Nasze magazyny
Jest to częste schorzenie układu moczowego1. Kamienie formują się zazwyczaj ze szczawianu wapnia i mogą dawać objawy, gdy przemieszczają się przez moczowody, czyli przewody odprowadzające mocz do pęcherza. Gdy taka twarda struktura utknie w moczowodzie, może zablokować przepływ moczu i wywołać szereg objawów: ostry ból, nudności, gorączkę oraz różowe bądź brązowe zabarwienie moczu.
Jeśli mamy do czynienia z niewielkimi złogami, najpewniej lekarz zaleci pić duże ilości wody, brać leki przeciwbólowe i być może również alfa-blokery, czyli środki ułatwiające przemieszczanie się kamienia, którym towarzyszą niestety działania niepożądane w postaci zawrotów głowy, niskiego ciśnienia oraz zaburzeń czynności seksualnych2. Większe kamienie mogą wymagać terapii w postaci np. litotrypsji (ESWL, zastosowanie fal dźwiękowych do rozkruszenia) lub przezskórnej nefrolitotrypsji (PCNL, chirurgiczne usunięcie za pomocą cienkiego przyrządu teleskopowego).
Metody te jednak niosą ze sobą pewne ryzyko, na przykład uszkodzenie nerek, i nie powstrzymują dalszego formowania się kamieni w przyszłości3. Pacjentom ze skłonnościami do kamicy nerkowej przepisuje się czasem profilaktycznie farmaceutyki, takie jak tiazydowe leki moczopędne, jednak nie są one szczególnie skuteczne, a niosą ze sobą wysokie prawdopodobieństwo reakcji niepożądanych4. Dobre wieści są takie, że można wprowadzić mnóstwo drobnych modyfikacji diety i stylu życia oraz brać przydatne zioła i suplementy, które uchronią nas przed kamieniami nerkowymi. Dobrze jest poradzić się wykwalifikowanego naturopaty, który opracuje spersonalizowany plan leczenia. Tymczasem przedstawiamy ogólne zalecenia na kamienie ze szczawianu wapnia.
Dużo pij
Picie dużych ilości płynów, zwłaszcza wody, jest istotne w zapobieganiu temu schorzeniu. Pomaga to rozcieńczyć obecne w moczu substancje, które tworzą kamienie. Jak się okazało w pewnym badaniu, zwiększenie ilości spożywanej wody o każde 500 ml wiąże się ze znacznie zmniejszonym ryzykiem powstawania tych struktur5. Wkroplenie do wody soku z cytryny da dodatkowe korzyści, gdyż cytryna zawiera dużo cytrynianu, związku zapobiegającemu kamieniom. Jak odnotowano w pewnym długotrwałym eksperymencie, wypijanie 120 ml koncentratu soku z cytryny wymieszanego z 2 l wody w ciągu dnia redukowało formowanie się kamieni6. Z kolei unikać należy picia słodzonych napojów gazowanych, takich jak cola7.
Jedz więcej owoców i warzyw
Przed kamieniami nerkowymi chroni spożywanie dużych ilości warzyw i owoców, zwłaszcza tych bogatych w cytryniany, a więc owoców cytrusowych, oraz w potas, takich jak banany, melon czy awokado8. Unikać należy owoców i warzyw zawierających dużo szczawianów, gdyż ich spożywanie może wręcz zwiększać ryzyko kamicy nerkowej (patrz pkt 4)9.
Ogranicz szczawiany
Związek ten jest naturalnym składnikiem wielu pokarmów, a jego przyjmowanie łączy się z tym schorzeniem. W toku pewnego badania osoby, które spożywały najwięcej szczawianu w diecie, miały do 20% większe ryzyko rozwoju kamieni nerkowych niż te osoby, które przyjmowały go najmniej10. Uważać trzeba przede wszystkim na takie produkty jak szpinak, rabarbar, buraki, orzechy, czekolada, herbata, otręby pszenne i truskawki11. Ważne jest też, by przyjmować wraz z dietą wystarczającą ilość wapnia, który wiąże szczawiany w jelicie, zmniejszając tym samym ich ilość wchłanianą przez organizm12. Jak okazało się w pewnym niewielkim badaniu, przyjmowanie dużych ilości tej substancji nie podnosiło ryzyka kamieni nerkowych, o ile uczestnicy przyjmowali dziennie zalecaną ilość wapnia13. Produkty w niego zasobne to m.in. sardynki, łosoś, nabiał, nasiona chia, słonecznika i figi. Należy przyjmować ok. 1000-1200 mg wapnia dziennie14.
