Melatonia jest dobra nie tylko na sen. Oto 8 powodów, dla których warto ją przyjmować

Melatonina to hormon wytwarzany przez szyszynkę w mózgu. Poza tym jest również produkowana przez kilka innych tkanek, w tym siatkówkę, grasicę, śledzionę, jajniki, jądra, jelita i szpik kostny, można powiedzieć, że na ich własny użytek¹. Natomiast ta wydzielana przez szyszynkę dociera do wszystkich tkanek oraz przedziałów subkomórkowych w organizmie jak np. mitochondria². Jest ona przede wszystkim odpowiedzialna za regulację rytmu dobowego organizmu w celu zarządzania naturalnym cyklem snu³. Dlatego też jest często stosowana jako środek nasenny w celu zwalczania problemów takich jak bezsenność.

Melatonina na bezsenność

Melatonina często jest nazywana hormonem snu – i to z dobrego powodu. Jest to jeden z najpopularniejszych naturalnych środków nasennych.

Liczne prace wykazały, że hormon ten może wspomagać lepszy sen. Jedno badanie przeprowadzone na 50 osobach cierpiących na bezsenność dowiodło, że przyjmowanie melatoniny na 2 godz. przed snem pomogło ludziom szybciej zasnąć i poprawiło ogólną jakość snu⁵.

Inna duża analiza 19 badań przeprowadzonych na dzieciach i dorosłych z zaburzeniami snu wykazała, że melatonina skróciła czas potrzebny do zaśnięcia, wydłużyła całkowity czas snu i poprawiła jakość snu u dzieci i dorosłych⁶.

Redukuje natężenie bólu w migrenie

W przeprowadzonych dotychczas doświadczeniach wykazano, że hormon ten, jako przeciwutleniacz, bierze udział w wymiataniu wolnych rodników i regulacji enzymów uczestniczących w patofizjologii migreny. Dowiedziono ponadto, że wykazuje działanie przeciwzapalne, hamując m.in. syntezę prostaglandyny E2 zaangażowanej w rozwój okołonaczyniowego zapalenia neurogennego.

Melatonina wywiera też wpływ na wydzielanie serotoniny oraz hamuje wytwarzanie neuroprzekaźników zaangażowanych w procesie transmisji bólu w migrenie¹¹.

W pewnym badaniu klinicznym stosowano 3 mg melatoniny w leczeniu profilaktycznym migreny. Zakwalifikowano do niego ostatecznie tylko 34 osoby, ale aż 64% pacjentów zaobserwowało poprawę w zakresie natężenia dolegliwości bólowych. U 25% pacjentów ustąpienie bólu głowy odnotowano po miesiącu od włączenia leczenia¹².

Melatonina wzmacnia kości i zęby

Przeprowadzony przez zespół chińskich naukowców przegląd badań wskazuje, że melatonina może brać udział w rozwoju oraz przebudowie twardych tkanek kości i zębów, a jej obniżony poziom może być związany z chorobami kości.

Okazuje się, że melatonina jest jednym z hormonów modulujących tworzenie i resorpcję kości. Bezpośrednio wpływa na działania osteoblastów i osteoklastów. Liczne badania udokumentowały, że promuje ekspresję kolagenu typu I i białek markerów kostnych (np. fosfatazy alkalicznej, osteopontyny, sialoproteiny kostnej i osteokalcyny) oraz stymuluje tworzenie zmineralizowanej macierzy w tych komórkach.

Poza tym melatonina pośrednio reguluje metabolizm kości poprzez interakcję z hormonami układowymi (np. PTH, kalcytoniną i estrogenem) lub innymi cząsteczkami. Wreszcie osteoklasty generują wysokie poziomy anionów ponadtlenkowych podczas resorpcji kości, które przyczyniają się do procesu degradacji.

Fakt, że wydzielanie melatoniny gwałtownie spada w okresie menopauzy, a jej stężenia w osoczu w nocy spadają wraz z wiekiem, powiązano z osteoporozą pomenopauzalną⁸. Jednak uczeni z Pittsburgha, którzy przeprowadzili randomizowane, podwójnie zaślepione, kontrolowane placebo badanie kliniczne, dowiedli, że suplementacja melatoniną może zapobiegać utracie kości u kobiet w okresie okołomenopauzalnym⁹.

Inne eksperymenty wykazały, że melatonina ze względu na swoją zdolność promowania osteointegracji implantów dentystycznych i tworzenia zębiny, jak również ochrony komórek i tkanek może być stosowana jako nowy sposób terapii w celu zwiększenia masy kostnej, naprawy ubytków/złamań kości oraz w chirurgii implantów stomatologicznych¹⁰.

