Jak zahamować rozwój cukrzycy i obniżyć poziom cukru bez leków?

Cukrzyca co roku zbiera żniwo na całym świecie. Tymczasem zmiana nawyków żywieniowych, ograniczenie podaży kalorii oraz odpowiednie zioła są w stanie zahamować postęp choroby.

Redakcja Oczymlekarze.pl 08 listopad 2023

Artykuł na: 9-16 minut

Zdrowe zakupy

Suplementy diety

Andrographis ParActin®

Suplementy diety

Ashwagandha KSM-66 BIO

Suplementy diety

AstaZine® Astaksantyna

Żeńszeń fermentowany GS15-4®

Przywykliśmy, że z chwilą postawienia diagnozy ta cywilizacyjna choroba metaboliczna, charakteryzująca się podwyższonym stężeniem cukru we krwi, stanie się naszym dożywotnim przekleństwem. Z takim przekonaniem żyje w Polsce blisko 2,7 mln diabetyków w wieku 20-79 lat. Tymczasem naukowcy coraz głośniej mówią, że rozwój choroby można zatrzymać, a nawet cofnąć dzięki odpowiedniej diecie.

Naukowcy coraz głośniej mówią, że rozwój cukrzycy można zatrzymać, a nawet cofnąć dzięki odpowiedniej diecie.

Zajmujący się metabolizmem prof. Roy Taylor z Uniwersytetu Newcastle opracował 2-etapowy program żywieniowy. Obejmuje on 8-tygodniową restrykcyjną dietę (zaledwie 600-700 kcal dziennie), zawierającą dietetyczne koktajle do picia i pewną ilość warzyw oraz trwający pół roku niskokaloryczny jadłospis. Naukowiec przetestował go na 30 diabetykach, którzy zdecydowali się na czas eksperymentu (8 miesięcy) odstawić wszelkie leki przeciwcukrzycowe oraz insulinę¹.Wszyscy uczestnicy stracili na wadze – przeciętnie 14 kg – a u 13 osób cofnęła się cukrzyca i pozostali zdrowi przez wiele miesięcy po zakończeniu badania.

Najlepsze zioła i rośliny dla cukrzyków

Choć istnieje cały szereg leków przeciwko cukrzycy typu 2 o rozmaitych mechanizmach działania, to jednak mają one wiele niedostatków. Wywołują niepożądane skutki uboczne, takie jak dolegliwości trawienne, obrzęki i wymioty, a przy długotrwałym stosowaniu mogą nawet pogarszać stan pacjenta. Często istnieją też przeciwwskazania dla ich stosowania, np. przy współistniejących chorobach nerek, wątroby czy serca. Tymczasem słodką chorobę można leczyć niefarmakologicznie – wiele roślin obfituje w związki bioaktywne o działaniu przeciwcukrzycowym, niewywołujące skutków ubocznych.

Cynamonowiec (Cinnamomum) słynie nie tylko z tego, że jest jedną najpopularniejszych przypraw. Pozyskana z niego kora ma przede wszystkim działanie hipoglikemiczne. Metaanaliza 10 randomizowanych badań z grupą kontrolną wykazała, że spożycie cynamonu wiąże się ze statystycznie znaczącym obniżeniem poziomu glukozy na czczo. Spadek ten był wprawdzie mniejszy niż przy zastosowaniu monoterapii metforminą, lecz nieco większy niż uzyskiwany za pomocą nowych leków doustnych, takich jak sitagliptyna². Cynamon odgrywa znaczącą rolę w fosforylacji białek sygnałowych (wzmacniając w ten sposób sygnalizację insulinową), a także zwiększa ekspresję wrażliwych na insulinę transporterów glukozy, co powoduje lepszy wychwyt glukozy w komórkach, a w rezultacie – zmniejszenie oporności insulinowej. Obniża także całkowity poziom cholesterolu, poziom cholesterolu LDL oraz poziom trójglicerydów, a podwyższa poziom „dobrego” cholesterolu HDL. Oprócz tego ma działanie przeciwzapalne i przeciwutleniające.

