Według najnowszych statystyk Światowej Organizacji Zdrowia w 2020 r. rak był przyczyną śmierci prawie 10 mln osób na całym świecie1. To jedna szósta światowych zgonów.
Chociaż te statystyki są zniechęcające, nowotwór nie musi być wyrokiem śmierci. Jak mówi maksyma, lepiej zapobiegać niż leczyć. Od dziś można zacząć od redukcji lub eliminacji znanych czynników ryzyka wystąpienia nowotworu oraz wprowadzenia zdrowych zmian w stylu życia.
Sprzyjająca jest również technika. Kilka nowoczesnych badań przesiewowych i metod diagnostycznych jest w stanie wykryć nowotwór w najwcześniejszych stadiach, co prowadzi do lepszych wyników leczenia i wyższych wskaźników przeżycia.
Co powoduje raka?
Zanim zagłębimy się w wykrywanie raka we wczesnych stadiach, przyjrzyjmy się najpierw niektórym z głównych czynników ryzyka jego rozwoju. Wielu ludzi uważa, że pod względem częstości występowania nowotworów czołową rolę odgrywa genetyka. Jednak badania sugerują co innego.
W przełomowej próbie, której wyniki opublikowano na łamach czasopisma The New England Journal of Medicine2, dane pochodzące od ponad 44,7 tys. bliźniąt doprowadziły do wniosku, że „z wyjątkiem pewnych rodzajów nowotworów rodzinnych… udział czynników dziedzicznych w rozwoju raka uważa się za stosunkowo niewielki”. Analiza wykazała za to, że wybory z zakresu stylu życia i uwarunkowania środowiskowe były znacznie lepszymi wskaźnikami nowotworowego ryzyka.
Według zajmującej się badaniami medycznymi amerykańskiej firmy – spółki z ograniczoną odpowiedzialnością American Medical Research – toksyny powodują 70-75% nowotworów, wirusy i inne infekcje odpowiadają za 20-25%, a pozostałe poniżej 5% przypadków raka może mieć związek z elektrosmogiem i genetyką3.
To dobra wiadomość. Oznacza, że większość ludzi może wyeliminować lub zredukować narażenie na wiele czołowych czynników ryzyka wystąpienia raka. Pozbycie się toksyn z organizmu, właściwe odżywianie, ponowna optymalizacja równowagi składników odżywczych, ograniczenie stresu i ogólnie prowadzenie zdrowego stylu życia mogą znacznie przyczynić się przede wszystkim do zapobiegnięcia chorobie nowotworowej.
Jeśli wciąż pozostaje dręczące uczucie, że coś może być nie tak, nie należy lekceważyć swojej intuicji. Wszelkie problemy powinny ustąpić w ciągu około miesiąca. W przeciwnym wypadku należy skonsultować się z lekarzem.
Często pytam pacjentów, jak długo tak naprawdę odczuwali dolegliwości lub objawy, a oni czasami odpowiadają, że miesiące, a nawet lata. Niezależnie od tego, czy chce się dotrzeć do sedna istniejącego problemu, czy dowiedzieć, czy nowotwór nie czai się gdzieś w ukryciu, być może czas rozważyć badania przesiewowe w ramach wczesnej profilaktyki. Te metody diagnostyczne mogą wykryć raka, zanim ma on szansę zasiać w organizmie spustoszenie.
Najlepsze badania przesiewowe w ramach wczesnej profilaktyki
W Centrum Leczenia Raka (Cancer Center for Healing, CCH) stosujemy wiele badań przesiewowych, które ujawniają, czy pacjent ma nowotwór, stopień jego zaawansowania oraz to, czy aktualne protokoły leczenia działają, czy nie. Większość z nich wymaga przepisu lekarza. W tym celu warto znaleźć integracyjnego onkologa. Jeżeli w Twoim kraju nie ma takich, poszukaj ich na poniższych stronach internetowych towarzystw medycznych:
- amerykańskiej Akademii Kompleksowej Medycyny Integracyjnej (Academy for Comprehensive Integrative Medicine), www.acimconnect.com,
- Amerykańskiego Kolegium Postępu w Medycynie (American College for Advancement in Medicine), www.acam.org.
