Nietypowe objawy choroby tarczycy - przypadki pacjentów

Nietypowe objawy choroby tarczycy - przypadki pacjentów 

Problemy z tarczycą mają 4 osoby na 100. Połowa cierpi z powodu nadczynności gruczołu, druga: niedoczynności.

• U Inez zaczęło się od problemów ze snem. Gdy się kładłam, miałam takie kołatania serca, że myślałam, że mi wyskoczy z piersi - wspomina. - Potem zaczęła mi się łuszczyć skóra na łokciach. Tak bardzo, że bałam się, że to jakaś łuszczyca.
• Nim u Marii zdiagnozowano nadczynność tarczycy minęło sporo czasu. Najpierw zauważyła, że zmieniły się jej włosy. I wcale nie chodziło o wypadanie, nie, one się po prostu wyjątkowo łatwo plątały. Wystarczyło nałożyć odżywkę, a już robiły mi się kołtuny - opowiada. Z czasem doszły do tego męczliwość nóg, skurcze i drżenie rąk. Piłam dużo kawy i sądziłam, że to brak magnezu. Ale mimo że łykałam tabletki, objawy nie mijały. Czasami miałam tak słabe nogi, że rezygnowałam z wejścia na piętro do sypialni i spałam w salonie. Ze spaniem zresztą też nie było najlepiej. Zdarzały mi się takie zatchnięcia, że aż mnie podrywało. Kolejna diagnoza: bezdech. Niebawem u Marii zdiagnozowano endogennego guza piersi. W czasie operacji jej serce stanęło. Gdy udało im się przywrócić mnie do życia, lekarze wysłali mnie do kardiologa - wspomina. - Pod powiekami czułam piasek, miesiączki miałam krótkie - dwudniowe, co 22 dni. Stale sprawdzałam, czy nie jestem w ciąży. Na koniec pojawiła się orbitopatia tarczycowa. Właśnie wytrzeszcz sprowadził wreszcie lekarzy na właściwy trop. Gdy w końcu okazało się, że za tym wszystkim stoi tarczyca i dostałam leki, objawy same ustąpiły.
  
  
• Nastoletniemu Danielowi drętwiały ręce i twarz. Diagnoza: tężyczka. Szczęśliwie trafił do mądrego lekarza, który kazał również zbadać tarczycę. Okazało się, że nie pracuje ona tak, jak powinna. Dopiero gdy udało się wyrównać zaburzenia jej działania, dało się zapanować nad tężyczką – wspomina ojciec chłopca.
  
  
• Pewnego dnia Ela zaczęła widzieć podwójnie. Była grafikiem komputerowym, nie mogła sobie pozwolić na taką niedyspozycję. Poszła do okulisty, a potem do kolejnego i następnego. Gehenna trwała kilka miesięcy, nim wreszcie jeden z lekarzy powiązał problem z chorobą Gravesa-Basedowa (pierwotna nadczynność tarczycy).

Jak to możliwe, że kłopoty z jednym małym gruczołem mogą dawać aż tak różnorodne objawy? W tym wypadku wydaje się dobrze sprawdzać teoria Edwarda Lorenza, amerykańskiego matematyka i meteorologa, który udowodnił, iż nawet niewielka zmiana w jednym z punktów atmosfery może być przyczyną wielkich zmian w innym jej obszarze.

Przedstawił to wtedy obrazowo, mówiąc, iż nawet ruch skrzydeł motyla w Singapurze może wywołać burzę nad Karoliną Północną w USA. Od tamtego czasu fakt, że niezwykle małe zaburzenia mogą prowadzić w rezultacie do rewolucyjnych zmian w różnych dziedzinach nauki, zwykło się nazywać "efektem motyla".

Dlaczego tarczyca daje różne nietypowe objawy?

Tarczyca swoim kształtem przypomina motyla. Każde ze skrzydeł otaczających tchawicę ma ok. 5 cm długości, 3 cm szerokości i blisko 2 cm grubości. W niemal 80% składają się z komórek pęcherzykowych, których zadaniem jest wytwarzanie i uwalnianie hormonów tyroksyny (T4) oraz trójjodotyroniny (T3). Pozostałe to tzw. komórki C (okołopęcherzykowe) zajmujące się produkcją kalcytoniny regulującej gospodarkę wapniowo- fosforową odpowiadającą za budowę naszych kości, sprawność mięśni oraz pracę nerek¹.

