Wady wzroku: 4 grzechy główne

Zdrowe zakupy

Suplementy diety

Andrographis ParActin®

Suplementy diety

Ashwagandha KSM-66 BIO

Suplementy diety

AstaZine® Astaksantyna

Suplementy diety

Koenzym Q10

Suplementy diety

Kolagen UC-II®

Suplementy diety

Kurkuma BCM-95®

Suplementy diety

Żeńszeń fermentowany GS15-4®

Jak pokazują wyniki badania zrealizowanego przez CBOS, prawie 40% Polaków odwiedza okulistę rzadziej niż raz na 2 lata, a ponad 7% nie zrobiło tego nigdy. Co gorsza, zarówno ci, którzy chodzą do okulisty, jak i unikający go jak ognia hołdują nawykom, które według specjalistów szczególnie szkodą naszym oczom. Ignorujemy sygnały ostrzegawcze, spędzamy długie godziny w źle oświetlonych pomieszczeniach, gapiąc się w ekrany komputerów, telewizorów, tabletów i telefonów. A na dokładkę źle się odżywiamy. Efektem tej polityki są różnorakie kłopoty ze wzrokiem.

Suche oko

Uczucie piasku pod powiekami, pieczenie lub swędzenie. Czasem okresowe przymglenie widzenia. Tak manifestuje się zespół suchego oka, czyli grupa schorzeń oczu, w przebiegu których dochodzi do nieprawidłowego nawilżania powierzchni oka przez film łzowy. Nieleczony może prowadzić nawet do uszkodzeń spojówki i rogówki. Przyczyną zespołu suchego oka jest niedostateczne wydzielanie łez lub nadmierne parowanie filmu łzowego. Problem ten dotyczy zazwyczaj osób, które niewystarczająco często mrugają bądź ich film łzowy nie rozprowadza się dokładnie po całej powierzchni.

Często na zespół suchego oka cierpią kobiety po menopauzie, towarzyszy on również chorobom autoimmunologicznym (zapalenie stawów, kolagenoza, twardzina skórna, zespół Sjögrena), dermatologicznym i neurologicznym (np. choroba Parkinsona). Może występować po laserowych zabiegach refrakcyjnych rogówki (tzw. laserowa korekcja wad wzroku), stosowaniu ogólnym różnych leków (np. przeciwhistaminowych, przeciwarytmicznych, przeciwmigrenowych, przeciwdepresyjnych, obniżających ciśnienie krwi, antykoncepcyjnych) oraz u palaczy tytoniu.

Problem ten dotyczy 17% dorosłych, lecz coraz częściej diagnozuje się go u młodych ludzi, którzy zbyt dużo czasu spędzają przed komputerem.

Tej choroby oczu nie da się wyleczyć, można jednak jej zapobiegać - dając odpocząć swoim oczom podczas pracy przed monitorem komputera. Kiedy odwrócisz wzrok od monitora, pomrugaj i spójrz w dal - najlepiej na coś zielonego za oknem.

Można też niwelować dotkliwe skutki. Dobrą metodą pozwalającą zaradzić temu problemowi są tzw. sztuczne łzy. Łączą się one z filmem łzowym, poszerzając jego powierzchnię pokrywającą oko. Stosuje się je w formie kropel do oczu i należy je dawkować systematycznie. Na rynku znajdziemy również żele do oczu zawierające polimery. Pęcznieją one w wodzie i utrzymują dłużej wilgoć, łagodząc podrażnienia¹.

Jednak takie preparaty nie zastąpią w 100% prawdziwych łez, które są bogate w elektrolity, białka, a także przeciwciała i enzymy zwalczające zakażenia.

Specjaliści zalecają także suplementację witaminą A (patrz poprzedni tekst) oraz stosowanie witaminy D w dawkach dobowych nie mniejszych niż 400 j.m.

