Włosy wypadają, a w ich miejsce odrastają nowe – to naturalny proces trwający już od dzieciństwa. Problem pojawia się, jeśli dziennie tracimy więcej niż 100 włosów, a nasza fryzura wyraźnie się przerzedza i traci blask.
Dlaczego włosy wypadają?
Nadmierne wypadanie włosów może być efektem nieumiejętnych zabiegów fryzjerskich, ale także świadczyć o niedoborach, infekcjach skórnych, takich jak rumień lub grzybica, a nawet o chorobie, np. bywa objawem zaburzeń endokrynologicznych1. Może być też efektem ubocznym stosowania niektórych leków, a także chemioterapii2. Do problemu przyczyniać się również mogą nieprawidłowa dieta, stres i przemęczenie oraz związany z nimi wysoki poziom kortyzolu. Ten hormon przyspiesza o ok. 40% degradację hialuronianu i proteoglikanów, składników skóry niezbędnych dla zdrowia włosów3. Łysienie androgenowe ma podłoże hormonalne. Mężczyzn dotyka 2-krotnie częściej i rozpoczyna się wcześniej, ale może się z nim również zmagać ponad 40% kobiet4. Z kolei łysienie plackowate to choroba autoimmunologiczna o charakterze zapalnym. Rozpoczyna się zwykle już w młodym wieku i może mieć różne przyczyny.
Ziołowe sposoby na wypadnie włosów
- Płukanka ze skrzypu polnego
Krzem, magnez i cynk stanowią ważny budulec włosów i paznokci, są też niezbędne do syntezy kolagenu i elastyny, białek odpowiedzialnych za kondycję włosów. Tymczasem skrzyp jest nie tylko skarbnicą łatwo przyswajalnej krzemionki, czyli tlenku krzemu, ale też zawiera magnez i cynk. Nic dziwnego, że ekstrakty z tej byliny nie tylko hamują wypadanie włosów, ale także je wzmacniają, wygładzają, dodają im blasku i ułatwiają rozczesywanie5. 2 łyżeczki suszu zalej szklanką gorącej wody i zostaw do zaparzenia pod przykryciem na co najmniej kwadrans. Gdy napar przestygnie, przecedź go. Po umyciu głowy spłucz włosy czystym naparem.
- Pokrzywa do obiadu
Zioło to było już w starożytności cenione przez medyków. Jego spożywanie wzmacnia włosy i paznokcie, a także ścianki naczyń krwionośnych. Stanowi źródło minerałów, takich jak wapń, magnez, żelazo i krzem. Liście i młode pędy zalane wrzątkiem tracą właściwości parzące. Można je dusić jak szpinak, dodawać do zup, surówek, kanapek i smoothie6. Pokrzywa to remedium na szereg różnych chorób, w tym łysienie androgenowe. Ekstrakt z ziela hamuje syntezę 5α-reduktazy, enzymu obecnego w komórkach mieszków włosowych. Pod wpływem 5α-reduktazy testosteron przekształca się w tzw. dihydrotestosteron (DHT). DHT powoduje obkurczenie, miniaturyzację i zanik mieszków włosowych, a w efekcie wypadanie włosów7.
- Melatonina
Ten hormon regulujący rytm snu i czuwania, okazuje się sprawdzać także jako środek na porost włosów! Melatonina jest wytwarzana głównie w szyszynce, ale pewne jej ilości są syntetyzowane także w mieszkach włosowych. U pacjentów stosujących codziennie miejscowo na skórę głowy roztwór tego związku w stężeniu 0,1% i 0,0033% po upływie 3 miesięcy liczba włosów wzrosła o 29,2%, a po 6 miesiącach o 42,7%. Stwierdzono także poprawę gęstości i tekstury włosów, zahamowanie ich wypadania oraz redukcję łojotokowego zapalenia skóry13.
- Kawowa pielęgnacja
Kofeina to alkaloid zawarty w kawie. Liczne badania donoszą, że stosowana miejscowo na skórę głowy przeciwdziała łysieniu androgenowemu, zwłaszcza u kobiet. Sprzyja wydłużaniu się trzonu włosa, przedłuża fazę anagenu i stymuluje proliferację keratynocytów w macierzy włosa (cebulce). U osób stosujących szampon z kofeiną codziennie przez 6 miesięcy odnotowano redukcję liczby włosów wyrywanych podczas czesania oraz spadek tempa i intensywności wypadania włosów. W przypadku stosowania balsamu do włosów z kofeiną u 75% ludzi podobne efekty zaobserwowano już po 2 miesiącach, a u 83% po 4 miesiącach12. Natomiast wcierki z kofeiną dają dobre efekty u kobiet zmagających się z niedoczynnością tarczycy. Pobudzają mikrokrążenie, dzięki czemu ułatwiają odżywienie cebulek i sprzyjają pojawieniu się baby hair.