Hormony T3 i T4 zawierają w swojej budowie jod - odpowiednio pierwszy z hormonów zbudowany jest z trzech atomów jodu, a drugi - z czterech². Substancje te sterują układem pokarmowym, regulując tempo przemiany materii. Regulują rytm serca, wyznaczają produkcję energii w komórkach oraz wytwarzanie białek potrzebnych do budowy i odbudowy ciała. Rządzą więc wzrostem, zużyciem tlenu, wody, witamin, składników odżywczych, a także płodnością. Od ich poziomu zależy też, na ile organizm wrażliwy jest na działanie pozostałych hormonów³.

Centrum dowodzenia układu endokrynnego, czyli hormonalnego, to przysadka mózgowa. Produkuje substancje, które pobudzają albo hamują pracę pozostałych gruczołów: tarczycy, grasicy, szyszynki, nadnerczy, trzustki oraz jąder i jajników. Gdy podwzgórze odbiera informacje o zbyt niskim poziomie hormonów T3 i T4, wysyła polecenie do przysadki, aby ta zmusiła tarczycę do większej aktywności. Przysadka przesyła wtedy do tarczycy hormon TSH (tyreoglobulinę). To sygnał dla tarczycy, by zwiększyła produkcję hormonów. Wzrost ilości T3 i T4 jest z kolei impulsem dla mózgu, by dać nieco wytchnienia przysadce i tarczycy.

Gdy stężenie T3 i T4 wzrasta ponadnormatywnie, ciało zaczyna pracować na wysokich obrotach. Jeśli zaś spada, następuje spowolnienie reakcji. Tak w skrócie można opisać nadczynność i niedoczynność tarczycy.

Wobec tak dużej roli hormonów T3 i T4, zaburzenia wynikające z niewłaściwej komunikacji między podwzgórzem, przysadką a tarczycą mogą mieć wpływ na cały organizm.

Objawy niedoczynności tarczycy

Niedoczynność tarczycy - objawy skórne, włosy

• Jeden z objawów niedomagania tarczycy zaobserwował jako pierwszy profesor Artur Ber. Nazwał go "objawem brudnych kolan". Naskórek w miejscach zmienionych chorobowo staje się szorstki, pomarszczony, łuszczy się i łatwiej ulega zabrudzeniu niż zdrowy. Najczęściej dotyczy to łokci i kolan. Ma to związek ze zmniejszoną produkcją ciepła i przepływu krwi w tkankach oraz zahamowaniem pracy gruczołów łojowych i potowych.
• Skóra jest blada i zimna.
• W początkowych stadiach choroby może pojawić się świąd.
• Może pojawić się też obrzęk podskórny w okolicach nagromadzenia się tkanki łącznej wiotkiej, tzw. obrzęk śluzowaty - najczęściej to obrzęki dłoni, powiek i pogrubienie rysów twarzy. Obrzęki spowodowane są zatrzymaniem wody w tkankach wskutek nagromadzenia glikozaminoglikanów (kwas hialuronowy), osłabioną pracą nerek, mniej wydajną gospodarką hormonalną oraz spowolnieniem procesów przemiany materii.
• Suche i łamliwe włosy, nadmiernie wypadające. Czasami może nawet dojść do wypadania brwi.

Niedoczynność tarczycy - objawy ze strony serca

• Następuje zwolnienie akcji i czynności serca.
• Pojawia się uczucie chłodu (najmocniej odczuwalne w dłoniach i stopach).
• Osłabienie tętna i wyciszenie tonów serca - zmniejszenie pojemności minutowej serca i jego kurczliwości.
• Obecność płynu w worku osierdziowym, obrzęk śródmiąższowy, obrzmienie włókien mięśnia sercowego doprowadzają do zwiększenia serca.
• Spada ciśnienie tętnicze.

Niedoczynność tarczycy a oddech

• Może pojawić się chrypka i zmatowienie głosu w wyniku pogrubienia strun głosowych oraz powiększenia języka.
• Oddech ulega spłyceniu. Zmniejsza się też częstotliwość oddychania.

