Nasze magazyny
Dlaczego jest to trudne? Po pierwsze, lekarz przepisuje zwykle kilka leków do codziennego stosowania i mówi, że tak już będzie do końca życia. Pacjentowi zdarzy się raz czy drugi naruszyć systematyczność ich przyjmowania, a mimo to czuje się dobrze, więc beztrosko rezygnuje z terapii. Po drugie, sporo zaleceń terapeutycznych dotyczy zdrowego trybu życia, diety czy wykonywania ćwiczeń. Brak samodyscypliny często uniemożliwia zastosowanie się do tych wskazań1.
Leczenie nadciśnienia to kłopotliwy i wymagający proces, zwykle długotrwały, nawet w przypadku zindywidualizowanej terapii. A że może zakończyć się sukcesem, pokazuje przykład Piotra, który do odzyskania zdrowia podszedł holistycznie.
Holistyczne sposoby na nadciśnienie tętnicze
- Ogranicz spożycie soli! Osoba zmagająca się z nadciśnieniem tętniczym powinna zredukować ilość spożywanej soli do pół łyżeczki dziennie. Pamiętajmy, że sól jest obecna w produktach o wysokim stopniu przetworzenia, takich jak konserwy czy wędliny, a zwłaszcza w popularnych przekąskach typu chipsy czy krakersy.
- Potas jest ważny. Większość leków, jakie są przepisywane chorym na nadciśnienie, ma działanie moczopędne. Należy wtedy regularnie uzupełniać poziom potasu w organizmie. W dużych ilościach jest on obecny w pomidorach, bananach i suszonych śliwkach.
- Nie rezygnuj z gorzkiej czekolady! Zawiera ona sporą ilość flawonoli, które zwiększają elastyczność naczyń krwionośnych i redukują ich skurcze. Przyczynia się to do spadku ciśnienia krwi oraz zapobiega miażdżycy. Nie należy jednak przesadzać. Dzienna porcja czekolady z minimalnie 70-procentową zawartością kakao nie powinna przekraczać 60 g.
- Jedz czosnek. Regularnie spożywany obniża ciśnienie krwi oraz zmniejsza ryzyko zawału serca i wylewu krwi do mózgu. Zapobiega powstawaniu zakrzepów.
- Spaceruj przynajmniej 30 min. dziennie. Dzięki temu efektywniej dotlenisz komórki ciała, co pomoże sercu wydajniej pompować krew. W trakcie spaceru głęboko oddychaj, dzięki czemu zmniejszy się w organizmie poziom hormonów stresu.
- Rzuć palenie. Nikotyna podnosi poziom ciśnienia krwi, czyli serce musi wykonać dodatkową pracę.
- Pij zioła. Tylko po konsultacji z lekarzem2.
Niełatwe początki, szczęśliwy koniec
Piotr dobiegał pięćdziesiątki, gdy w końcu zdecydował się zrobić coś ze swoim nadciśnieniem. Jak sam mówi, przystąpił do ataku. Polegało to głównie na zażywaniu niezliczonej ilości tabletek. Jednak czuł się po nich bardzo źle. Zaczął cierpieć na zawroty głowy i chroniczne zmęczenie, był niezwykle osłabiony. Pojawiły się również kłopoty z erekcją3.
Niecałe10 lat temu podczas rutynowej wizyty u lekarza okazało się, że ma stosunkowo wysokie ciśnienie krwi: 147/95 mm Hg. Nie zaniepokoiły go wtedy te wyniki. Czuł się dobrze i nie zdawał sobie do końca sprawy z tego, czym to może grozić. Sytuacja zmieniła się diametralnie w ciągu kilku lat. Piotr żył w coraz bardziej nasilającym się stresie. Zażywał mnóstwo "ziołowych środków pobudzających", jak również suplementy diety - witaminę E, tran, koenzym Q10 i cytrynian magnezu.
