Opuchnięte kostki u nóg. Jak zaradzić obrzękowi?

Moja córka np. zawsze jest opuchnięta przed miesiączką. Zastanawiam się więc, czy to możliwe, że mamy rodzinną skłonność do obrzęków?

Obrzęk jest świadectwem zaburzonego transportu wody w organizmie. Aż 2/3 wody w ciele człowieka zamknięte jest wewnątrz komórek, 1/3 zaś znajduje się poza nimi: stanowi składnik osocza z krwi i limfy oraz płynu śródmiąższowego zawartego we wszystkich tkankach. To właśnie zatrzymanie wody w przestrzeni międzykomórkowej jest powodem opuchnięcia i obrzęków.

Główne przyczyny powstawania obrzęków - od czego puchną kostki?

Za utrzymywanie się tego stanu odpowiadają dwa rodzaje ciśnienia:

• hydrostatyczne (wynikające z ciężaru cieczy),
• onkotyczne (ciśnienie, jakie wywołują białka obecne w osoczu krwi).

Ciśnienie hydrostatyczne wypycha płyn z naczyń do tkanek, a onkotyczne dąży do jego zatrzymania. W następstwie ich działania woda i składniki rozpuszczalne wydostają się z naczyń i przenikają do tkanek, to zaś umożliwia transport produktów przemiany materii. Gdy dochodzi do zmiany jednego z nich, może to wywoływać obrzęk. Te zaburzenia równowagi ciśnień mogą mieć wiele przyczyn¹.

Złe nawyki żywieniowe, jako przyczyna powstawania obrzęków

Do zachwiania tej proporcji może dojść m.in. wówczas, gdy pijemy mało wody. Organizm gromadzi ją wtedy w przestrzeni międzytkankowej, aby uniknąć odwodnienia. Jeśli np. w organizmie brakuje białka albo potasu, zmniejsza się ciśnienie onkotyczne zapobiegające ucieczce płynu poza naczynia - przedostaje się on do tkanek i powstaje obrzęk. Natomiast gdy używamy zbyt dużo soli lub alkoholu, znacznie zwiększa się ciśnienie hydrostatyczne, co powoduje wyciekanie wody z naczyń¹.

Zła praca serca, czy może prowadzić do obrzęku kostek?

Gdy mięsień sercowy jest słaby, nie ma siły, by tłoczyć do płuc krew powracającą z nóg. Zaczyna się ona cofać, rozszerzając żyły, a jej płynne składniki przedostają się do tkanek, wywołując obrzęk. Puchną obie nogi, początkowo wokół kostek i tylko wieczorem. Gdy choroba postępuje, opuchlizna sięga aż za kolana, a także utrzymuje się nawet rano. Obrzęki umiejscowione są symetrycznie na kończynach dolnych². Często towarzyszą im duszność i obniżenie tolerancji wysiłku. Jeśli zaobserwujesz u siebie takie objawy, bezwzględnie zgłoś się do lekarza. Obrzęki mogą być też skutkiem uszkodzeń śródbłonka naczyń krwionośnych - zwiększa się wtedy przepuszczalność ścian żył oraz tętnic i woda łatwiej przenika do tkanek.

Żylaki - Jednym z pierwszych symptomów niewydolności żylnej jest obrzęk nóg. Najczęściej pojawia się wieczorem, towarzyszą mu uczucie ciężkości nóg, mrowienie i ból. Jest wynikiem niewydolności zastawek żylnych i zalegania krwi w żyłach.

Tarczyca szwankuje, puchną kostki i piszczele!

Gdy ten gruczoł źle pracuje, opuchlizna pojawia się z przodu nóg, na piszczelach, i w okolicach kostek. Jest twarda, jej powierzchnia przypomina skórkę pomarańczy, swędzi, jest zaczerwieniona. Przy niedoczynności tarczycy obrzęk atakuje dolne i górne powieki, policzki i nasadę nosa - twarz wydaje się nalana³. Konieczna jest wówczas wizyta u endokrynologa.

Kłopoty z nerkami? Uważaj na opuchliznę twarzy!

Kłębuszkowe zapalenie nerek może być powodem puchnięcia całej twarzy.

