Rak prostaty - czy operacja jest konieczna?

Samuel L. Jackson, aktor znany m.in. z Pulp Fiction, zainaugurował "One for the Boys", międzynarodową kampanię, mającą na celu podniesienie świadomości dotyczącej nowotworów u mężczyzn, zachęcenie ich do większej otwartości, a także do tego, aby nie zgrywali macho, tylko odwiedzili lekarza, jeśli pojawią się u nich jakiekolwiek niepokojące objawy.

21 październik 2016
Artykuł na: 17-22 minuty
Zdrowe zakupy

Skłoniły go do tego statystyki przedstawiające większą śmiertelność z powodu raka u mężczyzn niż u kobiet - przypuszczalnie jest to w znacznym stopniu spowodowane tym, że mężczyźni nie cierpią wizyt u lekarzy i decydują się na to, kiedy jest już za późno. Jest jednak ku temu wystarczający powód. Na szczycie listy nowotworów znajdujących się na celowników tej kampanii jest ten, którego mężczyźni obawiają się najbardziej. Rak prostaty, najbardziej powszechny nowotwór (i jednocześnie najczęściej operowany) u mężczyzn powyżej 40. roku życia, który atakuje gruczoł znajdujący się tuż pod podstawą pęcherza, produkujący płyn współtworzący spermę.

Dzisiaj, zgodnie z tym, co podaje NHS (z angielskiego National Health Service - organ publicznej służby zdrowia w Wielkiej Brytanii) ok. 40 tys. mężczyzn w Wielkiej Brytanii jest diagnozowanych każdego roku (230 tys. w Stanach Zjednoczonych) i ok. 250 tys. żyje z tą chorobą (2,5 mln w Stanach Zjednoczonych). Mimo że nie odnotowano znaczącego wzrostu liczby przypadków raka to znacząco zwiększyła się częstotliwość stosowania inwazyjnych metod leczenia, takich jak naświetlania i leczenie operacyjne, choć wcale nie ma wielu dowodów na to, że całe to "przypalanie i wycinanie" przynosi korzyści zdrowotne. Śmiertelne żniwo uparcie pozostaje na tym samym poziomie - 24 przypadki śmiertelne na 100 tys. - tak było przez ostatnie 40 lat, mimo 60 proc. wzrostu ilości osób zdiagnozowanych - z 1 na 1111 mężczyzn do 1 na 666 mężczyzn.1

Tratwa ratunkowa w postaci procedur diagnostycznych, która skierowana jest do wszystkich mężczyzn powyżej 50. roku życia, zawiera: badanie przez odbytnicę, podczas którego lekarz palcem bada prostatę, testy z krwi sprawdzające poziom swoistego antygenu sterczowego (PSA), także USG, tomografia komputerowa (CT) oraz magnetyczny rezonans jądrowy (MRI), by potwierdzić diagnozę, jak również biopsja, która polega na chirurgicznym wycięciu kawałka tkanki gruczołu i zbadaniu jej pod kątem obecności komórek rakowych. Jeśli jesteś jednym z tych, u których wynik okazał się pozytywny, przeczytaj poniższe informacje zanim zgodzisz się pójść pod nóż.

O czym powiedzą Ci lekarze?

Photo credit: Prostate Cancer via photopin

Czujne oczekiwanie (nic nie rób, jedynie miej oko na sytuację) - tylko wtedy, gdy rak jest zlokalizowany w jednym miejscu (ograniczony tylko do gruczołu krokowego).

Radykalna prostektomia (całkowite usunięcie prostaty).

Przezcewkowa resekcja gruczołu krokowego. Urządzenie wprowadzane przez penisa zarówno wycina, jak i wypala wewnętrzną część gruczołu i jego otoczkę, używając przy tym techniki oszczędzającej nerwy, która, jak się uważa, pozwala zachować sprawność seksualną.

Napromieniowanie wiązką zewnętrzną, wykorzystujące wysokoenergetyczne wiązki promieniowania X, aby zniszczyć komórki rakowe (często stosowane łącznie z długo- lub krótkotrwałą brachyterapią, które są formami napromieniowania od wewnątrz - patrz poniżej).

Czasowa brachyterapia - wiązka o dużej mocy jest emitowana w kierunku tkanki gruczołu przez kilka minut, aby zniszczyć komórki raka.

