Nasze magazyny
Jaka jest funkcja wątroby?
Wątroba to jeden z najbardziej zapracowanych narządów w naszym ciele. Odpowiada za produkcję żółci (do 1,5 l na dobę), heparyny, enzymów, hormonów i niektórych białek osocza krwi (np. albuminy, protrombiny i fibrynogenu) oraz syntezę m.in. czynników krzepnięcia krwi, cholesterolu, trójglicerydów i insulinopodobnego czynnika wzrostu IGF-1. Rozkłada zużyte erytrocyty, czyli czerwone krwinki. Przekształca puryny w kwas moczowy, aminokwasy w glukozę (na drodze glukoneogenezy), węglowodany w łatwo przyswajalną dla organizmu glukozę, a jej nadmiar w glikogen lub w tłuszcze (które spichrza)1.
Magazynuje też żelazo i witaminy A, D, K, B12, uwalniając je w razie potrzeby. Poza tym buforuje poziom glukozy we krwi, produkuje ciepło, bierze udział w termoregulacji (krew wypływa z niej cieplejsza o 1°C) i zachowuje w organizmie substancje nadające się do ponownego wykorzystania, a zbędne – wydala.
Pełni też rolę MPO i 24 godz. na dobę filtruje krew, kompleksowo gospodarując odpadami: neutralizuje toksyny, takie jak alkohol i inne używki oraz niektóre leki (głównie barbiturany), przekształca toksyczny amoniak w mocznik oraz sprzęga metabolity wielu substancji chemicznych (takich jak bilirubina, sterydy czy leki) z kwasem glukuronowym. Ponadto w sprzężeniu z pęcherzykiem żółciowym pracuje niestrudzenie, pomagając nam wydalać substancje, których nasz organizm już nie potrzebuje, takie jak hormony, pestycydy i zmagazynowany tłuszcz.
Jak pracuje wątroba?
W momencie zjedzenia posiłku dostarczasz organizmowi znaczną ilość cukrów, w większości złożonych – takich jak skrobia (materiał zapasowy roślin), laktoza (cukier zawarty w mleku), a także cukrów prostych (słodycze, ciastka, owoce). Wszystkie one są w układzie pokarmowym rozkładane do najprostszego związku energetycznego – glukozy.
W warunkach ograniczonej podaży większość jej zostanie użyta do celów energetycznych, jednak gdy jest jej za dużo, organizm odkłada ją na zapas. Wtedy do akcji wkracza wątroba, która przekształca glukozę w cukier złożony – glikogen2. Może ona przechować w ten sposób ok. 70 g cukru. Wystarczy 12-18 godz. głodu, by opróżnić wątrobę z tych zapasów.
Dodatkową rezerwę glikogenu stanowią też mięśnie, które ze względu na większą masę gromadzą go ok. 250 g. W przypadku gdy oba magazyny są przepełnione, glukoza zostaje przekształcona w kwasy tłuszczowe. W tej postaci składowana jest w wątrobie oraz w tkance tłuszczowej3.
Od czasów kamienia łupanego organizm był przystosowany do okresów niedoborów: wtedy nie było budek z frytkami tuż obok jaskini. Dziś ignorujemy ten fakt i zapychamy się takimi ilościami węglowodanów, że wątroba nie nadąża z przerobieniem tego, co jej dostarczamy.
W efekcie przed kolejnym posiłkiem nie udaje nam się zrobić w niej miejsca na zapasy glikogenu, w związku z tym jej komórki (hepatocyty) zmuszone są do syntezy trójglicerydów i eksportu ich, jako paliwa, do tkanek obwodowych. Gdy te nie są już w stanie więcej ich zużyć, wzrasta ich stężenie we krwi, a – obrazowo rzecz ujmując – hepatocyty z wolna zaczynają wypełniać tłuszczowe kulki. Proces ten określany jest jako niealkoholowe stłuszczenie wątroby. Występuje ono u 20-40% populacji ogólnej, 50% osób z cukrzycą typu 2 oraz 70% z otyłością4.
