5 sposobów na zdrowe stopy

Zdrowe zakupy

Suplementy diety

Andrographis ParActin®

Suplementy diety

Ashwagandha KSM-66 BIO

Suplementy diety

AstaZine® Astaksantyna

Suplementy diety

Koenzym Q10

Suplementy diety

Kolagen UC-II®

Suplementy diety

Kurkuma BCM-95®

Suplementy diety

Żeńszeń fermentowany GS15-4®

Miesiące letnie to czas, kiedy choroby stóp najbardziej dają o sobie znać. To wówczas nasilają się problemy z nadmierną potliwością, a niewygodne obuwie sprzyja pojawianiu się nagniotków i modzeli. Nieodpowiednia pielęgnacja, zwłaszcza podczas pedicure, może z kolei powodować wrastanie paznokci, a częste wizyty na basenie - rozwój brodawek (tzw. kurzajek).

Na szczęście większość z tych problemów da się rozwiązać - niezbędne są po prostu odpowiednia higiena i profilaktyka oraz zasięgnięcie opinii specjalisty, który dobierze najlepsze metody terapeutyczne, by latem cieszyć się pięknymi i zdrowymi stopami.

1. Halluksy - koślawe paluchy stóp

To potoczna nazwa najczęstszej deformacji w obrębie stopy, czyli palucha koślawego. Polega ona na nieprawidłowym ustawieniu palucha oraz szpotawym ustawieniu pierwszej kości śródstopia¹. Dość łatwo ją rozpoznać, ponieważ wybrzuszenie pierwszej kości śródstopia powoduje charakterystyczne wybrzuszenie w tej okolicy, często zaczerwienione, z nawracającym stanem zapalnym. Z czasem deformacja może objąć całe przodostopie - wówczas narasta koślawość palucha, ale i zniekształcenie pozostałych palców. Pojawiają się również zapalenie kaletek podskórnych, modzele, poszerzenie konturu stopy, zmęczenie i pieczenie podeszwy.

Schorzenie zdecydowanie częściej dotyczy kobiet, co w dużej mierze ma związek z noszeniem obcasów oraz butów ze zwężonym przodem. W przypadku halluksów istotne są również czynniki genetyczne (dodatni wywiad rodzinny stwierdza się w 58-85% przypadków) oraz współistniejące choroby stóp i stawów (np. płaskostopie poprzeczne lub wiotkość stawów)².

Leczenie w początkowej fazie ma charakter zachowawczy. Ortezy i obuwie ortopedyczne łagodzą objawy, choć nie hamują postępu deformacji. Istotne są również zabiegi fizykalne zmniejszające dolegliwości, rozluźniające mięśnie podudzia oraz ograniczające przerost kaletki maziowej, takie jak laseroterapia, kąpiele wirowe czy fala uderzeniowa³. Na kolejnych etapach terapii należy dążyć do odtworzenia punktów podparcia stopy, prawidłowego jej ukształtowania i poprawy równowagi (tzw. reedukacja chodu, obejmująca również postawę całego ciała). Czasem jednak taka fizjoterapia nie wystarcza i niezbędne okazuje się leczenie operacyjne.

2. Nadpotliwość stóp

Najwięcej gruczołów potowych znajduje się na podeszwach stóp - ok. 600 na 1 cm². Nic dziwnego, że nadmierna potliwość to tak częsty problem w gabinetach podologicznych - dotyczy ok. 2% populacji⁴. Choć dolegliwość ta ma charakter przewlekły, nasila się zwykle w sytuacjach stresowych oraz latem pod wpływem temperatury.

Czasem nadpotliwość ma charakter wtórny, czyli towarzyszy innych chorobom: zakażeniom, zaburzeniom neurologicznym, hormonalnym, nowotworom, cukrzycy, dnie moczanowej czy reumatoidalnemu zapaleniu stawów. Bywa też wynikiem stosowania leków (przeciwbólowych, antybiotyków, hormonalnych). Sprzyjają jej również codzienne nawyki - sięganie po używki, dieta prowadząca do nadwagi. Zwykle jednak mamy do czynienia z jej pierwotną wersją - wówczas w gruczołach potowych nie zachodzą istotne zmiany, a przyczyna ich nadmiernej aktywności pozostaje nieznana⁵.

Schorzenie samo w sobie stanowi duży problem estetyczny i psychiczny, ale nie można zapominać, że maceracja naskórka dodatkowo ułatwia rozwój wtórnych infekcji bakteryjnych i grzybiczych oraz wnikanie alergenów. Osłabienie naturalnej bariery ochronnej zwiększa również podatność na podrażnienia mechaniczne i chemiczne.

