Zabijają bakterie, wirusy i wolne rodniki. Tę pachnącą przyprawę na pewno masz w kuchni

Na ogół myślimy o nich jako o przyprawie używanej w miesiącach zimowych – znajdziemy je w piernikach, grzanym winie, cieście dyniowym i świątecznej szynce. Ale goździki mogą dodawać unikalnego smaku potrawom przez okrągły rok, gdy użyjemy ich do sałatek, francuskich tostów, a nawet dań z owoców morza, takich jak kotleciki z krabów.

Goździk jest w rzeczywistości suszonym pączkiem kwiatowym goździkowca, tropikalnej rośliny wiecznie zielonej, która kiedyś rosła dziko w Chinach i na „korzennych” wyspach Molukach, a obecnie spotykana jest także w Sri Lance, Brazylii i Tanzanii. Ich silny, kwiatowy aromat oraz lekko gorzki, ale i słodki smak sprawiają, że można używać ich zarówno jako przyprawy do dań słodkich, jak i pikantnych – a przy tym są zdrowe.

Na co pomogą goździki?

Przyprawy takie jak goździki, oregano, mięta, tymianek i cynamon były od wieków stosowane jako środki konserwujące żywność i jako rośliny lecznicze, głównie ze względu na ich działanie przeciwutleniające i przeciwdrobnoustrojowe. Szczególnie goździk wyróżnia się spośród innych przypraw. Goździki zawierają olejek, który uważa się za silnie przeciwbakteryjny. Ma działanie stymulujące i stosowany jest do usuwania problemów trawiennych, takich jak wzdęcia oraz niestrawność.

Przeciwdrobnoustrojowe działanie goździków zostało udowodnione w badaniach przeciwko kilku szczepom bakterii i grzybów. Naukowcy przetestowali aktywność przeciwdrobnoustrojową różnych indyjskich roślin przyprawowych, takich jak mięta, cynamon, musztarda, imbir, czosnek i goździki. Jedyną próbką, która wykazała całkowite działanie bakteriobójcze wobec wszystkich badanych patogenów przenoszonych przez żywność Escherichia coli, Staphylococcus aureus i Bacillus cereus, był wodny ekstrakt z goździków o stężeniu 3%. Przy stężeniu 1% ekstrakt z goździków wykazał również dobre działanie hamujące. Badania dowiodły także, że wodny ekstrakt z goździków skutecznie niszczy wirusa opryszczki.

Niedawno Departament Rolnictwa Stanów Zjednoczonych we współpracy z uniwersytetami i firmami prywatnymi stworzył bazę danych zawierającą zawartość polifenoli i aktywność przeciwutleniającą różnych rodzajów żywności. Na podstawie tej bazy danych sklasyfikowano 100 najbogatszych źródeł polifenoli w diecie. Wyniki wskazują, że rośliny przyprawowe są rodzajem żywności o wyższej zawartości polifenoli, a następnie owoce, nasiona i warzywa. Wśród przypraw goździki wykazały wyższą zawartość polifenoli i związków przeciwutleniających.

Olejek goździkowy jest znany także jako lek na ból zębów. W jednym badaniu z udziałem 73 dorosłych badacze odkryli, że żel na bazie goździków jest porównywalny pod względem skuteczności w łagodzeniu bólu w jamie ustnej z benzokainą (miejscowym środkiem znieczulającym).

Nałożenie olejku goździkowego na skórę może złagodzić swędzenie. W jednym badaniu stosowanie olejku goździkowego złagodziło swędzenie u 25 osób, u których zdiagnozowano przewlekły świąd lub swędzenie skóry, w porównaniu z grupą 25 osób z przewlekłym świądem, które stosowały olej naftowy.

Goździki mogą również wspomagać krążenie i metabolizm, a także regulować temperaturę. Poza tym zawierają cenne składniki odżywcze: wapń, mangan, potas, kwasy tłuszczowe omega-3 oraz witaminy A i C. Olejku goździkowego nie należy jednak stosować u dzieci. Nawet niewielkie ilości olejku goździkowego mogą spowodować poważne skutki uboczne, takie jak drgawki i uszkodzenie wątroby.

Jak stosować goździki?

Można je kupić mielone lub w całości. Można dodawać całe do gotowanych deserów, takich jak duszone owoce, lub posypywać mielonymi goździkami ciasta i ciasteczka podczas pieczenia. Doprawiaj nimi dania z kurczaka, warzyw lub ryb, by uzyskać lekki smak w stylu indyjskim lub przypominający curry, a także do ryżu lub komosy oraz do potraw z kiszoną kapustą i surówek, szczególnie zawierających jabłka, ponieważ goździki i jabłka dobrze komponują się razem.