Astaksantyna - ma dobry wpływ na wzrok, mózg, ale i chroni wątrobę

Przewlekłe choroby wątroby są jedną z 15 głównych przyczyn zgonów w Stanach Zjednoczonych. W samym 2020 roku przyczyniły się one do ponad 50 tysięcy zgonów (w Polsce na przewlekłe choroby wątroby choruje ok. 500 tysięcy osób, a rocznie z ich powodu umiera około 7 tysięcy osób).

Wśród nich najczęściej mamy do czynienia z niealkoholową stłuszczeniową chorobą wątroby, alkoholowym zapaleniem wątroby, wirusowym zapaleniem wątroby i innymi chorobami związanymi z tok­sycznym uszkodzeniem tego narządu.

Warto mieć świado­mość, że ogromna część populacji jest narażona na ryzyko trwałego uszkodzenia wątroby. Poszukujących rozwiązania tego problemu naukowców zaintrygowały dane uzyskane w toku eksperymentów przeprowadzonych na zwierzętach i pochodzące z badań przedklinicznych oraz przeprowadzo­nych z udziałem ludzi – okazało się, że jeden z karotenoidów, astaksantyna, wywiera wszechstronny, korzystny wpływ na wątrobę.

Badania wykazały, że może on nie tylko pomóc chronić wątrobę przed uszkodzeniem, ale także przyczyniać się do odwrócenia powstałych już uszkodzeń tego narządu. Astaksantyna była badana pod kątem potencjalnych korzyści zdrowotnych, w tym dla narządu wzroku, serca i mózgu. Ochrona wątroby to kolejny obszar, w którym karotenoid ten może okazać się przydatny.

Co to takiego astaksantyna?

Astaksantyna zapobiega zwłóknieniu i marskości

Do uszkodzenia wątroby może przyczyniać się m.in. niewła­ściwa dieta, choroby metaboliczne, spożywanie alkoholu i infekcja jednym z wirusów zapalenia wątroby. Wskutek oddziaływania tych czynników rozwija się przewlekły stan zapalny, który z czasem może powodować zwłóknienie wątroby (bliznowacenie).

W zaawansowanym stadium choroby, zwłóknienie staje się nieodwracalne. Gdy duże fragmenty wątroby zostają zastąpione tkanką bliznowatą i nie mogą już funkcjonować, mówimy o marskości wątroby, wskutek której dochodzi do niewydolności tego narządu. Na tym etapie jedynym skutecznym sposobem leczenia jest przeszczep wątroby. Całe szczęście, istnieje sposób na unik­nięcie zwłóknienia.

Jedną z silnych toksyn poważnie uszkadzających komórki wątroby jest czterochlorek węgla – narażenie na jego działa­nie prowadzi do zwłóknienia tego narządu. Przeprowadzono eksperyment na szczurach, u których przy pomocy tej substancji uszkodzono wątrobę. Zwierzętom podawano następnie astaksantynę w dawce 10 mg/kg.

Po dwóch tygodniach zaobserwowano, że karotenoid ten ochronił wątroby szczurów w grupie leczonej przed uszko­dzeniem oksydacyjnym wywołanym przez toksynę. Stwier­dzono u nich również znaczne zmniejszenie stanu zapalnego i stopnia zwłóknienia w porównaniu do grupy kontrolnej.

Astaksantyna hamuje stłuszczenie wątroby

Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby spowodo­wana jest gromadzeniem się tłuszczu w wątrobie, co przyczy­nia się do stanu zapalnego i skutkuje powstaniem uszkodzeń, które z kolei mogą prowadzić do zwłóknienia wątroby i zabu­rzenia jej funkcji.

Z danych wynika, że ponad 20% dorosłych w USA i Ameryce Północnej może cierpieć na tę chorobę (sza­cuje się, że stłuszczenie wątroby dotyczyć może co 4 Polaka). Badania przedkliniczne pokazują, że astaksan­tyna może pomóc nie tylko w zapobieganiu, ale i odwracaniu spowodowanych stłuszczeniem uszkodzeń wątroby.

Ta sama grupa badawcza przeprowadziła wstępne badanie z udziałem ludzi cierpiących na niealkoholowe stłuszczenie wątroby. Pacjenci zostali losowo przydzieleni do grupy otrzymującej 12 mg astaksantyny dziennie przez 24 tygodnie lub grupy przyjmującej placebo. W porówna­niu z grupą placebo, u osób przyjmujących astaksantynę zaobserwowano zmniejszenie ilości tłuszczu w wątrobie i spowolnienie postępu stłuszczenia tego narządu.

Kilka innych badań wyjaśniło nam natomiast, w jaki sposób astak­santyna może chronić wątrobę. Oprócz ochrony przed uszko­dzeniami oksydacyjnymi i stanami zapalnymi, hamuje ona bowiem aktywność białek transkrypcyjnych NF-kB i recep­torów PPAR, których pobudzenie przyczynia się do rozwoju stanów zapalnych wątroby i tworzenia się złogów tłuszczo­wych.

Dzięki takiemu mechanizmowi działania astaksantyny możliwy jest zatem nawet rozkład istniejących już kropelek tłuszczu w komórkach wątroby.

Kompleksowe wsparcie astaksantyny

Badania przedkliniczne wykazały, że podawanie astak­santyny daje obiecujące efekty także w przypadku innych zaburzeń funkcjonowania wątroby.

Chorobą, na którą warto zwrócić uwagę, jest alkoholowe zapalenie wątroby, w prze­biegu którego, na skutek nadmiernego spożycia alkoholu, dochodzi do rozwoju stanu zapalnego, stłuszczenia, zwłók­nienia i dysfunkcji mitochondriów w komórkach wątroby.

Z tego też powodu nadużywanie alkoholu jest jedną z najczęstszych przyczyn marskości wątroby i niewydolności tego narządu. Kilka badań na modelach zwierzęcych wykazało, że astaksantyna zapobiega uszkodzeniom wątroby wywo­łanym spożyciem alkoholu.

W eksperymencie na myszach wykazano, że astaksantyna chroni komórki wątroby poprzez poprawę zdrowia jelit i zahamowanie stanu zapalnego oraz stresu oksydacyjnego, spowodowanych działaniem alko­holu.

Z kolei w innym badaniu wykazano, że u myszy na die­cie wysokotłuszczowej astaksantyna hamowała wzrost masy ciała i zmniejszała objętość wątroby (wskutek stłuszczenia dochodzi do powiększenia tego narządu) oraz poziom trójglicerydów w wątrobie i osoczu a także stęże­nie cholesterolu całkowitego we krwi. Wyniki te sugerują, że astaksantyna może okazać się skuteczna w zmniejszaniu ryzyka otyłości i rozwoju zespołu metabolicznego.

Z kolei w badaniu przeprowadzonym z udziałem zdrowych star­szych kobiet dowiedziono, że astaksantyna przyczynia się do obniżenia poziomu enzymów wątrobowych we krwi – jest to podstawowy marker służący do stwierdzenia uszkodzenia wątroby. Stanowi to dowód na to, że przyjmowanie astak­santyny działa ochronnie na wątrobę niezależnie od tego, czy doszło już do uszkodzenia narządu, czy nie.