Badania RGCC
Szwajcarskie Centrum Badań Genetycznych nad Rakiem (Research Genetic Cancer Center, RGCC) oferuje różne testy krwi wykrywające obecność i obfitość krążących komórek nowotworowych oraz nowotworowych komórek macierzystych.
Te pierwsze są problematyczne, ponieważ odrywają się od pierwotnego guza, wędrują po całym układzie krążenia i szukają nowych miejsc do rozwoju. Znajdujące się w obrębie raka nowotworowe komórki macierzyste mają zdolność do samoodnowy i odtwarzania się nawet po konwencjonalnych kuracjach, np. chemoterapii.
Jedną z największych klęsk konwencjonalnego leczenia onkologicznego jest fakt, że stosowane w jego ramach procedury same nie są w stanie zlikwidować krążących komórek nowotworowych i nowotworowych komórek macierzystych. A ponieważ te odpowiadają za 95% wszystkich przerzutów i zgonów z powodu raka, koniecznie powinno się ich pozbyć wraz z guzem. Wolność od nowotworu lub remisję definiuje się jako zerowy poziom krążących komórek nowotworowych i nowotworowych komórek macierzystych.
Tu właśnie wkraczają do akcji badania RGCC. Oncotrace to jeden z najlepszych testów przesiewowych stosowanych w mojej klinice. Sprawdza obecność krążących komórek nowotworowych w całym organizmie i może wykazać najprawdopodobniejsze umiejscowienie nowotworu. Badanie to ma kluczowe znaczenie w rozpoznawaniu czerniaka, raka nerki, prostaty, piersi i mięsaka.
Dla pacjentów z już zdiagnozowanym rakiem przeznaczony jest test Onconomics+. Nie tylko wykrywa on poziom krążących komórek nowotworowych i nowotworowych komórek macierzystych. Pozwala także ustalić, który z 49 najpowszechniejszych rodzajów chemioterapii, naturalnych czynników i innych leków będzie najskuteczniejszy w przypadku typu choroby, z którym zmaga się badany. Ten nieoceniony wgląd pomaga opracować spersonalizowany, celowany i efektywny plan leczenia dla każdego pacjenta.
NutrEval FMV
Jako onkolog integracyjny dużą wagę przywiązuję do leczenia podstawowej przyczyny dolegliwości i pacjenta jako całości. Jak wskazałam w mojej książce pt. „The Cancer Revolution” („Nowotworowa rewolucja”, wydanej przez Da Capo Press w 2017 r.): „rak to choroba całego organizmu, a nie tylko jakiejś części ciała”. A przywrócenie odpowiedniej równowagi oraz odbudowa i naprawa „wewnętrznego terenu” mają kluczowe znaczenie – nie tylko dla opieki onkologicznej, lecz także ogólnego stanu zdrowia i dobrej kondycji.
Jednym z badań, które regularnie stosujemy, jest NutrEval FMV (first morning void – pierwsze poranne wypróżnienie). Ten test moczu wykrywa kluczowe niedobory żywieniowe i odzwierciedla aktualny stan odżywienia pacjenta.
Dzięki sprawdzeniu ponad 125 biomarkerów ujawnia, czy badanemu brakuje 40 powszechnych przeciwutleniaczy, witamin, minerałów, aminokwasów, niezbędnych kwasów tłuszczowych i innych konkretnych składników odżywczych. Ponadto NutrEval FMV może wykryć zaburzenia wchłaniania substancji pokarmowych.
To wszechstronne narzędzie diagnostyczne. Umożliwia opracowanie spersonalizowanego programu suplementacji w celu wsparcia stanu odżywienia pacjenta oraz zapewnienia stabilności organizmu, dobrego funkcjonowania i najlepszych warunków do skutecznego zwalczania raka lub zapobiegania mu.
Markery nowotworowe
Badanie to jest bardzo szeroko zakrojone i wykrywa poszczególne markery. Jednym z najważniejszych z nich jest HCG – hormon produkowany zazwyczaj w czasie ciąży. Ponieważ wytwarza go również większość nowotworów, wykrycie jakiejkolwiek ilości w badaniu może wskazywać na podwyższone ryzyko wystąpienia raka.