W miarę obumierania komórek wątroba traci zdolność normalnej pracy. Zaczynają szwankować mechanizmy detoksykacji, co prowadzi do pogorszenia funkcjonowania tarczycy, nierównowagi hormonów płciowych, zatkania porów skóry, nieprawidłowego profilu cholesterolu oraz zaburzeń gospodarki glukozą we krwi, przejawiających się często jako niepohamowany pociąg do słodyczy. Jednym z symptomów tego stanu rzeczy jest pojawienie się tzw. oponki – wałka tłuszczu w najwyższej części brzucha. U kobiet jest to linia poniżej biustonosza, a u mężczyzn – tuż pod mięśniami piersiowymi5.
Detoks
Najprostszą i najbardziej naturalną kuracją odtruwającą wątrobę jest właściwa dieta. Jednak gdy organ ten jest przeciążony, warto wcześniej przeprowadzić 2-dniowe oczyszczanie, a dopiero potem rozpocząć detoks. Na pełne odtrucie i odmłodzenie wątroby potrzeba 8 tygodni. Jednak nie musi to być czas udręki. Przez 2 miesiące postaraj się jeść mniejsze posiłki skomponowane z warzyw, produktów pełnoziarnistych, ryb morskich oraz oliwy z oliwek i olejów roślinnych tłoczonych na zimno. Wybieraj marchew, buraki, paprykę, pomidory, czosnek, brukiew, kapustę, koperek, natkę pietruszki, brokuły, warzywa strączkowe, ryż, siemię lniane. Wprowadź też do menu orzechy włoskie i migdały. Michał Tombak radzi, by w tym czasie zrezygnować ze śniadania oraz zadbać, aby w 40% dania składały się z gotowanych warzyw. A kierując się wytycznymi medycyny chińskiej, sięgać po kwaśne produkty – kiszonki, kefir, zsiadłe mleko. Nie można zapominać też o regularnym piciu wody, co ułatwi wydalanie toksyn.
Oczyszczanie wątroby według Michała Tombaka
Najlepiej zaplanować ją na weekend, który spędzasz w domu. Jak w swojej książce pt. „Czy można żyć 150 lat?” pisze sam Tombak: „jest to jakby mała operacja bez użycia skalpela, do której należy się dobrze przygotować zarówno pod względem organizacyjnym, jak i psychicznym”.
Potrzebujesz:
- 200 ml oleju roślinnego każdego gatunku,
- 6 cytryn średniego rozmiaru (ok. 1 kg),
- ząbka czosnku do wąchania,
- 2 kieliszków po 50 ml każdy,
- termoforu lub poduszki elektrycznej,
- słoika z zakrętką.
Przez 2-3 dni przed oczyszczaniem spożywaj głównie produkty pochodzenia roślinnego. Wyklucz z jadłospisu mięso (każdego rodzaju) i ryby. Możesz w tym czasie jeść jaja, tłusty ser, produkty mleczno-kwaśne (zsiadłe mleko, kefir, jogurt, biały ser).
W tygodniu poprzedzającym oczyszczanie przynajmniej 2 razy wybierz się do sauny (suchej lub parowej) albo weź gorącą kąpiel. Rozplanuj to tak, by ostatnia kąpiel lub wizyta w saunie wypadła na dzień przed głównym zabiegiem oczyszczającym.
PIERWSZY DZIEŃ
• Ostatni posiłek spożyj do godz. 14.00.
• Po tym czasie nic już nie jedz.
• Gdy czujesz głód, pij tylko soki (najlepiej świeżo przygotowane – marchwiowy, jabłkowy – lub przegotowaną wodę).
• Jeżeli poczujesz osłabienie, nie denerwuj się. Jest ono spowodowane oczyszczaniem organizmu, który, nie mając pożywienia, uwolnił trujące toksyny. Aby łatwiej mógł je zutylizować, należy jak najwięcej w ciągu dnia spacerować, ciągle być w ruchu. Dzięki temu nie stracisz energii na rozgrzewanie organizmu.
