Nasze magazyny
Jak zdiagnozować niedoczynność tarczycy? Aby rozpoznać niedoczynność tarczycy, warto rozpocząć od prostego testu, obejmującego pytania z zakresu zachowania poszczególnych układów organizmu.
Test na niedoczynność tarczycy
Test powstał na na podstawie książki "Thyroid Power. Ten Steps to Total Health" autorstwa Richarda L. Shamesa, M.D. i Karilee H. Shames, R.N., Ph.D. (HarperCollins Publishers 2001).
1. Wskaż wszystkie objawy, które odczuwasz:
- duże zmęczenie, ospałość, ociężałość
- zwiększone wypadanie włosów, obserwowane podczas czesania lub brania prysznica
- trudność z utrzymaniem wagi przy normalnym odżywianiu się
- denerwujące uczucie palenia lub mrowienia, które pojawia się i znika
- uczucie braku równowagi
- duże przybranie na wadze
- niewielki kaszel lub problemy z przełykaniem
- trudność w nabraniu powierza (bez konkretnego powodu) wahania nastroju, w szczególności niepokój, panika lub fobia
- pogorszenie wzroku lub słuchu
- niepojawiający się wcześniej brak ochoty na seks
- częste bóle głowy (w szczególności migreny)
- łamliwe paznokcie
- skłonność do powolnego rozgrzewania się, nawet w saunie
- zmniejszona potliwość, nawet podczas wysiłku fizycznego
- chrypka bez konkretnego powodu
- powracające infekcje
- depresja będąca uciążliwym problemem
- zaparcia, mimo odpowiedniej diety bogatej w płyny i błonnik
- wysoki cholesterol mimo prawidłowej diety
- nieregularne miesiączki, ciężki PMS (napięcie przedmiesiączkowe), torbiele na jajnikach, endometrioza
- zaczerwienienie twarzy przy wysiłku fizycznym
- palpitacje lub nieprzyjemne odczuwanie bicia serca
- problemy z dziąsłami
- bardzo natężone objawy menopauzy, które nie ustępują pod wpływem estrogenu
- bóle kończyn, niezwiązane z podejmowanym wysiłkiem
- niepłodność
- wrażenie, że jest Ci chłodniej niż innym osobom
- problemy z pamięcią, skupieniem uwagi i koncentracją
- trudność z utrzymaniem stałego poziomu energii przez cały dzień
Kiedy wynik badania poziomu hormonów tarczycy może być nieprawidłowy?
U wielu pacjentów problemy z tarczycą nie dają żadnych objawów. Aby potwierdzić diagnozę dotyczącą choroby gruczołu, większość lekarzy zleca więc badania laboratoryjne poziomu wszystkich trzech hormonów tarczycy. Problem w tym, że wykażą one dokładne stężenie każdego z hormonów jedynie we krwi. Nie ujawnią, w jakim stopniu organizm jest w stanie je wykorzystać, ani jak wiele hormonu potrzebuje każda komórka organizmu danego pacjenta, aby utrzymać jego zdrowie w stanie optymalnym.
Wartości referencyjne poziomu hormonów tarczycy, oparte na przekroju tzw. normalnego funkcjonowania tarczycy, podlegają dużym wahaniom. Wielu ludzi, u których wykazano ich normalny poziom, może potrzebować wyższego, aby sprawnie funkcjonować. U innych zaś może być zdiagnozowana niedoczynność tarczycy, pomimo że obniżona wydajność gruczołu jest odpowiednia do potrzeb ich organizmów. Badania poziomu hormonów tarczycy są również bardzo niedokładne. Dlatego konieczne jest poddanie się kilku testom, a nawet powtórzenie tego samego testu w innym laboratorium.
Jeśli Twoje wyniki badania poziomu hormonów T3 i T4 nie okażą się rozstrzygające, powinieneś poddać się badaniu poziomu TSH. Upewnij się jednak, że zostanie zastosowany bardzo dokładny test chemiluminescencyjny lub immunoradiometryczny, gdyż tylko one gwarantują uzyskanie wiarygodnego odczytu. Standardowe badania poziomu TSH nie są miarodajne w przypadku niskich poziomów tego hormonu. Bardziej dokładnym wskaźnikiem może być podstawowa temperatura ciała.
Jeśli masz wole guzkowe (powiększoną tarczycę z jednym guzkiem lub kilkoma guzkami), możesz potrzebować badania USG w celu wykluczenia nowotworu. Badanie izotopowe (scyntygrafia) tarczycy wskaże jedynie, które części gruczołu działają jak należy, a które wręcz przeciwnie. W pewnych warunkach odczyty poziomu tyroksyny (T4) mogą być zaburzone. Może się to zdarzyć:
• u kobiet w ciąży,
• podczas przyjmowania pigułek antykoncepcyjnych,
• po intensywnej diecie odchudzającej,
• po długotrwałym osłabieniu, np. w przypadku zespołu chronicznego zmęczenia (chronicznego zmęczenia mięśni),
• w przypadku występowania pewnych rodzajów zaburzeń funkcjonowania nerek,
• podczas leczenia hormonami androgenowymi bądź sterydami,
• podczas przyjmowania fenytoiny lub karbamazepiny.
Wskazane jest wykonanie badania krwi pod kątem zaburzeń autoimmunologicznych. Może ono wykazać, czy organizm produkuje przeciwciała, które atakują komórki tarczycy, a także umożliwić rozpoznanie chorób Gravesa-Basedowa i Hashimoto. Najlepszym sposobem na ustalenie, czy masz niedoczynność tarczycy, jest poproszenie lekarza, aby przebadał Cię pod kątem 8 głównych objawów klinicznych tego zaburzenia, jak również zlecił badania poziomu kilku hormonów tarczycy we krwi, a nie tylko jednego z nich. Na podstawie jednego z badań, w którym wzięło udział ponad 800 pacjentów badanych w prywatnym gabinecie lekarskim w Antwerpii, uczeni stwierdzili, że diagnoza postawiona na podstawie 8 objawów klinicznych okazuje się trafna w 97% przypadków2.
