Jak ustrzec się przed stanem przedrzucawkowym?

Zazwyczaj charakteryzuje się pojawieniem się nadciśnienia krwi, nadmiarem białek w moczu oraz obrzękiem (puchnięciem ze względu na zatrzymanie wody w organizmie), zwykle po 20. tygodniu ciąży². Inne objawy obejmują bóle głowy, nadmierne przybieranie na wadze, problemy z widzeniem oraz ból pod żebrami.

Stan przedrzucawkowy może mieć poważne konsekwencje zarówno dla matki, jak i dla dziecka, na szczęście istnieje wiele sposobów pozwalających zredukować to ryzyko. Najlepiej byłoby współpracować z doświadczonym naturopatą, który doradzi na poziomie indywidualnym oraz z regularnie odbywać wizyty u położnej i ginekologa. Oto garść wskazówek popartych dowodami naukowymi.

Modyfikacje diety chroniące przed preeklampsją

Poniżej znajduje się lista dobrych i złych nawyków żywieniowych na podstawie opublikowanych badań nad żywieniem i preeklampsją. Ogólnie rzecz biorąc, należy stosować zbilansowaną dietę opartą na pełnowartościowych produktach, zawierającą jak najmniej przetworzonego jedzenia.

• JEDZ dużo warzyw. U kobiet często raczących się pokarmami roślinnymi ryzyko stanu przedrzucawkowego jest mniejsze³. O ile to możliwe, kupuj te pochodzące z upraw ekologicznych – w pewnym badaniu spożywanie takich warzyw wiązało się ze zmniejszonym ryzykiem pojawienia się preeklampsji⁴.
• NIE JEDZ produktów z dodatkiem cukru. Jedzenie i picie o wysokiej zawartości dodanego cukru, takie jak ciasta czy napoje gazowane, łączy się ze zwiększonym ryzykiem stanu przedrzucawkowego. Spożywanie pokarmów bogatych w cukry naturalne, takich jak świeże i suszone owoce, raczej zmniejsza zagrożenie wystąpienia stanu przedrzucawkowego⁵.
• JEDZ dużo błonnika. Panie spożywające jego największe ilości (ok. 21 g dziennie) miały znacznie mniejsze prawdopodobieństwo preeklampsji, niż kobiety, w których diecie było go najmniej (12 g dziennie)⁶. Upewnij, że w Twoim menu nie brakuje błonnika zarówno w postaci rozpuszczalnej (owies, fasola, groszek, marchew, jabłka i owoce cytrusowe), jak i nierozpuszczalnej (orzechy, zielona fasolka, pomidory, kalafior lub brązowy ryż). Gdyby się okazało, że powinnaś zwiększyć ilość tego składnika, rób to stopniowo, aby uniknąć efektów ubocznych, takich jak wzdęcia i gazy.
• NIE JEDZ tłuszczów trans. Znajdują się one w margarynie, ciastach, ciastkach i potrawach smażonych. Diety w nie obfitujące zwiększają ryzyko stanu przedrzucawkowego⁷.
• JEDZ pokarmy probiotyczne. Uważa się bowiem, że zaburzenia mikrobiomu jelitowego odgrywają rolę w powstawaniu preeklampsji⁸, a pewne badanie sugeruje, że spożycie probiotyków na bazie mleka może obniżać to ryzyko⁹. Dobrą opcją jest tu kefir.
• NIE OGRANICZAJ spożycia soli. Ogólnie unikanie tej przyprawy nie jest zalecane w celu zapobiegania nadciśnieniu i preeklampsji w czasie ciąży¹⁰. Jednak spożywanie dużych ilości słonych przekąsek (wraz z przetworzonym mięsem i słodkimi napojami) wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia stanu przedrzucawkowego³.

Ćwiczenia wspierają profilaktykę stanu przedrzucawkowego

Nie bój się trenować w czasie ciąży. Badania dowodzą, że regularna aktywność fizyczna zmniejsza ryzyko stanu przedrzucawkowego¹¹, a oprócz tego pomoże przygotować ciało do porodu. Należy tylko skonsultować się z ginekologiem czy położną, jaka forma ruchu będzie odpowiednia.

Dobrą opcją są spacery¹², chociaż jak wykazało pewne badanie z udziałem ciężarnych prowadzących siedzący tryb życia, łatwiej było im trzymać się harmonogramu rozciągania niż chodzenia, a wśród kobiet rozciągających się tętno oraz ciśnienie były niższe, niż u pań spacerujących¹³. Joga to kolejna dobra opcja.

Joga a stan przedrzucawkowy

To doskonały sposób na zachowanie aktywności fizycznej w czasie ciąży. W pewnym badaniu kontrolowanym okazało się, że ta technika łącząca pracę umysłu i ciała znacznie zmniejszyła ryzyko preeklampsji, a także ciśnienia ciążowego, cukrzycy ciążowej oraz wewnątrzmacicznego zahamowania wzrostu płodu u pań w ciążach wysokiego ryzyka. Kobiety ćwiczyły jogę przez godzinę 3 razy w tygodniu od 12. do 28. tygodnia ciąży¹⁶.