Cynamon obniża całkowity poziom cholesterolu, poziom cholesterolu LDL oraz poziom trójglicerydów, a podwyższa poziom „dobrego” cholesterolu HDL, ma działanie przeciwzapalne i przeciwutleniające.

Berberyna – alkaloid izochinolinowy, występujący m.in. w mahonii pospolitej (Mahonia aquifolium), berberysie (Berberis), gorzkniku kanadyjskim (Hydrastis canadensis) i coptis (Coptis chinensis) – ma podobne działanie jak cynamon. Metaanaliza 14 badań pokazała, że obniża poziom glukozy we krwi na czczo w stopniu porównywalnym do metforminy, glipizydu i rozyglitazonu, obniżając jednocześnie w umiarkowanym stopniu poziom lipidów. Może ona być stosowana równolegle ze standardowymi lekami: metforminą, glipizydem, glimepirydem i rozyglitazonem³.
Berberyna wywiera wpływ na metabolizm glukozy poprzez stymulowanie glikolizy (rozkładu glukozy na cząsteczki pirogronianu) drogą zwiększania aktywności glukokinazy (enzymu uczestniczącego w metabolizmie glukozy), zwiększania wydzielania insuliny oraz tłumienia glukoneogenezy i adipogenezy. Glukoneogeneza to zachodzący w wątrobie proces wytwarzania glukozy z niecukrowych związków prekursorowych (np. aminokwasów, glicerolu i mleczanu), który można traktować jako proces przeciwny do glikolizy. U osób chorych na cukrzycę proces ten jest niepożądany, gdyż może sprzyjać podwyższaniu poziomu glukozy we krwi. Adipogeneza z kolei to proces tworzenia tkanki tłuszczowej, a, jak wiadomo, nadmierna jej ilość może przyczyniać się do oporności insulinowej. Berberyna obniża ekspresję enzymów adipogenezy, przez co tłumi ścieżkę biosyntezy kwasów tłuszczowych, będącą jednym z czynników oporności insulinowej⁴.

Gurmar (Gymnema sylvestre) – pnącze z tropikalnych i subtropikalnych regionów Azji, tradycyjnie stosowane w medycynie ajurwedyjskiej – także ma zdolność ochrony i regeneracji komórek beta w trzustce. W jednym z badań podawanie ekstraktu z liści gurmaru szczurom z cukrzycą typu 1 przyniosło podwojenie ilości wysepek i komórek beta w ich trzustkach, a także uregulowanie poziomu glukozy poprzez zwiększenie stężenia insuliny we krwi⁵. Nie ustalono jednak, na ile wzrost poziomu endogennej insuliny był wynikiem regeneracji komórek beta, a na ile działania sekretagogicznego rośliny.
W jednym z badań pacjentom przyjmującym konwencjonalne doustne leki hipoglikemiczne podawano również 400 mg gurmaru dziennie. Po 18-20 miesiącach nastąpiło znaczne obniżenie poziomu glukozy we krwi, co umożliwiło większości pacjentów zmniejszenie dawek przyjmowanych leków, a 5 spośród 22 uczestników badania było w stanie całkowicie odstawić leki⁶.
Morwa biała (Morus alba) wpływa zarówno bezpośrednio na oporność insulinową i metabolizm glukozy, jak i pośrednio na inne czynniki predestynujące do rozwoju cukrzycy typu 2. Zawarte w liściach tej rośliny flawonoidy, polifenole, alkaloidy i polisacharydy mają zdolność zmniejszania oporności insulinowej, co potwierdzają badania prowadzone na modelach zwierzęcych, m.in. na cukrzycowych szczurach⁷. Aktywne składniki liści morwy mogą także regulować poziom glukozy we krwi poprzez hamowanie aktywności alfa-glukozydazy i alfa-amylazy, w wyniku czego spowolnione zostaje trawienie węglowodanów i wchłanianie glukozy w jelicie cienkim, co obniża hiperglikemię po posiłku. Wyróżnia się pod tym względem alkaloid 1-DNJ, który hamuje działanie alfa-glukozydazy w stopniu porównywalnym z lekami przeciwcukrzycowymi: akarbozą, woglibozą i miglitolem⁸.