Niedoczynność tarczycy: układ pokarmowy

• Następuje spowolnienie perystaltyki jelit, które prowadzi do uciążliwych zaparć, a nawet niedrożności jelit.
• Przyrost wagi.
• W skrajnych wypadkach może dojść do wodobrzusza, często występującego z obecnością płynu w jamie osierdzia czy opłucnej.

Niedoczynność tarczycy: układ rozrodczy

• Często występują zaburzenia miesiączkowania - cykle ulegają skróceniu, krwawienie jest obfite.
• Mogą pojawić się trudności w utrzymaniu ciąży.
• Zdarza się, że chora tarczyca prowadzi do niepłodności.

Niedoczynność tarczycy: układ nerwowo-mięśniowy i stawy

• Spadek koncentracji oraz zdolności skupiania uwagi.
• Zaburzenia pamięci, obniżenie sprawności intelektualnej.
• Obniżenie nastroju, smutek, przygnębienie, a nawet depresja.
• Dochodzi do osłabienia siły mięśniowej, często związanego z cechami pozornego przerostu mięśni.
• Pojawia się uczucie stałego zmęczenia⁴.
• Może wystąpić osłabienie odruchów nerwowych.
• Jednym z objawów jest również osłabienie pracy zmysłów, głównie słuchu.
• Czasami dochodzi do obrzęku stawów, zwłaszcza kolanowych.
• Zdarzają się też mononeuropatie. Do nietypowych objawów zalicza się parestezje, kurcze mięśni, nieżyt górnych dróg oddechowych, chorobę afektywną dwubiegunową, psychozę paranoidalną oraz otępienie. U dzieci obserwuje się upośledzenie wzrostu i dojrzewania płciowego. U mężczyzn może dojść do osłabienia libido i zaburzeń wzwodu.

Na wczesnym etapie trudno rozpoznać chorobę Hashimoto, która prowadzi do niedoczynności tarczycy. Nim pojawią się objawy niedoczynności, mogą wystąpić bóle mięśni i stawów, swędzenie skóry oraz przesuszenie błon śluzowych. Czasami schorzeniu towarzyszą problemy z trawieniem, nudności i wymioty, a nawet anemia.

Często zdarza się, że chory jest podatny na zakażenia (wirusowe, bakteryjne, grzybicze, drożdżakowe). Co gorsza symptomy te mogą występować pojedynczo lub razem.

Objawy nadczynności tarczycy

Nadczynność tarczycy: Skóra i włosy

• Przyspieszona przemiana materii sprawia, że organizm wytwarza więcej ciepła i musi je odprowadzić. Stąd nasilone pocenie się.
• To również sprawia, że obniża się tolerancja na wysokie temperatury, co często skutkuje nieustannym wietrzeniem pomieszczeń oraz lekkim odzieniem wierzchnim noszonym nawet zimą.
• Na podudziach i stopach pojawiają się czerwone, mocno swędzące plamy. Mogą też pojawić się obrzęki na podudziach.
• Nogi nad kostkami bywają mocno opuchnięte.
• Włosy robią się rzadkie, cienkie i sztywne, trudno je ułożyć lub zakręcić. Paznokcie są łamliwe, mają nierówną powierzchnię i czasem zmieniony kolor.

Nadczynność tarczycy a serce

• Następuje przyspieszenie czynności serca. Okresowo pojawia się jego kołatanie.
• Pojawia się uczucie gorąca.
• Zauważalne są inne zaburzenia naczyniowe, np: lekkie zaczerwienienie twarzy i szyi oraz wzmożony dermografizm, tj. występowanie zaczerwienienia skóry w miejscu uprzedniego jej potarcia.
• Czasami zdarza się szmer naczyniowy nad tarczycą (głównie w przypadku choroby Gravesa-Basedowa).
• U ludzi starszych dominują problemy ze strony układu krążenia, które mogą być niebezpieczne, takie jak migotanie przedsionków prowadzące do niewydolności serca.

Nadczynność tarczycy: układ oddechowy

• Nawet po niewielkim wysiłku fizycznym pojawia się duszność.
• Nasilają się również dolegliwości przy astmie i chorobach płuc.

