Nasze magazyny
Odmianę wyselekcjonowano we Włoszech – nazwa „cukinia” pochodzi od włoskiego „zucchina” (czyli mała dynia). Jednak na południowym wschodzie Polski popularność zdobyła sobie pod nazwą kabaczek.
Jednym z najbardziej atrakcyjnych aspektów cukinii jest jej niskokaloryczność. 100 g tego warzywa zawiera zaledwie 16 kcal, co czyni ją doskonałym wyborem dla osób na diecie redukcyjnej1. Wysoka zawartość wody wynosząca ok. 95% pomaga w utrzymaniu odpowiedniego poziomu nawodnienia, co jest kluczowe dla prawidłowego funkcjonowania organizmu.
Jest bogatym źródłem beta-karotenu i witamin (A, K, C i z grupy B). Witamina A wspiera zdrowie oczu, a witamina K odgrywa kluczową rolę w krzepnięciu krwi i zdrowiu kości. Natomiast kwas askorbinowy (witamina C) wspomaga przyswajanie żelaza, produkcję kolagenu oraz działa jako silny przeciwutleniacz, pomagając w walce z wolnymi rodnikami i wzmacniając układ odpornościowy.
CUKINIA (CUCURBITA PEPO)
Występowanie: pochodzi z Ameryki Środkowej i Południowej. Była uprawiana przez rdzenne plemiona indiańskie. Została odkryta i sprowadzona do Europy w XVI w. po odkryciu Ameryki przez Krzysztofa Kolumba. A obecną jej odmianę zawdzięczamy Włochom. Obecnie uprawiana jest globalnie, głównie we Włoszech, Hiszpanii, USA, Chinach i Polsce.
Surowiec: owoc (Cucurbita fructum) i kwiat (Cucurbita flos). Jadalne są owoce w kolorach zielonym i żółtym. W kuchni śródziemnomorskiej wykorzystywane są także kwiaty cukinii, gdzie często podawane są smażone lub faszerowane.
Uprawa: roślina jednoroczna, preferującą gleby żyzne, dobrze przepuszczalne i nasłonecznione stanowiska. Wymaga regularnego podlewania, szczególnie podczas okresów suszy.
Ważne: to warzywo o niskim indeksie glikemicznym, który wynosi 15, dlatego mogą ją spożywać osoby z cukrzycą i insulinoopornością. Nie jest polecana przy wrzodach żołądka, stanach zapalnych woreczka żółciowego i chorobach nerek.
Dlaczego warto jeść cukinię?
Cukinia dostarcza kwasu foliowego, potrzebnego m.in. do prawidłowej pracy układu nerwowego i mózgu, zaś minerały obecne w tym warzywie, są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania serca, mięśni i układu nerwowego. Potas pomaga w regulacji ciśnienia krwi, magnez wspiera zdrowie kości, a mangan odgrywa rolę w metabolizmie węglowodanów i lipidów2.
Ważną cechą cukinii jest także to, że nie kumuluje metali ciężkich ani azotanów. Ponadto działa zasadotwórczo i jest zalecana przy problemach z nadkwasotą.
Spożywanie jej polecane jest w diecie antynowotworowej, ponieważ zawarte w niej antyoksydanty zmniejszają ryzyko wystąpienia raka w układzie pokarmowym. Przeprowadzone badania dowiodły, że pestki roślin z grupy dyniowatych są skuteczne jako naturalne leczenie przeciwbakteryjne i przeciwpasożytnicze3.
Zdrowy układ krążenia
Kabaczki są bogate w składniki, które wspierają zdrowie serca, takie jak potas, magnez i błonnik. Regularne spożywanie tych warzyw może pomóc w obniżeniu ciśnienia krwi, redukcji poziomu cholesterolu i zmniejszeniu ryzyka chorób sercowo-naczyniowych4.
Niskie spożycie sodu w połączeniu z wysokim spożyciem potasu jest korzystne i wspiera prawidłowe działanie układu krążenia. To także źródło witaminy K, która wpływa na poprawę krzepliwości krwi, wzmacnia żyły i naczynia krwionośne oraz reguluje pracę serca.
Przeciwdziałanie stanom zapalnym
Cucurbita pepo jest jedną z roślin, które wykazują działanie przeciwbakteryjne, przeciwzapalne i przeciwutleniające5. Zawiera składniki o takich właściwościach, m.in. witaminę C, beta-karoten i luteinę. Te substancje pomagają w redukcji stanów zapalnych w organizmie, co jest korzystne w leczeniu chorób przewlekłych, takich jak artretyzm czy choroby układu moczowego i krążenia.
