Stawianie baniek - profilaktycznie i w chorobie

Chińczycy stosują tę metodę w wielu dolegliwościach, nie tylko przy przeziębieniach i stanach zapalnych górnych dróg oddechowych, z czym my najczęściej je kojarzymy. Umiejętne stawianie baniek lekarskich wpływa na cały organizm, poprawiając krążenie krwi oraz usprawniając działanie układu odpornościowego. Mogą też łagodzić dolegliwości w niektórych chorobach reumatycznych (np. zapaleniu stawu barkowego, rwie kulszowej), bólach kręgosłupa i mięśni.

W tym przypadku klasyczna medycyna zaczyna dostrzegać ich potencjał. Przegląd badań naukowych z 2011 r. wskazuje, że stawianie baniek przynosi ulgę w bólu. Potwierdzają to testy z 2015 r. dowodzące, że łagodziły one ból szyi oraz krzyża. Co istotne pomaga nie tylko klasyczne stawianie baniek, ale również masaż nimi oraz stosowanie ich w punktach akupunkturowych. Pacjenci, którzy po prowadzonych przeze mnie warsztatach, zaczęli tę metodę stosować, opowiadają, że znakomicie radzą sobie z przeziębieniami, stanami grypowymi, anginami oraz dolegliwościami oskrzelowymi.

Co więcej udało im się oswoić z bańkami rodzinę i ich dzieci rozprawiają się z przeziębieniem w 2 dni! Moja córka ten sposób leczenia traktuje jako przyjemność.

Rodzaje baniek 

W tej chwili na rynku dostępne są 3 rodzaje baniek:

- klasyczne szklane,

- próżniowe (szklane do stawiania na zimno) oraz

- gumowe.

Pierwsze przysysają się do ciała, gdy ogrzane ogniem powietrze ulega ochłodzeniu i zmniejsza swą objętość. Ich używanie wymaga praktyki, nieumiejętnie postawione mogą bowiem oparzyć skórę.

Bańki próżniowe są bezpieczniejsze, bo nie wymagają użycia ognia. Mają wentyl, przez który odsysa się powietrze za pomocą specjalnej pompki, co pozwala wytworzyć w nich podciśnienie - są najbezpieczniejsze.

Natomiast w ostatnich powstaje ono, gdy rozpręża się ściśnięta guma.

Stawianie baniek - jak to działa?

Stawiając bańki, wykorzystujemy działanie podciśnienia. Ono sprawia, że bańka zasysa skórę do środka. To zaś uruchamia 2 mechanizmy przyśpieszające powrót do zdrowia. Po pierwsze, podrażnione zostają receptory nerwowe w skórze, co działa pobudzająco na narząd związany z odpowiednią strefą skóry i poprawia jego ukrwienie. Po drugie, dzięki podciśnieniu uszkodzone zostają drobne naczynia krwionośne i do tkanki podskórnej dostaje się niewielka ilość krwi (stąd siniaki).

Krew ta jest odbierana przez organizm jak obce białko i staje się bodźcem do wytworzenia dużej ilości ciał odpornościowych, które kierują swoje siły przeciw infekcji, przy okazji zwalczając ból. Wynaczynienie niewielkiej ilości krwi wywołuje też miejscowy odczyn zapalny i lokalny obrzęk. W następstwie tego dochodzi do uwolnienia substancji, które są mediatorami stanu zapalnego i aktywują mechanizmy immunologiczne. W zależności od powierzchni, która została pobudzona przez bańki, uzyskujemy efekt lokalny lub całościowy dla organizmu.

Stawianie baniek - dla kogo, jak i kiedy?

Bańki najlepiej zastosować już na wczesnym etapie choroby. Można je stawiać zarówno w stanach ostrych, jak i przewlekłych infekcjach dróg oddechowych. Wtedy należy robić to na plecach lub klatce piersiowej w odległości ok. 1 cm jedna od drugiej. Nie stawia się ich zaś w okolicy serca, dużych naczyń krwionośnych, żylaków, brodawek piersiowych i na skórze nad kręgosłupem. Dobrze jest też unikać miejsc podrażnionych i tych, na których są znamiona czy pieprzyki.

Stawianie baniek nie jest trudne ani bolesne, powinno pojawić się jedynie odczucie zasysania skóry. Podczas jednego zabiegu u osoby dorosłej można postawić 6-30 baniek. Zabieg powinien trwać od 20 min. Stawianie baniek u dzieci można rozpocząć, gdy maluch ukończył 1. rok życia. Przed zabiegiem koniecznie należy posmarować mu skórę kremem lub olejem, aby nadmiernie jej nie spinać. Wówczas stawia się 6 małych baniek na plecach w kształcie motylka - nad, pod i między łopatkami.