Odstaw cukier i sól
Wysokie spożycie soli wraz z dietą podnosi ryzyko tej choroby15, z kolei cukier sprzyja formowaniu kamieni ze względu na jego wpływ na pH i poziom szczawianów w moczu16. Warto unikać cukru rafinowanego i syropu glukozowo-fruktozowego, a także ograniczyć spożycie soli. Pomoże też wyeliminowanie z diety produktów przetworzonych, jako że zawierają one dodatki w postaci ogromnych ilości soli i cukru.
Ruszaj się
Duże badanie na kobietach sugeruje, że aktywność fizyczna może zmniejszyć ryzyko wystąpienia tej przypadłości nawet o 30%17, lecz inne badanie nie wykryło zależności18. Tak czy inaczej aktywność fizyczna ogólnie jest dla nas korzystna i pomaga utrzymać prawidłową masę ciała, co ma znaczenie w profilaktyce kamicy nerkowej. Trzeba jednak pamiętać o piciu dużych ilości wody podczas wysiłku. Pocenie się może prowadzić do zmniejszonej produkcji moczu, co z kolei wspomaga formowanie się kamieni.
Spróbuj nawadniającej herbatki ziołowej
Zielarz Meilyr James poleca picie tego naparu dla wspomagania nawodnienia organizmu. Dodaj po 1 czubatej łyżeczce następujących ziół na każde 300 ml wrzącej wody i pozostaw do zaparzenia na 20 min. Pij 3 razy dziennie. Zastosuj w równych proporcjach:
- Zea mays (kukurydza zwyczajna) to łagodzące ziele moczopędne łagodnie zapobiegające kamicy nerkowej;
- Equisetum arvense (skrzyp polny) wspomaga pracę nerek i wzmacnia ściany układu moczowego;
- Solidago virgaurea (nawłoć pospolita) zmniejsza stan zapalny i regeneruje tkankę wyściełającą nerki.
Wskazówka: Podczas wydalania drobnych kamieni warto wziąć gorącą kąpiel i pić 2-3 litry płynów w postaci (zamiennie) herbaty ziołowej i ciepłej wody, które wspomogą wypłukanie osadu z układu moczowego.
Jedz nasiona słonecznika
Stanowią one doskonałe źródło wapnia, potasu i magnezu, które to pierwiastki odgrywają rolę w zapobieganiu kamicy nerkowej. Jak wykazały 2 eksperymenty przeprowadzone w Tajlandii, jedzenie tych ziaren redukuje czynniki ryzyka w obrębie układu moczowego wpływające na rozwój tego schorzenia19.
Bierz suplementy
Pewne suplementy wydają się pomocne w hamowaniu rozwoju tej choroby. Należy skonsultować się z wykwalifikowanym specjalistą, który dobierze odpowiednie, spersonalizowane dawki.
- Cytrynian potasu oraz magnezu - trwające 3 lata badanie wykazało, że tego rodzaju suplementy zmniejszają nawroty kamieni nerkowych o 85%20. Sugerowana dawka: 1600 mg dziennie cytrynianu potasu i 500 mg dziennie cytrynianu magnezu
- IP-6 (heksafosforan inozytolu czyli kwas fitowy) redukuje formowanie kryształów szczawianu wapnia w moczu u osób ze skłonnościami do kamicy21. Suplement ten jest łatwo dostępny w sieci. Sugerowana dawka: postępuj zgodnie z instrukcjami na opakowaniu.
- Witamina E - istnieją pewne dowody na to, że skutecznie zapobiega ona kamieniom nerkowym22. Sugerowana dawka: 200 mg dziennie.
- Witamina B6 i magnez - produkty zawierające połączenie tych składników odżywczych mogą powstrzymać nawroty kamicy nerkowej23. Sugerowana dawka: 200-300 mg dziennie tlenku magnezu, 10 mg dziennie wit. B
Sprawdź leki
Niektóre z nich mają związek z tą przypadłością, np. diuretyki pętlowe, sulfasalazyna czy topiramat. Warto więc zapytać lekarza o te środki, które już przyjmujemy24.
