Borówki i dzika róża - owoce doskonałe na jesień

Borówki to jedne z najbardziej wartościo­wych produktów na naszej planecie, bogate w naturalne przeciwutleniacze. Sok z dzikiej róży ma 20 razy więcej witaminy C niż sok poma­rańczowy! Te dwa owoce powinny wejść na stałe do Twojego menu, a właśnie teraz jest ich najlepszy czas.

Artykuł na: 6-9 minut
Zdrowe zakupy

Dlaczego warto jeść borówki?

W pełni zasługują na miano „supero­wocu” ze względu na wysoki poziom silnych antyoksydantów i garbników, które pomagają w ochronie komórek organizmu, neutralizując wolne rodniki we krwi. W porównaniu z 25 pospo­litymi owocami borówki miały jedną z najwyższych zdolności przeciwu­tleniających1, a kilka badań sugeruje, że mogą one hamować rozwój komórek nowotworowych i tłumić stany zapalne2.

Nieuszkodzone, świeże jagody przechowuj w lodówce przez mniej więcej tydzień. Umyj je tuż przed użyciem lub zamroź w szczelnym, zamykanym worku lub pudełku, uważając, by ich nie rozgnieść. Dodawaj je do porannego jogurtu lub owsianki.

Ustalono, że regularne spożywanie tych owoców poprawia pamięć i zdol­ność uczenia się u osób starszych3. Borówki zapewniają również korzyści dla układu sercowo-naczyniowego. Poprawiają funkcjonowanie komórek śródbłonka wyściełających naczynia krwionośne, jak stwierdzono w pew­nym badaniu klinicznym na pacjen­tach z zespołem metabolicznym4. Z kolei doświadczenia na zwierzętach sugerują, że borówki obniżają tak­że poziom cholesterolu we krwi5.

Właściwości tonizujące i antybakteryj­ne tych owoców są najbardziej uwydat­nione w suszonych owocach, które mogą być stosowane jako skuteczne lekarstwo na biegunkę. Jagody poprawiają również wzrok i widzenie w nocy, a także łagodzą zmęczenie oczu, ponieważ są bogate we wspoma­gające wzrok pigmenty przeciwu­tleniające zwane antocyjanami6.

Borówka (Vaccinium cyanococcus)

Początkowo jest jasnozielona, następnie zmienia barwę na czerwoną i fioletową, by w końcu dojrzeć i stać się ciemnoniebieska. Borówki mają charak­terystyczny, słodki, lekko kwaśny smak. Uprawiane są w celach handlowych na całym świecie, dzięki czemu można cieszyć się ich smakiem niemal przez cały rok.

Borówki należą do rodziny wrzosowatych (Ericaceae) i rosną dziko w całej Ameryce Północnej, Eu­ropie i Azji. Często myli się je z inną niebieską jagodą, borówką czarną, która również jest powszechnie zbierana i spożywana w Europie. Łatwo je odróżnić, przeci­nając owoc na pół: dojrzałe borówki mają biały lub zielon­kawy miąższ, podczas gdy ich czarne kuzynki są całe fioletowe. Liście mogą być liściaste lub zimozielone, z drobno ząb­kowanymi krawędziami lub bez. Kwiaty borówek są dzwon­kowate, białe, bladoróżowe lub czer­wone i pojawiają się od późnej wiosny do lata, podczas gdy jagody dojrzewają w różnym czasie od wczesnego lata do jesieni. Nowe odmiany są łatwe w uprawie w ogrodzie, prefe­rują lekko kwaśne stanowisko w dobrym kompoście.

Borówki to smaczne, niskokaloryczne przekąski, które można spożywać świeże, suszone lub mrożone. Są idealnym naturalnym suplementem diety, ponie­waż pełno w nich składników odżywczych, a jedno­cześnie mają niską zawartość cukrów i tłuszczu.

Fitoskładniki odżywcze: Borówki zawierają witaminy A, C, E, K, B1, B2, B3 i B6, kwas foliowy, potas, mangan, miedź, przeciwutleniacze (antocyjany i flawonoidy), śluz i garbniki.

Owoce dzikiej róży i ich cenne właściwości

Są pełne nasion i chociaż myślimy o nich jako o jagodach, z botanicz­nego punktu widzenia są mięsisty­mi owocami pozornymi. Z owoców dzikiej róży – od wieków cenionych za smak i prozdrowotne właściwości – można przyrządzać pyszne syropy, galaretki i dżemy lub przygotować z nich orzeźwiającą herbatę ziołową.

dzika róża
Najłatwiejszy sposób na usunięcie nasion dzikiej róży to pokrojenie jagód na pół i wyskrobanie ich łyżeczką. Po tym należy je porządnie wypłukać.

Sok z dzikiej róży ma 20 razy więcej witaminy C niż sok poma­rańczowy i ceni się go zwłaszcza za właściwości tonizujące. Spoży­wane na surowo owoce dzikiej róży mają intensywny smak podobny do jabłka i doskonale sprawdzają się jako zdrowa przekąska, dodatek do sałatek lub pieczywa. Uważa się, że tradycyjna nazwa, czyli „róża psia”, odnosi się do stosowania tej rośliny w minionych stuleciach w leczeniu ukąszeń wściekłych psów. Owoców róży używano też tradycyjnie w łagodzeniu schorzeń oddechowych i trawiennych.

