Nasze magazyny
Głównym celem medycyny chińskiej jest zachowanie równowagi, dzięki której człowiek w dobrym zdrowiu żyje w harmonii z otaczającą go naturą, stanowiąc jej część. Takie podejście zakłada, że silny i zrównoważony organizm powinien sam sobie poradzić z czynnikami patogennymi prowadzącymi do choroby1 .
Jeśli jednak dojdzie do dysharmonii w przepływie energii życiowej qi pomiędzy dwoma biegunami yin i yang, co prowadzi do chorób, to odwrócenie tego procesu należy zacząć od dobrania odpowiedniej diety oraz wzmocnienia ducha shen. Dzięki temu odczujemy poprawę, i to we wszystkich możliwych obszarach, zarówno cielesnych, jak i mentalnych. Dopiero wtedy, gdy terapia jedzeniem nie przynosi pożądanego efektu, dopuszcza się stosowanie leków2.
Medycyna chińska stara się bowiem przede wszystkim dotrzeć do źródła choroby, a jej skutkami zajmuje się w następnej kolejności.
Niezbędna równowaga
Należy więc dążyć do równowagi pomiędzy yin i yang. Jednak rzadko kiedy i rzadko komu ta trudna sztuka się udaje. Najczęściej my sami jesteśmy winni powstawaniu chorób, nie potrafimy powstrzymać się przed dewastującymi zdrowie zachowaniami. Dotyczy to zarówno doboru składników odżywczych czy sposobu przyrządzania potraw, jak i stylu życia.
Tradycyjna medycyna chińska dysponuje usystematyzowanym doświadczeniem dietetycznym, które współistnieje z ziołolecznictwem, akupunkturą, akupresurą i moksowaniem, czyli bezbolesnym, a nawet przyjemnym termicznym stymulowaniem punktów akupunkturowych żarzącym się cygarem z moksy (zioło chińskie z rodziny chryzantem z domieszką innych ziół).
W pierwszej kolejności pacjentowi zaleca się odpowiednio dobrane posiłki wraz z ziołami i/lub przyprawami, a potem, w zależności od rezultatów, dołącza któryś z pozostałych elementów terapii3. Qi w medycynie chińskiej, jako pole energetyczne znajdujące się pomiędzy yin i yang, uchodzi za najbardziej pierwotną siłę, która w sposób fundamentalny jednoczy człowieka z Wszechświatem. Wszystko, co istnieje, zawiera w sobie życiodajne qi, przenika siebie nawzajem i na siebie wpływa.
Dzięki temu przepływowi gu qi pokarmu razem z zong qi oddechu stają się dla człowieka odnawialnym źródłem energii. W dietetyce chińskiej każdy składnik pokarmowy posiada swoją naturę termiczną, np. chłodną lub ciepłą, a także swój kierunek, np. opadający lub wznoszący. Dysponując taką wiedzą, specjalista jest w stanie postawić prawidłową diagnozę, by wybrać bardzo precyzyjną strategię terapeutyczną1.
Ale też - zgodnie z chińska tradycją medyczną - nawet prawidłowo funkcjonujące narządy nie zwalniają nas z obowiązku stosowania odpowiedniej diety.
Żołądek - centrum zdrowia
Skoro żołądek jest jednym z najważniejszych organów i od niego zależy ogólny stan zdrowia oraz samopoczucie, to każda choroba będzie trwała krócej, jeśli jest on zdrowy, czyli ma zapewniony odpowiedni poziom qi. Dzieje się tak dlatego, że zgodnie z tradycją medycyny chińskiej zastosowane terapie (zioła, akupunktura, akupresura) odnoszą skutek dzięki pobieraniu qi właśnie z żołądka. Jeżeli jest wyraźnie osłabiony, rokowanie może być dla pacjenta niepomyślne1.
Warto przypomnieć, że jednoznacznie negatywne emocje, takie jak złość, frustracja, zamartwianie się czy wściekłość mają definitywnie negatywny wpływ na żołądek. Każdy z nas doznał nagłego bólu "w dołku" zaraz po kłótni lub przed egzaminem. Tak silne doznania powodują zastój qi w żołądku, co skutkuje niekontrolowanymi napadami głodu i zaburzeniami w przesyłaniu qi do dalszych części organizmu.