Długotrwała brachyterapia, która polega na umieszczeniu w gruczole krokowym małych ziarenek, które mają emitować promieniowanie nieprzerwanie nawet przez rok, co doprowadzi do zniszczenia komórek raka (zwykle proponuje się je wraz z napromieniowaniem zewnętrznym i terapią hormonalną).

Terapia hormonalna - stosuje się analogi GnRH (hormon uwalniający gonadotropinę) takie jak buserelina, goserelina i luprorelina, by powstrzymać produkcję androgenów. Do tego podaje się leki antyandrogenowe, takie jak octan cyproteronu i/lub flutamid.

O czym lekarze Ci nie powiedzą?

Test PSA z krwi jest bardzo niedokładny - dając fałszywie negatywne wyniki w jednej trzeciej przypadków. Wiarygodność wyniku poprawia się jedynie, kiedy ktoś uświadomi Cię, że należy zachować abstynencję seksualną na 48 godz. przed badaniem. Test PSA od momentu wprowadzenia go na rynek w 1987 r. doprowadził do błędnego zdiagnozowania ponad 1 mln mężczyzn.2

Są szanse na to, że rak prostaty wcale cię nie zabije. Z wyjątkiem szybko postępującej odmiany, rak prostaty należy do wyjątkowo wolno rozwijających się, a pojawia się u większości mężczyzn. Sekcje zwłok mężczyzn powyżej 85. roku życia pokazują, że ¾ z nich ma raka prostaty, ale tylko 1 proc. umiera z jego powodu.3

Większość mężczyzn jest "nadgorliwie" leczonych. Około ¾ mężczyzn mających niski poziom PSA wynoszący ok. 4 ng/ml lub mniej, co uznaje się za stan chorobowy o niskim ryzyku dla zdrowia - przechodzi tak samo agresywne leczenie, jak mężczyźni mający wynik PSA ponad 20 ng/ml świadczący o wysokim ryzyku.4

Fot. Pixabay/Maialisa

Jeśli przeprowadzona zostanie u Ciebie resekcja przezcewkowa prawdopodobieństwo, że zostaniesz impotentem wynosi 79%, a to, że nie będziesz kontrolował czynności fizjologicznych 10%.

Po napromieniowaniu wiązką zewnętrzną 61% mężczyzn będzie miało trwale upośledzone funkcje seksualne, a jeden na siedmiu będzie miał uszkodzoną odbytnicę, powodującą ból lub gwałtowną potrzebę oddawania kału.5,6

Radioterapia zwiększa ryzyko raka odbytnicy w 70% przypadków, a więc mężczyźni po leczeniu radioterapią są 1,7 raza bardziej podatni na zachorowanie - głosi Narodowy Instytut Raka w Stanach Zjednoczonych po przebadaniu w latach 1973-1994 85 tys. mężczyzn.

Brachyterapia z użyciem ziarenek promieniotwórczych powoduje duże nieprawidłowości w dolnych rejonach twojego ciała. Około 68% mężczyzn staje się impotentami, 28% cierpi na zaburzenia pracy jelit, a 22% zarówno nie kontroluje swoich czynności fizjologicznych, jak i wymaga cewnika do oddawania moczu.7 Jeśli połączy się ją z przezcewnikową resekcją prostaty, aż 85% przestaje kontrolować czynności fizjologiczne, u 21% może rozwinąć się popromienne wrzodziejące zapalenie odbytnicy, a u 2% pojawi się trwałe uszkodzenie odbytnicy.8

Terapia hormonalna zwiększa ryzyko zachorowania na raka. Terapia eliminująca androgeny często jest zapłonem, który pogarsza przebieg choroby, pobudzając wydzielanie testosteronu zanim dojdzie do jego zahamowania. Wspomaga to także komórki rakowe w gruczole krokowym w produkcji białka, które z kolei pobudza je do rozprzestrzeniania się po całym organizmie.9

 
 

Co zrobić zamiast?

