1. Strach przed lataniem
Choć ryzyko śmierci w katastrofie lotniczej jest jak jeden do 29 mln, strach przed lataniem odczuwa niemal co trzecia osoba! Z badań przeprowadzonych w ramach programu "Pokochaj latanie" pośród pasażerów na polskich lotniskach wynika, że 18% z nas obawia się niewykrytej na ziemi usterki samolotu, 16% nagłej niewyjaśnionej awarii podczas lotu, a 14% silnych turbulencji¹.
Lęk przed podróżą samolotem wiąże się często z różnymi reakcjami fizjologicznymi, takimi jak pocenie się, drżenie mięśni, kołatanie serca, przyspieszenie oddechu, zaburzenia związane z układem równowagi czy nudności. Jak opanować strach? Niepokój można zmniejszyć, starając się kontrolować jak najwięcej czynników. Starannie wybierz miejsce, może być to siedzenie przy oknie, w pobliżu wyjść w środkowej części maszyny, gdzie ewentualne turbulencje są najmniej dokuczliwe.
Zjedz przed lotem - niski poziom cukru we krwi powoduje dodatkowy stres. Jednak unikaj kawy i napojów energetycznych - mogą one bowiem potęgować lęk. Zamiast nich wybierz wodę i soki. Jeśli Twój towarzysz podróży nie boi się latać, podejmij z nim rozmowę na ten temat. Zdaniem psychoterapeutów konwersacja jest dobrym sposobem rozładowania napięcia. Pomagają również techniki relaksacyjne.
2. Barotrauma, czyli uraz ciśnieniowy ucha
Ucho środkowe połączone jest z gardłem trąbką Eustachiusza, której zadaniem jest wyrównanie ciśnienia w uchu środkowym z ciśnieniem otoczenia. Podczas lotu ciśnienie w kabinie samolotu ulega zmianom. Najbardziej gwałtowne zachodzą w czasie startu oraz podejścia do lądowania. Gdy samolot wznosi się, spada ciśnienie otoczenia, a gdy schodzi do lądowania - ciśnienie wzrasta. Z tego powodu większość osób właśnie wtedy odczuwa ból lub zatykanie się ucha².
Aby tego uniknąć, chwilę wcześniej zacznij żuć gumę albo ssać cukierka. Pomocne może też okazać się ziewanie lub przełykanie. Jeśli to nie działa, należy wypróbować manewr Valsalvy. Jest to prosta i intuicyjna metoda. Gdy czujesz, że uszy zaczynają się przytykać, nabierz w płuca powietrza, zaciśnij palcami płatki nosa i staraj się wydmuchać powietrze przez uszy, pilnując jednak, aby policzki się nim nie napełniły. By zapobiec bólowi uszu u niemowląt, najlepiej karmić je w czasie startu i lądowania.
Jak się ubrać na czas podróży samolotem?
Przede wszystkim w podróż ubierz się wygodnie. Zapomnij o butach na obcasach i obcisłym ubraniu. W czasie lotu mogą spuchnąć Ci nogi, dlatego wybierz obuwie, którego szerokość możesz regulować. Nawet jeśli lecisz do ciepłych krajów, weź ze sobą szal, coś z długim rękawem i skarpetki, bo w kabinie może być dość chłodno. Soczewki zamień na okulary. W samolocie względna wilgotność powietrza kształtuje się na poziomie 20%. Może to spowodować uczucie suchości w ustach, nosie, oczach. Aby złagodzić dyskomfort, pij dużo płynów (ale nie alkoholu, bo on odwadnia!) przed i podczas trwania lotu. Jeśli pieką Cię oczy, zakropl je tzw. sztucznymi łzami.
Osoby, które cierpią na zapalenie uszu, nosa lub zatok powinny unikać podróżowania samolotem, bo trudniej im będzie wyrównać ciśnienie, a choroba może się nasilić. Poza nieprzyjemnym uczuciem przytkanego ucha i bólem wahanie ciśnienia może spowodować uszkodzenie ucha środkowego i wewnętrznego. Dlatego jeśli po zakończeniu lotu nadal odczuwasz ból uszu albo masz zaburzenia słuchu, zawroty głowy lub nudności i wymioty, niezwłocznie skonsultuj się z lekarzem laryngologiem.
3. Utrata słuchu
Mimo olbrzymiego postępy techniki hałas wytwarzany przez samoloty w czasie podróży nie zmienił się prawie wcale od 1947 r., kiedy rozpoczęto pomiary. Z tyłu kabiny przekracza 100 decybeli (dB), a zatem jest silniejszy niż ten, jaki wydaje intensywny ruch uliczny (80 dB), a także przekracza górną granicę ustaloną dla klubów nocnych. Testy wykazały, że już 85 dB może spowodować trwały ubytek słuchu³. Jeżeli lot trwa ponad 4 godziny, a siedzisz w niekorzystnym miejscu, narażasz się na utratę słuchu. W takiej sytuacji warto mieć przy sobie specjalne koreczki samolotowe. Zapewniają one redukcję szumów, pozwalając jednocześnie słuchać ogłoszeń załogi samolotu.