- Fotobiotymulacja
Technologia LLLT (Low Level Laser Therapy) jest od ponad pół wieku wykorzystywana w różnych dziedzinach medycyny. W 1967 r. przypadkowo odkryto jej skuteczność w leczeniu wypadania włosów. Pomaga mężczyznom i kobietom zarówno w przypadku łysienia androgenowego, plackowatego, jak i wywołanego leczeniem onkologicznym. Terapia polega na naświetlaniu skóry głowy wiązką lasera emitującego zimne światło o małej mocy i długości fali w zakresie 500-1100 nm. LLLT stymuluje mieszki włosowe będące w fazie telogenu do ponownego wejścia w fazę anagenu. Ponadto przedłuża czas trwania tej ostatniej i zwiększa tempo proliferacji (podziałów komórkowych) komórek mieszków włosowych. Jednocześnie działa przeciwutleniająco, pobudza mikrokrążenie i produkcję kolagenu. LLLT pośrednio wspiera też odrastanie włosów11.
- Wcierka ze skrzypu i pokrzywy
To jedno z najbardziej skutecznych remediów, hamujących wypadanie włosów i przyspieszających ich wzrost. Doskonale wzmacnia cebulki włosowe. Po łyżeczce ziela skrzypu i pokrzywy zalej wodą i podgrzewaj przez 20 min. Po tym czasie zdejmij mieszankę z ognia, gdy przestygnie, odcedź. Wcierkę stosuj nawet 2 razy dziennie. Jak się okazuje, ekstrakty wodne i alkoholowe ziela skrzypu to remedium na łysienie androgenowe: wykazują silną aktywność przeciwutleniającą, hamują wydzielanie interleukiny-6 oraz syntezę 5α-reduktazy. W naszym organizmie pod wpływem 5α-reduktazy testosteron jest przekształcany w dihydrotestosteron (DHT), uważany za głównego „winowajcę” łysienia androgenowego. Interleukina-6 hamuje wydłużanie trzonu włosa i proliferację komórek macierzystych w mieszkach włosowych, co prowadzi do przedwczesnego wypadania włosów. Antyoksydanty – zawarte w wyciągach ze skrzypu i pokrzywy – przeciwdziałają tworzeniu się nadtlenków lipidów, które skracają żywotność włosów8.
- Olejek rozmarynowy
Aplikowany na skórę głowy ma działanie podobne do minoksydylu, a dodatkowo związki aktywne rozmarynu pomagają zwalczać łupież oraz łagodzą stan zapalny i świąd. 14 kropli olejku rozmarynowego rozcieńczonego w 100 ml ostudzonego naparu z zielonej herbaty przelej do atomizera. Mieszankę 2 razy dziennie wcieraj w skórę głowy. To usprawni krążenie kapilarne. W pewnym badaniu U 100 pacjentów ze stwierdzonym łysieniem androgenowym, którzy codziennie przez 6 miesięcy wcierali w skórę głowy balsam z olejkiem rozmarynowym (3,7 mg/ml), zaobserwowano znaczny wzrost liczby włosów dorównujący efektom stosowania aptecznych preparatów z minoksydylem15.
- Sięgnij po żelazo
4 niezależne badania dermatologiczne obejmujące grupy kobiet zmagających się z nadmiernym wypadaniem włosów potwierdziły skuteczność suplementacji L-lizyną i żelazem. Jednak pamiętaj, że stosowanie leków zawierających żelazo jest zalecane wyłącznie osobom ze stwierdzonym niedoborem tego pierwiastka lub anemią9 Sprawdź zatem, jaki masz jego poziom. Bezpieczniejszym rozwiązaniem jest spożywanie produktów bogatych w żelazo oraz L-lizynę, takich jak podroby, (zwłaszcza wątroba), wołowina, jaja, soczewica i tłuste ryby. Warto też uwzględnić w diecie składniki ułatwiające przyswajanie żelaza, m.in. witaminę C oraz aminokwasy cysteinę i histydynę10.