Warzywo wykazuje także właściwości antyoksydacyjne i pomaga zwalczać nadmiar wolnych rodników w organizmie, które są przyczyną wielu chorób przewlekłych.
Ochrona przed cukrzycą
Dzięki niskiemu indeksowi glikemicznemu (IG 15) i wysokiej zawartości błonnika, kabaczek jest doskonałym wyborem dla osób z cukrzycą i insulinoopornością. Duża zawartość błonnika może pomóc w regulacji poziomu cukru we krwi, co jest kluczowe dla osób z cukrzycą typu 2. Niski indeks glikemiczny oznacza, że jej spożycie może pomóc w stabilizacji poziomu cukru we krwi i zapobieganiu nagłym wzrostom glukozy po posiłkach6.
Pomoc w kontrolowaniu wagi
Ze względu na niską kaloryczność oraz wysoką zawartość błonnika i wody, cukinia jest doskonałym warzywem dla osób zmagających się z otyłością7. Błonnik pomaga w dłuższym utrzymaniu uczucia sytości, co może zmniejszyć apetyt i ilość spożywanych kalorii. Wspiera także układ pokarmowy i może pomóc w łagodzeniu zaparć oraz innych problemów trawiennych, pomaga również w utrzymaniu zdrowej flory bakteryjnej jelit.
Skarb w kosmetyce
Wysoka zawartości wody (ok. 95%) czyni ją doskonałym nawilżaczem. Sok z cukinii stosowany jako tonik świetnie odświeża i nawilża skórę, działając łagodząco na podrażnienia.
Bogata w witaminy A, C i K, wspiera regenerację skóry, opóźniając procesy starzenia i poprawiając jej elastyczność. Antyoksydanty obecne w tym warzywie pomagają chronić skórę przed szkodliwym działaniem wolnych rodników8. Maseczki z cukinii, dzięki zawartości błonnika i minerałów, odżywiają i rozświetlają cerę, pozostawiając ją gładką i miękką.
Dania i potrawy z cukinii
- Grillowana z ziołami Pokrój 2 średnie kabaczki w plastry o grubości ok. 1 cm. Skrop je 2 łyżkami oliwy z oliwek, posyp solą, pieprzem, suszonym oregano lub innymi ulubionymi ziołami. Grilluj na średnim ogniu przez 4-5 min z każdej strony, aż stanie się miękka i lekko zrumieniona. Podawaj jako dodatek do mięs lub sałatek.
- Zupa krem Pokrój w kostkę 3 średnie cukinie, 1 dużą cebulę i 2 ziemniaki. Na patelni podgrzej 2 łyżki oliwy z oliwek, podsmaż cebulę, dodaj ziemniaki i cukinię, smaż przez 5 minut. Wlej 1 l bulionu warzywnego, gotuj do miękkości warzyw ok. 20 min, a następnie zmiksuj zupę na gładki krem. Dopraw do smaku solą i pieprzem, i podawaj z posiekanymi ziołami i grzankami.
- Zdrowe smoothie Zblenduj 1 średnią cukinię z 1 bananem, garścią szpinaku, sokiem z połowy cytryny i szklanką wody kokosowej. Możesz dodać trochę miodu do smaku. Napój jest orzeźwiający i idealny do śniadanie lub jako „przekąska”.
- Cukinia w marynacie Pokrój w cienkie plastry 2 średnie cukinie. Przygotuj marynatę z ½ szklanki octu winnego, ¼ szklanki oliwy z oliwek, 2 rozgniecionych ząbków czosnku oraz po łyżeczce soli, cukru i suszonych ziół (np. oregano lub tymianku). Zanurz cukinię w marynacie na kilka godzin, a następnie podawaj jako przekąskę lub dodatek do kanapek.
Bibliografia
- J Sci Food Agric. 2014 Dec;94(15):3171- 80
- H. Kunachowicz, B. Przygoda, I. Nadolna, K. Iwanow, Tabele składu i wartości odżywczej żywności, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2017
- Acta Parasitol. 2019 Jun;64(2):276-81
- Food and Nutrition Sciences Vol.11 No.02(2020), Article ID:98189, p.19
- Nutr Res Rev. 2010 Dec;23(2):184-90
- RASAYAN Journal of Chemistry 14(4):2357-62
- Journal of Food Measurement and Characterization (2021) 15:4596-07
- M. Jarosz, Dietetyka. Żywność, żywienie w prewencji i leczeniu, Wydawnictwo IŻŻ, Warszawa 2017