Bańki zostawia się - w zależności od wieku i cierpliwości malucha - na 5-10 min. W czasie zabiegu zarówno dzieci, jak i dorośli powinni leżeć dobrze okryci. Po upływie wskazanego czasu bańki zdejmuje się po kolei, delikatnie uciskając ciało obok nich, tak by dostało się do nich powietrze. Na skórze zostają ciemnoczerwone ślady - wybroczyny - które wchłoną się w ciągu 7-10 dni.

Częstotliwość powinna być ustalana indywidualne, w zależności od stanu zdrowia chorego, stadium i rodzaju choroby oraz poziomu tolerancji zabiegu. W stanach ostrych bańki można stawiać co 2 dni w ciągu tygodnia. W dolegliwościach przewlekłych zaleca się zabieg 1-2 razy w tygodniu przez kilka lub kilkanaście tygodni. Po użyciu baniek, bez względu na to, czy było to stawianie czy masaż, pacjent powinien odpocząć, by bodziec miał szanse zadziałać. Nie wolno też kąpać się przez kilka godzin (najlepiej dobę). Ważne jest też, by miejsca poddane zabiegowi chronić przed zimnem, przynajmniej przez 2 dni.

Profilaktyczne stawianie baniek

Mało się o tym mówi, ale uważam, że warto podkreślić, iż terapię tę można również wypróbować profilaktycznie, szczególnie u dzieci czy dorosłych często zapadających na infekcje oddechowe - wówczas bardzo wskazane jest stosowanie serii 10-12 zabiegów 2 razy w tygodniu. Idealnie byłoby zacząć taką kurację jeszcze przed okresem infekcyjnym, np. w końcówce lata. Oczywiście można to również zrobić już w okresie, gdy do takich infekcji dochodzi.

Stawianie baniek - wskazania

Kuracja bańkami zastosowana odpowiednio wcześnie może być skuteczniejsza od farmakologicznej i jest w stanie ją zastępować, wspierać przebieg leczenia. Przy tym w jej trakcie należy pozostać pod kontrolą lekarza.

Szczególną skuteczność terapia wykazuje:

- w schorzeniach wirusowych,

- ostrych i przewlekłych infekcjach górnych i dolnych dróg oddechowych oraz

- jako pierwsza pomoc przy ukąszeniach owadów.

- w celu wzmocnienia układu odpornościowego oraz

- przy przeziębieniu, katarze, grypie, przeroście migdałków podniebiennych, anginie.

Ich stawianie pomaga również uporać się z przewlekłym kaszlem na tle nadaktywności poinfekcyjnej.

Ponadto bańki sprawdzają się:

- w leczeniu stanów zapalnych korzonków nerwowych,

- przy bólach mięśniowych i stawowych,

- nerwobólach, rwie kulszowej, a także

- moczeniu nocnym,

- dolegliwościach trawiennych i

- zaburzeniach miesiączkowania.

Stawianie baniek - przeciwwskazania 

Mimo tak wielu zalet i prostoty stawianie baniek nie zawsze i nie u wszystkich jest możliwe.

I tak zabiegu nie należy wykonywać przy:

- rozległych zmianach skórnych (alergicznych, ropnych lub grzybiczych),

- wzmożonej kruchości naczyń krwionośnych,

- hemofilii,

- duszności, niewydolności krążeniowej lub oddechowej,

- chorobach autoimmunologicznych,

- anemii i stanach ogólnego wyczerpania,

- stwardnieniu rozsianym w okresie aktywności choroby,

- stanach wyniszczenia organizmu, --wysokiej gorączce (powyżej 38,5ºC),

- nieustabilizowanym wysokim ciśnieniu,

- ciąży,

- czynnej chorobie nowotworowej,

- gruźlicy,

- drgawkach,

- kacu lub tuż po spożyciu alkoholu, bezpośrednio po jedzeniu.

Ponadto należy zachować ostrożność u osób przyjmujących leki rozrzedzające krew oraz z zaburzeniami kardiologicznymi.

Stawianie baniek zgodnie z kanonami medycyny chińskiej

Przy przeziębieniu najlepiej stawiać bańki na plecach i bokach klatki piersiowej, natomiast przy leczeniu bólu - tam, gdzie on dokucza (nawet na kolanie). W medycynie chińskiej bańki stosowane są w wielu dolegliwościach, również bólowych, urazowych. Wówczas są stawiane w punktach akupunkturowych lub przeprowadzany jest masaż gumową bańką. Pozwala to wzmocnić efekt i szybko przywrócić równowagę energetyczną w organizmie. Jednak samemu lepiej tego nie robić, bo nawet niewielkie przesunięcie może sprowadzić kłopoty.

Działanie baniek wg nomenklatury tradycyjnej medycyny chińskiej:

- usuwają zewnętrzny wiatr, rozprasza wilgoć,

- wyprowadzają zalegające i przewlekłe czynniki patogenne,

- rozpraszają zastój i poruszają zastałą krew, szczególnie przy urazach.

Joanna Brejecka-Pamungkas