Od starożytnych czasów glistnik jaskółcze ziele pozostaje jednym z kluczowych elementów w ziołolecznictwie, oferując wsparcie w terapii wielu schorzeń. To kopalnia składników aktywnych, które odpowiadają za jego właściwości lecznicze. Do głównych związków należą flawonoidy, kwasy fenolowe, glikozydy, fitosterole, kwasy organiczne, saponiny, żywice, garbniki oraz witaminy i minerały, takie jak witamina C, A, żelazo, magnez, potas i wapń, które są istotne dla ogólnego zdrowia organizmu1. Nasiona zawierają do 60% olejów roślinnych2.
GLISTNIK JASKÓŁCZE ZIELE (CHELIDONIUM MAJUS)
Występowanie: jest rośliną występującą naturalnie w Europie, Azji i Ameryce Północnej.
Surowiec: ziele (Chelidonii herba) – wysuszone, całe lub rozdrobnione nadziemne części rośliny oraz korzeń (Chelidonii radix). Ziele zazwyczaj zbiera się w okresie kwitnienia od maja do czerwca, gdy zawartość składników odżywczych jest w nim największa.
Uprawa: rośnie dziko przy drogach, pod krzewami i drzewami, w rowach, zaroślach, parkach i ogrodach, najczęściej w miejscach wilgotnych, często lekko zacienionych.
Ważne: należy pilnować, by sok z łodyg glistnika nie dostał się do oczu. Najlepiej do zbiorów używać jednorazowych rękawiczek. Zaleca się ostrożność, glistnik jaskółcze ziele stosowany wewnętrznie w nadmiarze jest rośliną trującą, a jego przedawkowanie może powodować ciężkie zatrucia, dlatego kuracja tą rośliną powinna być skonsultowana z lekarzem
Związki zawarte w glistniku mogą pomagać w zwalczaniu infekcji bakteryjnych i wirusowych, wspierając odporność. Dzięki zawartości alkaloidów, takich jak chelidonina, która działa podobnie do morfiny, glistnik jest wykorzystywany do łagodzenia bólu, szczególnie w terapii schorzeń skórnych i stanów zapalnych. Może pomagać w łagodzeniu objawów infekcji układu oddechowego, takich jak kaszel czy katar. Potwierdzono też jego właściwości cytotoksyczne3, przeciwosteoporotyczne i neuroochronne4.
Wsparcie układu trawiennego i wątroby
Już w XVI w. złotokwiat był zalecany w leczeniu żółtaczki. W tradycyjnej medycynie ludowej jest on także tradycyjnie stosowany do leczenia chorób wątroby, wspierania jej funkcji oraz oczyszczania organizmu z toksyn5. Nic więc dziwnego, że glistnik wykorzystuje się do wytwarzania preparatów homeopatycznych regulujących pracę wątroby i dróg żółciowych6. Dzięki swoim właściwościom przeciwzapalnym i rozkurczowym roślina ta może również pomóc w łagodzeniu objawów niestrawności, wzdęć oraz innych problemów związanych z trawieniem.
Pogromca brodawek i kurzajek
Jest szczególnie znany ze swojej skuteczności w walce z wirusami powodującymi pojawienie się tych zmian skórnych. Charakterystyczny, żółtopomarańczowy sok mleczny używany jest w lecznictwie ludowym do ich usuwania.
Stosowanie preparatów zawierających ekstrakty z glistnika może doprowadzić do ich zaniku, dzięki silnym właściwościom przeciwwirusowym i zdolności do stymulowania miejscowej odporności skóry7.
Kiedy ekstrakt z Chelidonium majus jest nakładany na brodawkę, jest w niej w stanie hamować procesy rozwoju komórkowego, takie jak mitoza, powoli neutralizując namnażanie się wirusów. Jaskółcze ziele jest skuteczne w przypadku kurzajek różnych typów. Zwalcza zwykłe, zlokalizowane na palcach rąk, a także na wałach paznokciowych, kurzajki stóp, a także brodawki mozaikowe, płaskie i przejściowe.
Jeżeli stosujesz świeży sok, bezpośrednio wyciśnięty z rośliny, rób to bardzo ostrożnie, najlepiej w rękawiczkach, uważając, aby nie dostał się do oczu.
