Czym jest jaskra?
Jaskra to druga główna przyczyna ślepoty na świecie, a 5,7 mln ludzi ma z jej powodu upośledzony wzrok1. Właściwie do uszkodzenia nerwu wzrokowego i postępującej utraty widzenia może dojść wskutek różnych schorzeń, ale najbardziej powszechny rodzaj to jaskra otwartego kąta, która ma tendencję do powolnego rozwoju na przestrzeni czasu2.
Zmiany w starzejącym się oku prowadzą do mniej skutecznego drenażu cieczy wodnistej (przezroczystego płynu między tęczówką a rogówką), co powoduje wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego. Jego wysoki poziom to główny czynnik ryzyka wystąpienia jaskry.
Konwencjonalne leczenie jaskry obejmuje zwykle zastosowanie beta-blokerów lub analogów prostaglandyny w formie kropli do oczu w celu redukcji ciśnienia wewnątrzgałkowego, ale może to nieść za sobą długą listę działań niepożądanych. Inne opcje to zabiegi laserowe i operacyjne, ale te inwazyjne procedury nie zawsze są skuteczne.
Coraz więcej dowodów sugeruje, że żywienie może odgrywać istotną rolę w procesie rozwoju jaskry, więc pomocne wydają się zmiany w diecie i suplementy. Oto przewodnik po naturalnych opcjach, które okazały się obiecujące w kontroli tej choroby i poprawie zdrowia oczu.
Co zwiększa ryzyko jaskry?
Niedobory żywieniowe u chorych na jaskrę
Okazało się, że pacjenci z jaskrą mają deficyty pewnych składników odżywczych, takich jak tiamina (witamina B1), chrom, magnez i cynk7. Należy pracować z wykwalifikowanym specjalistą, który może zlecić badania i pomóc w uzupełnieniu niedoborów właściwymi dawkami odpowiednich suplementów diety.
Pestycydy zwiększają ryzyko jaskry
Ekspozycję na te związki chemiczne powiązano z jaskrą, warto więc możliwie najbardziej unikać toksycznych chemikaliów wewnątrz i na zewnątrz domu21. Należy możliwie najczęściej spożywać żywność organiczną i używać naturalnych produktów kontroli szkodników w domu i ogrodzie, takich jak ziemia okrzemkowa i olejki eteryczne.
Leki zwiększają ryzyko jaskry
Z jaskrą powiązano sterydy, blokery kanału wapniowego i pigułki antykoncepcyjne13, więc skonsultuj się z lekarzem co do wszystkich farmaceutyków, które zażywasz, i zbadaj alternatywne opcje.
Jak zmniejszyć ryzyko jaskry?
Warzywa i owoce obniżają ryzyko jaskry
Badania sugerują, że jedzenie warzyw i owoców zasobnych w witaminy A i C oraz karoteny – silne antyoksydanty – obniża ryzyko wystąpienia jaskry. Szczególny wpływ ochronny wydają się mieć kapusta, jarmuż, marchew, pomarańcze i brzoskwinie3.
Należy dążyć do codziennego spożywania różnych owoców i warzyw o jaskrawych kolorach. Można również spróbować wyciskać z nich sok i pić go na świeżo każdego ranka.
Herbata redukuje ryzyko jaskry
Picie kawy wydaje się podnosić ciśnienie wewnątrzgałkowe u pacjentów z jaskrą, przynajmniej przejściowo, więc lepiej jej unikać4. Z drugiej strony herbatę z kofeiną powiązano z redukcją ryzyka wystąpienia tej choroby5.
Zielona wersja napoju to dobry wybór, ponieważ zawiera mnóstwo antyoksydantów, które mogą mieć ochronny wpływ na oczy6.
Naturalne metody leczenia jaskry
Antyoksydanty w leczeniu jaskry
Pacjenci z jaskrą mają zazwyczaj słaby system obrony przeciwutleniającej8, więc jej wzmocnienie za pomocą suplementów diety z antyoksydantami może być pomocne.
- Witamina C: w jednym z badań jej przyjmowanie do poziomu tolerancji jelitowej (stopniowe zwiększanie dawki każdego dnia do wystąpienia luźnego stolca, a następnie jej nieznaczne obniżenie) obniżało ciśnienie w oku u wszystkich pacjentów z jaskrą. Przeciętna dzienna ilość wynosiła 10 g9. Sugerowana dawka: zacznij od 1 g na dobę w 3 dawkach podzielonych i zwiększaj tę ilość do poziomu tolerancji jelitowej.
- Kwas alfa-liponowy (ALA): osoby cierpiące na jaskrę, które przyjmowały ten antyoksydant, doświadczyły znaczącej poprawy widzenia10. Sugerowana dawka: 150 mg na dobę.
- Witamina E: chociaż brakuje badań klinicznych, niektóre dowody sugerują, że witamina E i inne rozpuszczalne w tłuszczach antyoksydanty mogą zapobiec osłabieniu systemu drenażu w oku oraz zahamować obumieranie komórek11. Sugerowana dawka: 500 mg na dobę.