Oczekuj z uwagą. Chorzy na raka prostaty bez przerzutów mają stuprocentową pewność przeżycia kolejnych 5 lat, nawet jeśli nie podejmą leczenia. Natomiast, jeśli rak jest niskiego stopnia zaawansowania, ryzyko śmierci przed upływem 20 lat jest minimalne.10 Jedynie osoby mające bardzo agresywną postać nowotworu powinny rozważyć operację.11

Nie decyduj się na wazektomię, a jeśli już ją przeszedłeś postaraj się o jej odwrócenie. Zwiększa ona ryzyko zachorowania na raka wysokiego stopnia zaawansowania lub śmiertelnej postaci nowotworu prostaty o więcej niż 50%.12

Jedz pomidory. Likopen, który odpowiada za czerwony kolor pomidorów jest najpotężniejszym przeciwnowotworowym karotenoidem. Pomidory powinno się spożywać łącznie z olejem z pestek dyni, który pomaga zwiększać absorpcję likopenu. Spożywanie trzech lub czterech porcji pomidorów tygodniowo znacząco zmniejsza ryzyko zachorowania, zwłaszcza, jeśli spożywa się do tego również dwie porcje soi tygodniowo.12

Fot. FreeImages.com/Jean Scheijen

Innymi bogatymi źródłami likopenu (zwracaj uwagę, aby wybierać jak najdojrzalsze) są morele, słodka papryka, wiśnie, żurawina, gujawa, papaja, brzoskwinie, papryka roczna, różowy grejpfrut, śliwki, czerwona papryka, truskawki, arbuzy i maliny.

Jedz włoszczyznę z obfitym dodatkiem oregano. Karwakrol, składnik oregano, powoduje śmierć komórek rakowych prostaty, czego dowiedziono w testach laboratoryjnych. Najprawdopodobniej współdziała z likopenem obecnym w sosie pomidorowym.14

Jedz brokuły przynajmniej dwa razy w tygodniu. Warzywo to, należące do rodziny krzyżowych, zakłóca "sygnały nowotworowe" wysyłane do prostaty.15

Rzuć palenie i zmniejsz spożycie alkoholu - oba działania mają związek ze zmniejszeniem ryzyka rozwinięcia się raka prostaty.

Rusz się. Bieganie, pływanie, jazda na rowerze czy gra w tenisa przynajmniej trzy godziny w tygodniu zmniejszają ryzyko śmierci z powodu raka prostaty o ok. 35%. Nawet spacerowanie przez cztery lub więcej godzin tygodniowo zmniejsza ryzyko śmierci o 23%.16

Przestań zażywać statyny, które zwiększają ryzyko zachorowania na raka prostaty o 1½ , zwłaszcza u osób z nadwagą i otyłych.1

Unikaj grillowanego i pieczonego w wysokiej temperaturze czerwonego mięsa, zwłaszcza hamburgerów, a także tłuszczów nasyconych, mleka i jajek - wszystkie znane są z tego, że zwiększają ryzyko zachorowania na raka prostaty. Aby tego uniknąć przygotowuj kurczaka i drób w piekarniku. Przestrzegaj diety niskowęglowodanowej. Diety oparte na niskim indeksie glikemicznym, jak np. Atkinsa czy Montignaca, w których unika się węglowodanów rafinowanych zwiększają długość życia zwierząt mających nowotwór prostaty o 50%. W tej chwili sprawdza się, czy działanie to ujawnia się także u ludzi.18

Pij zieloną herbatę, która, co wykazano zarówno w testach laboratoryjnych, jak i badaniach na zwierzętach, zahamowuje wzrost komórek nowotworowych i ich rozprzestrzenianie.19 Pij sok z granatu, który również okazał się spowalniać rozwój choroby.20

Filtruj wodę. Estrogeny, składnik tabletek antykoncepcyjnych, dostające się do sieci wodociągowej, mogą powodować wzrost liczby przypadków raka prostaty. 21

Które suplementy diety zażywać?

Witamina E (a - tokoferol) zażywana z likopenem może zahamować wzrost komórek i ich rozprzestrzenianie o 90%.24 Zażywaj 30 mg na dobę samego likopenu lub 15 mg z witaminą E (400 j.m.).

