Nasze magazyny
Później oznaki choroby pojawiły się u mojej matki, a ponieważ od początku była niezbyt skora do współpracy, byłyśmy zmuszone również i ją umieścić w placówce opiekuńczej. Później przyszła kolej na moją teściową. To było dość przygnębiające. Obecnie zastanawiamy się z mężem, jakie są nasze szanse na uniknięcie podobnego losu. Czy można się tego dowiedzieć i co możemy zrobić, by się przed tym ustrzec?
Demencja nie jest jednostką chorobową - to określenie medyczne dla całego spektrum objawów, które mają wpływ na naszą kondycję umysłową, głównie pamięć i rozumowanie. Przyczyn tego stanu może być wiele, a zdecydowanie najczęstszą z nich jest choroba Alzheimera. To chroniczna choroba neurodegeneracyjna, odpowiedzialna za 60-70% wszystkich przypadków demencji.
Zapominalstwo to nie jedyny objaw alzheimera. Możesz np. sięgając po kubek kawy, minąć go ręką lub nieprawidłowo ocenić dystans, idąc chodnikiem. Odczytanie mapy może nagle stać się problemem, a Twoje przedmioty odnajdują się w nietypowych miejscach, np. okulary w lodówce. Innym ważnym symptomem wskazującym na chorobę Alzheimera jest znaczące pogorszenie węchu. Zdając sobie sprawę z takich objawów, można wcześniej zauważyć pierwsze oznaki choroby i dzięki temu skuteczniej przeciwdziałać jej postępowi.
|
|
Badania diagnostyczne
Jeśli podejrzewasz u siebie takie zaburzenia, powinieneś udać się do lekarza, by ocenił Twój wskaźnik kostkowo-ramienny (ABI). Test ten mierzy Twoje ciśnienie krwi w okolicach kostki oraz ramienia. Niski wynik (<0,9) może być uznany za marker deficytów poznawczych.
Test ABI "dostarcza niezależnych i uzupełniających informacji na temat podatności pacjenta na zaburzenia poznawcze oraz jest przydatny w przewidywaniu chorób układu krążenia. Biorąc pod uwagę jego dostępność, łatwość przeprowadzenia, bezpieczeństwo oraz znikome koszty, ABI jest przydatnym narzędziem w praktyce klinicznej oraz badaniach na polu chorób neurologicznych." W przewidywaniu ryzyka wystąpienia choroby Alzheimera przydatne jest również zbadanie poziomu homocysteiny.
Jeśli Twój wskaźnik ABI jest niski lub poziom homocysteiny zbyt wysoki, powinieneś poprosić o skierowanie do laboratorium na badanie genu ApoE4. Oznaczenie genotypu ApoE4 jasno wskaże, czy masz genetyczne predyspozycje do zachorowania na chorobę Alzheimera. Nawet jeśli tak, to zostaje Ci całkiem spory arsenał działań, który pomoże się przed tym uchronić.
Oto kilka prostych kroków, które możesz podjąć w celu obniżenia ryzyka demencji i utrzymania kondycji umysłowej na wysokim poziomie przez długie lata.
1. Jedz dużo owoców i warzyw
Zawarte w nich polifenole są silnymi przeciwutleniaczami i chronią przed chorobami neurodegeneracyjnymi, zwłaszcza chorobą Alzheimera. Szczególnie polecane są jagody, śliwki, zielone oliwki oraz karczochy.
2. Unikaj tłuszczów trans
Typ tłuszczu w pożywieniu ma pozytywny lub niekorzystny wpływ na funkcjonowanie mózgu. Tłuszcze nasycone mogą pogorszyć wydajność komórek mózgowych, ale najgorszy wpływ na mózg mają tłuszcze trans. Jedno z opracowań wskazuje, że większość badań łączy spożywanie tłuszczów trans ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia takich zaburzeń jak m.in. choroba Alzheimera i demencja. Można łatwo sprawdzić, czy produkt zawiera tłuszcze trans, czytając etykiety na opakowaniach. Jeśli na liście są takie słowa jak "utwardzone" albo "uwodornione" (hydrolizowane) tłuszcze roślinne, oznacza to, że dana potrawa zawiera tłuszcze trans i powinno się jej unikać. Lista składników na etykiecie jest ułożona według ich ilości, więc im dalej dany składnik jest na liście, tym mniejszą jego ilość zawiera produkt.
3. Nigdy nie przestawaj się uczyć
Objętość mózgu każdego człowieka zaczyna się kurczyć mniej więcej w wieku 35 lat, dlatego po jego osiągnięciu ludzie coraz wolniej się uczą. Można jednak temu przeciwdziałać poprzez uczenie się nowych umiejętności, co sprzyja zwiększaniu objętości mózgu. W pośmiertnych badaniach londyńskich taksówkarzy, którzy muszą uczyć się na pamięć nieustannie zmieniającej się sieci ulic oraz obiektów miasta, stwierdzono, że ich mózgi były większe niż przeciętnie. Staraj się zatem nieustannie uczyć czegoś nowego. Może to być gra na instrumencie, żonglowanie lub język obcy. Zawieraj nowe znajomości, gdyż pobudza to aktywność mózgu.
Fot. Archiwum
4. Uprawiaj sport
Praktycznie wszystkie badania na ten temat potwierdzają, że aktywność fizyczna sprzyja przeciwdziałaniu demencji. Nie muszą to być sporty wyczynowe. Zwykłe regularne spacery mogą przynieść dużo korzyści dla ciała i umysłu.