Ponadto należy przyjmować 1 g kwasów tłuszczowych omega-3 najlepiej 3 razy dziennie. Znajdziesz je w oleju z ryb czy siemieniu lnianym. Nasz Stary Doktor zaleca przyjmowanie 500 mg glutationu na dobę. Ten mocarny antyoksydant jest substancją wykorzystywaną na poziomie komórkowym - na pierwszym miejscu w obronie organizmu. Największe jego zasoby zmagazynowane są w nerkach, wątrobie i soczewce oka². Żywność bogata w glutation to m.in.: awokado, szparagi, brokuły, brukselka, czosnek, cebula oraz kapusta.

Warto też wzbogacić dietę o 6 mg luteiny. Ten naturalny żółty barwnik w dużej ilości zawierają warzywa zielone (kapusta, brukselka, szpinak) oraz żółtko jaja kurzego. Niestety jest to substancja kapryśna i traci swoje właściwości pod wpływem długiego gotowania czy nawet siekania warzyw metalowym nożem.

W naszym organizmie najwięcej luteiny gromadzi się w plamce żółtej - strukturze oka odpowiedzialnej za widzenie barw i ostrość obrazu. Jej niedobór występuje często u osób nadmiernie eksploatujących wzrok, np. długą pracą przy komputerze czy oglądaniem telewizji³.

Zadbaj również o odpowiednie nawilżenie powietrza w pracy i w sypialni. Możesz postawić obok łóżka przenośny nawilżacz. Przed samym położeniem się do łóżka przetrzyj zewnętrzne powieki wacikami nasączonymi lekko podgrzanym olejkiem rycynowym. Pomocne mogą się okazać również ciepłe okłady, np. z naparu rumiankowego. Choć nie ma badań, które by to potwierdzały, to jednak wydaje się, że taka praktyka może przyczyniać się do przywrócenia (przynajmniej chwilowego) prawidłowej produkcji filmu łzowego.

Zwyrodnienie plamki żółtej

Utratę wzroku zaczęto tak ściśle wiązać z upływającym czasem, że schorzenie to stało się znane jako zwyrodnienie plamki związane z wiekiem (ang. age-related macular degeneration, AMD). Z problemem tym, polegającym na obniżeniu ostrości widzenia centralnego, zmaga się ok. 15 mln Amerykanów, 4 mln Brytyjczyków i 1,5 mln Polaków.

AMD występuje w 2 postaciach: mokrej i suchej, która jest zdecydowanie częstsza. Rozwija się, gdy fotoreceptory w centralnej części oka, czyli plamce żółtej, ulegają osłabieniu i zanikają. Tymczasem mokrą postać AMD powoduje nieprawidłowy rozrost naczyń krwionośnych, który może prowadzić do nacieków krwotocznych i białkowych, a przez to nieodwracalnej i szybkiej utraty widzenia, a nawet ślepoty. Ponadto postać sucha może ulec pogorszeniu i przejść w mokrą.

Przyjęło się, że jedną z przyczyn AMD może być wieloletnia bezpośrednia ekspozycja na światło słoneczne, szczególnie na zakres światła niebieskiego (emitowanego przez ekrany wielu urządzeń). Jednak coraz częściej naukowcy zaczynają wskazywać na fakt, że AMD rozwija się wskutek skumulowanych z wiekiem (a więc bardziej widocznych) zaburzeń mineralnych. Jak odkryto w jednym z badań, u ludzi z tą chorobą nagminnie notowano niskie stężenia cynku i miedzi. Analizowano w nim stan zdrowia 44 chorych na AMD. Poziomy tych pierwiastków były u nich przeciętnie o 24% niższe niż u osób zdrowych z grupy kontrolnej. Naukowcy z Mayo Clinic w Rochester w stanie Minnesota zauważyli również, że istnieje bezpośredni związek przyczynowy między stężeniami powyższych minerałów w organizmie a utratą wzroku⁴.