Inne badanie wykazało, że joga obniża stres u matki, który jest czynnikiem ryzyka w rozwoju stanu przedrzucawkowego¹⁷. Nie musisz koniecznie iść na zajęcia, teraz wielu instruktorów oferuje sesje online.

Metale ciężkie zwiększają ryzyko preeklampsji

Kontakt z metalami ciężkimi, takimi jak ołów (znajdujący się w starych farbach, kosmetykach, jedzeniu, wodzie pitnej i kurzu domowym) czy kadm (obecny w tytoniu, jedzeniu i wodzie pitnej) podczas ciąży jest łączony ze stanem przedrzucawkowym¹⁴. Nawet niski poziom ołowiu wiąże się ze wzrostem ciśnienia w czasie ciąży¹⁵.

Kontakt z tymi toksynami można ograniczyć poprzez:

• unikanie dymu papierosowego oraz zdejmowania starej farby ze ścian i innych prac remontowych,
• stosowanie naturalnych kosmetyków od firm ściśle dbających o skład,
• regularne odkurzanie,
• zainstalowanie oczyszczacza powietrza oraz stosowanie filtra wody.

Suplementy chroniące przed stanem przedrzucawkowym

Przed rozpoczęciem suplementacji nowym składnikiem, najlepiej skonsultować się z doświadczonym naturopatą, który przyjrzy się temu, co dotychczasowo zażywałaś i poradzi, jakie dawki oraz preparaty będą najlepsze. Tymczasem podajemy listę substancji, które okazały się skuteczne na preeklampsję w badaniach naukowych.

• Wapń: Przegląd 27 eksperymentów przeprowadzonych z udziałem ponad 18 tys. ciężarnych wykazał, że przyjmowanie suplementów wapnia zmniejszało ryzyko stanu przedrzucawkowego o ponad połowę. Skutki były największe u kobiet stosujących dietę ubogą w wapń oraz u tych z wysokim ryzykiem preeklampsji¹⁸.
  • Sugerowana dawka: 1-1,5 g dziennie (zależnie od ilości wapnia w diecie)
• L-arginina: Ten aminokwas obniża prawdopodobieństwo wystąpienia stanu przedrzucawkowego u kobiet w grupie wysokiego ryzyka. Zmniejszają też ryzyko wcześniactwa¹⁹.
  • Sugerowana dawka: 3-4 g dziennie.
• Koenzym Q-10: Przyjmowanie tego przypominającego witaminę przeciwutleniacza, począwszy od 20. tygodnia ciąży aż do porodu, redukuje występowanie preeklampsji o niemal połowę u kobiet z wysokim ryzykiem rozwoju tej przypadłości²⁰.
  • Sugerowana dawka: 200 mg dziennie
• Witaminy z grupy B: Wysoki poziom homocysteiny w organizmie wiąże się z preeklampsją, a przyjmowanie suplementów witaminy B6 i kwasu foliowego (B9) w czasie ciąży reguluje jej poziom²¹. Witaminy te zazwyczaj znajdują się w suplementach dla ciężarnych, ale niewiele z nich zawiera naturalnie występującą i lepiej przyswajalną postać folianu, czyli 5-metylotetrahydrofolian (5-MTHF), która ma kilka korzyści przeważających nad syntetycznym kwasem foliowym²². Przede wszystkim postać ta jest lepsza dla pań niebędących w stanie dobrze metabolizować folianów ze względu na mutacje genu MTHFR, a stanowią one znaczną część populacji²³. Do wysokiej jakości suplementów dla kobiet w ciąży zawierających 5-MTHF i witaminę B6 należą np. Folian 5-MTHF Quaterfolic, Thorne Basic Prenatal lub Folate (5-MTHF) 400 mcg.
  • Sugerowana dawka: zgodnie z opisem producenta
• Kwasy omega-3: Jak odkryto w zbiorczej analizie 14 badań, te NNKT chronią przed stanem przedrzucawkowym²⁴.
  • Sugerowana dawka: 2 g EPA i DHA (z oleju rybiego) na łyżeczkę

Witamina D a preeklampsja

Ciężarne o najniższym stężeniu witaminy D są ok. 4-krotnie bardziej narażone na poważną preeklampsję niż kobiety o jej wyższym poziomie²⁵. Najlepszym sposobem na jego podniesienie jest codzienna ekspozycja na słońce, jednak dla wielu kobiet może to być niewskazane lub stanowić problem, zwłaszcza w okresie zimowym, dlatego suplementy będą dobrym rozwiązaniem. Jak wykazało pewne badanie, ryzyko wystąpienia stanu przedrzucawkowego wśród pań biorących suplementy witaminy D podczas ciąży malało o 27%²⁶!

Nim sięgniesz po preparaty, oznacz stężenie 25 (OH) D we krwi. Na podstawie jego wyniku lekarz pomoże Ci dobrać dawkę tak, by stężenie to było większe niż 50 ng/ml.

Sugerowana dawka: u kobiet o prawidłowym BMI, bez wykładników jej niedoboru 1500-2000 j.m. na dobę, natomiast u otyłych dawkę tę można zwiększyć nawet do 4000 j.m., gdyż do tego poziomu nie wykazano działań niepożądanych.