Nasze magazyny
Lubczyk od wieków jest ceniony w medycynie ludowej. Jego pochodzenie sięga starożytności, a obecność w kuchniach różnych kultur świata świadczy o jego wszechstronności. Uprawiany i używany jest w celach kulinarnych, jak i leczniczych.
- Występowanie: jest rośliną pochodzącą z obszarów basenu Morza Śródziemnego. Naturalne występuje na terenach Europy, Azji i Północnej Afryki. Obecnie lubczyk jest szeroko rozprzestrzeniony i uprawiany na całym świecie, zarówno w celach kulinarnych, jak i leczniczych.
- Surowiec: korzeń (Levistici radix) oraz liście (Levistici folium).
- Uprawa: roślina wieloletnia, osiągająca wysokość ok. 0,5 -1,5 m. Lubi nasłonecznione stanowiska w lekkiej, przepuszczalnej glebie. Surowiec zbiera się jesienią w drugim i trzecim roku wegetacji. Po oczyszczeniu korzeń kroi się podłużnie i suszy w temperaturze do 35°C.
- Ważne: osoby uczulone na rośliny z rodziny selerowatych (Apiaceae), do której należy lubczyk, powinny zachować ostrożność.
Lubczyk - zioło o wielu właściwościach
Jest bogatym źródłem wielu cennych składników. W liściach i korzeniach lubczyku można znaleźć olejki eteryczne, głównie zawierające ftalidy, które odpowiadają za charakterystyczny aromat oraz właściwości przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze rośliny. Natomiast korzeń jest źródłem żywic, fitosteroli, kumaryny o działaniu przeciwbólowym, uspokajającym i zmniejszającym obrzęki oraz flawonoidów, takich jak kwercetyna, które mogą chronić komórki przed stresem oksydacyjnym, poprzez działanie przeciwzapalne, przeciwutleniające i bakteriostatyczne1. Ponadto, obecność kwasów fenolowych, w tym kwasu kawowego i chlorogenowego, nadaje lubczykowi właściwości antyoksydacyjne, ściągające i przeciwobrzękowe.
Zioło zawiera witaminę C, która pełni kluczową funkcję we wspieraniu układu odpornościowego, a także witaminy z grupy B, takie jak B1, B2 oraz B6, wspierające prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego i przemiany materii. Z kolei zawarta w nim witamina A odpowiada za wsparcie oczu, skóry i układu immunologicznego. Wapń, potas, żelazo i magnez to minerały, które wpływają na zdrowie kości, regulację ciśnienia krwi oraz funkcję mięśni.
Dlaczego warto stosować lubczyk?
Lubczyk wykorzystywany jest w problemach z pęcherzem, ułatwia trawienie tłuszczów, a w nieżytach górnych dróg oddechowych jako środek wykrztuśny. Działa rozkurczowo na mięśnie gładkie brzucha, łagodząc bóle menstruacyjne. Leczy się nim bóle żołądka, niestrawność, słaby apetyt, wzdęcia oraz gazy i kolkę. Zaleca się go również w terapii skazy moczanowej oraz migrenowych bólów głowy. Ma właściwości neuroprotekcyjne2.
Dzięki swoim właściwościom przeciwzapalnym może łagodzić ból związany z zapaleniem stawów. Redukuje napięcie mięśniowe, dlatego mogą sięgać po niego zarówno sportowcy, jak i osoby cierpiące na reumatyzm. Dodatkowo rozgrzewa, co poprawia słabe krążenie krwi. Jednak mimo tych wszystkich zalet nie jest wskazany do stosowania przez kobiety w ciąży3.
Wsparcie górnych dróg oddechowych
Eteryczne olejki w lubczyku mają potencjał łagodzenia objawów chorób układu oddechowego. Obecność witaminy C wspiera układ immunologiczny i pomaga zwalczyć przeziębienia. Dzięki działaniu wykrztuśnemu, jak i zdolności do rozrzedzania zalegającej wydzieliny, roślina oczyszcza drogi oddechowe4. Może też być stosowana w przypadku suchego i męczącego kaszlu. W badaniach potwierdzono również jej aktywność przeciw prątkom gruźlicy5.
Usprawnia pracę układu pokarmowego
To roślina tradycyjnie używana do łagodzenia problemów trawiennych, takich jak wzdęcia, zgaga czy niestrawność. Związki zawarte w tym ziele wspomagają i regulują procesy trawienne, poprawiają perystaltykę jelit, przyspieszają przemianę materii. Pobudzają apetyt i wydzielanie żółci, co wspomaga procesy trawienia tłuszczów. Lubczyk ma także właściwości oczyszczające i odtruwające, może więc wspomagać leczenie zatruć pokarmowych6. Łagodzi objawy wrzodów żołądka, jak również spełnia tu także funkcję profilaktyczną. Ponadto chroni komórki wątroby. Obniża poziom cholesterolu i cukru we krwi, dlatego poleca się stosowanie go w hiperlipidemii.