W jego diecie dominowały węglowodany proste - ziemniaki, biały ryż, makaron i słodycze. W związku z tym szybko dorobił się 16-kilogramowej nadwagi. Jak się później okazało, nie bez znaczenia było również to, że zaniedbał stan uzębienia, miał zaawansowaną próchnicę i przeszedł leczenie kanałowe zębów powiązane z wymianą amalgamatowych wypełnień. Wprawdzie uprawiał jogę, ale bardzo nieregularnie.
Tak więc zdecydował się w końcu na następną wizytę u lekarza. Okazało się, że jego ciśnienie wynosiło już wtedy 250/160 mm Hg. Natychmiast przyjęto go do szpitala, i to nie tylko z powodu nadciśnienia, ale również w związku ze skomplikowaną dysfunkcją rozkurczową oraz zastoinową niewydolnością serca.
Wywiad lekarski dotyczył również predyspozycji rodzinnych do zapadania na choroby. Okazało się, że ojciec Piotra był nałogowym palaczem i zmarł w wieku 50 lat na zawał. Jego 76-letnia mama cierpiała z kolei na nadciśnienie. Jeśli chodzi o rodzeństwo, to dwie siostry były zdrowe, ale brat tuż po pięćdziesiątce zachorował na nadciśnienie oraz chorobę wieńcową - miał wszczepione stenty.
Początkowe leczenie Piotra polegało na podawaniu furosemidu (środek moczopędny o działaniu diuretycznym, czyli pobudzający wydzielanie moczu). Następnie wdrożono leczenie hipotensyjne (obniżanie ciśnienia tętniczego) kombinacją blokera wapnia i blokera receptora angiostyny (hormon regulujący w organizmie stężenie jonów sodowych i potasowych) oraz zalecono 40 mg karwedilolu o przedłużonym uwalnianiu (lek blokujący receptory β1 i β2-adrenergiczne, wpływające na funkcjonowanie komórek).
Po kuracji wykonano echokardiogram. Badanie wykazało korzystne zmiany w zakresie dysfunkcji rozkurczowej. Obniżyło się również ciśnienie tętnicze krwi do poziomu 162/104 mm Hg. Lekarz zadecydował o przerwaniu leczenia furosemidem. Sytuacja została więc opanowana, ale nie była jeszcze idealna. Wobec tego Piotr zaczął szukać alternatywnych sposobów leczenia w ramach medycyny holistycznej. Przeprowadzono dodatkowe badania laboratoryjne, które miały określić:
● równowagę pomiędzy tlenkiem azotu a argininą, co pozwala stwierdzić nadciśnienie;
● profil kwasów organicznych w moczu, co umożliwia ocenę poziomu stresu oksydacyjnego i wykrycie ewentualnych stanów zapalnych;
● panel lipidowy, insulinę na czczo i hsCRP (białko C-reaktywne oznaczane testem wysokiej czułości) - test hsCRP pozwala ocenić występujące zaburzenia równowagi metabolicznej i stany zapalne związane z chorobami układu krążenia;
● poziom rozpuszczalnych w tłuszczach witamin E i D oraz koenzymu Q10, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania układu sercowo-naczyniowego.
Twój wybór: dieta o niskim indeksie glikemicznym
Indeks glikemiczny (IG) to wskaźnik, który określa wzrost poziomu glukozy we krwi po dwóch godzinach od zjedzenia danego produktu. Dieta o niskim indeksie glikemicznym eliminuje węglowodany z wysokim IG, czyli cukier, mąkę pszenną, rozklejony ryż, makaron, gotowe płatki śniadaniowe, napoje gazowane, chipsy i wszelkie słodycze. Są one szybko trawione i gwałtownie podnoszą poziom glukozy we krwi, a więc pobudzają produkcję i wydzielanie insuliny. Głównym założeniem tej diety jest to, by wykorzystywać produkty spożywcze, które utrzymują glukozę we krwi na zrównoważonym poziomie, ograniczając jego zmiany do minimum.
