Nasze magazyny
Wzrok można uchronić przed osłabieniem, a nawet poprawić, zapewniając swojemu organizmowi odpowiednią ilość karotenoidów. Te roślinne barwniki znajdują się przede wszystkim w zielonych warzywach liściastych i w owocach o zdecydowanych barwach. Neutralizują one wolne rodniki, czyli związki niekorzystnie wpływające na wzrok, które powstają w wyniku przenikania światła przez siatkówkę oka.
Jak dowiedli badacze z Harvardu, zakres światła niebieskiego - wchodzący w skład światła emitowanego przez słońce, diody elektroluminescencyjne (LED) oraz świetlówki - stanowi największe zagrożenie dla ludzkiej siatkówki. Dzieje się tak nie tylko dlatego, że pod jego wpływem powstają wolne rodniki, ale również przez to, że światło niebieskie penetruje ludzkie oko jeszcze głębiej niż światło ultrafioletowe (UV).
Oznacza to, że światło niebieskie uszkadza specjalistyczne komórki wyścielające siatkówkę, zwane czopkami i pręcikami. Światło niebieskie emitowane jest również przez monitory komputerów, tabletów i smartfonów.
Karotenoidy - a zwłaszcza luteina, mezo-zeaksantyna i zeaksantyna - doskonale chronią narząd wzroku przed szkodliwym działaniem wolnych rodników i światła niebieskiego. Jeżeli w organizmie utrzymuje się odpowiedni poziom wszystkich tych karotenoidów, struktura znajdującej się w siatkówce plamki żółtej pozostaje nienaruszona, co zapewnia dobry wzrok. Z wiekiem jednak poziom cennych związków znacząco spada1.
Badania wzroku
Liczne badania nad trzema kluczowymi dla dobrego wzroku karotenoidami wykazały, że są one w stanie chronić ludzki wzrok. Podczas badania Nurses’ Health Study przez 12 lat śledzono stan zdrowia ponad 77 tys. pielęgniarek w wieku powyżej 45 lat. Jak się okazało, u kobiet przyjmujących największe ilości zeaksantyny ryzyko rozwoju zaćmy wymagającej interwencji chirurga spadło o 22%2.
Inne badania wskazują, że przyjmowanie luteiny oraz zeaksantyny może pomóc w zapobieganiu rozwojowi starczego zwyrodnienia plamki żółtej, czyli stopniowego wyniszczania tego obszaru oka, w którym kumuluje się najwięcej barwnika i komórek nerwowych. Choroba ta skutkuje niedostrzeganiem detali, zniekształceniem obrazu na środku pola widzenia oraz blednięciem kolorów, co bardzo utrudnia wykonywanie takich czynności jak czytanie czy prowadzenie samochodu czy haftowanie.
Karotenoidy wykazują zaś zdolność podnoszenia gęstości pigmentu plamki żółtej, co może sprawić, że detale z powrotem nabiorą ostrości, jaskrawe światło przestanie aż tak razić, a barwy odzyskają intensywność3.
Nie należy lekceważyć przy tym mezo-zeaksantyny. Jak wykazało pewne badanie, gęstość pigmentu plamki żółtej uległa zwiększeniu tylko u pacjentów, którzy przyjmowali luteinę, zeaksantynę i mezo-zeaksantynę jednocześnie4. Specjaliści odkryli, że luteina i zeaksantyna kumulują się w plamce żółtej z jeszcze większą intensywnością, gdy przyjmuje się wraz z nimi mezo-zeaksantynę5.
Badacze są zdania, że te karotenoidy filtrują światło w zakresie fal krótkich (a więc ultrafiolet czy światło niebieskie) i w ten sposób zapobiegają bądź minimalizują powstawanie wolnych rodników w siatkówce oka. Z kolei ich połączenie zdaje się być skuteczniejsze niż działanie każdego z osobna6.
