Nasze magazyny
Być może na Twoim parapecie stoi doniczka z rośliną, której miąższ zawiera wszystkie składniki niezbędne do utrzymania właściwej kondycji skóry, włączając w to witaminy, aminokwasy, enzymy, polisacharydy i minerały. Wystarczy obrać liście aloesu ze skórki, by uzyskać tę lepką substancję przypominającą żelatynę.
Właściwości lecznicze aloesu
Na co pomaga aloes? Okazuje się, że aloes nie tylko pielęgnuje i regeneruje skórę, ale też wywiera silny pozytywny wpływ na cały organizm. Ponieważ stymuluje układ odpornościowy, działa przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie, a zawarte w nim składniki ułatwiają usuwanie śluzu, przyspiesza leczenie infekcji górnych dróg oddechowych, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc i astmy1. Wykazano również, że roślina ta hamuje procesy starzenia organizmu, redukując ryzyko choroby Alzheimera2.
Przede wszystkim jednak pozostaje bogatym naturalnym źródłem biostymulatorów, czyli substancji aktywnych, które wpływają na pracę jelit. Jego miąższ pomaga zwalczać chroniczne zaparcia, stymuluje usuwanie toksyn i zapewnia równowagę bakteryjną w jelicie grubym, stymulując wzrost korzystnej mikroflory probiotycznej. Przy wrzodach żołądka łagodzi ból, ułatwia trawienie i przyspiesza gojenie nadżerek.
Miąższ aloesowy dzięki zawartości wapnia, chromu i witamin z grupy B (istotnych w procesach wydzielania insuliny) reguluje również przemiany cukru, dzięki czemu sprawdza się w zapobieganiu cukrzycy i otyłości.
Prawdopodobnie może odgrywać rolę także w profilaktyce zawału i udaru mózgu3. Z drugiej strony należy jednak pamiętać, że aloes wchodzi w reakcje z niektórymi lekami stosowanymi u pacjentów kardiologicznych, np. digoksyną przepisywaną w niewydolności serca czy przeciwarytmicznym werapamilem. Może wzmacniać działanie tych farmaceutyków, co zwiększa ryzyko działań niepożądanych.
Aloes poprawia wygląd skóry
Naturalne polimery cukrów prostych - czyli właśnie polisacharydy - są głównym składnikiem miąższu aloesowego, którym zawdzięcza on swoje działanie wykorzystywane w dermatologii. Jednocześnie stanowią barierę ochronną naskórka, a występując w skórze, pełnią funkcje osłaniające, łagodzące, zmiękczające i nawilżające.
Badania potwierdzają, że polisacharydy wpływają nie tylko na wygląd skóry, ale i jej funkcje immunologiczne4. Wszystko dzięki temu, że związki te aktywują komórki Langerhansa uczestniczące w reakcjach odpornościowych. Znajdują się one w głębszych warstwach skóry, ale dzięki licznym wypustkom stykają się z substancjami pojawiającymi się na jej powierzchni. Kiedy polisacharydy pobudzą komórki Langerhansa, te zaczną produkować cytokiny wspomagające procesy naprawcze w skórze i zapobiegające jej zainfekowaniu5. Jednocześnie polisacharydy aktywują czynnik wzrostu komórek naskórka (Epidermal Cell Growth Factor, ECGF). Jest to niezbędne w formowaniu włókien kolagenowych, które uczestniczą w procesach gojenia ran i odbudowy naczyń w uszkodzonych miejscach.
Aloes łagodzi oparzenia i odmrożenia
Polisacharydy mają jeszcze jedną istotną cechę: działają przeciwzapalnie, ponieważ zapobiegają przemianie kwasu arachidonowego w jego metabolity, które inicjują proces zapalny6.
Badania wykazały, że związki obecne w żelu aloesowym (oprócz polisacharydów również m.in. glikoproteiny) wpływają na przemiany kwasu arachidonowego i hamują syntezę produkowanych z niego tromboksanów, które stają się mediatorami postępującej martwicy skóry. Prawdopodobnie to ten mechanizm odpowiada za udowodnioną już skuteczność aloesu w łagodzeniu oparzeń i odmrożeń7. W jednym z badań okazało się nawet, że w leczeniu oparzeń i zbliznowaceń miąższ aloesowy jest równie skuteczny co penicylina8.
Także właściwości obecnego w roślinie kwasu salicylowego i wpływ bioaktywnych składników na poprawę mikrokrążenia przyczyniają się do jej skuteczności - nawet w przypadku oparzeń słonecznych. Obecne w jej składzie pochodne chromonu mają silne właściwości antyoksydacyjne, a oprócz tego pochłaniają promieniowanie ultrafioletowe - w przypadku UVB nawet w 100%9! Jednak aby uzyskać to działanie fotoochronne, należy użyć ich w stężeniu nie mniejszym niż 10%.
Aloes ma działanie przeciwbakteryjne
Okazuje się, że miąższ aloesowy charakteryzuje się kwasowością zbliżoną do odczynu skóry (pH 4,9-5,5). Jego utrzymanie zabezpiecza nas przed infekcjami bakteryjnymi i grzybicą. W badaniach potwierdzono, że zewnętrzne stosowanie rośliny pomaga zachować równowagę kwasowo-zasadową skóry. Ponieważ miąższ aloesu przenika do głębokich warstw naskórka, właściwości te pomagają również w leczeniu przewlekłych schorzeń, takich jak łuszczyca, trądzik różowaty czy egzemy10.
