Co to są mitochondria i jaką pełnią rolę?
Mitochondria są niczym małe elektrownie w naszych komórkach. To one przekształcają energię, którą otrzymujemy z jedzenia, w energię, którą komórki mogą wykorzystać do wykonywania swoich zadań. Można to porównać ten proces do tego, jak samochód przekształca paliwo w energię, która jest wykorzystywana do jazdy.
Jednak mitochondria nie tylko dostarczają energię. Pomagają one również komórkom w komunikacji między sobą i mają kluczowe znaczenie w procesie "apoptozy" - procesu programowanej śmierci komórki, który jest naturalną częścią rozwoju i utrzymania zdrowia organizmu. Jest to rodzaj "samobójstwa komórkowego", który jest starannie kontrolowany i zorganizowany. Stare, uszkodzone lub niepotrzebne komórki muszą zostać usunięte. Mitochondria pomagają w podjęciu decyzji, które komórki mają zostać zniszczone, aby zachować zdrowie i równowagę w naszym ciele.
Ciekawostką jest, że mitochondria mają swój własny zestaw genów, które są różne od większości genów w naszych komórkach. Te geny pomagają mitochondriom w wykonywaniu ich funkcji. Na przykład, pewne geny pomagają w produkcji ATP, cząsteczki, która jest jak "waluta" dla energii w komórkach.
Związek między mitochondriami a objawami starzenia się
Naukowcy związani z Wydziałem Genetyki Uniwersytetu Alabamy (USA) przeprowadzili eksperyment na myszach, w którego trakcie odwrócili zmiany, jakie zaszły w wyglądzie gryzoni na skutek wymuszonej dysfunkcji mitochondriów. Dzięki temu udowodnili, że starzenie się można spowolnić, ale także to, że teorie mówiące o wiodącej roli mitochondriów w procesach z nim związanych są prawdziwe – a jeśli tak jest, to mamy w zasięgu ręki narzędzia pozwalające zadbać o te organelle.
Jak wyglądało badanie?
W pierwszej fazie badania myszom podano wraz z wodą doksycyklinę, antybiotyk, który doprowadził do postępującej dysfunkcji mitochondriów, czyli organelli odpowiedzialnych za wytwarzanie energii w komórkach. Miało to na celu wywołanie w organizmach gryzoni zmian podobnych do tych, jakie w sposób naturalny zachodzą w ludzkim ciele wraz z wiekiem, kiedy zmniejsza się ilość enzymów odpowiedzialnych za replikację i naprawę mitochondrialnego DNA. Niedobory enzymów prowadzą z kolei do zmniejszenia liczby mitochondriów w naszych komórkach, a ponadto organelle te tracą wtedy zdolność do sprawnej regeneracji oraz podziałów w sytuacji zwiększonego zapotrzebowania na energię.
Naukowcy zauważyli, że u gryzoni, u których wywołano dysfunkcję mitochondrialną, po kilku tygodniach pojawiły się zmarszczki na skórze, a wkrótce potem myszy zaczęły siwieć i tracić futro. Zwierzęta stały się apatyczne i niektóre zapadały w letarg. Co ciekawe, zmiany postępowały szybciej u samic niż u samców.
Druga faza badania polegała na obserwacji, jaki wpływ na zaistniałe w ciele myszy zmiany będzie miało odstawienie leku. Okazało się, że wkrótce po tym, jak organizm gryzoni odzyskał zdolność do naprawy mitochondrialnego DNA, zaczął się zmieniać ich wygląd i zachowanie. Zwierzęta znowu były pełne wigoru, zaczęło odrastać im futro i wygładziła się ich skóra. Po kilku tygodniach niczym nie różniły się od swoich pobratymców z grupy kontrolnej. Stało się zatem jasne, że nie tylko choroby związane z wiekiem, ale też zmiany w wyglądzie seniorów mogą być wynikiem postępującej dysfunkcji mitochondriów.
Jak mitochondria wpływają na zdrowie i wygląd skóry?
Wiele badań wykazuje, że zaburzenia funkcjonowania mitochondriów towarzyszące starzeniu się organizmu są odpowiedzialne za takie schorzenia związane z wiekiem, jak cukrzyca, demencja i inne choroby neurodegeneracyjne, choroby sercowo-naczyniowe i nowotwory. Mitochondria odgrywają także olbrzymią rolę w utrzymaniu odporności i regulowaniu metabolizmu białych krwinek. Dlatego wysiłki naukowców zmierzają do stworzenia leków, które będą wspierać organizm w regenerowaniu mitochondrialnego DNA i dzięki temu będą zapobiegać niszczeniu tych organelli i ich apoptozie, czyli programowanej śmierci.
Jak dbać o mitochondria?
Na szczęście możemy zadbać o te organelle za pomocą naturalnych substancji zawartych w pożywieniu, które nie dość, że korzystnie wpływają na ich funkcjonowanie, to dodatkowo są substratami w reakcjach wytwarzania energii i chronią mitochondria przed uszkodzeniem i apoptozą. Aby zatem opóźnić starzenie i zachować młody wygląd na lata, warto wprowadzić do diety:
- koenzym Q10 (mięso, podroby, tłuste ryby),
- glutation (awokado, szpinak, czosnek),
- magnez (kakao, orzechy, pieczywo pełnoziarniste),
- witaminy z grupy B (mięso, podroby, warzywa i owoce),
- witaminę D (nabiał, ryby, jaja),
- kwas alfa-liponowy (ziemniaki, brokuły, pomidory),
- selen (orzechy, ryby, owoce morza)
- L-karnity.
- https://www.nature.com/articles/s41419-018-0765-9
- https://www.medicalnewstoday.com/articles/320875