4. Promieniowanie kosmiczne
Jak wyliczyli naukowcy, 6-godzinny lot to dla Twojego ciała mniej więcej połowa promieniowania, które otrzymujesz podczas standardowego badania RTG4. Podczas lotu międzykontynentalnego, np. z Waszyngtonu do Pekinu, wchłaniamy promieniowanie o dawce 100 mikroSiwertów - czyli tyle, ile podczas prześwietlenia. Podobną dawkę otrzymasz, gdy polecisz z Warszawy na Cypr i z powrotem. Oczywiście najbardziej narażone są załogi samolotów.
5. Transpołudnikowe zmęczenie, czyli jet lag
Pojawia się, gdy przekraczasz kilka stref czasowych w zaledwie parę godzin. Jego przyczyną jest wydłużenie bądź skrócenie naturalnego rytmu dnia i nocy. Rozstrojenie zegara biologicznego objawia się zmniejszoną wydolnością fizyczną, umysłową, rozdrażnieniem, dezorientacją, zmęczeniem, bólami głowy. Potrafi utrzymywać się nawet tydzień! Na szczęście dokuczliwe objawy można zminimalizować. Jednak sposób postępowania zależy od kierunku, w jakim się udajemy! Gdy podróżujesz samolotem na zachód, organizm lepiej zniesie lot, jeśli jest się niewyspanym. Dlatego zarówno przed wylotem, jak i w trakcie lotu nie należy zasypiać.
Z kolei lecąc na wschód, najlepiej porządnie się wyspać - zarówno przed podróżą, jak i w samolocie. W obu wypadkach warto pić dużo wody. Objawy jet lagu łagodzi melatonina. To naturalnie występujący u człowieka hormon, produkowany w ośrodkowym układzie nerwowym przez szyszynkę, który odgrywa rolę w regulacji biologicznego rytmu okołodobowego, m.in. snu i czuwania. W czasie lotu na zachód syntetyczną melatoninę (którą kupisz w aptece) należy przyjmować przez 4 dni po przylocie na miejsce na godzinę przed snem. Gdy lecisz w odwrotnym kierunku, kurację zacznij na 2 dni przed wylotem i kontynuuj przez 4 dni po przylocie5.
Wakacyjny jet lag jest niedogodnością, jednak może stać się poważnym problemem u osób, które często przekraczają strefy czasowe. Naukowcy z University of California w Berkeley doszli do wniosku, że ciągłe zakłócanie rytmu dobowego może wpływać na stałe pogorszenie się zdolności umysłowych pasażera, powodować bezsenność i zmienność nastroju - zupełnie jak w przypadku osób pracujących przez długi czas na nocną zmianę6.
6. Uwaga na infekcje
Jak pokazują badania z 2004 r. opublikowane na łamach Journal of Environmental Health Research, ryzyko przeziębienia się na pokładzie samolotu jest 100 razy większe niż gdziekolwiek indziej7. Składają się na to różne czynniki: mniejsza wilgotność powietrza, która osłabia naturalne mechanizmy obronne błon śluzowych; ogromna liczba mikrobów w toaletach, a także zmiany temperatur w kabinach. To dlatego tak łatwo można się przeziębić w czasie lotu.
Loty międzynarodowe to także jedna z podstawowych dróg, którymi rozprzestrzeniają się pandemie. W zależności od wersji i konfiguracji duże samoloty zabierają na swój pokład od 350 do ponad 800 pasażerów. Największy pasażerski samolot świata, czyli Airbus A380, może zabrać nawet 850 pasażerów (jeśli całość pokładu jest w klasie ekonomicznej), a przy standardowym podziale na klasy posiada 550 miejsc. W tym ostatnim układzie na najliczniejszą klasę ekonomiczną przypada zwykle ok. 4 toalet. Gdy uświadomisz sobie, z iloma osobami je dzielisz, łatwo Ci będzie wyobrazić sobie, ile bakterii się tam znajduje. Dlatego w podróż samolotem zabieraj chusteczki antybakteryjne lub płyny odkażające.
7. Gdy przewlekle chorujesz
Jeśli cierpisz na zaburzenia układu krążenia bądź układu oddechowego, przed podróżą samolotem koniecznie skonsultuj się z lekarzem. Ciśnienie na pokładzie jest niższe od tego na powierzchni Ziemi. Razem z obniżoną zawartością tlenu może to wpłynąć niekorzystnie na samopoczucie osób z niewydolnością krążenia8.
Jeżeli masz problemy z żylakami odbytu, to przed podróżą zaaplikuj sobie lek działający miejscowo, np. czopek.
Diabetycy oraz osoby, które są w trakcie antybiotykoterapii, powinny zasięgnąć rady lekarza, jak rozplanować przyjmowanie leków.
Bibliografia
- http://goo.gl/LNf2Ca
- Marx, John (2010). Rosen’s emergency medicine: concepts and clinical practice 7th edition. Philadelphia, PA: Mosby/Elsevier. p. 1906
- http://goo.gl/riU20T
- http://goo.gl/dzbAcG
- http://goo.gl/5nVMvi
- http://goo.gl/rrYkjX
- http://goo.gl/EWZNPw
- http://goo.gl/IYWqFQ