Nadczynność tarczycy: układ pokarmowy

• Hormony tarczycy stymulują łaknienie. Nadmiar hormonów tarczycy także pobudza łaknienie, co siłą rzeczy doprowadza do zwiększenia wartości energetycznej diety
• Często wilczemu apetytowi towarzyszy spadek wagi. Ma to związek z przyspieszonym metabolizmem. Jednak nie zawsze. Niekiedy osoby cierpiące na nadczynność tyją.
• Z bardzo szybką przemianą materii wiążą się biegunki. Wypróżnienia mogą się zdarzać nawet 3 razy dziennie.
• Czasami, gdy tarczyca się powiększa, mogą wystąpić trudności w połykaniu.
• Bywa, że pojawiają się niecharakterystyczne bóle brzucha.
• Na skutek zwiększonego metabolizmu wapnia może też dojść do osteoporozy.

Nadczynność tarczycy: układ rozrodczy

• Cykl miesiączkowy staje się nieregularny. Krwawienie jest tak skąpe, że często przypomina plamienie, a miesiączki trwają bardzo krótko, a nawet całkowicie zanikają.
• To, siłą rzeczy, może prowadzić do niepłodności.

Nadczynność tarczycy: układ nerwowo-mięśniowy i stawy

• Pojawia się pobudzenie, któremu towarzyszy nadmierna drażliwość i nerwowość.
• Często występuje krępujące drżenie rąk. Dochodzi do tego, że trudno utrzymać w ręku łyżkę, włożyć klucz do zamka, napisać coś czytelnie.
• Występuje osłabienie mięśni, najczęściej nóg.
• Pojawiają się bóle głowy.
• Jednym z symptomów może być także bezsenność.

Nadczynność tarczycy: objawy oczne

• Łzawienie, światłowstręt, pieczenie oczu (piasek pod powiekami), zamazany lub podwójny obraz. Pod oczami pojawiają się worki.
• Pojawia się uczucie wypychania gałek ocznych.
• Upośledzenie ich ruchomości.
• Obrzęk powiek i wytrzeszcz (fachowo nazywany oftalmopatią lub orbitopatią tarczycową) to objawy typowe w chorobie Gravesa-Basedowa. Towarzyszy im najczęściej ból gałek ocznych⁴.
• Objaw Stellwaga - rzadkie mruganie powiek.
• Objaw Möbiusa - odskakiwanie gałki ocznej przy próbie patrzenia zbieżnego⁵.
• Oczy stają się rozbiegane, błyszczące i na stałe gości w nich wyraz przerażenia.

Inne choroby dające podobne objawy do choroby tarczycy

Zdarza się, że choć podejrzewa się zaburzenia pracy tarczycy, to jednak okazuje się, że gruczoł jest zdrowy i funkcjonuje prawidłowo. Warto zatem wiedzieć, jakie objawy innych chorób często błędnie wiązane są z chorobami tarczycy.

• Kaszel, odkrztuszanie wydzieliny - przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) nie ma nic wspólnego z tarczycą.
• Ból w okolicy szyi - zapalenia tarczycy powodujące ból w okolicy szyi występują szalenie rzadko. W większości przypadków te objawy są spowodowane chorobami kręgosłupa, przełyku albo infekcją w drogach oddechowych.
• Ucisk w okolicy szyi i zaburzenia połykania - bardzo duża tarczyca może wywołać takie objawy. Jeżeli wykryto tylko małe guzki (a tak jest w przeważającej liczbie przypadków), jest to fałszywy trop. Przyczyną mogą być choroby krtani albo duży naciekający nowotwór tarczycy. W przypadku wystąpienia takich objawów warto zwrócić się do laryngologa.
• Nadwaga i otyłość - chociaż może być konsekwencją niedoczynności tarczycy, jeszcze częściej występuje bez tej choroby. Podstawową przyczyną nadwagi są czynniki genetyczne, żywieniowe i środowiskowe (brak ruchu, zainteresowań sportowych, główny posiłek wieczorem itd.). Warto pamiętać o zjawisku zmniejszenia zapotrzebowania na kalorie wraz z wiekiem.