- Wcierka z kawy i kozieradki
2 łyżki kawy zalej ½ szklanki wrzątku i odstaw do zaparzenia. Pół łyżeczki zmielonych nasion kozieradki zalej wrzątkiem – tyle tylko, by woda przykryła proszek. Zostaw pod przykryciem do wystygnięcia. Gdy płyny ostygną, dokładnie je przecedź przez gęste sitko lub filtr. W tym czasie zalej 1 tabletkę Calcium Panthotenicum (pantotenian wapnia to połączenie tego pierwiastka z witaminą B5) ok. 40 ml zimnej wody. To istotne, bo witamina B5 nie jest odporna na temperaturę. Zostaw na 15 min. Po upływie tego czasu spróbuj rozdrobnić tabletkę. Osad, który zostanie, to najpewniej stearynian magnezu i talk.
Następnie wszystkie składniki przelej do atomizera. Tak przygotowaną wcierkę możesz trzymać tydzień w lodówce. Preparat możesz stosować codziennie. Wieczorem spryskaj nią skórę głowy i delikatnie pocieraj ją palcami. Zostaw do wyschnięcia. Rano umyj włosy.
- Łykaj lub nakładaj na skalp
Żeń-szeń zawiera szeroką gamę składników bioaktywnych, m.in. ginsenozydy. Związki te (zaliczane do saponin) stymulują proliferację komórek mieszków włosowych, zapobiegają ich obumieraniu oraz przejściu włosa w fazę katagenu. W ten sposób pobudzają wzrost włosów i przeciwdziałają ich wypadaniu. Pod tym względem doustna suplementacja ekstraktem z żeń-szenia okazuje się równie skuteczna co miejscowe stosowanie ginsenozydów16.
A może transplantacja włosów?
Metodą skuteczną niezależnie od płci i przyczyny łysienia jest transplantacja włosów. To jedyna możliwość odzyskania owłosienia w miejscu blizn po urazach i oparzeniach. Istnieje kilka technik przeszczepiania włosów.
- FUE (Follicular Unit Extraction) polega na pobieraniu z tylnej części głowy pacjenta pojedynczych mieszków włosowych poprzez mikronacięcia, a następnie ich przeszczepianiu w miejsce, które chcemy zakryć.
- W technice SAFER (Suction Assisted Follicular Extraction and Reimplantation) pojedyncze mieszki włosowe są pobierane pneumatycznie.
- W metodzie FUT (Follicular Unit Transplantation), inaczej zwanej STRIP (z ang. pasek), materiał do przeszczepu jest pobierany poprzez wycięcie paska owłosionej skóry z potylicy i podzielenie go na pojedyncze implanty.
BHT (Body Hair Transplantation) polega z kolei na tym, że mieszki włosowe pobiera się spoza głowy, np. z klatki piersiowej, brody lub okolic intymnych. Transplantacja odbywa się w miejscowym znieczuleniu. W czasie kilkugodzinnego zabiegu przeszczepia się do 2 tysięcy mieszków włosowych, zależnie od potrzeb pacjenta oraz liczby mieszków, które można pobrać z owłosionych miejsc bez ryzyka wyraźnych ubytków17.
- Am Fam Physician. 2009 Aug 15;80(4): 356-62
- Transl Pediatr. 2017 Oct; 6(4): 300-12; Skin Therapy Lett. 2010 Jul-Aug; 15(7): 5-7
- Drugs Dermatol. 2016 Aug 1; 15(8): 1001-4
- J Cosmet Dermatol. 2021 Dec; 20(12): 3759-81; An Bras Dermatol. 2015 Jul-Aug; 90(4): 529-43; Dermatol Ther. 2020 Nov; 33(6): e14055
- IOSR Journal of Pharmacy.2017; 7(2), 31-42; Evid Based Complement Alternat Med. 2021 Mar 5; 2021:6658434
- Heliyon. 2022 Jun 22; 8(6):e09717
- Georgian Med News. 2023 Jan; (334):6-9
- Nutrients. 2017 Oct 10; 9(10):1105
- Clin Exp Dermatol. 2002 Jul; 27(5): 396-404
- Kosmos 2014; 63(3), 373-379
- Int J Cosmet Sci. 2021 Nov;43 Suppl 1: S14-S25
- J Appl Cosmetol. 2011;29: 167-80
- Br J Dermatol. 2004 Feb;150(2): 341-5; Int J Trichology. 2012 Oct;4(4): 236-45
- Skin Appendage Disord. 2019 Feb; 5(2): 72-89
- Skinmed. 2015 Jan-Feb; 13(1): 15-21
- Int J Mol Sci. 2018 Sep; 19(9): 2703
- Scars Burn Heal. 2015 Jan-Dec; 1: 2059513115607764; World J Plast Surg. 2021 Sep; 10(3): 90-8; Indian J Plast Surg. 2021 Oct; 54(4): 435-40
- Lasers in surgery and medicine 2014; 46(2), 144-51