• Jeśli pod wieczór zacznie boleć Cię głowa, zrób natychmiast lewatywę. Gdyby ból nie ustąpił, wypij szklankę gorącej, przegotowanej wody, dodając do niej łyżeczkę miodu i łyżeczkę octu jabłkowego. Tylko w ostateczności użyj środka przeciwbólowego.
• Na noc obowiązkowo wykonaj lewatywę z 1,5 l wody i ½ łyżki soku z cytryny.
DRUGI DZIEŃ
• Po przebudzeniu małymi łyczkami wypij szklankę gorącej, przegotowanej wody.
• Znów zrób lewatywę (z 1,5 l wody i 1/2 łyżki soku z cytryny) i idź na spacer.
• Do godz. 14 możesz pić soki (marchwiowy, jabłkowy lub ich mieszankę).
• O 14 wyłącz telefon i zaprzestań wykonywania jakichkolwiek obowiązków związanych z domem lub pracą. Skup się na sobie.
• Między 15 a 18 połóż się kilka razy na 20-30 min. W tym czasie podgrzewaj wątrobę termoforem lub poduszką elektryczną (znajduje się z prawej strony, 2 palce w dół od ostatniego żebra). Rozluźnij się.
• O godzinie 18 do naczynia z gorącą wodą wstaw butelkę z olejem, by się powoli nagrzewała.
• 6 cytryn na 10-15 min włóż do wrzątku.
• W tym czasie wyciśnij do małego słoiczka ząbek czosnku. Słoik zakręć i odstaw.
• Cytryny pokrój na połówki i przez sitko lub gazę wyciśnij z nich sok.
• Przygotuj 2 kieliszki, elektryczną poduszkę lub termofor oraz pościel, w której potem się położysz.
• O godzinie 18.30 weź prysznic. Nie powinien trwać dłużej niż 10 min. Dobrze rozgrzej ciało i połóż się.
Jak podkreśla Tombak, następne kroki zabiegu należy wykonać ściśle według podanego niżej rozkładu:
• O godz. 19.00 wstań, nalej do jednego kieliszka oleju (40 ml), a do drugiego soku z cytryny (20-30 ml).
• Wypij olej i natychmiast popij sokiem z cytryny.
• Potem znów się połóż i rozgrzewaj wątrobę.
• O 19.15 ponownie wypij olej (40 ml) i sok z cytryny (20-30 ml). Połóż się i podgrzewaj wątrobę, i tak co 15 min, dopóki nie wypijesz całego oleju i soku. Jeśli po kolejnej porcji (zwykle po 4.) pojawią się nudności, otwórz słoik z czosnkiem i go wąchaj.
Jeśli nudności nie znikną, nie pij już więcej oleju ani soku z cytryny. Czasem po wypiciu 3-4 porcji zdarzają się wymioty – to znak, że najpierw oczyścił się żołądek. Może się to zdarzyć podczas pierwszego zabiegu oczyszczającego. W takiej sytuacji nie pij już więcej oleju i soku z cytryny, tylko dokończ zabieg zgodnie z poniższymi wskazówkami.
• Następnie połóż się na prawym boku, poduszkę elektryczną lub termofor przyłóż do wątroby i oglądaj telewizję albo czytaj. Zbliża się najgorszy etap kuracji.
• Okres od 21 do 23 jest najbardziej nieprzyjemny. Mogą wystąpić zgaga, słabość, pocenie się. Należy to przetrzymać. Może też pojawić się uczucie określane przez Tombaka jako „oddychanie wątroby” – tj. lekkie telepanie pod prawym żebrem. On sam zaleca, by się nie denerwować, stres bowiem sprzyja skurczom naczyń i przewodów żółciowych, co również może być powodem wymiotów.
• Między godz. 21 a 24 najlepiej jest leżeć.
• Ok. 1.00 w nocy poczujesz parcie. Po wypróżnieniu zrób lewatywę, a potem połóż się spać. Jako że każdy organizm jest inny, zdarza się, że potrzeba wypróżnienia pojawia się dopiero rano. Dlatego, jeśli między godz. 1 a 3 w nocy nic się nie dzieje, możesz śmiało położyć się spać. Jeśli po zakończeniu zabiegu następnego dnia w okolicy wątroby czujesz ciężar, to znak, że czyszczenie wątroby trzeba powtórzyć po 2 tygodniach. Kurację tę stosować mogą również osoby, które przeszły cholecystektomię (operacja usunięcia pęcherzyka żółciowego).