Napar z liści morwy można przygotować, zalewając 1 g suszonych liści 100 ml wrzącej wody i zaparzając przez 5 min.

Kozieradka pospolita (Trigonella foenum-graecum) to jednoroczna roślina zielna, której nasiona obfitują w substancje czynne o działaniu hipoglikemicznym, a także przeciwzapalnym, przeciwnowotworowym, neuroochronnym, przeciwdrobnoustrojowym. Jak pokazują badania, nasiona kozieradki mają własności przeciwcukrzycowe, polegające na wydłużaniu czasu trawienia i obniżaniu wchłaniania glukozy w jelicie cienkim dzięki znacznej ilości zawartego w nich błonnika. Spowolnienie metabolizmu glukozy zmniejsza jej skoki po posiłku. Kozieradka ma również zdolność chronienia i regeneracji komórek beta trzustki i może podnosić poziom insuliny w surowicy krwi (w wyniku regeneracji komórek beta lub stymulacji wydzielania insuliny przez funkcjonujące jeszcze komórki). Sprzyja produkcji glikogenu w wątrobie i w mięśniach (czyli wiązaniu glukozy z krwi, co obniża jej poziom), a także może zwiększać wrażliwość insulinową poprzez poprawę metabolizmu glukozy w tkankach obwodowych⁹. Zalecana dawka nasion kozieradki wynosi 5-25 g do każdego posiłku¹⁰.

Nasiona kozieradki obfitują w substancje czynne o działaniu hipoglikemicznym, a także przeciwzapalnym, przeciwnowotworowym, neuroochronnym, przeciwdrobnoustrojowym. Jak pokazują badania, nasiona kozieradki mają własności przeciwcukrzycowe, polegające na wydłużaniu czasu trawienia i obniżaniu wchłaniania glukozy w jelicie cienkim dzięki znacznej ilości zawartego w nich błonnika

Przepękla ogórkowata (Momordica charantia), znana także jako gorzki melon, poza działaniem hipoglikemicznym wykazuje m.in. właściwości przeciwutleniające, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwpasożytnicze, neuroochronne i przeciwrakowe. Wśród wielu substancji czynnych, wyizolowanych z owoców przepękli, znajduje się też białko wiążące się z receptorami insulinowymi, dzięki czemu działa ono synergistycznie z insuliną i może wpływać na zwiększenie wychwytu glukozy11. Ekstrakty z owoców przepękli mogą również spowalniać wchłanianie glukozy w jelitach poprzez hamowanie działania enzymów rozkładających cukry złożone: alfa-amylazy i alfa-glukozydazy, a skuteczność przepękli w tym zakresie jest porównywalna do akarbozy – leku przeciwcukrzycowego, działającego na tej samej zasadzie¹².
Cebula (Allium cepa) również odznacza się skutecznym działaniem przeciwcukrzycowym. W badaniu na szczurach 1-procentowy alkoholowy ekstrakt z suchych łupin cebuli wykazał skuteczność hipoglikemiczną porównywalną z lekami przeciwcukrzycowymi. Poza tym odnotowano znaczący wzrost poziomu glikogenu w wątrobie i mięśniach szkieletowych, a także zwiększenie ekspresji receptorów i transporterów insulinowych, co wpływa na lepszy wychwyt glukozy przez tkanki obwodowe. Co ciekawe, ekstrakt z łupin miał ogólnie wyższą skuteczność niż jego najważniejszy składnik – kwercetyna – gdyż cebula zawiera oprócz niej jeszcze ponad 20 innych flawonoidów, które mogą działać synergistycznie¹³.