Kwasy omega-3 (oleje rybie) i selen mogą spowalniać progresję rozwiniętego już nowotworu, zaś testy laboratoryjne wykazały, że same tylko kwasy omega-3 zredukowały wzrastanie guza, zatrzymały rozwój choroby nowotworowej i spowodowały wzrost przeżywalności.25 Jedz także tłuste ryby - u osób niejedzących ryb ryzyko zachorowania na raka jest trzykrotnie większe.26

Olej lniany lub mielone siemię lniane (30 g dziennie) w połączeniu z dietą niskotłuszczową mogą zmniejszać rozprzestrzenianie się raka i zwiększać śmiertelność komórek nowotworowych u pacjentów z rakiem prostaty.27

Fot. FreeImages.com/Márcia Rodrigues

Żywność bogata w wapń może zmniejszać ryzyko rozwinięcia się raka prostaty wysokiego stopnia zaawansowania.28 Skup się jednak na innych jego źródłach niż nabiał (np. suszone zioła, zielone warzywa liściaste, ryby takie jak sardynki, łosoś, pstrąg tęczowy, migdały, orzechy brazylijskie, nasiona sezamu), gdyż podejrzewa się powiązanie między spożywaniem nabiału a zachorowaniem na raka.

Pyłek kwiatowy i wyciąg z palmy sabałowej mogą obkurczać powiększoną prostatę, w testach laboratoryjnych dowiedziono, że zahamowują wzrost komórek nowotworowych, inicjują ich obumieranie oraz zmniejszają stężenie PSA.29

DHEA i koniczyna czerwona. Zażywanie DHEA uzupełnia naturalne zasoby organizmu, które kurczą się u mężczyzn wraz z wiekiem, a koniczyna czerwona jest bogatym źródłem izoflawonów, które także działają przeciwnowotworowo.30

Propolis zawiera ester etylowy kwasu kawowego, który uniemożliwia komórkom nowotworowym pobieranie składników odżywczych, co jak na razie zaobserwowano wyłącznie w testach laboratoryjnych.31

Bibliografia

  1. http://www.cancer.gov/cancertopics/factsheet/cancer-advances-in-focus/prostate; http://seer.cancer.gov/csr/1975_2008/results_merged/sect_23_prostate.pdf
  2. J Natl Cancer Inst, 2009; 101: 1325–9
  3. Lancet, 2003; 361: 859–64
  4. Arch Intern Med, 2010; 170: 1256–61
  5. J Natl Cancer Inst, 2000; 92: 1582–92
  6. N Engl J Med, 2008; 358: 1250–61
  7. Radiother Oncol, 2007; 82: 46–9
  8. Eur Urol, 2002; 41: 427–33
  9. Cancer Res, 2007; 67: 9199–206
  10. JAMA, 2005; 293: 2095–101
  11. J Clin Oncol, 2009; 27: 4300–5
  12. J Clin Oncol 31, 2013; suppl: abstr 5086
  13. Cancer Res, 1999, 59: 1225–30; Cancer Prev Res [Phila], 2013; 6: 548–57
  14. Poster presentation at The Experimental Biology 2012 conference, April 24, 2012, San Diego, California
  15. PloS One, 2008; 3: e2568
  16. Presentation at the American Association for Cancer Research Frontiers in Cancer Prevention Research Conference, December 8, 2009, Houston, Texas
  17. Am J Epidemiol, 2008; 168: 250–60
  18. Cancer Prev Res [Phila], 2009; 2: 557–65
  19. Cancer Metastasis Rev, 2010; 29: 435–45
  20. Clin Cancer Res, 2006; 12: 4018–26
  21. BMJ Open, 2011; 1: e000311
  22. Br J Cancer, 2008; 99: 176–8
  23. Chronobiol Int, 2009; 26: 108–25
  24. Biochem Biophys Res Commun, 1998; 250: 582–5
  25. Br J Cancer, 1999; 81: 1238–42; Br J Urol, 1998; 81: 730–4; J Clin Invest, 2007; 117: 1866–75
  26. Lancet, 2001; 357: 1764–6
  27. Urology, 2001; 58: 47–52
  28. Prev Chronic Dis, 2012; 9: 110125
  29. Cell Biol Int, 2001; 25: 1117–24; Br J Urol, 1990; 66: 393–7; Int J Oncol, 2007; 31: 593–600
  30. Cancer Prev Res [Phila], 2009; 2: 134–42
  31. Cancer Prev Res, 2012; 5: 788–97
Wczytaj więcej
Nasze magazyny