Stosuj napary z ziół
Jak zapewnia zielarz Meilyr James, właścicel Herbal Clinic w walijskim Swansea, powstawanie tych złogów wskazuje, że nerki w niewystarczającym stopniu usuwają produkty odpadowe z organizmu. Medycyna naturalna ma do zaoferowania zioła zapobiegające powstawaniu kamieni, które pomagają rozpuścić te mniejsze i nie dopuścić do uformowania się nowych. Poniższy przepis można zastosować właśnie do tych celów. W przypadku większych złogów koniecznie trzeba skonsultować się z wykwalifikowanym specjalistą. Stosuj nalewki z następujących ziół w równych proporcjach. Wypijaj 5 ml rozcieńczone w niewielkiej ilości wody 3 razy dziennie.
- Parietaria officinalis (parietaria lekarska), nalewka 1:5. Oprócz zapobiegania kamicy ziele to wykazuje działanie regenerujące na nerki, wspierając i wzmacniając ich pracę.
- Hydrangea arborescens (hortensja krzewiasta), nalewka 1:3. Ma ona działanie moczopędne, a więc usprawnia przepływ moczu i przemieszczanie się kamieni.
- Viburnum opulus (kalina koralowa), nalewka 1:3. Ziele to jest skuteczne na ból skurczowy, ponieważ rozluźnia mięśnie gładkie i w ten sposób częściowo łagodzi dyskomfort związany ze złogami oraz wydalaniem ich małych fragmentów.
Wystrzegaj się kadmu
Ryzyko zawodowe w postaci narażenia na kontakt z nim ma związek z kamicą nerkową25, dlatego warto zastanowić się, czy mamy w pracy kontakt z tym toksycznym metalem ciężkim. W populacji ogólnej nie stwierdzono jednak, by spożywanie kadmu wraz z dietą niosło ze sobą dodatkowe ryzyko26. Jego źródłem jest natomiast tytoń, więc to kolejny powód, by rzucić palenie, które prawdopodobnie samo w sobie jest kolejnym czynnikiem ryzyka, jeśli chodzi o to schorzenie nerek27.
-
Int J Mol Sci, 2018; 19: 765
-
J Pharm Technol, 2018; 34(2):
54–61 -
Urol Res, 2008; 36: 51–60; Int J
Mol Sci, 2018; 19: 765 -
J Transl Med, 2020; 18: 106
-
Medicine (Baltimore), 2015;
94: e1042 -
J Urol, 2007; 177: 1358–62
-
Clin J Am Soc Nephrol, 2013; 8:
1389–95 -
Arch Ital Urol Androl, 2015; 87:
105–20; Adv Nutr, 2013; 4:
368S–77S -
J Am Diet Assoc, 1993; 93: 901–6
-
J Am Soc Nephro, 2007; 18:
2198–204 -
Arch Ital Urol Androl, 2015; 87:
105–20 -
J Am Diet Assoc, 1993; 93:
901–6; Arch Ital UrolAndrol,
2015; 87: 105–20 -
Urology, 2012; 79: 1226–9
-
Urolithiasis, 2016; 44: 27–32
-
J Urol, 2012; 187: 1645–9
-
BMC Nephrol, 2018; 19: 315
-
J Am Soc Nephrol, 2014; 25:
362–9 -
J Urol, 2015; 193: 864–8
-
J Med Assoc Thai, 1993; 76:
487–93; Am J Clin Nutr, 1987;
45: 115–21 -
J Urol, 1997; 158: 2069–73
-
Anticancer Res, 1999; 19(5A):
3717–22; Arch Esp Urol, 1999;
52: 94–9 -
J Clin Biochem Nutr,1999; 27:
37–47; BJU Int, 2005; 96: 117–26 -
Am J Clin Nutr, 1967; 20: 393–9;
Urol Res, 1994;22(3):161–5 -
Am J Kidney Dis, 2017; 70:
869–73; Rev Urol, 2003; 5:
227–31 -
Br J Ind Med, 1993; 50: 598–602
-
Environ Int, 2013; 59: 148–51
-
Nephrourol Mon, 2013; 5: 702–5