Zdaniem Tombaka pierwsze czyszczenie wątroby jest najtrudniejsze. Zaleca on powtórzenie zabiegu po 3-4 tygodniach. W ciągu pierwszego roku powinno się powtórzyć go przynajmniej 4 razy, a potem wykonywać raz do roku.
Po kuracji należy ograniczyć spożycie smażonego mięsa, ostrych i tłustych potraw oraz żywności bogatej w skrobię. Jeżeli cierpisz z powodu zaburzeń pracy wątroby, zrezygnuj z octu, pieprzu, musztardy, rzepy, rzodkwi, smażonej cebuli, kawy i kakao. Pij za to sok z buraka i marchwi w proporcji 1:4, do 0,5 l dziennie, co pomoże ją wzmocnić6.
Kuracja solą gorzką - sposób na detoks
To jedna z najpopularniejszych metod oczyszczania wątroby. Trwa 2 dni. Najlepiej tak ją zaplanować, by drugi dzień można było spędzić w domu, odpoczywając. W tym czasie nie należy zażywać żadnych leków oprócz bezwzględnie koniecznych. Na dzień przed jej rozpoczęciem nie pij naparów ziołowych, alkoholu lub kawy. Jako że nikotyna osłabia efekty kuracji, osoby palące powinny wstrzymać się od nałogu na czas jej trwania.
Potrzebujesz:
- soli gorzkiej (siarczan magnezu),
- 1-2 czerwonych grejpfrutów,
- 0,5 szklanki oliwy z oliwek z pierwszego tłoczenia,
- półlitrowego słoika z pokrywką,
- słomki,
- soku z marchwi i pomarańczy lub winogron,
- winogron, banana lub awokado,
- jogurtu, kwaśnego mleka lub soku z kiszonej kapusty,
- ornityny – aminokwasu wzmagającego usuwanie amoniaku z organizmu przez zwiększenie syntezy mocznika w cyklu mocznikowym w wątrobie. Przyspiesza ona wątrobowe procesy odtruwania, korzystnie wpływając na przemiany białek i tłuszczów.
Pierwszego dnia posiłki nie powinny zawierać tłuszczu i produktów mlecznych. Możesz jeść kaszę, chleb, gotowane warzywa, pieczone ziemniaki. Prócz tego wypij minimum 1 l wody. Ostatni posiłek zjedz o 12. Do godz. 15 możesz przyjmować płyny.
Rano zrób lewatywę.
O godz. 15.00 rozpuść sól gorzką w 3 szklankach przegotowanej zimnej wody (750 ml). Ilość soli uzależniona jest od Twojej masy ciała. Dla wagi poniżej 70 kg potrzeba 70 g, między 70 a 80 kg – 80 g, a powyżej 80 kg – 90 g.
W ten sposób uzyskasz 4 porcje roztworu do picia po 3/4 szklanki (180 ml). Schłodź go w lodówce i pij zimny.
O godz. 18.00 wypij pierwszą porcję rozpuszczonej soli gorzkiej. Po wypiciu przepłucz usta czystą wodą.
O godz. 20.00 wypij drugą porcję. Przejdź się po mieszkaniu lub pogimnastykuj, by przyspieszyć oczyszczanie jelit pod wpływem działania roztworu soli.
O godz. 21.45 wlej pół szklanki (125 ml) oliwy z oliwek do słoiczka z pokrywką. Wyciśnij grejpfruty. Otrzymany sok przecedź, tak by uzyskać pół szklanki czystego soku. Dolej go do oliwy z oliwek, zamknij słoik i dokładnie nim wstrząśnij.