Chwasty obniżające poziom glukozy

Wśród wielu roślin i chwastów rosnących na łąkach i polanach, znajdziemy również takie, które obniżają poziom glukozy we krwi

Krwawnik pospolity (Achillea millefollium) W badaniach na zwierzęcych modelach cukrzycy ekstrakt z krwawnika obniżał poziom glukozy poprzez hamowanie działania alfa-glukozydazy (rozkładającej węglowodany złożone do cukrów prostych), zwiększanie wydzielania insuliny (działanie sekretagogiczne), a także potencjalne uwrażliwianie na insulinę¹⁴.
Pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica) obniża poziom glukozy we krwi za pośrednictwem 3 mechanizmów: poprawia wychwyt glukozy w komórkach mięśniowych, stymuluje produkcję insuliny w komórkach trzustki oraz hamuje działanie alfa-amylazy, spowalniając rozkład węglowodanów w jelitach. Ma również działanie przeciwutleniające i przeciwzapalne¹⁵.
Mniszek lekarski (Taraxacum officinale) Wodny ekstrakt z korzenia mniszka lekarskiego obniża poziom glukozy, zwiększając jej wychwyt w komórkach docelowych poprzez aktywację ścieżki sygnałowej insuliny i stymulację transportu glukozy. Jak sugerują badacze, zwiększa on też wychwyt glukozy w wątrobie, co normalizuje jej poziom we krwi i umożliwia jej późniejsze uwalnianie w miarę potrzeby¹⁶.
Czarnuszka siewna (Nigella sativa) Jak wykazał przegląd badań, u osób z cukrzycą przyjmujących standardowe leki przeciwcukrzycowe podawanie czarnuszki (w postaci oleju 2 x 2,5 ml dziennie, mielonych nasion 1-3 g dziennie lub ekstraktu) przynosiło znaczące obniżenie poziomu glukozy na czczo i po posiłku, zmniejszenie oporności insulinowej i poprawę funkcjonowania komórek beta w trzustce. Zawarty w oleju z czarnuszki tymochinon hamuje ekspresję enzymów uczestniczących w glukoneogenezie i zmniejsza wchłanianie glukozy w jelicie, a także ma działanie przeciwutleniające i przeciwzapalne¹⁷.

Bibliografia

Diabetes Care, 2016; 39: 808-15
Ann Fam Med 2013; 11:452-9
Evid Based Complement Alternat Med 2012;2012:591654
Metabolism. 2008, 57, 712-7
J Ethnopharmacol 1990;30:265-79
J Ethnopharmacol. 1990;30(3):295-300
Pharm. Biol. 54 (11), 2685-91
Front. Pharmacol. 14:1045309
Medicina 2023, 59, 248
Alternative and Complementary Therapies 21(1):32- 38
Journal of Agricultural and Food Chemistry, t. 62, nr 36, ss. 8952-61, 2014
BMC Complementary and Alternative Medicine, t. 16, nr Suppl 1, s. 185, 2016
Nutrition & Metabolism 2011 8:18
Journal of Ethnopharmacology 212 (2018): 1-7
J Diabetes Metab Disord. 2022 Jan 13;21(1):931-40
September 2020, Current Issues in Pharmacy and Medical Sciences 33(3):168-175
Int J Environ Res Public Health. 2019 Dec 5;16(24):4911

Autor publikacji:

Redakcja Oczymlekarze.pl

Zobacz więcej artykułów tego eksperta

Raport

Borelioza – wszystko, co musisz o niej wiedzieć

12 artykułów

Partner raportu:

Może Cię zainteresować

Wpływ cukrzycy na kości i stawy

Więcej w dziale: Cukrzyca

Późno chodzisz spać? Uważaj na cukrzycę!

Otyłość, niewielka aktywność fizyczna, predyspozycje genetyczne - wszystko to ma wpływ na rozwój cukrzycy typu 2. Najnowsze badania naukowe...

Nowe spojrzenie na cukrzycę chińskich naukowców

Chińscy naukowcy, zaniepokojeni coraz większą liczbą przypadków cukrzycy typu 2 na świecie, spojrzeli świeżym okiem na ten problem i odkryli...

Wczesne posiłki uchronią Cię przed cukrzycą?

O tym, że śniadanie jest najważniejszym posiłkiem w ciągu dnia, podczas gdy wieczorne podjadanie zdrowiu nie służy, wiemy wszyscy. Teraz okazuje...