Test uwzględnia również PHI – izomerazę fosfoheksozową/izomerazę glukozofosforanową. Enzym ten zaburza normalny metabolizm komórkowy i zmienia go w proces zwany glikolizą, podczas którego dobrze rozwijają się komórki nowotworowe, produkujące energię w warunkach niskiej zawartości tlenu. Podwyższony poziom PHI wskazuje na bardziej przyjazne rakowi środowisko w organizmie i stanowi wczesny znak ostrzegawczy.
W badaniu markerów nowotworowych ocenia się również działanie hormonów tarczycy. Odgrywają one kluczową rolę w regulacji podstawowej przemiany materii w organizmie. A przemiana materii ma związek z ilością tlenu, którą wykorzystuje ciało, i stopniem jego dostępności dla tkanek. Badanie markerów nowotworowych działa, przy założeniu, że im więcej tlenu mają komórki, tym mniej komórek nowotworowych znajdzie się w całym organizmie.
Inne ważne wskaźniki, które wykrywa to badanie, to enzym wątrobowy zwany gamma-glutamylotranspeptydazą, który może wskazywać na chorobę i uszkodzenie wątroby, oraz niespecyficzne markery nowotworowe – CEA i siarczan DHEA. CEA – antygen rakowo-płodowy znajdujący się w niektórych rodzajach nowotworów – to obce białko, które stymuluje odpowiedź odpornościową organizmu.
Tymczasem wyczerpanie zasobów hormonu nadnerczy – DHEA – to solidny wskaźnik osłabienia systemu immunologicznego. Badanie markerów nowotworowych nie wymaga recepty. Zdecydowanie zalecam więc współpracę z lekarzem, który może pomóc w interpretacji jego wyników i opracować szczegółowy plan leczenia ukierunkowany na indywidualne ustalenia.
Inne ważne badania laboratoryjne
Oto garść innych stosowanych w CCH podstawowych badań laboratoryjnych, które mogą wspomóc określenie nowotworowego ryzyka.
Badanie poziomu białka C-reaktywnego o wysokiej czułości
Proste badanie krwi może wykryć chroniczny wzrost poziomu białka C-reaktywnego, które jest kluczowym markerem stanu zapalnego. Test ten również jest dostępny bez recepty, ale – jak wyżej – najlepiej współpracować z lekarzem, aby omówić najlepszy kierunek działania.
Hemoglobina glikowana (HbA1c)
Niektóre badania sugerują, że glukoza, wspólnie z cukrzycą i otyłością, może zwiększać ryzyko rozwoju pewnych rodzajów raka. Wiedza na temat poziomu cukru we krwi ma zatem znaczenie.
Badanie HbA1c wskazuje średnią glikemię w ciągu ostatnich 3 miesięcy. Należy wspomnieć o tym, że niskowęglowodanowa i niskocukrowa dieta to świetny sposób na obniżenie poziomu hemoglobiny glikowanej i oddalenie ryzyka wystąpienia problemów ze stężeniem cukru we krwi i innych poważnych zaburzeń zdrowotnych.
Nie tylko laboratorium: badania bioenergetyczne
Badania bioenergetyczne, które wykrywają zaburzenia równowagi energii w organizmie, stanowią doskonałe uzupełnienie testów krwi i innych diagnostycznych metod przesiewowych. Są one w stanie wskazać, które toksyny i infekcje mogą być obecnie problemem, oraz sposób funkcjonowania gruczołów, narządów, hormonów i układów. Mogą także rzucić światło na to, które suplementy diety i pokarmy byłyby najkorzystniejsze dla pacjenta.
Przeprowadzana w ramach akupunktury ocena meridianów wykrywa zaburzenia przepływu energii między punktami akupunkturowymi na placach dłoni i stóp pacjenta. Te energetyczne przeszkody są ważne.
Wykrycie takich zaburzeń w konkretnych narządach daje bowiem wgląd w obszary, które mogą mieć związek z rakiem. Tego rodzaju badanie może również wskazać, które leki przywrócą w organizmie równowagę, i wychwycić ledwo uchwytne nieprawidłowości, zanim się nasilą i staną problematyczne.