O godz. 22.00 ponownie wstrząśnij słoikiem. Połknij 10 kapsułek ornityny po 250 mg każda, a następnie – najlepiej przez słomkę – popij je roztworem ze słoika. Resztę napoju wypij w ten sam sposób (małymi łykami przez słomkę) w ciągu kwadransa. Potem ułóż się na plecach z głową wysoko na poduszkach. Leż spokojnie, nie obciążając mięśni brzucha przez 20 min – od tego zależy powodzenie całej kuracji. Czasem można wyczuć przesuwanie kamieni w drogach żółciowych. To zjawisko normalne i nie stanowi powodu do niepokoju. Podczas oczyszczania nie odczujesz bólu, bo sól gorzka rozszerza drogi żółciowe. Po 20 min możesz zmienić pozycję i swobodnie ułożyć się do snu.
Następnego dnia rano, jednak nie wcześniej niż o 6.00 i nie później niż o 9.00, wypij ¾ szklanki rozpuszczonej soli (3. porcja).
2 godz. później wypij ostatnią, czwartą porcję rozpuszczonej soli.
Po 2 godz. wypij 1-2 szklanek świeżo wyciśniętego soku z marchwi i pomarańczy w proporcji 1:1 albo czystego soku z winogron.
Po upływie godziny możesz zjeść trochę winogron, banana lub awokado. Dla uzupełnienia flory bakteryjnej wypij trochę jogurtu, kwaśnego mleka lub soku z kiszonej kapusty.
Po kolejnych 2 godz. możesz zacząć się normalnie odżywiać, unikając jednak tłustych potraw.
Od momentu wypicia pierwszej porcji soli gorzkiej do końca kuracji, a nawet 2-3 dni po niej normalnym zjawiskiem jest luźny stolec. Gdy drugiego dnia zauważysz w nim zielone kuleczki, to znak, że wątroba faktycznie się oczyszcza. Po zakończeniu odtruwania pierwszy poranny mocz może być mętny. To zupełnie normalne, bo organizm pozbywa się zanieczyszczeń. Przez 2 tygodnie po zakończeniu detoksu nie wolno przeprowadzać głodówki, by nie osłabiać toczącego się procesu regeneracji wątroby7.
Kuracja sokowa
Oczyszczanie wątroby można też przeprowadzić, stosując mieszankę soków warzywnych. Niestety jest to kuracja znacznie dłuższa niż opisana powyżej – trwa 14 dni. W jej trakcie nie można jeść mięsa i jego pochodnych.
Potrzebujesz:
- marchwi,
- buraków,
- ogórka,
- jabłek,
- sokowirówki.
Przygotuj mieszankę soków z marchwi, buraka i świeżego ogórka według proporcji 10:3:3 (250 g marchwi, 75 g buraków i 75 g ogórka). Pij ją w ciągu dnia 3-4 razy po pół szklanki. W pierwszym roku należy przeprowadzić 4 kuracje po 14 dni, co 3 miesiące, później wystarczy raz w roku.
Możesz też oczyścić wątrobę, pęcherzyk żółciowy, a przy okazji nerki, przez 3 dni stosując sok jabłkowy. Używaj tylko świeżo przygotowanego soku ze słodkich jabłek zmieszanych z kwaśnymi antonówkami w proporcji 2:1. Pij powoli małymi łyczkami. Nim zaczniesz właściwą kurację, przez tydzień pij pół szklanki soku na kwadrans przed każdym posiłkiem. W czasie oczyszczania nic nie jedz, możesz przyjmować tylko sok jabłkowy. Zażywaj też jak najwięcej ruchu na świeżym powietrzu.
KAŻDEGO DNIA KURACJI:
• godz. 8 rano – wypij szklankę soku jabłkowego,
• godz. 10 – wypij szklankę soku,
• godz. 12 – wypij 2 szklanki soku
• godz. 14 – wypij 2 szklanki soku,
• godz. 16 – wypij 2 szklanki soku,
• godz. 18 – wypij szklankę soku,
• godz. 20 – wypij szklankę soku.
Jeżeli w czasie trwania oczyszczania nie nastąpi wypróżnienie, zrób lewatywę6.
Co zrobić, aby wspomóc wątrobę?
