Dalekowzroczność, jaskra, zaćma, zwyrodnienie plamki żółtej - jak leczyć naturalnie?

Tysiące lat temu metody leczenia zaburzeń widzenia były raczej szalone - do oczu wdmuchiwano wyciągi roślinne i minerały. Kobiece mleko, krew, mocz i spermę mieszano z wodą, winem lub olejem i aplikowano jako maść. Asyryjski przepis na suchość oczu uwzględnia jako składnik żółć świeżo wypatroszonej żaby zmieszaną z surową cebulą. W dzisiejszych czasach istnieją terapie komórkami macierzystymi, operacje (np. laserowa typu LASIK) i wybór preparatów na receptę jak u Armaniego. A mimo to wciąż czeka nas długa droga do zrozumienia głównych przyczyn wielu schorzeń oczu.

Według szacunków Światowej Organizacji Zdrowia 253 mln ludzi na świecie ma wadę wzroku, a 36 mln jest niewidomych. W USA ok. 75% dorosłych korzysta z różnego rodzaju korekcji. W Polsce wadę wzroku ma ponad połowa dorosłych. Jednakże mimo że soczewki to błogosławieństwo dla milionów ludzi, ich stosowanie może być ryzykowne. Według Amerykańskiej Akademii Okulistyki nieutrzymywanie tzw. kontaktów i pojemniczków do ich przechowywania w czystości może spowodować infekcje bakteryjne, grzybicze i pasożytnicze.

Amerykańskie Centra Kontroli i Prewencji Chorób informują, że ponad 80% użytkowników znajduje się w grupie ryzyka wystąpienia zakażenia oczu. Pozbawiają one rogówkę tlenu. Ponadto infekcje bakteryjne, takie jak chroniczne zapalenie powiek, mogą być po prostu wynikiem korzystania ze szkieł kontaktowych i okularów. Na domiar złego bakteryjne zapalenie rogówki powoduje ból, pogorszenie widzenia, nadwrażliwość na światło i produkcję wydzieliny z oka.

Jęczmień - bolesny guzek wyrastający na brzegu powieki - i ostre zapalenie spojówek, także stanowią częste skutki noszenia soczewek kontaktowych. Tysiące ludzi każdego roku decydują się na operację typu LASIK.

Jednakże możliwe działania niepożądane takiego zabiegu obejmują suchość oczu, która może obniżać jakość widzenia, jak również efekty poświaty i pierścieni wokół źródeł światła, podwójne widzenie, obniżenie ostrości wzroku przy słabym świetle i trudności z widzeniem w nocy. Niewystarczające korekcje mogą wymagać kolejnego zabiegu typu LASIK. Operacje, w których wycięto z oka zbyt dużą ilość tkanki, są zazwyczaj nie do naprawienia.

Wielu specjalistów udowodniło, że nieuchronność starzenia się oczu i pogorszenia widzenia to oczywista nieprawda.

Astygmatyzm spowodowany nierównym jej usunięciem może wymagać kolejnej interwencji chirurgicznej, a zagięcie lub wycięcie podczas operacji płata z przodu oka powoduje infekcje, obniżenie ostrości wzroku i ewentualnie nawet jego utratę¹. Istnieje również problem ciągłej potrzeby używania coraz silniejszych soczewek korekcyjnych. Okuliści zapewniają, że ich noszenie nie osłabia oczu. Z przekonaniem twierdzą, że to kompletny mit. A jednak czy istnieje 60-latek noszący te same okulary, z których korzystał 30, 20, a nawet 10 lat wcześniej?

Mimo braku badań dotyczących efektów długotrwałego używania soczewek korekcyjnych przez osoby dorosłe niektórzy lekarze i specjaliści w zakresie okulistyki twierdzą, że ten "mit" ma znaczenie, a wielu profesjonalistów udowodniło, że nieuchronność starzenia się oczu i pogorszenia widzenia to oczywista nieprawda.

Leczenie konwencjonalne i alternatywne

Według medycyny akademickiej w miarę procesu starzenia oczy w naturalny sposób zmieniają się i stają mniej elastyczne, przez co następuje rozwój problemów z rogówką, soczewką, siatkówką, plamką żółtą, a nawet kształtem i ciśnieniem wewnętrznym ciała szklistego - żelu wypełniającego gałkę oczną (patrz ramka pt. "Narząd wzroku w pigułce").