Pomiary wolnej trójjodotyroniny (T3) w moczu - w przeciwieństwie do innych pomiarów, w tym tradycyjnych badań poziomu TSH - są dobrze skorelowane z klinicznymi objawami niedoczynności tarczycy.
2. Wskaż choroby i dolegliwości, które masz lub miałeś:
- cukrzyca typu 1, reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń, sarkoidoza, twardzina, zespół Sjögrena, pierwotna marskość żółciowa wątroby, miastenia, stwardnienie rozsiane, choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, małopłytkowość
- bielactwo nabyte (utrzymujące się duże białe plamy na skórze)
- niedobór wapnia
- migotanie przedsionków
- zespół cieśni nadgarstka
- objaw Raynauda (białe lub niebieskie zabarwienie palce, gdy jest zimno)
- trwałe, nietypowe zaburzenia widzenia
- niedokrwistość, zwłaszcza niedobór witaminy B12
- przedwcześnie siwiejące włosy
- dysleksja
- choroba afektywna dwubiegunowa (szczególnie gdy występują 4 lub więcej epizodów w ciągu roku)
- zespół Barlowa
- utrzymujące się zapalenie ścięgna lub torebki stawowej
- łysienie (utrata włosów, zwłaszcza w miejscach intymnych)
- ADHD (zespół nadpobudliwości psychoruchowej)
- uraz karku
3. Historia zdrowotna Twojej rodziny. Czy ktokolwiek z Twoich krewnych miał:
- niedoczynność lub nadczynność tarczycy, lub wole
- całkowitą lub częściową leworęczność
- przedwcześnie siwiejące włosy
- którąś z następujących chorób autoimmunologicznych: cukrzyca typu 1, reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń, sarkoidoza, twardzina, zespół Sjögrena, pierwotna marskość żółciowa wątroby, miastenia, stwardnienie rozsiane, choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, małopłytkowość
4. Wskaż fizyczne objawy, które są obserwowane u Ciebie przez Twoje otoczenie (lekarza, rodzinę, znajomych):
- niska podstawowa temperatura ciała (rano)
- niski puls (przy braku regularnych ćwiczeń)
- nadmiernie sucha lub szorstka skóra
- suche usta i/lub suche oczy
- spuchnięta twarz
- powiększona tarczyca
- spuchnięte powieki lub worki pod oczami
- gruby język (wydaje się być za duży w ustach)
- spowolnione ruchy, mowa, czas reakcji
- osłabienie mięśni
- spuchnięte stopy
- blady kolor ust lub żółciejąca skóra
- asymetria, grudkowatość lub inna nieregularność tarczycy
- nadmiar woskowiny w uszach
- zauważalnie chłodniejsza skóra
- niskie ciśnienie
- utrata 1/3 zewnętrznej części brwi
Zmierz temperaturę
Dr Broda O. Barnes, która przez 35 lat prowadziła badania dotyczące chorób tarczycy, była zdania, że wiele osób ma trudne do zdiagnozowania zaburzenia funkcjonowania tego gruczołu, których nie da się wykryć za pomocą badania krwi.
Zalecała ona prosty i wiarygodny domowy test na wykrywanie nadczynności lub niedoczynności tarczycy, polegający na regularnych pomiarach podstawowej temperatury ciała (PTC), czyli najniższej temperatury, którą ciało osiąga w ciągu dnia. Mierzenia należy dokonywać zaraz po przebudzeniu się (przed wstaniem z łóżka lub wypiciem herbaty). Termometr umieszcza się pod pachą na 10 minut. Prawidłowe odczyty powinny wskazywać pomiędzy 36,6 a 36,8˚C. Niższa temperatura może oznaczać niedoczynność tarczycy, a wyższa - nadczynność.
Kobiety przed menopauzą powinny dokonywać pomiarów drugiego lub trzeciego dnia cyklu menstruacyjnego, gdyż wówczas będą one najdokładniejsze. W pozostałych dniach PTC nieznacznie podnosi się i obniża tuż przed owulacją i zaraz po niej. Kobiety po menopauzie mogą zapisywać temperaturę dowolnego dnia. Nie należy jednak na tym poprzestawać.
Ważne jest również zbadanie funkcjonowania układu hormonalnego. Zarówno poziom TSH, jak i hormonów płciowych reguluje przysadka mózgowa. Kobiety, u których układ hormonalny nie działa prawidłowo, często mają również problemy z tarczycą. Unormowanie poziomu hormonów często likwiduje więc zaburzenia funkcjonowania tarczycy.
Punktacja
Jeżeli zaznaczyłeś odpowiedzi, przyznaj sobie 5 punktów za każdą. Za pozostałe po 1 punkcie. Zsumuj wszystkie punkty.
0-9 punktów
Ryzyko, że masz niedoczynność tarczycy, jest nieduże.
10-14 punktów
Istnieje podejrzenie, że masz niedoczynność tarczycy; wykonaj badanie TSH.
15-19 punktów
Jest spore ryzyko, że masz niedoczynność tarczycy; wykonaj badanie TSH. Jeśli wynik będzie w normie, wykonaj dodatkowe badania: FT4 i FT3.
20 punktów i więcej
Prawdopodobieństwo, że masz niedoczynność tarczycy, jest bardzo wysokie. Wykonaj wszystkie potrzebne testy, żeby potwierdzić diagnozę (TSH, FT4, FT3, USG tarczycy, przeciwciała antyTPO i antyTG)1.