Detoksykacja to proces, który zachodzi w naszym organizmie przez całą dobę i składa się z 2 etapów: uaktywnienia i dezaktywacji. W pierwszej fazie odpadowe związki chemiczne zostają uaktywnione przez rodzinę enzymów pod nazwą cytochrom P450, przez co stają się bardziej szkodliwe, niż były na początku. Następnie grupa cząsteczek nośnikowych je dezaktywuje, tak by mogły zostać bezpiecznie przetransportowane na zewnątrz organizmu. Dla prawidłowego przebiegu obu faz konieczne są odpowiednie składniki odżywcze. Warto je dostarczyć organizmowi, by zwiększyć wydajność każdej z nich.
- Witaminy z grupy B - to właśnie one mają zasadnicze znaczenie na pierwszym etapie. Ich bogatym źródłem są produkty pełnoziarniste, lecz wiele osób czuje się znacznie lepiej, gdy ograniczy lub wyeliminuje je z diety, ponieważ wywołują u nich refluks lub wzdęcia. Jeżeli zboża dodają Ci energii, ciesz się nimi w formie nieprzetworzonej. Jednak gdy produkty pełnoziarniste Ci nie służą, nie jedz ich. Sięgnij wtedy po wątróbkę, wieprzowinę, wołowinę, kurczaka, zielone warzywa liściaste, pomidory, jaja, orzechy, nasiona lub dobrej jakości suplementy8.
- Białka - do prawidłowego przebiegu reakcji drugiej fazy detoksykacji konieczne są aminokwasy. Jak się bowiem okazuje, hamują one aktywność komórek gwiaździstych wątroby (HSC), które sprzyjają jej włóknieniu. Profesor Jian Liang z Uniwersytetu Guangxi na podstawie analizy produkowanych przez te komórki białek wykazał, że tauryna – aminokwas wytwarzany z metioniny i cysteiny – sprzyja apoptozie, czyli zaprogramowanemu samobójstwu komórek gwiaździstych. Naturalnym źródłem tauryny jest mięso, zwłaszcza podroby (np. wątroba), ryby i małże9.
To jednak nie wszystko. Z aminokwasów powstaje też glutation, który koncentruje się zwłaszcza w wątrobie, gdzie pełni funkcję głównego czynnika odtruwającego.
Spośród 20 aminokwasów 10 uważanych jest za niezbędne do życia. Jednak nasz organizm nie umie ich sam wyprodukować, dlatego musimy je sobie dostarczać wraz z pożywieniem.
Zadbaj, by w Twoim jadłospisie znalazły się sezam oraz brązowy ryż, bowiem ich profile aminokwasów wzajemnie się uzupełniają, dając Ci wszystkie potrzebne białka. Ponadto źródłem tych substancji są mięso, ryby, jaja, mleko, nasiona chia, orzechy, soczewica, cieciorka, komosa ryżowa (quinoa).
Siarka wchodzi w skład glutationu – głównego, detoksykantu występującego naturalnie w komórkach. Glutation oczyszcza płyny międzykomórkowe, zapobiegając w ten sposób penetracji toksyn do komórek. Ponadto działanie innych, mniej licznych detoksykantów, takich jak witaminy C i E, zależy od tego związku. Ten silny antyoksydant jest kluczowym składnikiem w neutralizacji H2O2 w tłuszczach.
Organizm nie jest w stanie absorbować glutationu jako takiego, musi go wyprodukować, korzystając z dostarczonych przez nas substancji, w tym właśnie siarki. Pierwiastek ten znajdziesz w jajach, cebuli, czosnku, szalotce oraz brokułach, kapuście, jarmużu, brukselce i kalafiorze10.
Detoksykacja wątroby
Na czas kuracji oczyszczającej całkowicie wyeliminuj kofeinę (zawierają ją kawa, napoje energetyczne, cola, czekolada, tabletki odchudzające), alkohol, tłuszcze trans, rafinowane cukry oraz czerwone mięso.