Reumatyzm, jako przyczyna puchnięcia wokół stawu skokowego

Stawy bywają obrzmiałe np. na skutek urazu czy przeciążenia. Jeśli nie - przyczyna może być poważniejsza. Większość chorób reumatycznych i zwyrodnieniowych powiązana jest z obrzękiem stawów kolanowych, łokciowych, dłoni. Czasami puchną staw skokowy i śródstopie. Miejsce opuchlizny jest wtedy gorące i bolesne. Objawy występują symetrycznie w obu kończynach, najdotkliwsze są rano. Jeśli dodatkowo towarzyszy im uczucie osłabienia i podwyższona temperatura, może to wskazywać na reumatoidalne zapalenie stawów.

Zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS) - on też może powodować opuchlizny!

Przed miesiączką zwiększa się zapotrzebowanie organizmu na wodę. Wiąże się to z zachwianiem równowagi hormonalnej - wzrostem poziomu estrogenów w stosunku do progesteronu. Wskutek zatrzymania wody nabrzmiewają piersi i brzuch.

Leki powodujące puchnięcie kostek

Opuchlizna nóg w niektórych przypadkach może być ubocznym skutkiem działania leków, np. hormonalnych, sterydowych, na obniżenie ciśnienia. Choć nie jest ona groźna, warto poprosić lekarza o zmianę kuracji.

Czy upał może wpływać na opuchliznę?

Spuchnięte stopy, kostki czy łydki to częsta przypadłość, zwłaszcza latem. Przyczynia się do nich wysoka temperatura. Pod jej wpływem żyły nadmiernie się rozszerzają, krew płynie wolniej, zalega w naczyniach krwionośnych i płyny zaczynają się przesączać przez ściany żył do otaczających tkanek.

Podróż i bezruch

Uczucie napuchniętego ciała bywa też skutkiem podróży samolotem lub samochodem. Wiąże się to z brakiem ruchu, który sprzyja osłabieniu krążenia krwi i limfy (nacisk pracujących mięśni wspomaga ich odpływ w kierunku serca i węzłów chłonnych).

Uraz

Opuchlizna może też wystąpić w wyniku stłuczeń lub innych urazów, np. skręcenia stawu. Jeśli jednak obrzęki powracają regularnie, to znak, że w organizmie coś szwankuje. W takim wypadku tylko wyleczenie choroby pierwotnej pozwoli Ci definitywnie się ich pozbyć.

Skuteczny sposób na opuchnięte kostki

Postępowanie z obrzękami w dużej mierze zależy od tego, co je spowodowało. Przedstawione poniżej metody pomogą Ci doraźnie złagodzić dolegliwości. W przypadku chorób serca, nerek i tarczycy konieczne jest jak najszybsze wdrożenie leczenia. Tylko dzięki niemu będzie można zminimalizować, a niekiedy i całkowicie wyeliminować obrzęki.

Chore stawy leczy się preparatami z glukozaminą, środkami przeciwbólowymi, a także maściami zmniejszającymi obrzęk. Pomocne bywają również zabiegi fizjoterapeutyczne.W początkowym stadium niewydolności żylnej pomogą leki doustne oraz maści i żele, które uszczelniają ścianki naczyń krwionośnych i usprawniają przepływ krwi.

Przed miesiączką dobrze jest ograniczyć spożycie węglowodanów, soli i alkoholu. W przypadku upału warto sięgnąć po chłodzące kompresy lub zafundować nogom taką kąpiel.

Natomiast po urazie pomogą zimne okłady i maści przeciwzapalne. Po kilku dniach dolegliwości powinny zniknąć.

Zawsze wskazany jest niezbyt forsowny ruch - spacer albo gimnastyka. W czasie podróży dobrze jest robić krótkie postoje na rozprostowanie kości. Do samolotu warto założyć profilaktycznie pończochy przeciwżylakowe. W czasie lotu można też wykonywać ćwiczenia izometryczne.

Prosty sposób na obrzęki - pij więcej wody!

