Nasze magazyny
Czym jest stan przedcukrzycowy?
Stan przedcukrzycowy stwierdza się wtedy, gdy poziom cukru we krwi przekracza normę (dla glikemii na czczo jest to wynik powyżej 99 mg/dl). Dlaczego nie należy lekceważyć tej diagnozy?
- Stan przedcukrzycowy dotyka obecnie 38% dorosłych Amerykanów. Ryzyko znacznie wzrasta po sześćdziesiątce.
- Jeśli nie podejmuje się leczenia stanu przedcukrzycowego, nie potraktuje go jako ostrzeżenia, by zmienić styl życia, prawdopodobieństwo rozwoju cukrzycy wynosi aż 70%.
- Stan przedcukrzycowy szkodzi twojemu zdrowiu – nawet jeśli nie przejdzie w cukrzycę. Latami utrzymujący się podwyższony poziom cukru może wyrządzić takie same szkody, jak pełnoobjawowa cukrzyca.
- O wiele łatwiej odwrócić stan przedcukrzycowy niż pełnoobjawową cukrzycę. W stanie przedcukrzycowym rozwija się insulinooporność, a więc trzustka musi wytwarzać większą ilość insuliny, niezbędnej do regulowania poziomu cukru we krwi. Ale wydzielanie dodatkowej insuliny nadmiernie obciąża ten organ, a wtedy nie nadąża on z zaspokojeniem potrzeb organizmu i mamy już do czynienia z cukrzycą typu 2, którą bardzo trudno pokonać.
- Amerykańscy lekarze przegapiają okazję, by leczyć stan przedcukrzycowy. Zaledwie 33% pacjentów ze stanem przedcukrzycowym otrzymuje poradę na temat żywienia, tylko 32% – na temat aktywności fizycznej, i ledwie 26% – odnośnie do obu tych środków zaradczych.
W przypadku stwierdzenia u ciebie stanu przedcukrzycowego potraktuj tę diagnozę bardzo poważnie. Co możesz zrobić?
Jak zdiagnozować stan przedcukrzycowy?
Stan przedcukrzycowy to etap między normalnym poziomem glukozy we krwi a poziomem tak wysokim, że uruchamia on "wielką" diagnostykę. Wykrywa się go za pomocą tych samych badań krwi, których lekarze używają do identyfikowania cukrzycy.
Biorąc pod uwagę, że stan przedcukrzycowy w większości przypadków nie powoduje żadnych objawów, a występuje powszechnie, kontrolnemu badaniu powinna się systematycznie poddawać każda osoba dorosła.
Oto trzy popularne badania – każde umożliwia zdiagnozowanie stanu przedcukrzycowego, wystarczy więc wykonać tylko jedno z nich.
Poziom glukozy na czczo — pozwala wykryć stan przedcukrzycowy
To standardowe badanie krwi, diagnozujące zarówno cukrzycę, jak i stan przedcukrzycowy. Zrób badanie z samego rana (przed badaniem należy pościć przez co najmniej osiem godzin).
Normą jest wynik niższy niż 100 mg/dl, jeśli wynosi 100–125 mg/dl, świadczy o stanie przedcukrzycowym, a na poziomie 126 mg/dl lub wyższym oznacza, że rozwinęła się już cukrzyca.
A1C (hemoglobina glikowana) a stan przedcukrzycowy
To badanie krwi sprawdza, jaki procent glukozy związany jest z hemoglobiną. Wskazuje przeciętny poziom cukru we krwi z ostatnich dwóch lub trzech miesięcy. Sam zalecam pacjentom właśnie to badanie, ponieważ jest szybkie, niedrogie i nie wymaga pobrania krwi na czczo.
Przyjmuje się, że jego wynik powinien kształtować się poniżej 5,7%. Jeśli wynosi 5,7–6,4%, wskazuje na stan przedcukrzycowy. Wynik 6,5% lub wyższy oznacza cukrzycę.
Diagnostyka stanu przedcukrzycowego — test obciążenia glukozą
To badanie jest stosunkowo kłopotliwe, ale za to bardzo dokładne. Od pacjenta pobiera się próbkę krwi żylnej (do testu nie należy używać glukometrów), z której oznacza się wyjściowe stężenie cukru.
Następnie pacjent otrzymuje 75 g glukozy rozpuszczonej w 250–300 ml wody, które musi wypić w ciągu 5 minut. Kolejną próbkę krwi pobiera się po 60 minutach, a trzecią po kolejnej godzinie.
Jeśli poziom cukru we krwi jest wysoki (140–199 mg/dl) po dwóch godzinach od wypicia roztworu glukozy, mamy do czynienia ze stanem przedcukrzycowym, a jeśli wynik wynosi 200 mg/dl lub więcej – z cukrzycą.
Jak często należy wykonywać badania?
Jeśli wyniki są w normie, ale pacjenta dotyczą przynajmniej dwa zagrożenia powiązane z rozwojem cukrzycy, takie jak np. nadwaga i siedzący tryb życia, badania należy powtarzać co roku – w innych przypadkach wystarczy raz na trzy lata.