Po detoksie staraj się ograniczać ich spożycie. Pamiętaj również o zmniejszeniu liczby stosowanych w czasie odtruwania kosmetyków. Wszystko, co nakładasz na ciało, może zostać wchłonięte do wnętrza organizmu. Aby odciążyć wątrobę, wybieraj tylko takie, które nie zawierają składników syntetycznych.
Dla lepszego zapamiętania, jakie produkty sprzyjają kumulacji toksyn, dr Elson Haas, lekarz medycyny holistycznej, podaje akronim SNACC (ang. snack – przekąska)11.
S – sugar, czyli cukier,
N – nicotine, czyli nikotyna,
A – alkohol,
C – caffeine, czyli kofeina
C – chemicals, czyli chemikalia.
Wypróbuj gorzkie smaki
Wątroba kocha roszponkę, cykorię, rukolę, rukiew wodną, endywię, czosnek niedźwiedzi, pokrzywę i mniszek lekarski. Wszystkie one bowiem zawierają naturalną goryczkę, a substancje gorzkie pobudzają przemianę materii i trawienie, obniżają wysoki cholesterol, korzystnie wpływają na zachowanie równowagi kwasowo-zasadowej, a przy tym hamują apetyt.
Ponadto wspomagają wydalanie toksyn oraz wody zatrzymanej w organizmie. Zdaniem Marion Grillparzer, autorki książki pt. „Detoks w tydzień”, 3-tygodniowa kuracja substancjami gorzkimi regeneruje wszystkie narządy trawienne.
Serotonina
Zakres uszkodzenia tkanek wątroby zależy od względnego nasilenia procesów bliznowacenia (zwłóknienia) i regeneracji (powstawania nowych hepatocytów). Podczas badań na modelu mysim naukowcom z Newcastle University udało się zablokować tworzenie się blizn, a tym samym zapewnić przewagę regeneracji tkanek. Odkryli oni bowiem, że komórkami gwiaździstymi kieruje... poziom serotoniny.
Gdy zatem manipuluje się receptorami, za pomocą których hormon szczęścia kontroluje komórki gwiaździste, można uzyskać efekty w terapii przewlekłych stanów zapalnych tego narządu. To nie wszystko. Prócz przyczyniania się do regeneracji uszkodzonych komórek wątroby serotonina ma również wpływ na trawienie. Dlatego zacznij się ruszać – aktywność fizyczna sprzyja jej wytwarzaniu – oglądaj komedie i po prostu rób to, co lubisz12.
Ogranicz owoce
Są one bogate w cukier – fruktozę. Do jej przetworzenia organizm potrzebuje witaminy B1, której również używa wątroba w procesach metabolicznych. Gdy cała witamina zostaje zużyta do przekształcenia cukrów, odtruwanie zaczyna szwankować. Możesz sobie pozwolić na 2 kwaśne jabłka dziennie lub zastąpić jedno z nich 150 g świeżych owoców jagodowych.
Ostropest
To najlepiej zbadana prowątrobowa roślina. Swoje protekcyjne działanie zawdzięcza dużej zawartości antyoksydacyjnej sylimaryny, która nie tylko przeciwdziała powstawaniu wolnych rodników, ale również funkcjonuje jako czynnik blokujący wiązanie się toksyn z receptorami błon komórkowych hepatocytów. Jak pokazują liczne studia, związek ten zmniejsza uszkodzenie wątroby wywołane przez acetaminofen, tetrachlorek węgla czy alkohol. Ponadto wspiera regenerację i powstawanie nowych hepatocytów. Można używać go w postaci ekstraktu, olejku lub kropli13.
Szałwia i rozmaryn
Już starożytni Grecy używali ich do leczenia wątroby. Współczesne odkrycia naukowe dowodzą, że mieli rację. Zawarte w rozmarynie polifenole, olejki eteryczne i minerały pobudzają przepływ żółci, poprawiają ukrwienie wątroby i usprawniają jej odtruwanie.