Obecnie uważa się, że owoce róży wzmacniają odporność na in­fekcje, zwiększają poziom energii, utrzymują zdrowie błon śluzowych, przyspieszają gojenie się ran i za­pobiegają chorobom serca i rozwo­jowi komórek rakowych7. Ostatnie badania udowadniają, że mogą być także przydatne w leczeniu zapa­lenia stawów, łagodząc ból8. Jak wykazano, regularne spożywanie dzikiej róży obniża skurczowe ci­śnienie krwi i poziom „złego” cho­lesterolu u osób otyłych, co może znacznie zmniejszyć ryzyko cho­rób sercowo-naczyniowych9.

Owoc dzikiej róży (Rosa canina)

Gatunki dzikiej róży należące do rodzi­ny różanych (Rosaceae), w tym psia róża i róża japońska, są powszechnie spotykane wzdłuż strumieni oraz jako żywopłoty w lasach w całej Europie, Ameryce, północnej Afryce i południowo­-zachodniej Azji. Istnieje ponad 100 różnych gatunków, od niskich po duże krzewy, ale wszystkie mają jedną wspólną ce­chę: małe, ostre ciernie, które umożliwiają dzikiej róży wspinanie się po żywopłotach, ścianach i drzewach. Liście dzikiej róży składają się z pięciu lub siedmiu liści, a jej delikatne kwiaty występują w kolorach od prawie białych, przez jasnoróżowe, do ciemnoczerwonych lub fioletowych. Kwiaty dojrzewają w owalne, pomarańczo­we lub czerwone owoce od późnego lata do jesieni.

Fitoskładniki odżywcze: Owoce dzikiej róży są bogate w witaminę C. Zawierają również karotenoidy, garbniki, pektyny oraz witaminy A, B1 i B2.

OSTRZEŻENIE: włoski rosnące na nasionach mogą powodować podrażnienie i nie należy ich zjadać. Usuń nasiona i dobrze wypłucz owoce przed jedzeniem. Do parzenia herbaty używaj całych owoców

Jak wykorzystać owoce jagodowe w kuchni?

Kurczak marynowany w dzikiej róży z sałat­ką z borówek

sałatka z bórówką
Borówki to świetny dodatek do sałatek!

Czas przygotowa­nia: 30 min plus 30 min marynowania
Porcja dla 4 osób

  • 300 g pokrojone­go w plastry filetu z piersi kurczaka lub twardego tofu
  • 1 łyżka stołowa oliwy z oliwek

Na marynatę:

  • 4 łyżki stołowe octu z czerwonego wina
  • 2 łyżki stołowe musztardy francuskiej
  • 4 ząbki czosnku
  • 3 łyżki stołowe oliwy z oliwek
  • 2 łyżki stołowe soku pomarańczowego
  • 100 g dzikiej róży, rdzeń i nasiona usu­nięte (patrz wska­zówka po prawej)
  • 1 łyżeczka curry w proszku
  • sól morska i świeżo zmielony czarny pieprz

Na sałatkę:

  • 4 duże garście liści sałaty, rozdrobnione
  • 200 g zielonego grosz­ku, blanszowanego,
  • 200 g borówek,
  • 50 g orzechów pekan

Wykonanie

  • Wszystkie składniki na marynatę dokładnie wymieszaj na jedno­litą masę. Zachowaj połowę marynaty, aby użyć jej jako dres­singu do sałatki.
  • Włóż pokrojo­nego kurczaka (lub tofu) do szklanej miski i zalej pozo­stałą marynatą.
  • Mięso przykryj i pozostaw do mary­nowania w lodówce na co najmniej 30 min.
  • Rozgrzej piekarnik do 160°C. Smaż pla­stry kurczaka na oleju przez kilka minut, aż zrumienią się z obu stron, a następnie przenieś do brytfanki i piecz przez 10 min.
  • Gdy mięso będzie się piekło, wymieszaj składniki na sałatkę w dużej misce. Ułóż na wierzchu upie­czonego kurczaka i skrop zachowanym dressingiem z mary­naty. Podawaj
    z chlebem ciabatta.
    Wskazówka: dziką różę mogą zastąpić jagody głożyny lub owoc kaki
Bibliografia
  • J Agric Food Chem, 2008;56:8418–26
  • Anticancer Agents Med Chem, 2013;13:1142–8
  • Appl Physiol Nutr Metab, 2017;42:773-77–9
  • Nutrients, 2015;7:4107–23
  • Br J Nutr, 2014;111:194–200
  • BMC Complement Altern Med, 2016;16:296
  • Int J Mol Sci, 2017;18. pii: E1137
  • Pharmacol Res, 2016;114:219–34
  • Eur J Clin Nutr, 2012;66:585–90  
Autor publikacji:
Wczytaj więcej
Nasze magazyny