Walka z problemami skórnymi
Wstępne badania wskazują, że glistnik jaskółcze ziele może pomóc w leczeniu atopowego zapalenia skóry (AZS). Naukowcy przetestowali wpływ tego ziela na grupę myszy z AZS. Wyniki ujawniły znaczne zmniejszenie uciążliwych objawów egzemy, w tym świądu i stanu zapalnego. Ponadto leczenie cyndalią zmniejszyło przerost i nadmierne rogowacenie naskórka8.
W innych eksperymentach wykazano, że pomaga w leczeniu egzemy, trądziku i czyraków. Przypisuje się to jego przeciwzapalnemu oraz bakterio-, wiruso- i grzybobójczemu działaniu.
Istnieją też dowody, że okłady z glistnika pomagają w leczeniu grzybic i trudno gojących się ran9. Ze względu na te właściwości wykorzystuje się go w kosmetyce przy produkcji mydeł, maści i kremów do rąk.
Zastosowanie glistnika
- Napar na problemy żołądkowe 1 łyżeczkę suszonych liści i kwiatów glistnika jaskółcze ziele oraz 1 łyżeczkę suszonej mięty pieprzowej zalej szklanką wrzącej wody, przykryj i pozostaw do zaparzenia na 10-15 min. Po odcedzeniu wypij napar przed posiłkiem lub tuż po nim dla łagodzenia problemów żołądkowych. Możesz dodać odrobinę miodu dla smaku.
- Nalewka 50 g suszonych liści i kwiatów glistnika umieść w słoju, zalej 500 ml spirytusu lub wódki. Zamknij słoik i pozostaw na ok. 3-4 tygodni w ciemnym i chłodnym miejscu. Następnie odcedź nalewkę i przechowuj w szklanej butelce. Spożywaj 1 łyżeczkę przed posiłkiem, aby wspomóc trawienie.
- Syrop z glistnika: 200 g suszonego ziela żółtnika gotuj w 500 ml wody przez ok. 20 min, aż objętość płynu zmniejszy się o połowę. Następnie odcedź i dodaj 300 g miodu, mieszając aż do rozpuszczenia. Przechowuj w lodówce i spożywaj 1-2 łyżki dziennie dla ogólnych korzyści zdrowotnych.
- Ziołowa kąpiel z jaskółczym zielem: Garść suszonych liści i kwiatów złotokwiatu dodaj do gorącej wody w wannie i pozostaw na ok. 20-30 min, aby uwolnić składniki odżywcze. Następnie wejdź do kąpieli i relaksuj się przez ok. 15-20 min.
- Herbatka wspierająca zdrowie: 1 łyżeczkę suszonego glistnika jaskółcze ziele zmieszaj z łyżeczką suszonej pokrzywy i łyżeczką suszonej lipy. Zioła zalej szklanką wrzącej wody, przykryj i pozostaw do zaparzenia na 10-15 min. Po odcedzeniu dodaj łyżeczkę miodu. Ta ziołowa herbatka może być spożywana codziennie dla wsparcia ogólnej kondycji organizmu.
- Postępy Fitoterapii 3/2013, s. 174-81
- Hejny Slavomil, Slavik Bohumil: Květena České Socialistické Republiky. Praha: Academia, 1988, s. 493-4
- Postępy Fitoterapii 3/2011, s. 208-18
- Forschende Komplementärmedizin / Research in Complementary Medicine (2010) 17 (5): 241-8
- Lidia Antkowiak: Rośliny lecznicze. Poznań: Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego, 1998, s. 136
- Pastok Paweł: Kompendium leków naturalnych. Warszawa: Medyk, 2000, s. 51-4
- Antonina Rumińska: Rośliny lecznicze. Warszawa: PWN, 1981, s. 131-40
- Journal of Ethnopharmacology; Volume 138, Issue 2, 18 November 2011, p. 398-403
- Teresa: Zioła naszych kresów. Białystok: Studio Astropsychologii, 2003, s. 51-2
- Aleksander Ożarowski: Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie. Warszawa: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, 1987