Tak! Jeśli chcesz się pozbyć nadmiaru wody, musisz... wypijać jej więcej w ciągu dnia. Dlaczego? Kiedy skąpisz swojemu organizmowi płynów, ten, broniąc się przed odwodnieniem, zaczyna je magazynować w tkankach. Brak wody zaburza też sprawne funkcjonowanie nerek i sprawia, że nie mogą one pozbyć się nadmiaru toksyn i sodu z organizmu⁴. Zacznij więc pić niegazowaną wodę mineralną przez cały dzień, a na czczo wypijaj szklankę ciepłej wody z 2 łyżkami soku z cytryny, to powinno pomóc urzymać w organiźmie odpowiednią ilość wody, a co za tym idzie zmniejszyć ryzyko puchnięcie nóg w okolicy kostek.

Warzywa i owoce na opuchnięte kostki

Włącz do diety cytrusy, truskawki, żurawinę i czereśnie. Mają one właściwości moczopędne. Podobnie działają ogórki, papryka, seler oraz cebula. Pokochaj zwłaszcza arbuzy i pomidory. Nie tylko działają moczopędnie, ale też zawierają sporo potasu. Ten pierwiastek ułatwia usuwanie nadmiaru wody i sodu z organizmu. Z kolei jego niedobór powoduje obrzęki.

Arbuzy i pomidory mają również tę zaletę, że dostarczają organizmowi sporo wody, która jest potrzebna, by mechanizm "odwadniania" sprawnie funkcjonował⁵. Potrawy doprawiaj imbirem i natką pietruszki, która jest jedną z najbardziej moczopędnych roślin. Najskuteczniej działa jedzona na surowo - posypuj nią sałatki i zupy. W czasie ciepłych dni przygotuj sobie arabską sałatkę tabbouleh z kuskusem, posiekaną natką, sokiem z cytryny i czosnkiem - jest idealnym sposobem na zapobieganie obrzękom spowodowanym przez upały. Możesz też wykorzystać zieloną natkę do przygotowania tak modnych teraz koktajli warzywnych czy smoothie.

Równie dobrze działa także herbatka przygotowana z 2 łyżeczek suszonej natki zalanej szklanką wrzącej wody. Po 10 min odcedź napar i wypij. Powtarzaj 3 razy dziennie do momentu, aż zauważysz poprawę, a Twoje kostki przestaną puchnąć.

Sól a obrzęk sto i kostek

Wyklucz z jadłospisu sól. Choć jest niezbędna, by zapewnić równowagę elektrolitową i prawidłową pracę mięśni, jej nadmiar szkodzi. Zatrzymuje wodę w organizmie, a przez to zwiększa ciśnienie w tętnicach. Wolno więc zjadać nie więcej niż 5 g soli dziennie, tymczasem większość z nas przekracza tę dawkę co najmniej trzykrotnie! Dzieje się tak, ponieważ jest jej sporo również poza solniczką⁶.

Dlatego uważnie układaj swoje menu. Unikaj marynat, wędzonek, wędlin, żółtych serów. Dokładnie studiuj etykiety wód mineralnych i mrożonek. Dania przyprawiaj ziołami. Postaraj się również wyeliminować cukier. Podnosi on poziom insuliny, co ogranicza zdolność organizmu do pozbywania się sodu.

Masaże na obrzęki

By przynieść ulgę zmęczonym, ciężkim i opuchniętym nogom, warto zrobić sobie masaż. Można wykonać go pod prysznicem, np. przy pomocy szczotki do ciała masując nogi szybkimi, okrężnymi ruchami od stóp i łydek. Możesz też owinąć kostki lodu bandażem lub bawełnianą ściereczką. Masuj opuchnięte nogi zawsze od dołu ku górze kolistymi ruchami. Masaż kostkami lodu lub żelowe chłodzące okulary pomogą również, gdy masz obrzęknięte powieki. Możesz też położyć na nie saszetki zaparzonej wcześniej i ostudzonej herbaty. Poleż z takim okładem 10 min. Przemyj twarz chłodną wodą.

Kwaśna kąpiel w walce z obrzękami

Do wanny z chłodną wodą wyciśnij sok z 2 cytryn. Wejdź do wody i delikatnie pocieraj nogi, możesz też trochę pospacerować w wannie. Drobne naczynia krwionośne, rozszerzając się, powodują obrzęki. Sok z cytryny zwęża je. Kąpiel nie powinna być gorąca, bo wtedy tylko pogłębi problem - wysoka temperatura sprzyja bowiem rozszerzaniu się żył i obrzękom.

Moczenie nóg - czy pomaga na opuchnięte kostki?