Rozwój choroby może spowodować też nadmiar ołowiu. W jednym z badań z udziałem 25 chorych u wszystkich odkryto nawet o 75% wyższy poziom tego pierwiastka w siatkówce niż w przypadku osób zdrowych⁵. Nie dość na tym, do rozwoju AMD mogą także doprowadzić przetworzone pokarmy. Badanie z udziałem ponad 4 tys. osób wykazało, że 20% wszystkich przypadków tego schorzenia można było uniknąć przez wdrożenie diety o niższej zawartości takiej żywności (biały chleb, ciasta oraz herbatniki)⁶.

Zakładając, że AMD to choroba o podłożu zapalnym, skuteczną terapię mogą stanowić wysokie dawki suplementów na oczy. Te z witaminą B₁₂ z sukcesem stosowano w redukcji objawów innych schorzeń o tego rodzaju etiologii, takich jak np. zapalenie kaletki maziowej⁷. Udowodniono również, że wysokie dawki witaminy C mają właściwości przeciwzapalne⁸. Z kolei witamina E może być szczególnie pomocna, ponieważ jest w stanie łagodzić objawy stanu zapalnego w konkretnych obszarach organizmu⁹.

Cynk i miedź (których brakuje większości chorych) mają silne działanie przeciwzapalne. Stan zapalny wymaga zwiększenia podaży miedzi w celu utrzymania poziomu enzymów niezbędnych do procesów przeciwzapalnych w organizmie - tak przynajmniej wykazano w badaniach na zwierzętach¹⁰. Ponadto odkrycia poczynione w testach na szczurach wykazały, że cynk to ważny czynnik leczniczy w trakcie stanu zapalnego¹¹.

W innym z badań wykazano, że wysokie dawki suplementów cynku i miedzi oraz witamin A, C i E zapobiegały progresji AMD. Naukowcy z nowozelandzkiej grupy badawczej odkryli również, że większość ludzi przyjmuje zbyt niskie dawki witamin, przez co są one nieskuteczne. Tymczasem jakiekolwiek połączenie multiwitamin oraz pojedynczych suplementów we właściwych proporcjach może zapobiec progresji AMD¹².

Grzechy główne

Codzienne nawyki mają duże znaczenie dla jakości naszego widzenia i kondycji wzroku. Dlatego warto im się przyjrzeć, by nie narażać zmysłu wzroku na kłopoty.

Wpatrywanie się w ekran bez robienia przerw Długotrwała praca przy komputerze to częsty błąd. Wpatrując się w monitor, zapominasz o podstawowych zasadach - zachowaniu odpowiedniej odległości oczu od ekranu i robieniu regularnych przerw, w trakcie których należy spoglądać na odległe przedmioty. Nie lekceważ również nadmiernej suchości oka, która jest częstym objawem u osób spędzających długie godziny przed komputerem, głównie ze względu na to, że przez skupienie wzroku w jednym miejscu obniża się częstotliwość mrugania, a więc również poziom nawilżenia rogówki. Dlatego zadbaj o odpowiednią wilgotność powietrza w pomieszczeniu, szczególnie gdy pracujesz w klimatyzowanym biurze, a w czasie pracy przy komputerze stosuj okulary ze specjalną powłoką antyrefleksową.

Szkodliwe menu Fast foody, słodycze, wysokoprzetworzona żywność, posiłki ubogie w owoce i warzywa - to nasze najczęstsze wykroczenia żywnościowe. Tymczasem odpowiednia dieta jest bardzo ważna dla prawidłowego funkcjonowania narządu wzroku. Dlatego na przekąskę zamiast batona lub czekolady zjedz marchewkę - zawiera witaminę A, wspierającą walkę z wolnymi rodnikami i warunkującą syntezę rodopsyny - barwnika umożliwiającego widzenie. Wprowadź do jadłospisu produkty bogate w witaminę C (wzmacniającą naczynia krwionośne oka) oraz E, będącą jednym z najlepszych przeciwutleniaczy. Ważne dla wzroku są też inne składniki, o których więcej piszemy w ramce pt. "Profilaktyka AMD").