Pracujące niezależnie od woli człowieka mięśnie rzęskowe, łączące tęczówkę z naczyniówką (zabarwioną naczyniową warstwą gałki ocznej znajdującą się między siatkówką a twardówką), uważa się za jedyne odpowiedzialne za zmianę krzywizny soczewek w zależności od obiektu, na który się patrzy. Uznaje się, że świadomie kontrolowane mięśnie zewnątrzgałkowe (które poruszają okiem w górę, w dół, na boki i obracają je) nie mają nic wspólnego z jakością widzenia.

Większość schorzeń, takich jak krótkowzroczność i dalekowzroczność, astygmatyzm, niedowidzenie (tzw. leniwe oko), jaskra, retinopatia barwnikowa (choroba degeneracyjna siatkówki wywołująca nocną ślepotę i utratę wzroku) oraz zwyrodnienie plamki żółtej, często traktuje się jako nieuniknione. Medycyna konwencjonalna bynajmniej się nie myli. Problem w tym, że większość okulistów i optometrystów rzadko wykracza poza zwyczajową praktykę w poszukiwaniu rozwiązań i odmawia rozważenia innych niż soczewki korekcyjne i operacja.

W poszukiwaniu rozwiązań większość okulistów i optometrystów rzadko wykracza poza zwyczajową praktykę i rozważa metody inne niż soczewki korekcyjne i operacja.

- Wiadomo, że retinopatia cukrzycowa to skutek cukrzycy. Jednak podążając za tą logiką, można uznać, że każde inne przewlekłe degeneracyjne schorzenie oczu ma za sobą podobny, ukryty, ogólnoustrojowy proces chorobowy, kompletnie niedostrzegany przez naukowców - mówi dr Andy Rosenfarb, lekarz medycyny naturopatycznej i akupunkturzysta. - Na przykład zwyrodnienie plamki żółtej jest przejawem postępu choroby sercowo - naczyniowej.

To ten sam problem w różnych miejscach organizmu: odkładanie się cholesterolu w oku w opozycji do serca. Wszystko, co jest zdrowe dla serca, będzie korzystne w przypadku zwyrodnienia plamki żółtej, a wszystko, co się robi w celu leczenia tego schorzenia, będzie dobre dla serca - wyjaśnia specjalista.

- Jaskra normalnego ciśnienia i retinopatia barwnikowa to schorzenia autoimmunologiczne, w przypadku których nie będzie realnej terapii, dopóki nie wszyscy przyznają, że w większości przypadków mają do czynienia z dysfunkcją autonomicznego układu nerwowego - kontynuuje.

Rosenfarb to światowej sławy specjalista w dziedzinie chińskiej okulistyki. Stosował mikroakupunkturę u ponad 10 tys. pacjentów z całego świata ze wszelkimi znanymi schorzeniami oczu. Mikroakupunktura, czyli współczesna synkretyczna metoda, która rozwinęła się przez połączenie kilku różnych systemów, działa bardzo korzystnie w leczeniu wielu chorób wewnętrznych, jak również bólu, neuropatii i reumatyzmu.

- Badaliśmy pacjentów z zapaleniem stawów, którzy zaczęli zgłaszać poprawę wzroku. Wyciągnęliśmy więc nasze tablice do badania oczu i zaczęliśmy się temu dokładniej przyglądać - mówi Andy Rosenfarb. Po 20 latach badań specjalista opracował metodę mikroakupunktury, która jest przeznaczona do leczenia zaburzeń oczu - od ich suchości, po zaćmę i jaskrę. 

Do dziś 85% jego pacjentów ze zwyrodnieniem plamki żółtej - uważanym za nieodwracalne i nieuleczalne - odczuwa dostrzegalną poprawę w ciągu 10 pierwszych zabiegów. Ostrość ich wzroku jest lepsza nie tylko według subiektywnej oceny, lecz również na podstawie obiektywnych pomiarów. - W bardzo zaawansowanych przypadkach zwyrodnienia plamki żółtej odpowiedź na leczenie może być nieco słabsza.

U niewidomych cel terapii to przekonanie się, w jakim stopniu możliwe jest odzyskanie wzroku. Po osiągnięciu pewnego poziomu lub stabilizacji możliwego do przywrócenia widzenia chodzi o pomoc pacjentom w zachowaniu go na długi czas - mówi Rosenfarb. Świadomość społeczna w zakresie naturalnych zabiegów okulistycznych jest tak niska, że nie wiedzą o nich nawet osoby praktykujące medycynę alternatywną.