Leczenie nadmiernej potliwości zależy od jej przyczyny. Przykładowo jeśli ma ona charakter wtórny do nadwagi, kluczowa będzie normalizacja masy ciała, a kiedy towarzyszy cukrzycy - wyrównanie poziomu cukru za pomocą odpowiednich leków. W przypadku pierwotnej nadpotliwości leczenie opiera się przede wszystkim na łagodzeniu objawów. Oprócz dostępnych w aptekach i drogeriach pudrów, talków, kremów i antyperspirantów do użytku miejscowego warto wypróbować naturalne sposoby. Badania naukowe potwierdzają przede wszystkim skuteczność naparu z szałwii w leczeniu nadpotliwości⁶. 2 łyżki liści zalej 1-2 szklankami wrzącej wody i wypijaj w ilości 100-200 ml 2-3 razy dziennie.

Wspomagająco działają rumianek, kora dębu, łopian i pokrzywa. Kąpiel ziołowa w mieszance rumianku i kory dębu działa również antyseptycznie, przez co ogranicza rozwój flory bakteryjnej na powierzchni skóry, a napar z pokrzywy pomaga zredukować nieprzyjemny zapach potu.

Oprócz ziół możesz wypróbować jontoferezę, czyli zabieg polegający na zanurzeniu rąk lub stóp w wodzie, przez którą przepuszcza się pulsujący prąd stały. Powtarzające się sesje doprowadzają do stopniowego porażenia kanałów jonowych znajdujących się w gruczołach potowych. Popularną i bardzo skuteczną metodą leczenia nadpotliwości pierwotnej pach, dłoni, stóp i twarzy są też śródskórne zastrzyki z botoksu. Toksyna czasowo blokuje impulsy nerwowe, które stymulują gruczoły do produkcji potu⁷.

3. Brodawki na stopach

Przyczyną ich powstawania jest wirus. Myrmecia (tzw. brodawki basenowe) są wywoływane przez wirus HPV 1. Są to pojedyncze, głębokie, bolesne zmiany występujące najczęściej u dzieci i młodzieży. Nawroty tego typu brodawek występują rzadko ze względu na fakt, że zakażenie wirusem HPV 1 pozostawia trwałą odporność. Charakterystyczną cechą brodawek basenowych jest sposób ich samoistnego ustępowania - wszystkie zmiany stają się czarne, a ich podłoże jest silnie zaczerwienione. Z kolei brodawki mozaikowe, wywołane wirusem HPV 2, w przeciwieństwie do typu myrmecia mają charakter powierzchowny, z tendencją do zlewania się, a przede wszystkim nawrotowy.

W licznych doniesieniach uznano, że łaźnie, baseny, publiczne natryski, sale gimnastyczne oraz solaria są bardzo często źródłem zakażenia wirusami HPV. Dochodzi do niego nie tylko na skutek kontaktu z osobą chorą, lecz także pośrednio przez podłogę bądź kratki prysznicowe. Rozwojowi zakażenia sprzyja również duża wilgotność tych pomieszczeń⁸.

Leczenie ma na celu przede wszystkim łagodzenie silnych dolegliwości bólowych. Zwykle stosuje się zamrażanie brodawek płynnym azotem lub łyżeczkowanie chirurgiczne. Rzadszą metodą jest alektrokoagulacja. Miejscowo można stosować preparaty na bazie kwasu salicylowego i mlekowego. W medycynie ludowej stosuje się również sok mleczny z glistnika jaskółcze ziele (blokuje on podziały mitotyczne komórek w obrębie zmiany skórnej oraz ogranicza replikację wirusa) oraz sok mleczny z mniszka pospolitego, skuteczny jednak tylko we wczesnych fazach tworzenia się brodawek⁹.

4. Nagniotki i modzele na stopach

W przeciwieństwie do brodawek nagniotki (odciski) oraz modzele (zgrubienia) nie są objawami infekcji, ale reakcją organizmu na miejscowy ucisk skóry spowodowany ścisłym przyleganiem obuwia¹⁰. Kiedy warstwa rogowa nie może się oddzielić, powstaje rdzeń wnikający głęboko w skórę i dający silne dolegliwości bólowe. Takie odciski lokalizują się najczęściej na grzbietowych powierzchniach placów, czasem na podeszwach stóp. Niekiedy są mylone z brodawkami, które jednak nie posiadają rdzenia i krwawią po nacięciu.

Z kolei modzele o żółtym zabarwieniu i twardej strukturze są płaskie i bardziej rozległe niż nagniotki. Nie wnikają też w głąb skóry i nie powodują bólu, ponieważ nie są unerwione.