5. Stawiaj na kakao
Kakao, kluczowy składnik czekolady, jest bogatym źródłem przeciwutleniaczy - flawonoli, które powodują, że mózg działa sprawniej. Jeszcze ważniejszy jest wpływ kakaa na zwiększenie cyrkulacji krwi w organizmie, która sprzyja prawidłowemu funkcjonowaniu mózgu. Ilość flawonoli w sproszkowanym kakao jest dwa razy wyższa niż w gorzkiej czekoladzie, która z kolei ma ich dwa razy więcej niż czekolada mleczna. Biała czekolada nie zawiera flawonoli w ogóle, ponieważ nie ma w niej kakaa.
6. Dbaj o odpowiedni poziom dobrego cholesterolu
Jak powszechnie wiadomo, wysoki poziom lipoprotein HDL (tzw. dobry cholesterol) sprzyja prawidłowej pracy serca. Wiedza o jego pozytywnym wpływie na mózg jest już mniej powszechna. Naukowcy odkryli, że blokuje on tworzenie się blaszek amyloidowych - nieprawidłowych białek, które gromadzą się między neuronami w mózgu, utrudniając lub uniemożliwiając ich prawidłowe funkcjonowanie. HDL działa również przeciwzapalnie, zmniejszając ryzyko uszkodzenia mózgu. Aby podnieść poziom HDL, należy dużo ćwiczyć, nie spożywać nadmiernych ilości alkoholu oraz, w razie potrzeby, zrzucić trochę wagi.
7. Pij wino (z umiarem)
Spożywanie w rozsądnych ilościach wina najwyraźniej obniża ryzyko demencji i pogorszenia wydajności mózgu. W szczególności dotyczy to czerwonego wina, które zawiera dużo korzystnych dla mózgu polifenoli, takich jak resweratrol. Umiarkowane spożycie alkoholu oznacza nie więcej niż jeden drink dziennie dla kobiet i dwa w przypadku mężczyzn (maksymalnie 7-14 tygodniowo). Drink oznacza ok. 150 ml wina, 360 ml piwa oraz 45 ml wódki.
Bibliografia
- Biol Psychiatry, 1986; 21: 116–8; http://goo.gl/ZNG1v1
- Atherosclerosis, 2011; 216: 251–7
- BMC Neurol, 2013; 13: 44
- Oxid Med Cell Longev, 2009; 2: 270–8
- Neurobiol Aging, 2013; 35 Suppl 2: S65–73
- Neuroscientist, 2010; 16: 566–77
- BMC Public Health, 2014; 14: 510
- Int J Med Sci, 2007; 4: 53–8
- JAMA Neurol, 2014; 71: 195–200
- Neuropsychiatr Dis Treat, 2011; 7: 465–84
- Sci Transl Med, 2014; 6: 263ra158
- Front Cell Neurosci, 2013; 7: 153
- J Alzheimers Dis, 2010; 20 Suppl 1: S167–74
- Obesity Rev, 2008; 9: 204–18
- Epidemiology, 2013; 24: 479–89
- JAMA Neurol, 2013; 70: 1544–51
8. Pij kawę
Niektóre prace naukowe dowodzą, że kofeina ma korzystny wpływ na pracę mózgu, prawdopodobnie przez swoje działanie przeciwutleniające. W badaniach przeprowadzonych na dorosłych w średnim wieku wykazano, że spożywanie 3-5 filiżanek kawy dziennie wiązało się z niższym o 65% ryzykiem zachorowania na chorobę Alzheimera lub demencję w późniejszym życiu.
9. Dbaj o układ trawienny
Skład mikroflory jelitowej zdecydowanie wpływa na przepuszczalność bariery krew-mózg. Co ciekawsze, istnieją dowody na to, że u ludzi chorujących na chorobę Alzheimera i inne postaci demencji zażywanie probiotyków hamuje rozwój choroby. Utrzymywanie właściwej flory jelitowej może pomóc w zmaganiach z tą chorobą. Skonsultuj się z doświadczonym naturopatą, który pomoże Ci z problemami układu trawiennego (takimi jak zespół jelita drażliwego, nieswoiste zapalenia jelit, zapalenie uchyłków) i zapewni właściwe dbanie o florę jelitową.
10. Uważaj na wagę
Zarówno nadwaga, jak i niedowaga mogą zwiększyć ryzyko wystąpienia choroby Alzheimera. Staraj się zatem dbać o właściwą wagę. Według przeprowadzonych badań niedowaga zwiększa ryzyko ogólne demencji o 36%, a nadwaga - o 42%. Otyłość dodatkowo zwiększa ryzyko choroby Alzheimera aż o 80% i otępienia naczyniowego o 73%.
Zastosowanie diety śródziemnomorskiej - opartej na świeżych owocach i warzywach, oliwie z oliwek oraz rybach - to jeden ze sposobów na utrzymanie ciała i umysłu w dobrej kondycji. Nie tylko pomaga zrzucić wagę, ale także spowalnia zanik funkcji poznawczych i obniża ryzyko wystąpienia alzheimera oraz demencji.
11. Zapewnij organizmowi dostateczną ilość snu
Uważa się, że niedobór snu zwiększa ryzyko demencji, przyczyniając się do powstawania blaszek beta-amyloidowych oraz splątek neurofibrylarnych - wiązek białka tau - będących podstawowym markerem choroby Alzheimera. Siedem do ośmiu godzin nieprzerwanego snu każdej nocy powinno być Twoim celem. Jeśli masz problemy z zaśnięciem bądź budzisz się często w nocy, powinieneś poszukać pomocy lekarskiej.