Natomiast szałwia – jak wskazuje św. Hildegarda z Bingen – działa rozkurczowo i przeciwzapalnie, a ponadto wspiera regenerację wątroby. Jak wynika z badań, jest ona równie skuteczna, jak metformina, która działa poprzez zmniejszenie wytwarzania glukozy w wątrobie, jak również zwiększenie wrażliwości komórek na insulinę14. W wielu badaniach stwierdzono, że wyciąg z szałwii ma działanie hipoglikemiczne. Zwłaszcza przed obfitym posiłkiem warto wypić filiżankę herbaty szałwiowej.
Pij herbatkę hibiskusową
Ułatwia ona trawienie, działa wzmacniająco na wątrobę, a przy tym oczyszcza drogi moczowe. Łyżkę stołową hibiskusa zalej szklanką wrzątku. Parz 10 min. Pij po szklance dziennie przez 3 tygodnie, następnie zrób przerwę na 2 tygodnie. Nie mieszaj naparu z innymi ziołami.
Stosuj witaminę E
Lekiem pierwszego rzutu u chorych z niealkoholowym stłuszczeniem wątroby (NAFLD) jest tokoferol. Jak wykazały badania, poprawia on histologiczne i biochemiczne objawy NAFLD, ale nie wpływa na włóknienie wątroby15.
Dłuższe stosowanie witaminy E wiąże się jednak z ryzykiem rozwoju chorób nowotworowych (szczególnie raka prostaty) oraz układu sercowo-naczyniowego. Dlatego terapia taka przeznaczona jest dla pacjentów z potwierdzoną biopsją chorobą i nie powinna trwać dłużej niż 12 miesięcy. Zalecana dawka: 800 j.m. na dzień
Aktywność fizyczna dobra dla wątroby
Regularny wysiłek fizyczny zmniejsza prawdopodobieństwo rozwoju cukrzycy typu 2, nadciśnienia tętniczego, dyslipidemii, zespołu metabolicznego i insulinooporności, a więc zarówno chorób towarzyszących NAFLD, jak i przyczyn tego zaburzenia. Co więcej, sprzyja odchudzaniu. Tymczasem jak donoszą badacze, u 97% osób, które straciły >10% masy ciała, dochodzi do cofnięcia się objawów NAFLD16! Metaanalizy wykazały zmniejszenie zawartości tłuszczu w wątrobie pod wpływem ćwiczeń.
Pozytywne efekty związane z aktywnością fizyczną wykazują efekt zależny od dawki. Korzystniejszy jest wysiłek dłuższy i intensywniejszy (bieganie) niż o umiarkowanym nasileniu (spacery).
Należy nie tylko zwiększać aktywność fizyczną, ale również unikać spoczynkowego trybu życia. Udowodniono, że długotrwałe siedzenie wykazuje dodatnią korelację z występowaniem stłuszczenia wątroby, niezależną od stopnia aktywności fizycznej17.
- Human Anatomy & Physiology + New Masteringa&p With Pearson Etext. Benjamin-Cummings Pub Co. 2012. p. 939
- The American Journal of Clinical Nutrition 56 (1 Suppl): 292-3s.
- Nutr Rev. 2018 Feb 10;76(4): 243-59
- Clin Liver Dis 2014;18(1): 91-112
- Dr Libby Weaver, „Exhausted to Energized”, Hay House, 2018
- Michał Tombak „Czy można żyć 150 lat?”, s. 160-7
- Liliann Kristinn Elmborg „Skuteczne kuracje oczyszczające?”, Wydawnictwo Purana, Wrocław 2013 r., s. 47-95
- ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2010, 5 (72), 17-32
- World J Gastroenterol. 2009 Sep 28; 15(36): 4529-37
- J Lab Clin Med. 120 (5), s. 720-725, 1992
- https://www.youtube.com/watch?v=-coFJBanQASA
- Gastroenterologia Polska 2001, t.:8, nr 2, s. 173-9
- Phytother Res. 2010 Oct;24(10):1423-32
- J Tradit Complement Med. 2014 Apr-Jun; 4(2): 82-8
- N Engl J Med 2010;362:1675-85
- Gastroenterology 2015;149(2):367-78.e5
- J Hepatol 2012;57(1):157-66; J Hepatol 2015;63(5):1229-37