Suplementy
Zapewnienie organizmowi odpowiedniej ilości karotenoidów w diecie może okazać się trudne. Problem dotyczy przede wszystkim mezo-zeaksantyny, która nie występuje w pożywieniu, jest natomiast wytwarzana bezpośrednio w siatkówce z luteiny. Dobre rozwiązanie stanowią suplementy, trzeba się jednak upewnić, że wybrany produkt rzeczywiście zawiera wszystkie 3 związki we właściwych ilościach.
Wiele popularnych suplementów "na oczy" oferuje tak naprawdę niewielką ilość luteiny i zeaksantyny, nierzadko zupełnie pomijając mezo-zeaksantynę. Dla ogólnego zdrowia oczu zaleca się zazwyczaj dzienne dawki 15 mg luteiny, 10 mg mezo-zeaksantyny i 2 mg zeaksantyny. Można kupić je w aptece jako osobne produkty, albo też w postaci suplementu łączącego wszystkie 3 karotenoidy.
Inne suplementy na dobry wzrok
Bibliografia
- Eye [Lond], 2013; 27: 899–905; Exp Eye Res, 2000; 71: 239–45
- Am J Clin Nutr, 1999; 70: 509–16
- Bull Soc Belge Ophtalmol, 2006; 301: 15–22
- Exp Eye Res, 2012; 101: 9–15
- nvest Ophthalmol Vis Sci, 2011; 52: 9207–17
- J Ophthalmol, 2015; 2015: 865179
- Evid Based Complement Alternat Med, 2010; 7: 47–56
- Klin Monbl Augenheilkd, 1977; 171: 616–9
- J Fr Ophtalmol, 1988; 11: 453–60
- Klin Monbl Augenheilkd, 1991; 199: 432–8
Borówki Wyciąg z owoców borówki czernicy (Vaccinium myrtillus) hamuje proces nadmiernej angiogenezy, czyli przerostu naczyń włosowatych w obrębie siatkówki, co odpowiada za liczne choroby oczu, w tym jaskrę, zwyrodnienie plamki żółtej oraz schorzenia narządu wzroku związane z cukrzycą7. Ekstrakt z borówki (in. VME) w połączeniu z witaminą E może regulować nawet krótkowzroczność8.
Sugerowana dawka: 200 mg dziennie
Pycnogenol (PCG) oraz wyciąg z pestek winogron (GSE) PCG to naturalny ekstrakt otrzymywany z kory sosny nadmorskiej Pinus pinaster, a GSE z pestek owocu winogron Vitis vinifera. Oba preparaty zawierają przeciwutleniacze, takie jak bioflawonoidy, kwasy fenolowe czy proantocyjanidyny, które w udowodniony sposób poprawiają funkcjonowanie wzroku w słabym świetle i po oślepiających błyskach9.
Sugerowana dawka: 150-300 mg dziennie
Miłorząb japoński (Ginkgo biloba) Surowiec ten usprawnia dopływ krwi do oczu. Ma to znaczenie szczególnie u osób w podeszłym wieku, które mają ograniczony transport krwi do głowy. Miłorząb przynosi też długoterminową poprawę wzroku u pacjentów z ograniczonym polem widzenia oraz przywraca wrażliwość komórek siatkówki10.
Sugerowana dawka: 160 mg dziennie
Suplementy łączone Poszukaj preparatów zawierających dużo przeciwutleniaczy, które w połączeniu mogą jeszcze lepiej wpłynąć na poprawę wzroku.
Nie lekceważ diety
Pojawia się coraz więcej dowodów na to, że liczne choroby oczu rozwijające się z wiekiem mają swój początek w diecie opartej głównie na żywności wysokoprzetworzonej. Z drugiej strony jedzenie świeżych produktów organicznych, bogatych w przeciwutleniacze i karotenoidy, może zapobiegać chorobom oczu, a nawet poprawiać wzrok.
Harald Gaier to jeden z czołowych brytyjskich ekspertów medycyny alternatywnej.
Dr Gaier jest zarejestrowanym osteopatą, naturopatą, akupunkturzystą, homeopatą i zielarzem.
Pracuje w Klinice Żywienia i Alergii w Londynie.
Strona internetowa: www.drgaier.com