Do letniej wody dodaj soli kuchennej lub kąpielowej. Następnie zanurz w niej nogi na ok. 20 min. Możesz też przygotować nasiadówkę z octem jabłkowym. Wlej do miski chłodną wodę i dodaj szklankę octu, wymieszaj i zanurz w tym roztworze stopy. Relaksuj się tak przez kwadrans. Następnie osusz skórę. Ocet jabłkowy zawiera też potas, który wspomaga nerki, dlatego osoby cierpiące z powodu obrzęków powinny pić łyżkę octu zmieszaną z wodą 2 razy dziennie.

Żele i maści na puchnące kostki

Ich główną zaletą jest obkurczanie naczyń. Stają się one szczelniejsze, bardziej elastyczne i przepuszczają mniej wody na zewnątrz. Polecane są maści zawierające wyciąg z kasztanowca, arniki, sól dietyloamoninową lub preparaty przeciwdziałające stanom zapalnym żył. Pomocne są też środki zawierające spore dawki rutyny, bo uszczelniają naczynia, poprawiają krążenie oraz zmniejszają krzepliwość krwi, co pomaga w pozbyciu się opuchniętych kostek. Możesz też stosować doustne preparaty z diosminą, która zmniejsza przepuszczalność naczyń krwionośnych i poprawia ich napięcie.

Pokonaj obrzęki - kompresoterapia

Noś specjalne pończochy lub rajstopy przeciwżylakowe. Najbardziej nowoczesną postacią takich wyrobów są te o zmiennym stopniu ucisku lub z tzw. przerywaną kompresją pneumatyczną. Zmienny ucisk na łydki i podudzia zwiększa skutecznie szybkość przepływu krwi w żyłach nóg. Ta forma terapii dobrze sprawdza się w podróży, przy żylakach i niewydolności serca⁷.

Pokonaj obrzęki - pij ziołowe napary

Pomogą one pozbyć się wody z organizmu, wypłukać toksyny, zmniejszyć ciśnienie tętnicze krwi, przywrócić prawidłowy bilans płynów w ustroju.

Brzoza brodawkowata - Jej liście działają moczopędnie, a także oczyszczająco, wzmagając pocenie się. Sok z liści brzozy zwiększa przesącz w kłębuszkach nerkowych, a tym samym pobudza wydalanie szkodliwych produktów przemiany materii. Ponadto brzoza brodawkowata zmniejsza obrzęki pochodzenia sercowo-nerkowego, likwiduje skąpomocz i nadmiar związków azotowych, który powoduje zawroty i bóle głowy.

Mniszek lekarski - Zawarte w mniszku w dużej ilości sole mineralne, potas, związki cukrowe i kwasy organiczne, sprzyjają oczyszczaniu organizmu z toksyn. Zioło pomaga wydalać związki azotowe, zmniejsza poziom glukozy we krwi. Stosuje się je m.in. w obrzękach i żylakach.

Perz - Stymuluje filtrację w nerkach i zwiększa ilość wydalanego moczu, dzięki czemu ułatwia usuwanie szkodliwych produktów przemiany materii.

Nawłoć - Zwiększając przesącz w kłębuszkach i powodując zmniejszenie resorpcji zwrotnej w cewkach nerek, wykazuje bardzo silne działanie moczopędne. Ponadto uszczelnia naczynia krwionośne, ma działanie ściągające i antybakteryjne.

Wymienione zioła to naturalne diuretyki, czyli rośliny o działaniu moczopędnym i odwadniającym. Należy je stosować z umiarem. Bezpieczna ilość to 2 szklanki naparu z ziół dziennie⁸. Osoby cierpiące na niewydolność serca albo nerek nie powinny zażywać ich samodzielnie.

Pokonaj obrzęki - wino pietruszkowe

Wypróbuj recepturę św. Hildegardy z Binden. Jej zdaniem wino pietruszkowe wspomaga pracę nerek, zmniejsza obrzęki, wzmacnia serce. Potrzebujesz litra wina gronowego, 10-12 łodyg natki pietruszki, 2 łyżek octu winnego, 70-150 g (3-7 łyżek) miodu (w przypadku diabetyków - tylko 70 g, czyli 3 łyżki). Wino, posiekany korzeń pietruszki oraz ocet gotuj 5 min, następnie dodaj miód i pozostaw na małym ogniu przez kolejne 5 min. Płyn przecedź i wlej do butelki. Pij 3 razy dziennie po jedzeniu po 20 ml (kieliszek do likieru)⁹.