Dodatkowe narzędzia diagnostyczne
Termografia
Rak piersi to najczęstszy nowotwór na świecie, stanowiący 12,5% nowych przypadków zdiagnozowanych w 2020 r.4. Chociaż mammografia jest faworytką wśród konwencjonalnych badań przesiewowych w kierunku nowotworu, nie jest najlepszym ani najdokładniejszym dostępnym narzędziem diagnostycznym.
Badanie termograficzne, w ramach którego stosuje się technikę obrazowania w podczerwieni, polega na wykrywaniu i pomiarach w obrębie piersi poziomu ciepła oraz wzorców naczyniowych, które mogą wskazywać na nowotwór.
Wykwalifikowany technik lub lekarz, przeszkolony w zakresie poszukiwania i analizy tych problematycznych szlaków, może często dostrzec raka na długo przed mammografem. Kolejną przewagą termografii jest fakt, że nie naraża ona pacjentów na promieniowanie. Pozytonowa tomografia emisyjna, tomografia komputerowa, promieniowanie rentgenowskie i rezonans magnetyczny.
Ze względu na narażenie pacjenta na promieniowanie pozytonową tomografię emisyjną, tomografię komputerową oraz rentgenogram (RTG) zalecamy rzadziej niż inne omówione powyżej metody przesiewowe i diagnostyczne.
Należy to wziąć pod uwagę. Jedno badanie z wykorzystaniem pozytonowej tomografii emisyjnej oznacza bowiem ekspozycję na ponad 600 razy silniejsze promieniowanie niż w przypadku standardowego prześwietlenia klatki piersiowej. Jednak w niektórych sytuacjach tego rodzaju diagnostyka może być przydatna. Pozytonowa tomografia emisyjna może wskazać np. umiejscowienie nowotworu czy przerzuty do innych obszarów organizmu.
Tomografia komputerowa i RTG są podobne. Ta druga metoda wykorzystuje szeroką wiązkę promieniowania skierowaną na ciało pod jednym kątem. Tymczasem w ramach tomografii komputerowej stosuje się cienką wiązkę w celu obrazowania narządów i tkanek miękkich pod wieloma kątami. Obie metody mają swoje miejsce w diagnostyce i czasami mogą być konieczne. Emitują jednak promieniowanie, choć na o wiele niższym poziomie niż pozytonowa tomografia emisyjna.
Rezonans magnetyczny od dawna stosuje się jako badanie przesiewowe w kierunku raka. Rutynowo korzystamy z niego w mojej klinice. Jednakże zalecamy tylko rezonans magnetyczny bez kontrastu, bez użycia gadolinu – barwnika wstrzykiwanego zazwyczaj podczas tego rodzaju badania z kontrastem.
Firmy Ezra i Prenuvo opracowały nowatorski rezonans magnetyczny całego ciała, w ramach którego nie stosuje się barwnika. Używa się też najnowszej technologii do wszechstronnego obrazowania obszarów tkanek miękkich organizmu. Rezonans magnetyczny całego ciała umożliwia szybkie i precyzyjne uzyskanie tysięcy szczegółowych obrazów, które mogą wcześnie wykryć nietypowe guzy. To doskonałe wstępne badanie przesiewowe w kierunku raka.
Chociaż liczba dostępnych narzędzi diagnostycznych może być przytłaczająca, pacjenci nie powinni martwić się o to, które z nich są dla nich odpowiednie.
Należy współpracować z przeszkolonym specjalistą w dziedzinie medycyny integracyjnej oraz konwencjonalnym lekarzem lub onkologiem, tak by stworzyć najlepszy plan wykrycia raka w najwcześniejszych stadiach. Wniosek jest taki, że im szybciej wykryje się raka, tym lepiej. Omówione w tym artykule procedury diagnostyczne mogą wspomóc wcześniejsze rozpoznania nowotworów, zapewnić wgląd w zindywidualizowane i skuteczne plany leczenia oraz przygotować grunt pod jego najlepsze możliwe wyniki.
- World Health Organization, Cancer fact sheet. February 3, 2022. www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/cancer
- N Engl J Med, 2000; 343(2): 78–85
- American Medical Research, LLC, The Cancer Cascade (October 2004).
- World Cancer Research Fund International, Worldwide cancer data. March 23, 2022. www.wcrf.org/dietandcancer/worldwide-cancer-data