Nasze magazyny
Roślina jest bogatym źródłem różnorodnych związków chemicznych, które odpowiadają za jej liczne korzyści zdrowotne. Główne składniki to olejki eteryczne, związki fenolowe fitosterole, składniki mineralne oraz flawonoidy1.
Olejki są kluczowymi składnikami, z których najważniejsze to linalol, octan linalilu (odpowiedzialne za jej piękny zapach), kamfora i kariofilen. Linalol wykazuje właściwości uspokajające oraz przeciwbakteryjne.
Octan linalilu znany jest ze swojego działania relaksującego i przeciwskurczowego, podczas gdy kamfora ma silne właściwości przeciwzapalne i przeciwbólowe.
Kariofilen natomiast działa przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie. Ponadto lawenda zawiera śladowe ilości witamin i minerałów, takich jak witamina A, witamina C, wapń i żelazo.
Lawenda lekarska
Występowanie: naturalnie rośnie w regionie śródziemnomorskim, obejmującym południową Europę, północną Afrykę i zachodnią Azję. Jest uprawiana na całym świecie, szczególnie we Francji, Hiszpanii i Włoszech.Surowiec: najcenniejsze są kwiaty (Lavandulae flos) i olejek eteryczny, który pozyskuje się przez destylację parową.
Uprawa: wymaga słonecznych miejsc i przepuszczalnej, lekko zasadowej gleby. Regularne przycinanie powoduje lepsze krzewienie i kwitnienie.
Ważne: może powodować reakcje alergiczne i interakcje z lekami. Ostrożność zaleca się kobietom w ciąży i matkom karmiącym.
Związki fenolowe, takie jak kwas rozmarynowy i kawowy, odgrywają kluczową rolę dzięki swoim właściwościom przeciwutleniającym, przeciwdziałając uszkodzeniom oksydacyjnym i wspierając walkę ze stanami zapalnymi.
Kwas ursolowy i oleanolowy mają również istotne działanie antybakteryjne i przeciwzapalne. Flawonoidy obecne w lawendzie, w tym apigenina, luteolina i hesperydyna, przyczyniają się do poprawy zdrowia dzięki swoim właściwościom antyoksydacyjnym i ochronnym.
Lawenda – prozdrowotna moc i właściwości
Do walki z bólem
Jej bogaty skład chemiczny czyni ją skutecznym środkiem łagodzącym ból. Aplikacja olejku lawendowego na skórę może pomóc w redukcji bólu mięśni i stawów. Linalol i octan linalilu mają właściwości rozluźniające, które mogą łagodzić bóle menstruacyjne oraz skurcze mięśni.
Stwierdzono, że olejek lawendowy może zmniejszyć ból pooperacyjny u pacjentów. Inne badanie wykazało, że inhalacja olejku lawendowego może być skuteczna w redukcji bólów migrenowych2.
Właściwości antyseptyczne i przeciwbakteryjne
Lawenda może być stosowana do dezynfekcji drobnych ran i oparzeń. Olejek lawendowy skutecznie zwalcza drobnoustroje takie jak Escherichia coli, Staphylococcus aureus oraz Candida albicans3.
Przeciw stanom zapalnym
Zawarte w roślinie kwasy rozmarynowy i kawowy pomagają zmniejszać stany zapalne i chronić tkanki przed uszkodzeniami. Przeprowadzono badanie, które wykazało skuteczność olejku lawendowego w leczeniu nawrotu owrzodzeń aftowych (RAU)4. Inny eksperyment potwierdził, że zmniejsza on obrzęk i stan zapalny oraz wspomaga gojenie się ran5.
Wsparcie układu pokarmowego.
Napar z lawendy może pomóc w redukcji wzdęć, kolek i niestrawności u pacjentów z zaburzeniami trawiennymi. Związki zawarte w tej roślinie mają właściwości spazmolityczne, co oznacza, że mogą pomagać w rozluźnieniu mięśni jelit i redukcji skurczów. Poprawiają perystaltykę jelit, wspomagają trawienie, pobudzają produkcję soku żołądkowego oraz wpływają na sprawniejszy przepływ żółci. W badaniach stwierdzono, że olejek lawendowy może być skuteczny w redukcji objawów zapalenia jelita grubego oraz w zaburzeniach żołądkowo-jelitowych6.
Działanie uspokajające i przeciwlękowe
Lawenda jest powszechnie znana ze swoich właściwości relaksujących. Olejek lawendowy jest często stosowany w aromaterapii w celu redukcji stresu i lęku, bezsenności oraz poprawy jakości snu.