Zwiększa poziom hormonu wzrostu u mężczyzn

Hormon wzrostu człowieka (HGH) jest niezbędny do wzrostu i regeneracji komórek¹³. Jego wyższe poziomy zostały powiązane ze wzrostem zarówno siły, jak i masy mięśniowej¹⁴. Niektóre badania wykazały, że suplementacja melatoniną może zwiększać poziom HGH u mężczyzn. Jedno niewielkie badanie przeprowadzone na 8 panach wykazało, że zarówno niskie (0,5 mg), jak i wysokie (5 mg) dawki melatoniny były skuteczne w zwiększaniu poziomu HGH¹⁵. Inne badanie przeprowadzone na 32 mężczyznach wykazało podobne wyniki¹⁶.

Melatonina łagodzi objawy refluksu

Choroba refluksowa przełyku (GERD) to schorzenie spowodowane cofaniem się kwasu żołądkowego do przełyku, co powoduje objawy takie jak zgaga, nudności i odbijanie. Naukowcy dowiedli, że melatonina blokuje wydzielanie kwasów żołądkowych. Zmniejsza również produkcję tlenku azotu, związku, który rozluźnia dolny zwieracz przełyku, umożliwiając przedostanie się kwasu żołądkowego do przełyku.

Z tego powodu niektórzy uczeni sugerują, że melatonina może być stosowana w leczeniu zgagi i refluksu. Jeden eksperyment przeprowadzony z udziałem 36 osób wykazał, że przyjmowanie melatoniny samodzielnie lub z omeprazolem – standardowym lekiem w terapii GERD – było skuteczne w łagodzeniu zgagi i dyskomfortu¹⁷.

Inne badanie porównało działanie omeprazolu i suplementu diety zawierającego melatoninę wraz z kilkoma aminokwasami, witaminami i związkami roślinnymi u 351 osób cierpiących na refluks. Po 40 dniach leczenia 100% pacjentów przyjmujących suplement zawierający melatoninę zgłosiło zmniejszenie objawów w porównaniu z zaledwie 65,7% grupy przyjmującej omeprazol¹⁸.

Melatonina obniża ciśnienie krwi

Podawanie melatoniny może okazać się alternatywną metodą leczenia nadciśnienia i nadciśnienia nocnego. Naukowcy z Hongkongu przeanalizowali randomizowane badania kontrolowane placebo, w których rekrutowano pacjentów z nadciśnieniem, stosując doustną melatoninę jako jedyną interwencję i badając jej wpływ na ciśnienie krwi.

Okazało się, że tylko melatonina o kontrolowanym uwalnianiu (nie preparat o natychmiastowym uwalnianiu) obniżyła skurczowe ciśnienie krwi w czasie snu o 3,57 mmHg. Obniżyła również rozkurczowe ciśnienie krwi w czasie snu i czuwania, ale różnice te nie były statystycznie istotne. Zdaniem autorów tej metaanalizy konieczne są dalsze szeroko zakrojone badania w tym zakresie¹⁹.

Prawdopodobnie łagodzi depresję sezonową

Sezonowe zaburzenie afektywne (SAD) jest powszechnym schorzeniem, które według szacunków dotyka do 10% populacji na całym świecie²⁰. Ten rodzaj depresji jest związany ze zmianami pór roku i występuje każdego roku mniej więcej w tym samym czasie, a objawy pojawiają się zazwyczaj późną jesienią lub wczesną zimą. Niektóre badania wskazują, że może być powiązana ze zmianami rytmu dobowego spowodowanymi sezonowymi zmianami oświetlenia²¹.

Ponieważ melatonina odgrywa rolę w regulacji tego rytmu, często stosuje się niskie jej dawki w celu zmniejszenia objawów depresji sezonowej. Według jednego badania przeprowadzonego na 68 osobach codzienne przyjmowanie kapsułek melatoniny było skuteczne w zmniejszaniu objawów SAD²². Jednak inne badania wciąż nie są jednoznaczne co do wpływu melatoniny na depresję sezonową.

Melatonina chroni wzrok

Wyniki prac badawczych sugerują, że melatonina może być korzystna w leczeniu takich schorzeń, jak jaskra i zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem (AMD)23. W badaniu 100 osób z AMD suplementacja 3 mg melatoniny przez 6-24 miesięcy pomogła chronić siatkówkę, opóźnić uszkodzenia związane z wiekiem i zachować ostrość widzenia²⁴.

Ponadto badanie na szczurach wykazało, że melatonina zmniejszyła nasilenie i częstość występowania retinopatii – choroby oczu, która atakuje siatkówkę, a i może prowadzić do utraty wzroku²⁵. Jednak badania są ograniczone i potrzebne są dodatkowe testy na ludziach, aby określić wpływ długoterminowych suplementów melatoniny na zdrowie oczu.