Oprócz niewygodnego (ciasnego, luźnego lub wysokiego) obuwia powstawaniu modzeli i nagniotków sprzyjają zaburzenia statyki ciała, zniekształcenia stóp spowodowane nadwagą, zaburzenia chodu (płaskostopie) lub struktury kostnej (ostrogi) oraz nieleczone reumatoidalne zapalenie stawów (RZS).

Leczenie polega na chemicznym rozmiękczeniu zmian za pomocą środków miejscowych na bazie kwasu salicylowego i mlekowego, a następnie ich mechanicznym lub chemicznym usunięciu. Po takim zabiegu szczególnie istotne jest noszenie wygodnego obuwia, a czasem wkładek ortopedycznych, by uniknąć ponownego podrażnienia i nawrotu problemu. W drogeriach i aptekach dostępne są też plastry do domowego użytku, które działają keratolitycznie, zmiękczają naskórek oraz powodują złuszczenie zrogowaciałej skóry. Możesz też wypróbować domowe metody. Ukrój cienki plaster świeżej cytryny i połóż go na odcisku na co najmniej 15 min (zmiękcza i tonizuje skórę) lub przygotuj opatrunek z ząbku czosnku, który zdezynfekuje odcisk i zmiękczy naskórek. Przymocuj go plastrem i zmieniaj 2 razy dziennie.

5. Wrastające paznokcie u stóp

To kolejny bolesny problem stóp, z którym mamy do czynienia, gdy płytka paznokciowa wbija się w otaczające tkanki miękkie, powodując ich zaczerwienienie i opuchliznę. W dalszym stadium pojawiają się stany zapalne oraz ziarnina.

Wrastanie dotyczy najczęściej paznokcia palucha stopy, choć zdarza się również przy pozostałych palcach. Ból o różnym nasileniu powoduje dyskomfort, może prowadzić do utrudnionego poruszania się i funkcjonowania. Uraz tkanki miękkiej powstały w miejscu wrastania paznokcia zwiększa również ryzyko infekcji bakteryjnych, wirusowych oraz grzybiczych.

Przyczyn problemu jest wiele: od tendencji osobniczej (przy paznokciach o kształcie rurkowatym lub hiperkeratozie, czyli znacznym pogrubieniu warstwy rogowej naskórka związanym z nadmiernym rogowaceniem), przez nieodpowiednią pielęgnację (obcinanie zbyt krótko lub "na okrągło", czyli wycinanie kątów płytki paznokcia) i źle dobrane, ciasne obuwie, po mechaniczne urazy. Nieprawidłowemu ułożeniu płytki paznokcia i w konsekwencji jego wrastaniu sprzyjają także halluksy i inne deformacje ortopedyczne, choroby kości i stawów, nadmierna potliwość i cukrzyca¹¹.

Leczenie w miarę możliwości powinno opierać się metodach nieinwazyjnych, takich jak taśmowanie, czyli taping, polegający na odsunięciu wału bocznego od brzegu paznokcia, co we wczesnych stadiach choroby daje bardzo dobre efekty. Dwa elastyczne paski taśmy o szerokości ok. 15-20 mm i długości 5 cm nakłada się na suchą skórę od wału bocznego paliczka dalszego skośnie w kierunku powierzchni dolnej paliczka środkowego. Nowa, zmodyfikowana metoda taśmowania polega na naklejaniu szerszego (25 mm) i dłuższego (30-40 mm) plastra¹². Taping nie może jednak być zastosowany u osób z nadpotliwością pierwotną lub nadmiernym poceniem się stóp oraz w stadium z obfitym wysiękiem i ziarniną, ponieważ wilgotne środowisko na powierzchni skóry uniemożliwia stabilizację, a nawet przyklejenie taśm.

Drugą najmniej inwazyjną metodą, która powinna być wykorzystywana we wszystkich stadiach choroby, jest tamponowanie, czyli stosowanie małego opatrunku wykonanego z kompresu włókninowego.

Rurki i klamry to kolejne przyrządy służące do odizolowania płytki paznokcia od wału bocznego. Można kupić gotowe sterylne rurki ochronne z tworzywa sztucznego lub wykonać je z rurek służących do wlewu dożylnego (odpowiednio je skracając i nacinając wzdłuż). Z kolei klamry ortonyksyjne działają podobnie do aparatu ortodontycznego - mogą być wykonane z tworzywa sztucznego lub stali szlachetnej. W przeciwieństwie do tamponowania i tapingu przyrządy te mocuje się na 6-8 tygodni.

Przy sączących się ranach wału paznokciowego możesz zastosować olejki z drzewa herbacianego lub manuka, które wspomagają pielęgnację i leczenie¹³.