Jeśli jednak wyniki badań wskazują na stan przedcukrzycowy, trzeba rozpocząć program odwracania go i poprosić lekarza, by częściej, na przykład co pół roku, zlecał badania w celu sprawdzenia, czy nasze starania przynoszą jakieś rezultaty.
Jak odwrócić stan przedcukrzycowy?
Większość osób z minimalnie podwyższonym poziomem cukru we krwi może obniżyć go za pomocą niewielkich zmian trybu życia i – w niektórych przypadkach – dzięki lekom. Nie zaniedbaj omówienia możliwych sposobów działania z lekarzem i, jeśli to możliwe, udaj się do edukatora cukrzycowego, którym jest zwykle dietetyk.
Nadmierna masa ciała zwiększa ryzyko cukrzycy
Nie każdy pacjent ze stanem przedcukrzycowym ma nadwagę, ale w większości przypadków tak jest. Często pozbycie się zaledwie 5 kg wystarczy, by poprawić wrażliwość tkanek na insulinę i stosunkowo szybko przywrócić prawidłowy poziom cukru we krwi.
Codzienne spacery obniżają poziom glukozy we krwi
Według badań Nurses’ Health Study oraz Health Professionals Follow-Up Study przeprowadzonych przez Harvard School of Public Health 30-minutowy codzienny spacer zmniejsza ryzyko rozwinięcia się cukrzycy o 30%.
Aktywność fizyczna zwiększa wrażliwość tkanek na insulinę. Pobudza także metabolizm i zwiększa masę mięśniową, co jeszcze bardziej obniża poziom glukozy we krwi.
Ćwiczenia pomagają w leczeniu chorób przewlekłych
Wyniki badań naukowych potwierdzają, że ćwiczenia są pomocnym narzędziem również w leczeniu chorób przewlekłych, takich jak nowotwory, schorzenia układu sercowo-naczyniowego i cukrzyca.
W USA zainicjowano program "Exercise is Medicine", którego celem jest pogłębianie wiedzy lekarzy i trenerów na temat różnych rodzajów aktywności fizycznej, jakie można zalecać nawet ciężko chorym pacjentom, dobierając formy ruchu w zależności od schorzenia.
Rezultaty programu będzie można ocenić dopiero za kilka lat, ale już teraz lekarze coraz częściej dostrzegają, że "ćwiczenia są lekarstwem", i przekonują do tej idei swoich pacjentów.
Pełne ziarna działają przeciwcukrzycowo
Badania wykazują, że osoby spożywające codziennie dwie lub trzy porcje pełnych ziaren są o 30% mniej zagrożone rozwojem cukrzycy typu 2 niż osoby, które jedzą je w niewielkich ilościach lub nie sięgają po nie wcale.
Ziarna przetworzone, takie jak biały ryż i większość płatków śniadaniowych, są szybko trawione i powodują gwałtowny wzrost poziomu glukozy. Lepiej ich unikać.
Czerwone mięso zwiększa ryzyko cukrzycy
Zawiera ono dużo tłuszczów nasyconych, które mogą zwiększać ryzyko rozwoju cukrzycy. W znikomej ilości należy spożywać zwłaszcza przetworzone czerwone mięso, np. bekon czy kiełbasę.
W szeroko zakrojonym badaniu przeprowadzonym na Harvardzie wykazano, że w przypadku osób spożywających dziennie zalewie dwie uncje (ok. 60 g) przetworzonego czerwonego mięsa, ryzyko rozwoju cukrzycy było większe o 19% w stosunku do grupy kontrolnej.
Napoje słodzone sprzyjają cukrzycy
W jednym z badań stwierdzono, że kobiety sięgające po tego rodzaju napoje raz dziennie lub częściej były o 83% bardziej zagrożone zachorowaniem na cukrzycę niż uczestniczki, które piły je sporadycznie.
Uważaj na wszelkie napoje słodzone cukrem, łącznie z herbatami i napojami izotonicznymi dla osób aktywnych fizycznie i sportowców. Moja rada: słodzonych napojów należy bezwzględnie unikać.
Farmakologiczne leczenie stanu przedcukrzycowego
Prawie 10 lat temu American Diabetes Association włączyło metforminę (glucophage, metformax) do leczenia tych pacjentów ze stanem przedcukrzycowym, którzy dodatkowo są obarczeni wysokim ryzykiem rozwoju cukrzycy.
Badania wykazują bowiem, że lek ten obniża prawdopodobieństwo wystąpienia tej choroby o 31%. Przepisywany jest jednak niewielkiemu odsetkowi tych pacjentów.
Metformina może na początku powodować biegunkę i wzdęcia, ale efekty uboczne zwykle mijają po tygodniu lub dwóch. Może także zmniejszać apetyt, co czasem jest korzystne dla osób starających się schudnąć.
Sam zalecam ją tym osobom, które nie są w stanie zapanować nad glikemią za pomocy zmian związanych z trybem życia. Jeśli jest dobrze tolerowana przez organizm, można ją przyjmować długoterminowo.
