinę jazdy na rowerze. Niestety nie wystarczy! Niezbyt szybki jogging w tempie aerobowym wyrównuje swobodny przepływ qi w meridianach, czego wyszukiwanie towaru na półkach na pewno nie uczyni.
Najważniejsze, by jeść zdrowo
W medycynie chińskiej rygorystyczne przestrzeganie diety to jedno z głównych zaleceń w leczeniu i profilaktyce nadciśnienia tętniczego. Nie mniejszą rolę odgrywają zioła, które trzeba umiejętnie dobierać. Sprawdź, czy wszystkie zalecenia są ci dobrze znane.
Co jest w diecie niewskazane?
- potrawy o naturze gorącej2,4, czyli pieczone, smażone, grillowane, a także marynowane;
- sól - zatrzymuje wodę w organizmie;
- przyprawy ostre: pieprz czarny, pieprz cayenne, ostra papryka, imbir;
- alkohol, kawa;
- tłuste mięso i wędliny, zwłaszcza mocno solone i przyprawione;
- słodycze2.
Co jest w diecie zalecane?
Bibliografia
- Kanon Medycyny Chińskiej Żółtego Cesarza, Maoshing Ni, 2012, ISBN 978-83-7579-228-7
- Joerg Kastner, Chinese Nutriton Therapy, 2009, ISBN 978-3-13-130962-4
- Jeremy Ross, Zang Fu; The Organs Systems of Traditional Chinese Medicine, 1985, ISBN 978-044-30348-24
- Jeremy Ross, 120 Herbs in Western Use, 2010, ISBN 9783927344921
- Poket Atlas of Tongue Diagnosis. Chinese Therapy... 2011, Claus Schnorrenberger, Beate Schnorrenberger, ISBN 978- 3-13-139832-1
- 500 przypraw i roślin leczniczych, Elżbieta Pisulewska i in., 2015, ISBN 978-83-7845-996-5
- płyny wychładzające (z elementu drzewa), np. soki owocowe, ale mocno rozcieńczone;
- świeżo wyciśnięte soki warzywne;
- drób;
- owoce morza (uwaga, u niektórych osób owoce morza podnoszą ciśnienie!);
- pomidory, seler korzeniowy i łodygowy, sałata, brokuły2.
Jakie zioła są zalecane?
- jemioła - obniża ciśnienie. Preparaty z jemioły kupujemy w aptece lub sklepie zielarskim i używamy wg przepisu na opakowaniu. Samodzielne zbieranie i przygotowanie ziela zaleca się wyłącznie osobom z doświadczeniem. Jak wszystkie zioła, jemiołę stosujemy przez dłuższy czas, minimum 4 tygodnie, nie przekraczając dawki dziennej;
- żeń-szeń - reguluje wszystkie funkcje organizmu, wzmacnia odporność, obniża poziom glukozy i cholesterolu, podnosi witalność. Kuracja trwa od miesiąca do dwóch i obejmuje:
- żucie korzenia w ilości 1-2 g dziennie;
- picie herbat żeńszeniowych zakupionych w aptece lub sklepie zielarskim;
- stosowanie nalewki żeńszeniowej (nieduży korzeń pokroić i zalać wysokoprocentową wódką, stosować po mniej więcej dwóch tygodniach w maksymalnej dawce 50 ml dziennie);
- tymianek - działa rozkurczowo, przeciwzapalnie, przyspiesza metabolizm. Stosujemy go w postaci naparu (zalać łyżkę suszonego ziela szklanką wrzątku i odstawić na 15 min., następnie przecedzić i pić 1/3 szklanki przed posiłkiem);
- herbata zielona - obniża ciśnienie, łagodzi napięcie, przyspiesza metabolizm, oczyszcza organizm z toksyn. Jedną łyżeczkę suszu herbacianego należy zalać wodą o temperaturze do 90 st. C na mniej więcej 4 min. Jeśli uzyskany smak jest zbyt ostry, można napar rozcieńczyć wodą. Zielona herbata zachowuje wartości nawet przy powtórnym parzeniu (maksymalnie do 3 razy)4,5,6.
Uwaga na dziurawiec, johimbinę, lukrecję, a nawet czosnek przyjmowany wraz z większymi dawkami witaminy C - u niektórych osób mogą ciśnienie podnieść zamiast je obniżyć. Dlatego każdy pacjent powinien ostrożnie dobierać dawki i konkretne zioła, stosownie do reakcji organizmu5. To, co niektórym osobom pomaga, innym może przynieść szkodę.
Taka sama ostrożność dotyczy także nazbyt gwałtownego odstawienia soli. Sól himalajska w niewielkich ilościach jest potrzebna w organizmie do utrzymania prawidłowych funkcji wydalniczych oraz pomaga w koncentracji. Całkowite wyeliminowanie ostrych przypraw prowadzi zaś do przeziębień, niestrawności i problemów z krążeniem. Jak zwykle, we wszystkim potrzebny jest umiar!
Bożena Borzęcka