Ralph z Nowego Jorku, pacjent dr. Marca Grossmana, optometrysty i akupunkturzysty z New Paltz w stanie Nowy Jork, powiedział, że był zdumiony odkryciem, iż w ogóle są dostępne. - Udałem się do dr. Grossmana, gdyż, jak mi powiedziano, miałem w niewielkim stopniu rozwiniętą zaćmę obuoczną, ciśnienie wewnątrzgałkowe wciąż rosło, a nerw wzrokowy w jednym oku zmniejszył się. Specjalista zaordynował mi suplementy diety specjalnie z myślą o nerwie wzrokowym, jak również inne składniki odżywcze i krople homeopatyczne na zaćmę - opowiada Ralph.

- Mój nerw wzrokowy uległ całkowitej samoistnej naprawie, zaćma się nie rozwijała, a ciśnienie wewnątrzgałkowe po raz pierwszy w ciągu kilku lat spadło. Przez 35 lat korzystałem z różnych sztuk uzdrawiania. To niesamowite, kiedy pomyślę, że nie pojmowałem tego, jak połączenie ciała i umysłu leczy moje oczy! - mówi mężczyzna. Niezliczone badania pokazują, że akupunktura, stymulacja mikroprądami, leki ziołowe, zmiany w diecie i inne metody alternatywne są skuteczne w leczeniu wielu różnych schorzeń oczu.

Akupunktura wspomaga korekcję niewyraźnego lub zniekształconego widzenia, mroczków centralnych (pogorszenia widzenia centralnego), suchości oczu i innych objawów zwyrodnienia plamki żółtej². Może także naprawić i odtworzyć ścieżki wzrokowe i wesprzeć leczenie w przypadku neuropatii nerwu wzrokowego³. Ponadto wykazano jej skuteczność w terapii jaskry otwartego kąta⁴.

Niezliczone badania kliniczne pokazują, że akupunktura, stymulacja mikroprądami, leki ziołowe, zmiany w diecie i inne metody alternatywne są skuteczne w leczeniu wielu różnych schorzeń oczu.

Udowodniono, że wyciąg z miłorzębu dwuklapowego przynosi znaczącą poprawę u pacjentów ze starczym zwyrodnieniem plamki żółtej⁵. Również zastosowanie mikroprądów, czyli aplikowanie na powieki prądu elektrycznego o małym natężeniu, okazało się opóźniać rozwój tej choroby. Możliwe, że metoda ta redukuje zarówno mokrą, jak i suchą formę związanego z wiekiem zwyrodnienia plamki żółtej⁶.

Udowodniono skuteczność laseroterapii niskoenergetycznej w leczeniu różnych schorzeń siatkówki, w tym związanego z wiekiem zwyrodnienia plamki żółtej, retinopatii cukrzycowej i niedowidzenia⁷. Zwiększenie spożycia tłuszczu i tłustych ryb również zmniejsza prawdopodobieństwo rozwoju związanej z wiekiem makulopatii⁸.

Niezliczone badania wykazały także, że u osób cierpiących na jaskrę ciśnienie wewnątrzgałkowe obniżają konopie⁹. Kolejnym ogromnie ważnym elementem, jeśli chodzi o zdrowie oczu i ich leczenie, jest dobrostan emocjonalny i psychiczny. Optometrysta Marc Grossman uważa, że podstawa to świadomość, iż każdy pacjent i jego choroba są wyjątkowe. Na przykład: fizycznie oko przestaje rosnąć ok. 14. r.ż. Jeśli krótkowzroczność rozwinie się do tego czasu, prawdopodobnie ma podłoże genetyczne.

Jednak - jak mówi Grossman - kiedy ktoś wchodzi do jego gabinetu w wieku 20 czy 40 lat jako nagły krótkowidz, to nie jest jak uderzenie pioruna. Coś się dzieje w jego życiu. Aby określić przyczynę problemu i przebieg leczenia, Grossman analizuje historię przypadku, wiek, w jakim pojawiła się choroba, dietę oraz fizyczne i emocjonalne (psychiczne) środowisko pacjenta w ciągu 6 miesięcy do 2 lat przed rozwojem schorzenia.

