Jak zwalczać cukrzycę za pomocą umysłu?

Czym jest hamowanie?

Hamowanie, będące zdolnością poznawczą, to sposób, w jaki mózg koryguje nasze zachowanie. Co ważne, sami również możemy do pewnego stopnia je kształtować, a to oznacza, że jesteśmy w stanie zmieniać swoje postępowanie i reakcje.

Ma to ogromne znaczenie w przypadku cukrzycy. Nowe badanie naukowe wykazało bowiem, że hamowanie nie tylko chroni przed zachorowaniem na cukrzycę, lecz również pomaga w jej leczeniu. Możemy zatem pokonać tę chorobą za pomocą umysłu!

Osłabione hamowanie zwiększa ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2

To nowe badanie nie jest pierwszym, które wykazało, że stres i niepokój mogą zwiększać ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2. Pokazuje ono jednak dokładnie, jak do tego dochodzi – i wskazuje skuteczne metody leczenia, obejmujące umysł i ciało.

Kluczową cechą poznawczą, połączoną w owym badaniu ze zwiększonym ryzykiem cukrzycy, jest właśnie słabe hamowanie – zdolność do kontrolowania uwagi i zachowania oraz ignorowania rozpraszających myśli i uczuć, zwłaszcza negatywnych.

Osoby z osłabionym hamowaniem mają tendencję do impulsywnego reagowania i często są rozpraszane przez niepokojące myśli. Zwykle źle sobie radzą również z trudnościami i mają mniejszą zdolność reagowania na nowe wyzwania za pomocą elastycznego podejścia do rozwiązywania problemów. A słabe radzenie sobie z trudnościami może z kolei nasilać niepokój. Powstaje więc błędne koło.

Badacze z kilku amerykańskich uniwersytetów postawili tezę, że zależność, jaka zachodzi między hamowaniem a niepokojem, może wpływać na ryzyko rozwoju cukrzycy. Nakłonili więc 835 mężczyzn i kobiet w średnim wieku (przeciętna – 57 lat), którzy przeszli uprzednio testy psychologiczne, do poddania się także badaniom krwi, oceniającym wskaźniki stanu zapalnego – głównego czynnika wywołującego cukrzycę, i poziom hemoglobiny glikowanej.

Dlaczego naukowcy posłużyli się właśnie tymi badaniami? Gdy odczuwamy stres, niepokój lub przygnębienie, w naszym organizmie zwiększa się stan zapalny. Jego markerem jest interleukina-6 (IL-6), będąca zarazem markerem stresu, który jest powiązany z podwyższonym poziomem insuliny, mogącym prowadzić do insulinooporności, a w konsekwencji do cukrzycy.

Pomiar hemoglobiny glikowanej daje zaś obraz poziomu cukru we krwi z ostatnich trzech miesięcy (błona erytrocytów, czyli krwinek czerwonych, jest przepuszczalna dla glukozy, więc ilość zawartej w nich hemoglobiny glikowanej, powstającej w wyniku łączenia się glukozy z hemoglobiną, odzwierciedla średnie stężenie glukozy we krwi w ciągu poprzedzających badanie 120 dni, czyli średniego czasu życia erytrocytów).

Wyniki badań nad wpływem osłabionego hamowania na ryzyko cukrzycy

Po dostosowaniu innych zmiennych okazało się, że osoby ze słabym hamowaniem mają w porównaniu osobami o silnym hamowaniu więcej objawów lękowych, wyższy poziom IL-6 i hemoglobiny glikowanej oraz częściej zapadają na cukrzycę typu 2. Ponadto osoby te najczęściej odżywiają się niezdrowo, na ogół nie dbają o aktywność fizyczną i nie wysypiają się. Tak więc wypracowanie tej cechy osobowości może być kluczem do licznych korzyści zdrowotnych.

Przyczyny osłabienia hamowania

Przyczyny słabego hamowania mogą mieć swoje źródło w dzieciństwie i nie można ich usunąć w mgnieniu oka. Ale wysiłek włożony w poprawę zdolności hamowania opłaca się, bo wiąże się z ogromnymi korzyściami dla naszego zdrowia i samopoczucia.

Pierwszym krokiem oceny hamowania jest sprawdzenie, czy nie dotyczą nas następujące sygnały ostrzegawcze:

• nadmierne rozmyślanie o czymś stresującym;
• ograniczanie się tylko do niektórych aktywności z powodu lęku czy niepokoju;
• działanie impulsywne;
• podejmowanie działań ryzykownych.

Co pomaga wzmocnić hamowanie?

Terapia redukcji stresu oparta na uważności a osłabienie hamowania

W skrócie określa się ją jako MBSR (ang. mindfulness-based stress reduction), a polega ona na dążeniu do osiągnięcia umiejętności skupiania uwagi na teraźniejszości. Szkolenie uczy wykrywać i usuwać myśli rozpraszające oraz stresujące.

Możemy stosować tę terapię samodzielnie, ponieważ poznanie jej zasad ułatwia wiele poradników, stron internetowych i płyt CD, jednak dla niektórych osób, zwłaszcza tych, które do osiągania celów potrzebują struktury narzuconej z zewnątrz, o wiele lepszym rozwiązaniem będzie zwrócenie się do specjalisty.

Terapia poznawczo-behawioralna wzmacnia hamowanie

Wykazano, że ten rodzaj psychoterapii jest pomocny w przypadku zaburzeń związanych z lękiem, a także wykazano, że wzmacnia on hamowanie. Terapia poznawczo-behawioralna ułatwia wypracowanie własnych mechanizmów radzenia sobie z negatywnymi wzorcami myśli, a także przyczynia się do zmodyfikowana sposobu reagowania na stresujące sytuacje.

Prowadzi to do obniżenia poziomu stresu i zmiany reakcji organizmu na wywołujące go czynniki, a tym samym przyczynia się do wyeliminowania niektórych zachowań, takich jak np. jedzenie pod wpływem impulsu, które zwiększają ryzyko rozwoju cukrzycy.

Chiński trening umysłu i ciała zmniejsza stres

Wszystko, co robimy, by zredukować poziom stresu, zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia tej choroby. Wykazano na przykład, że qigong, starożytny chiński trening umysłu i ciała, nie tylko w łagodny sposób wzmacnia organizm, lecz również uspokaja umysł, zmniejsza stres i glikemię. Najważniejsze, by znaleźć taki sposób walki ze stresem, który będzie nam odpowiadał najbardziej!