W wyniku tych zastojów pokarm pozostaje w dodatku niecałkowicie strawiony, co jest powodem kolejnego niedoboru energetycznego, tym razem w śledzionie2. No i rodzi się nowy problem.
Śledziona - ważny partner
W większości przypadków problemy z żołądkiem są powiązane z zaburzeniami czynnościowymi śledziony, połączonej z nim w system parzystych narządów zang fu. Śledziona odpowiada za rozprowadzenie qi do wyższych partii ciała, więc zaburzenie tej funkcji skutkuje złym odżywieniem tkanek i narządów.
Bibliografia
- Jeremy Ross, Zang Fu; The Organs Systems of Traditional Chinese Medicine, 1985, ISBN 978-044-30348-24
- Joerg Kastner, Chinese Nutriton Therapy, 2009, ISBN 978-3-13-130962-4
- Jeremy Ross, 120 Herbs in Western Use, 2010, ISBN 9783927344921
Dochodzi do nadprodukcji śluzu, który gromadzi się w zatokach czołowych, nosowych, w płucach i innych zakamarkach organizmu. Według teorii zang fu to właśnie śledziona jest najważniejszym centrum energetycznym naszego organizmu. Jeśli powstają w niej niedobory yin albo yang, rozpoczyna się cała seria problemów ze zdrowiem2.
Co ciekawe, w medycynie konwencjonalnej śledziona - wraz z trzustką - jest również doceniana jako narząd współodpowiedzialny za trawienie i rozprowadzanie składników pokarmowych. Energia uzyskiwana podczas trawienia wykorzystywana jest do tworzenia odporności, witalności, ciepła, a także budowy tkanek i funkcji umysłowych. Osoby z ogólnymi zaburzeniami równowagi śledziony i trzustki mogą borykać się z niezliczonymi problemami zdrowotnymi, od zaburzeń pulsu i osłabienia po zakłócenie procesów trawiennych, dolegliwości żołądkowe, a nawet anemię.
Natura pokarmu - jak zmienić niewłaściwe nawyki żywieniowe
Produkty o naturze suchej i gorącej nie są wskazane dla żołądka, mogą go wręcz uszkodzić. Należą do nich kawa, mocny alkohol, zbyt ostre przyprawy. Jeśli do tego dołożymy grillowane mięso, a na koniec słodki deser, otrzymamy przykład typowej niezrównoważonej diety, która grozi zastopowaniem prawidłowej dystrybucji gu qi. Konsekwencją są wymioty, wzdęcia, bóle brzucha, zawroty głowy i niestrawność. Powtarzanie takich ekscesów żywieniowych prowadzi do osłabienia yin i do wzmocnienia yang w żołądku, co oznacza również początek otyłości. Jak zmienić niewłaściwe przyzwyczajenia?
Należy unikać:
- pospiesznego zjadania posiłków,
- zbyt dużych porcji jedzenia,
- zbyt małych porcji jedzenia,
- monotonnej, czyli nieurozmaiconej diety,
- spożywania posiłków późnym wieczorem i w nocy,
- jedzenia pokarmów wytwarzających śluz (słodycze i zbyt tłuste potrawy),
- picia kawy na pusty żołądek.
Zalecane jest:
- zjadanie śniadania między godziną ósmą a dziewiątą rano - żołądek buduje wtedy swoje qi na cały dzień,
- stosowanie w sposób umiarkowany przypraw o naturze gorącej, czyli pieprzu, curry, czosnku i imbiru,
- zjadanie w ciągu dnia zarówno potraw surowych, jak i gotowanych.
Warto też pamiętać, że posiłki należy spożywać w spokoju, bez pośpiechu, najlepiej w miłej atmosferze. Emocjonujące dyskusje na tematy biznesowe czy polityczne zostawiamy na inne okazje.
Bożena Borzęcka