Pamiętajmy, indeks glikemiczny odnosi się jedynie do węglowodanów. Białka i tłuszcze nie podnoszą poziomu cukru we krwi.
Spożywanie produktów o niskim IG sprawia, że dłużej czujemy się najedzeni, a nasz organizm szybciej wtedy zużywa rezerwy tłuszczu. Podstawę diety stanowią produkty, których wskaźnik glikemiczny wynosi nie więcej niż 40. Zdecydowanie należy odrzucić wszystkie produkty z wysokim IG (powyżej 60)
Istnieje również grupa produktów na średnim poziomie (IG 40 - 60). Nie są one zalecane, ale nie są też zakazane. Można je jeść w umiarkowanych ilościach, jednak najwyżej 2-3 razy dziennie.
Dieta zakłada również regularne spożywanie 5 posiłków dziennie w stałych odstępach, zazwyczaj co 3 godziny. Ważne, by posiłki urozmaicać oraz unikać zbyt długiego gotowania potraw, gdyż tracą wtedy swoje właściwości odżywcze, a także wzrasta ich indeks glikemiczny. Dotyczy to zarówno warzyw, jak i makaronu czy ryżu. Wypijajmy codziennie ok. 1,5 l płynów, głównie niegazowanej wody mineralnej4.
Na podstawie wyników przeprowadzonych badań i testów potwierdzono u Piotra nadciśnienie tętnicze, na co wskazywał podwyższony poziomy ADMA (asymetryczna dimetylarginina) i argininy (aminokwas uczestniczący w procesach powiązanych z mocznikiem - przenosi azot w cyklu mocznikowym Krebsa).
Zdiagnozowano też zastoinową niewydolność serca i możliwe zaburzenia erekcji. Poza tym stwierdzono niedobór magnezu i witaminy D oraz zwiększone ponad normę stężenie trójglicerydów we krwi, co wiązało się z ryzykiem rozwoju miażdżycy. Potwierdzono stres oksydacyjny, który mógł doprowadzić m.in. do rozwoju nowotworów. Badania ujawniły zapalenie ogólnoustrojowe oraz wskazały na możliwość występowania chorób przyzębia.
Ziołowe sposoby na nadciśnienie
Mieszanki i preparaty ziołowe skutecznie obniżają ciśnienie tętnicze krwi, niemniej pamiętajmy, aby przed ich zastosowaniem skonsultować się z lekarzem.
Mieszanka ojca Klimuszki
Mieszamy ze sobą następujące zioła i rośliny (po 50 g): skrzyp polny, ziele jemioły, kwiatostan głogu, owoc głogu, róża, korzeń kozłka, kwiat czarnego bzu, liście rutyny.
Łyżkę mieszanki zalewamy szklanką wrzątku na 3 godz., następnie przecedzamy. Pijemy napar lekko ciepły 2 razy dziennie.
Napar z głogu
Łyżeczkę suszonych kwiatów i liści głogu kruszymy i zalewamy szklanką wrzątku. Trzymamy pod przykryciem 15 min., po czym przecedzamy. Pijemy 2 razy dziennie szklankę świeżego naparu.
Pasta czosnkowo-cytrynowa
Obraną główkę czosnku przepuszczamy przez praskę. Cytrynę dokładnie myjemy (warto ją sparzyć we wrzątku) i osuszamy. Następnie skórkę ścieramy na tarce i mieszamy z czosnkiem. Pastę zażywamy 2-3 razy dziennie po łyżeczce5.
Wobec takich wyników zaproponowano Piotrowi przede wszystkim wprowadzenie w życie programu regularnych ćwiczeń fizycznych oraz przejście na dietę o niskim indeksie glikemicznym. Ponadto zalecono mu przyjmowanie askorbinianu wapnia z bioflawonoidami w dawce 2000 mg dziennie, witaminy D3 - 4000 j. m. dziennie przez trzy miesiące, kontynuację przyjmowania tranu oraz zmniejszenie dawki witaminy E.