Badania wykazały, że inhalacja olejku lawendowego może znacząco obniżyć poziom stresu i poprawić nastrój7. Mechanizm działania opiera się na zdolności linalolu do wpływania na receptory GABA w mózgu, co prowadzi do obniżenia aktywności neuronów. Olejek lawendowy może być równie skuteczny, jak niektóre leki uspokajające i wyciszające, a masaż z jego użyciem znacząco redukuje stres u osób cierpiących na zaburzenia lękowe.
Zastosowanie lawendy w kosmetyce
Wykorzystuje się tu głównie olejek, który jest znany ze swoich właściwości nawilżających, kojących i regenerujących, co sprawia, że jest idealnym dodatkiem do kremów, balsamów oraz maseczek. Działa antyseptycznie, przeciwzapalnie, wygładzająco i dezynfekująco, łagodzi podrażnienia skóry oraz zmniejsza rumień, wspomaga leczenie trądziku i grzybicy8.
Ponadto pobudza wzrost włosów i ogranicza ich wypadanie. Wyniki badania klinicznego, dotyczące łysienia plackowatego wykazały znaczną stymulację wzrostu włosów po 7 miesiącach stosowania9.
- Lawendowa sól do kąpieli Wymieszaj 1 szklankę soli Epsom z ¼ szklanki soli morskiej, dodaj 2 łyżki suszonych kwiatów lawendy i 10 kropli olejku lawendowego. Wszystko wymieszaj, a następnie wrzuć do ciepłej wody w wannie, aby podczas kąpieli zrelaksować mięśnie i odprężyć umysł.
- Lawendowy tonik do twarzy Wymieszaj pół szklanki wody destylowanej z 5 kroplami olejku lawendowego. Przelej do butelki z rozpylaczem i używaj jako toniku do twarzy po oczyszczeniu skóry. Tonik pomoże złagodzić podrażnienia i nawilży skórę.
Jak stosować lawendę w kuchni?
- Relaksująca herbatka 2 łyżeczki suszonych kwiatów lawendy zalej filiżanką wrzącej wody. Przykryj napar i pozostaw na 5-10 min do zaparzenia. Następnie przecedź go i dodaj łyżeczkę miodu, jeśli lubisz słodsze smaki. Taki napar pomoże zrelaksować się po ciężkim dniu i poprawi jakość snu.
Napar na kaszel i gardło
Zalej 2 łyżeczki suszonych kwiatów lawendy szklanką wrzącej wody. Po 10 min przecedź napar, dodaj łyżeczkę miodu i sok z połowy cytryny. Jeśli zmagasz się z kaszlem lub bólem gardła, pij ten napój 2-3 razy dziennie, aby złagodzić objawy i wspomóc leczenie. - Syrop na niestrawność Zagotuj szklankę wody ze szklanką cukru, dodaj 2 łyżki suszonych kwiatów lawendy i gotuj na małym ogniu przez 10 min. Przecedź syrop, dodaj sok wyciśnięty z 1 cytryny i przelej do szklanej butelki. Dodawaj do napojów lub deserów, aby złagodzić objawy niestrawności.
Relaksujące działanie lawendy
- Lawendowy kompres na bóle głowy Zanurz mały ręcznik lub gazę w zimnej wodzie z kilkoma kroplami olejku lawendowego. Wyciśnij nadmiar wody i przyłóż kompres na czoło lub kark na 10-15 min. Lawenda pomoże złagodzić ból i napięcie.
- Spray na sen Aby poprawić jakość swojego snu, przygotuj lawendowy spray do poduszki. W butelce z rozpylaczem zmieszaj 100 ml wody destylowanej z 10 kroplami olejku lawendowego, dodaj łyżeczkę wódki jako konserwant. Spryskaj poduszkę przed snem, aby zasnąć szybciej i spać spokojniej.
- M. Lis-Balchin, Lavender. The genus Lavandula. Taylor & Francis, London, 2002
- Planta Med. 2011 Jan;77(1):7-15
- J Altern Complement Med. 2009 Mar;15(3):275-9
- Am J Dent. 2012 Feb;25(1):39-43
- J Altern Complement Med. 2020 Aug;26(8): 680-690
- J Ethnopharmacol. 2016 Aug 22:190:142-58 Z Naturforsch C J Biosci. 1991 Nov-Dec; 46(11- 12):1067-72; Journal of the Royal Society of Health, Volume 117, Issue 5; p. 324 – 329
- Food Chem. 124 (2011) 833–841
- Drealos Z.D. Kosmeceutyki. Elesevier Urban & Partner, Wrocław 2011