Równie skutecznie działa w przypadku drobniejszych, codziennych przypadłości, takich jak podrażnienia skóry, ugryzienia i użądlenia owadów, a nawet bolące stawy lub przemęczenie mięśni. Świeżo wyciśnięty miąższ z aloesu należy wówczas rozsmarować na zranionym miejscu11. Przeciwbakteryjne właściwości aloesu nie wynikają jedynie z jego pH. W badaniach dowiedziono, że emodyny - główne składniki mleczka aloesowego - wykazują bezpośrednie działanie przeciwbakteryjne w stosunku do Straphylococus aureus i Helicobacter pylori oraz przeciwgrzybicze wobec Aspergillus niger, Cladosporium herbarum, Fusarium moniliforme i Trichophyton mentagrophytes12. Trzeba jednak pamiętać, że w żelu aloesowym (otrzymywanym bezpośrednio w postaci miąższu lub po ekstrakcji ze świeżych liści aloesu) ilość emodyn jest śladowa.
Zastosowanie aloesu w kosmetyce
Mimo udowodnionego prozdrowotnego działania swoją popularność aloes zawdzięcza przede wszystkim właściwościom kosmetycznym. Tu również najważniejszą rolę odgrywa jego niezwykle bogaty skład: polisacharydy poprawiające zdolność zatrzymywania wody w naskórku, ligniny wnikające w jego głębokie warstwy, ściągające i odkażające saponiny czy minerały i witaminy (w tym C, beta-karoten, kwas foliowy i rzadko występująca w roślinach B12).
Enzymy proteolityczne i kwas salicylowy wnikają w głębokie warstwy skóry, dzięki czemu skutecznie oczyszczają nie tylko jej powierzchnię, ale i pory. Substancje te mają zdolność odblokowywania połączeń między skóra właściwą i naskórkiem, co poprawia jej ukrwienie i odżywienie oraz stymuluje proces odnowy komórek13.
Polisacharydy dzięki zdolności wiązania wody również poprawiają mikrokrążenie, a dodatkowo działają ściągająco. W efekcie naskórek jest jędrniejszy, a cera wygładzona i odmłodzona. Co więcej, w jednym z badań zaobserwowano, że miąższ aloesowy przenika przez nią nawet 4 razy szybciej niż sama woda, dzięki czemu dostarcza niezbędne składniki odżywcze do jej wnętrza i zapewnia skuteczniejszą ochronę przed czynnikami zewnętrznymi14.
Okazuje się zatem, że składniki miąższu aloesowego w pewnym sensie rekompensują spadające wraz z wiekiem możliwości regeneracyjne skóry, pozwalając zachować jej jędrność i młody wygląd. Mówiąc bardziej szczegółowo - doskonale rozprowadzane w najgłębszych warstwach składniki odżywcze stymulują tworzenie się fibroblastów, czyli komórek wytwarzających kolagen odpowiedzialny za kondycję skóry właściwej.
W badaniach okazało się, że miąższ aloesowy przyspiesza tworzenie się fibroblastów 6-8 razy, wpływa na ich spoistość i bezpośrednio zwiększa wytwarzanie kolagenu15. Dzięki temu powoduje wzmocnienie tkanki łącznej, wygładzenie skóry, spłycenie zmarszczek i intensyfikację metabolizmu, czyli - jednym słowem - stymuluje odnowę i funkcjonowanie skóry.
To dlatego ten naturalny składnik roślinny staje się nie tylko składnikiem aptecznych preparatów łagodzących podrażnienia i choroby skóry, ale również kosmetyków. Zresztą równie dobry wpływ co na skórę wywiera na kondycję włosów - świeżo wyciśnięty miąższ można po prostu zmieszać z wodą i stosować jako nawilżającą odżywkę.
Przeciwwskazania do stosowania aloesu
Długotrwałe lub nadmierne stosowanie aloesu (miąższu lub zagęszczonego soku) może prowadzić do biegunki. Kobiety w ciąży i karmiące piersią nie powinny sięgać po preparaty aloesu bez konsultacji z ginekologiem, m.in. ze względu na właściwości przeczyszczające aloesu, które grożą przekrwieniem narządów w obrębie macicy.
Zewnętrzne stosowanie aloesu rzadko może powodować wysypkę lub swędzenie. Czystego miąższu aloesu nie należy też nakładać na zainfekowane rany. Jako przeciwwskazania wymienia się również nadciśnienie, krwotoki, zapalenie okrężnicy i trzewi, kamicę nerkową, ostre zapalenie wyrostka robaczkowego oraz przewlekłe stany zapalne trzustki i jelit.
- J Chem Inf Model 2013; 53: 972-981; Cell Mol Life Sci 2005; 62: 1198-1220; Drug Discov Today 2013; 18: 389-398
- Cell 2012; 148: 421-433; Int J Neuropsychopharmacol 2012; 15: 749-766
- Nat Genet 2003; 35: 131-138; Bioorg Med Chem left 2012; 22: 3261-3264;
- Cosmet Toil 1994; 109 (9): 67
- J Etnopharmacol 1996; 69: 55
- Farm Pol 1998; 54 (19): 887-892
- Phytother Res 2001; 15 (2): 157-161
- Int J Dermatol 1991; 30 (10): 679
- Free Ras Biol and Med 2000; 28: 261
- Wiad Ziel 1996; 3: 1
- Post Fitoter 2011; 3: 191-196
- Drug Discov Today 2013; 18: 389-398; Proc Biochem 2007; 42: 961-970
- Int J Immunopharm 1990; 12 (4): 427
- Int J Immunopharm 1990; 12 (4): 183
- Herba Pol 2006; 52 (1/2): 75-96