Pewna młoda kobieta przyszła do niego na konsultację po tym, jak specjalista zdiagnozował u niej zwyrodnienie plamki żółtej w prawym oku. - Zapytałem ją, co dzieje się w jej życiu. Odpowiedziała: "mój ojciec umiera i opiekuję się nim". W medycynie chińskiej prawe oko to oko męskie - "ojcowskie". Kobieta musiała opiekować się tatą, więc cała jej energia emanowała tą drogą - wyjaśnia Grossman. Po zabiegach z zakresu akupunktury i zmianie diety choroba cofnęła się i ustabilizowała, a 7 lat później prawe oko pacjentki wciąż jest stabilne.

Kolejnym ogromnie ważnym elementem, jeśli chodzi o zdrowie oczu i ich leczenie, jest dobrostan emocjonalny i psychiczny.

Leczenie wzroku metodą Batesa

Być może najbardziej znanym alternatywnym zbiorem zabiegów stosowanych w leczeniu oczu jest metoda opracowana na początku XX w. przez dr. Williama Horatia Batesa. Ten amerykański okulista dość radykalnie przypisywał niemal wszystkie problemy ze wzrokiem napięciu mięśni zewnątrzgałkowych. Uważał, że soczewki korekcyjne są szkodliwe i zbędne, a relaksacja oczu i umysłu w połączeniu ze stymulacją wizualizacyjnych zdolności człowieka bezpośrednio wiążą się z przywracaniem i utrzymywaniem dobrego wzroku.

Grossman stosuje wzrokowe praktyki Batesa (ćwiczenia oczu), w tym ukrywanie w dłoni (zasłanianie oczu wewnętrzną stroną dłoni, by odpoczywały w tym czasie przez kilka minut w ciągu dnia) i opalanie (zwracanie się twarzą z zamkniętymi oczami do słońca, poruszanie głową w przód i tył). Nathan Oxenfeld, specjalista w zakresie naturoterapii wzroku, również praktykuje tę metodę i jej uczy.

Sam od dzieciństwa nosił okulary i najpierw zauważył, że joga poprawiła mu ostrość wzroku. - Zamiast soczewek kontaktowych nosiłem na zajęcia okulary i zdejmowałem je na całą godzinę. Pod koniec lekcji zawsze lepiej widziałem - mówi. Doszedł do wniosku, że jogiczne ćwiczenia oczu w połączeniu z ruchami całego ciała pobudzały krążenie krwi w oku, co prowadziło do poprawy ostrości wzroku. Dziś uczy ćwiczeń jogicznych i technik oddechowych, jak również praktyk Batesa stosowanych do utrzymania zdrowia i leczenia oczu.

- W rzeczywistości proces poprawy wzroku ma wiele wspólnego z umysłem, polepszeniem pamięci, wyobraźni i umiejętności wizualizacji, czyli wyobrażania sobie różnych rzeczy z zamkniętymi oczami. Obserwuję, że osoby, które już praktykowały medytację lub zaczynają medytować w połączeniu z ćwiczeniami wzroku, osiągają dużo lepsze rezultaty, ponieważ mają świadomość, że dobry wzrok to coś więcej niż widzenie na poziomie fizycznym. To prawie jak rodzaj treningu mózgu - mówi Oxenfeld.

Jedną z jego pacjentek była 89-letnia kobieta, która jedno oko miała krótkowzroczne, a drugie dalekowzroczne. Zdiagnozowano u niej astygmatyzm, jaskrę, zwyrodnienie plamki żółtej i zaćmę, nie miała również orientacji przestrzennej. Dzięki zastosowaniu metody Batesa i innych opartych na jodze technik nim skończyła 90 lat, jej jaskra się ustabilizowała, ciśnienie w jednym z oczu obniżyło się, a kobieta odzyskała widzenie trójwymiarowe i zaczęła czytać czasopisma i gazety bez okularów. - Widzenie to doznanie całego ciała. Nie ogniskuje się wyłącznie na gałkach ocznych czy nawet w mózgu.

Większość ludzi uważa, że pogorszenie wzroku to naturalny i nieunikniony efekt uboczny starzenia. Jednak jest to prawdą tylko wtedy, gdy nie robi się kompletnie nic, by temu zapobiec - mówi Oxenfeld.

 Artykuł ukazał się w wydaniu papierowym O Czym Lekarze Ci Nie Powiedzą MAJ 2019.