Pokonaj obrzęki - odpoczywaj rozważnie

Wieczorem odpoczywaj ok. 15 min z uniesionymi nogami. W ten sposób ułatwisz odpływ płynów nagromadzonych w tkankach, co zmniejszy opuchliznę. Połóż się płasko, a nogi oprzyj o oparcie kanapy lub ścianę. Wystarczy, by były uniesione ok. 15 cm powyżej klatki piersiowej¹⁰. Możesz podłożyć pod nie poduszkę czy zwinięty koc (w sprzedaży są nawet specjalne poduszki ortopedyczne, które zapewniają ich właściwą pozycję).

Pamiętaj, że powinny być wyprostowane. Nie siadaj na podwiniętej nodze ani z nogą założoną na nogę. Pozostawanie w takiej pozycji dodatkowo zaburza prawidłowy przepływ krwi. Chcąc zapobiec obrzękom, zadbaj o komfort i właściwą pozycję w czasie siedzenia. Stopy muszą sięgać podłogi, ciężar ciała powinien zaś spoczywać na pośladkach, a nie udach. Jeśli czeka Cię wiele godzin przy biurku, ułóż stopy na podnóżku.

Pokonaj obrzęki - aktywność fizyczna 

Siedzący tryb życia, który prowadzi wiele kobiet, sprawia, że tzw. pompa naczyniowo-mięśniowa, która znajduje się w nogach, nie pracuje. Prostym sposobem na to, by uniknąć obrzęków, jest po prostu jej uruchamianie. Doskonale sprawdzą się tu rowerek i nożyce. Wykonaj je rano, jeszcze zanim wstaniesz z łóżka. Unieś nogi do góry i wykonaj nimi ruchy jak podczas jazdy na rowerze. Następnie unieś wyprostowane nogi ok. 30 cm nad łóżkiem (palce stóp powinny być obciągnięte) i pomachaj nimi na ukos (w poziomie), a następnie w pionie (góra-dół). Wytrzymaj 30 s. Zrób 10 s przerwy, powtórz 5 razy.

Ćwiczenia sprawiają, że naczynia krwionośne w całym organizmie rozszerzają się i przez nerki zaczyna przechodzić więcej płynów, które są następnie usuwane¹¹. By poprawić krążenie w czasie pracy, mniej więcej co godzinę przez chwilę pomaszeruj. Możesz także kilka razy wspiąć się na palce i opuścić na pięty, pokręcić kółka stopami lub wykonać kilka przysiadów. Jeśli nie masz takiej możliwości, staraj się przynajmniej ruszać stopami.

Pokonaj obrzęki - suplementy diety

Sięgnij po nie zwłaszcza na tydzień przed spodziewanym okresem. To wtedy zmiana gospodarki hormonalnej powoduje obrzęki i zatrzymywanie wody. Odczuwają to zwłaszcza panie w okresie menopauzy, kiedy następują duże zmiany hormonalne w organizmie. Wybieraj środki zawierające perz, pokrzywę i zieloną kawę, które wspomagają usuwanie wody z organizmu. W aptekach są również preparaty dwufazowe, do łykania przez cały miesiąc.

Ważne: o wszystkich suplementach diety, które bierzesz, powinnaś powiedzieć swojemu lekarzowi.

Pokonaj obrzęki - okłady z parafiny

Jeśli spuchnięty staw boli, spróbuj położyć na nim kompres z parafiny. Kupioną w aptece parafinę kosmetyczną rozpuść w kąpieli wodnej, tzn. naczynie z nią wstaw do garnka z wrzącą wodą. Parafina powinna mieć temperaturę 45°C. Pędzlem nałóż ją na chore miejsce. Odczekaj, aż zastygnie i połóż jeszcze 2 warstwy. Owiń folią i ręcznikiem. Trzymaj 20-40 min. Po tym czasie usuń szpatułką, umyj skórę. Nie schładzaj ciała przez ok. 2-3 godz. Podobny efekt, tj. zmniejszenie obrzęku i redukcję bólu, uzyskasz owijając staw gazą nasączoną altacetem.