Niewłaściwy demakijaż Zmęczenie lub późny powrót do domu sprawiają, że czasem panie rezygnują ze zmywania twarzy przed snem. Jednak poza negatywnym wpływem tego nawyku na skórę okolic oczu zostawianie makijażu na całą noc może prowadzić do poważniejszych dolegliwości, takich jak zapalenie brzegów powiek. Aby temu zapobiec, ważna jest ich odpowiednia codzienna higiena.

Innym błędem, popełnianym czasem przez osoby noszące soczewki, jest usuwanie makijażu przed ich zdjęciem. Demakijaż należy rozpocząć dopiero po usunięciu ich z oka, a ponieważ po całym dniu ich noszenia oczy stają się wrażliwe, najlepiej stosować delikatne kosmetyki przeznaczone specjalnie dla osób noszących szkła kontaktowe.

E-lektura Jak wynika z badań, coraz częściej czytamy na nośnikach elektronicznych. Najchętniej korzystamy z czytników - ponad 87% wskazań, tabletów - 8% oraz ze smartfonów i komputerów (2 i 3%).

Niestety spędzanie przed ich ekranami coraz większej liczby godzin ma szkodliwy wpływ na stan oczu.

Dlatego staraj się zminimalizować ryzyko uszkodzenia wzroku, czytając i pracując w odpowiednim oświetleniu. Zadbaj, by Twoje miejsce pracy spełniało zasady BHP, np. monitor był odsunięty na właściwą odległość. Coraz więcej komputerów wyposażonych jest w systemy redukcji emisji niebieskiego światła. Zmieniaj też jasność obrazu zależnie od pory dnia - ludzkie oko nie lubi zbyt silnych kontrastów.

Unikaj długotrwałego czytania, np. na telefonie w pociągu czy autobusie. Wstrząsy i sztuczne oświetlenie nie wpływają dobrze na nasz wzrok. Specjaliści zgodnie też mówią, że choć dla wzroku najlepsze jest czytanie tradycyjnych książek, to jeśli już oddajesz się e-lekturze, wybieraj do tego specjalne czytniki zamiast komputera. Są one zdecydowanie lepsze dla oczu dzięki zastosowaniu papieru elektronicznego.

Wady wzroku u dzieci

O ile osoba dorosła jest w stanie zauważyć, że jej wzrok uległ pogorszeniu, o tyle dzieci zwykle nie sygnalizują problemu z ostrością widzenia, bo nie są świadome, że widzą w sposób nieprawidłowy. Dlatego zwłaszcza u najmłodszych konieczna jest uważna obserwacja zachowania.

Krótkowzroczność Dochodzi do niej, gdy promienie świetlne wpadające do oka nadmiernie się załamują i są ogniskowane przed siatkówką, zamiast na niej. Wadę rozpoznajemy po tym, że dziecko często mruży oczy, aby zobaczyć rzeczy w oddali, siada blisko ekranu telewizora lub zbliża twarz do oglądanego obiektu.

Dalekowzroczność To najczęstsza z wad wzroku występująca u dzieci. Dotknięte nią maluchy odsuwają od siebie książkę, by móc przeczytać tekst, a oglądając telewizję - oddalają się od ekranu. Coraz częściej rezygnują z puzzli, układanek, obrazków z wieloma szczegółami. Tej wadzie często towarzyszą też bóle głowy. Świadczyć to może o potrzebie noszenia okularów z soczewkami plusowymi.

Astygmatyzm jest wadą wrodzoną spowodowaną nieprawidłową budową rogówki. W efekcie dziecko widzi obraz zniekształcony - zarówno z daleka, jak i bliska, a kontury i poszczególne punkty w przestrzeni wydają się być zamazane.

Astygmatyzm można podejrzewać u dziecka, jeśli często skarży się na bóle głowy oraz pieczenie oczu, a dodatkowo, czytając, pochyla głowę nad kartką, siada blisko telewizora, zbliża zabawki do twarzy, niechętnie pisze i czyta. Astygmatyzm korygują okulary lub soczewki cylindryczne. Nie wolno go lekceważyć, bo nieleczony może prowadzić do powstania zeza i innych powikłań.