Lubczyk na układ moczowy
Ze względu na swoje właściwości moczopędne od dawna jest stosowany w problemach z układem moczowym. Wspomaga funkcjonowanie nerek i usuwanie toksyn z organizmu. Właściwości odkażające pomagają w leczeniu zakażeń bakteryjnych i stanów zapalnych dróg moczowych7. Może być pomocny w terapii kamicy nerkowej. Przyczynia się do zwiększania wydalania z organizmu niekorzystnych substancji, co pomaga zmniejszać obrzęki oraz dokuczliwe symptomy dny moczanowej.
Dba o serce
Fitosterole zawarte w lubczyku mają korzystny wpływ na układ krążenia. Wzmacniająco oddziałują na serce, korzystnie wpływają na zdrowie naczyń krwionośnych, m.in. poprzez obniżenie poziom cholesterolu (chroniąc je przed miażdżycą). Z kolei dzięki obecności kumaryn mają też właściwości przeciwzakrzepowe. Obecne w nich związki, takie jak limonen, mają zdolność do poprawy krążenia.
Kwas chlorogenowy obniża natomiast ciśnienie tętnicze. Z tych powodów lubczyk zaleca się wszystkim osobom cierpiących na choroby układu sercowo-naczyniowego8. Ponadto powinni go polubić anemicy, bowiem jest źródłem żelaza, które może być potrzebne osobom z niedokrwistością.
Naturalny afrodyzjak
Zioło od wieków było wykorzystywane w medycynie ludowej jako naturalny afrodyzjak i środek poprawiający witalność. Wpływa korzystnie na libido zarówno mężczyzn, jak i kobiet. Olejek eteryczny oraz kumaryny zawarte w lubczyku mają działanie rozkurczowe, co może wspierać potencję9. Poza tym indukuje rozszerzanie naczyń krwionośnych. Nic więc dziwnego, że korzeń rośliny można znaleźć w wielu suplementach diety wspomagających aktywność seksualną.
Wpływ na skórę i włosy
Jest jednym ze składników maści, które łagodzą problemy skórne. Wykorzystywany jest w leczeniu zmian trądzikowych, podrażnień, stanów zapalnych oraz łuszczycy, łagodzi zaczerwienienia, pieczenie i świąd. Jako bogate źródło antyoksydantów działa przeciwstarzeniowo na skórę. Olejek lubczykowy jest wykorzystywany do produkcji perfum. Ponadto dzięki obfitości witamin z grupy B poprawia kondycję włosów i zapobiega ich wypadaniu.
Jak stosować lubczyk w kuchni?
- Lubczykowa herbata z miodem Łyżkę suszonego lubczyku zalej szklanką wrzącej wody i pozostaw na 10 min. Przecedź i dodaj miód do smaku. To może pomóc zrelaksować się i złagodzić stres, a przy okazji dostarczy antyoksydantów do walki z wolnymi rodnikami.
- Nalewka lubczykowa na trawienie Szklankę świeżego lubczyku posiekaj i przełóż do szklanego słoja. Zalej 0,7 l alkoholu 40%, tak, aby wszystko było dokładnie zanurzone. Zakręć słoik i umieść go w ciemnym i chłodnym miejscu na ok. 2-4 tygodni, co kilka dni potrząsaj, aby składniki dobrze się wymieszały. Po tym czasie przecedź nalewkę przez sito lub gazę. W garnku rozpuść 0,5 szklanki cukru w niewielkiej ilości wody, aby powstał syrop, dodaj do przecedzonej nalewki i wymieszaj. Możesz dodać skórkę z cytryny, aby nadać trunkowi dodatkowego aromatu. Odstaw ponownie na ok. 2-4 tygodni. Dzięki temu smaki się przegryzą, następnie przecedź nalewkę i przelej do butelek.
- Napój detoksykujący 2 łyżki posiekanego lubczyku, kilka plasterków świeżego imbiru i kilka listków mięty włóż do dzbanka, zalej 1 l przegotowanej i ostudzonej wody. Dodaj 5 plasterków cytryny, odstaw na kilka godzin lub na noc. Pij jako orzeźwiający napój, który dodatkowo oczyści organizm.
- Sos do ryb W misce wymieszaj 0,5 szklanki jogurtu naturalnego, 2 łyżki posiekanej natki lubczyku, łyżeczkę musztardy oraz sok z połowy cytryny. Dopraw do smaku solą i świeżo mielonym pieprzem. Podawaj jako sos do pieczonej lub grillowanej ryby.
- Food & Function, January 2020; 11(2)
- Food Funct., 2020,11, 6608-21
- Farmacja Współczesna 2017; 10: 140-6
- Andruszczak S., Lubczyk ogrodowy – cenna przyprawa i roślina lecznicza, Panacea 2010
- Phytother. Res. 22, 681-4 (2008)
- Antioxidants (Basel). 2020 Jun; 9(6): 554
- Postępy Fitoterapii 4/2000, s. 8-12
- Kubasova E. D. I in., Pharmacological effect of biologically active compounds od the levisticum officinale, WDJ Koch, 2021
- Journal of Microbiology, Biotechnology and Food Sciences, 2021