Zaproponowano stopniowe uregulowanie poziomu cytrynianu magnezu, a po jego ustabilizowaniu - rozpoczęcie przyjmowania argininy o przedłużonym uwalnianiu (w systematycznie podnoszonych dawkach od 500 do 3000 mg dziennie).
Na kłopoty z przyzębiem zalecono odpowiednie płukanki oraz przyjmowanie pół łyżeczki cynamonu dziennie - ze względu na jego właściwości bakteriobójcze, grzybobójcze i odświeżające. Ustalono, że po 8 tygodniach kuracji pacjent przejdzie badania kontrolne obejmujące m.in poziom hsCRP, a po 3 miesiącach zostanie ponownie sprawdzony poziom witaminy D3.
Po wprowadzeniu w życie wszystkich zaleceń Piotr wykonał po miesiącu pierwsze testy sprawdzające. Okazało się, że ciśnienie krwi znacznie się obniżyło - do poziomu 141/93 mm Hg. Jedną z milszych wiadomości było to, że zrzucił ponad 2 kg. Z jeszcze większym zapałem realizował więc nadal otrzymane zalecenia.
Po czterech miesiącach jego ciśnienie wynosiło już tylko 130/85 mm Hg. Zauważył, że stał się bardziej spokojny. Codziennie spacerował, a 3-4 razy w tygodniu jeździł na rowerze. Znów schudł. Tym razem 11 kg. Zmniejszyły się problemy z erekcją. Polubił swój prozdrowotny program i był zdecydowany, by go kontynuować.
Przypadek Piotra jasno pokazuje, jak bardzo leczenie nadciśnienia związane jest z koniecznością zmiany stylu życia i przyjmowania odpowiednich preparatów. Niezbędne są również specjalistyczne badania laboratoryjne, żeby wybrać jak najlepszy sposób leczenia. Dopiero na podstawie wyników testów można stworzyć indywidualny, czyli najbardziej skuteczny, plan działania. Wprowadzenie go w życie i rygorystyczne przestrzeganie, o czym przekonał się również Piotr, prowadzi do zmniejszenia dawek przyjmowanych leków i suplementów.
U Piotra doszło także do poprawy kondycji fizycznej i samopoczucia, co przekłada się przecież na jakość życia. Zmniejszyło się również prawdopodobieństwo nawrotu kryzysu ciśnieniowego, a także wystąpienia zastoinowej niewydolności serca i wielu innych powiązanych z nadciśnieniem chorób.
Bibliografia
- J. Chojnowska-Jezierska, I. Cybulska, S. Czekalski, "Nadciśnienie tętnicz", 2002
- K. Fitzgerald, T. Le Pine, "Hypertension. Case report", gahmj.com, 2012, 1 (2)
- I. S. McKenzie, I. B. Wilkinson, J. R. Cocroft, "Nadciśnienie tętnicze", 2006
- J. Gąsowski, K. Rewiuk, "Czy można przewidzieć wystąpienie nadciśnienia tętniczego?", mp.pl
- Polskie Forum Profilaktyki Chorób układu Krążenia, "Czynniki ryzyka chorób układu krążenia – nadciśnienie tętnicze", pfp.edu.pl
- L. Woźniak, A. Posadzy-Małaczyńska, "Rola preparatów złożonych w terapii nadciśnienia tętniczego", Przewodnik Lekarza, 2009, 3
- M. Montignac, "Schudnij z Montignakiem. 100 potraw o niskim indeksie glikemicznym", 2009
- O. Lauritzson, U. Davidsson, "Dieta z niskim indeksem glikemicznym. 100 najlepszych przepisów na potrawy bez cukru i szybkich węglowodanów", 2016
- G. P. Małachow, "Zioła dla zdrowia", 2005