Krople do oczu w leczeniu jaskry
Formuła kropli zawierająca koenzym Q10 i witaminę E może być skuteczna jako dodatkowa kuracja w leczeniu jaskry. Korzystający z preparatu pacjenci zauważyli znaczącą poprawę w porównaniu z tymi stosującymi jedynie farmakoterapię12.
Relaks - pomoc w leczeniu jaskry
Jak wiadomo, napięcie psychiczne podwyższa ciśnienie wewnątrzgałkowe14, a techniki relaksacyjne, w tym słuchanie spokojnej muzyki i stosowanie wizualizacji, obniżają je15. W jednym z badań ponad połowa pacjentów korzystających z technik odprężających i wizualnej imaginacji była w stanie zredukować dawki leków przyjmowanych w ramach terapii jaskry16.
Zioła pomocne w leczeniu jaskry
Udowodniono przydatność kilku roślinnych wyciągów w leczeniu jaskry. Najlepiej pracować z wykwalifikowanym zielarzem, który może opracować zindywidualizowany plan. Poniżej przedstawiamy jednak surowce, które były skuteczne w badaniach.
Miłorząb dwuklapowy (Ginkgo biloba) poprawia wzrok
Przyjmowanie ekstraktu z tego zioła przez miesiąc doprowadziło do znaczącej poprawy u pacjentów ze wzrokiem osłabionym wskutek jaskry17. Sugerowana dawka: 40 mg 3 razy dziennie.
Borówka czarna i porzeczka czarna - pomoc w leczeniu jaskry
Borówka czarna (Vaccinium myrtillus) i porzeczka czarna (Ribes nigrum) zawierają antocyjaniny, które wydają się być pomocne w przypadku jaskry18. Sugerowana dawka: według instrukcji na etykiecie.
Mirtogenol obniża ciśnienie wewnątrzgałkowe
Mirtogenol, połączenie wyciągu z kory francuskiej nadmorskiej sosny i standaryzowanego ekstraktu z borówki czarnej, może poprawić przepływ krwi do oczu i obniżyć ciśnienie wewnątrzgłakowe19. Sugerowana dawka: według instrukcji na etykiecie.
Nalewka obniżająca ciśnienie wewnątrzgałkowe
Zielarz Meilyr James zaleca następującą mieszankę sprzyjającą zdrowiu oczu i wspomagającą kontrolę ciśnienia wewnątrzgałkowego:
- Miłorząb dwuklapowy – nalewka 1:4
- Borówka – nalewka 1:3
- Świetlik łąkowy – nalewka 1:5
Należy zmieszać powyższe nalewki przez połączenie w stosunku 2:1:1 i przyjmować 5-20 ml dziennie (w zależności od masy ciała i kondycji zdrowotnej).
Kwasy omega-3 obniżają ciśnienie wewnątrzgałkowe
Niski poziom kwasów tłuszczowych omega-3 powiązano z jaskrą20, a dieta zasobna w tłuste ryby i orzechy włoskie – bogate źródła tych składników odżywczych – wydaje się mieć wpływ ochronny21. Naukowcy jeszcze nie ustalili, czy zawierające je suplementy diety są skuteczne w leczeniu tej choroby, ale w jednym z badań odkryto, że obniżyły ciśnienie wewnątrzgałkowe u zdrowych osób po 3 miesiącach stosowania22.
- Br J Ophthalmol, 2012; 96: 614–8
- Curr Neuropharmacol, 2018; 16: 1004–17; Ophthalmol Ther, 2018; 7: 19–31
- Am J Ophthalmol, 2012; 154: 635–44; Am J Ophthalmo, 2008; 145: 1081–9
- Ann Pharmacother, 2002; 36: 992–5
- Br J Ophthalmol, 2018; 102: 1127–33
- J Agric Food Chem, 2010; 58: 1523–34
- Ann Ophthalmol, 1979; 11: 1095–1100; Med Hypotheses, 2001; 56: 163–70; Vestn Oftalmol, 1994; 110: 24–68. Altern Med Rev, 2001; 6: 141–66
- Altern Med Rev, 2001; 6: 141–66
- J Orthomol Med, 1995; 10: 165-8
- Vestn Oftalmol, 1995; 111: 6–8
- Br J Nutr, 2004; 91: 809–29
- J Glaucoma, 2014; 23: 391–404
- J Curr Glaucoma Pract, 2017; 11: 67–72; Ophthalmology, 2018; 125: 984–93; J Pharmacol Pharmacother, 2015; 6: 51–2
- Klin MonblAugenheilkd, 1977; 170: 562–9; Klin MonblAugenheilkd, 1998; 212: 270–4
- Clin Ophthalmol, 2015; 9: 1981–8
- Ophthalmologica, 1995; 209:122–8
- Ophthalmology, 2003; 110: 359–62
- Ophthalmologica, 2012; 228: 26–35; J Med Food, 2012; 15: 818–23
- Mol Vis, 2008; 14: 1288–92
- Prostaglandins Leukot Essent Fatty Acids 2006 Mar;74(3):157-63
- Acta Ophthalmol, 2013; 91: 505–13
- Transl Vis Sci Technol, 2018; 7: 1