Wczytaj więcej

Magazyn

O czym lekarze ci nie powiedzą

ma już 10 lat

Alicja Langsteiner

Prezes i założycielka Spółki Langsteiner Sp. z o.o

W życiu i działalności biznesowej ważne są dla mnie te same wartości. Tworzenie rzeczy użytecznych, poprawiających zdrowie i komfort życia idą więc w parze ze wspieraniem rozwoju nauki. Jestem propagatorką holistycznego podejścia do zdrowia, wykorzystywania mądrości natury i siły nauki, w tworzeniu naszych produktów, suplementów diety i wyrobów medycznych. Jako laureaci licznych nagród, w tym Diamenty Forbes, Ambasador Polskiej Gospodarki czy Gazele Biznesu, cenimy współpracę z zaufanymi partnerami i odpowiedzialnymi mediami. Dlatego gościmy na łamach tego wydawnictwa.

Więcej

Ryszard Chęciński

Prezes Gabinety Mumio Sp. z.o.o.

O czym lekarze Ci nie powiedzą?... na przestrzeni dziesięciolecia periodyku, okazuje się, że nie powiedzą Ci o wielu sprawach, możliwościach, lekach, sposobach, nadziejach wręcz.
W sposób jasny, przejrzysty, dostępny robi to za nich właśnie ten nasz miesięcznik. To na jego łamach dowiadujemy się, jak można z pominięciem medycyny konwencjonalnej postawić się na nogi, zapobiec schorzeniom czy nawet po prostu się uzdrowić. Skala źródeł, środków, ocen, podpowiedzi, adresów jest ogromna i z łatwością można dotrzeć zarówno
do wiarygodnych uzdrowicieli, jak i zdrowych suplementów diety, ziół czy sposobów uzdrawiania się samemu. Naszym zdaniem, może to i lepiej dla nas, że lekarze nie o wszystkim Ci powiedzą, a zrobi to dla nas dostępny, porządnie wydany i wiarygodny miesięcznik.

Więcej

Marcin Płoch

Dyrektor ds. marketingu Xenico Pharma Sp. z o.o.

Żyjemy w czasach szerokiego dostępu do informacji, również do informacji o tym, jak najlepiej należy dbać o swoje zdrowie. Prewencja i profilaktyka to jest coś, co pozwala nam je jak najdłużej utrzymać w dobrej kondycji. W Xenico tworzymy wysokiej jakości, naturalne rozwiązania w oparciu o najnowsze doniesienia z całego świata. Od wielu już lat prezentujemy nasze produkty na łamach OCL. Mamy nadzieję na dobrą współpracę w kolejnych latach, w myśl wspólnie wyznawanej zasady – Twoje zdrowie w Twoich rękach.

Więcej

Marcin Fiedorowicz

Dyrektor Operacyjny Herbal Pharmaceuticals

Doceniamy O Czym Lekarze Ci Nie Powiedzą za ich nieustępliwość w dążeniu do szerzenia wiedzy i za to, że wszystkie publikacje oraz informacje, na których bazuje pismo, są poparte rzetelnymi i zweryfikowanymi badaniami. To pokrewieństwo w podejściu do zdrowia i nauki sprawia, że nasza współpraca jest tak naturalna i trwała. Herbal Monasterium to kluczowa marka firmy Herbal Pharmaceuticals, która od lat szanuje tradycję stosowania naturalnych składników w celu promowania holistycznego podejścia do zdrowia. Oferujemy preparaty, które łączą w sobie mądrość tradycyjnego ziołolecznictwa z nowoczesnymi osiągnięciami medycyny. Nasza obietnica to dostarczenie produktów najwyższej jakości, które są nie tylko skuteczne, ale przede wszystkim bezpieczne, pozbawione zbędnych dodatków, konserwantów czy barwników. Sięgając po nasze produkty, dzięki określonej standaryzacji składników, otrzymuje się oczekiwaną skuteczność z wysokim poziomem bezpieczeństwa stosowania. Wyróżnia nas holistyczne podejście do zdrowia, które wykracza poza leczenie objawów i skupia się na pierwotnych przyczynach problemów zdrowotnych. Ponadto, kładziemy nacisk na etyczne praktyki i odpowiedzialność za środowisko. Herbal Monasterium to marka dla tych, którzy szukają naturalnych rozwiązań dla swojego zdrowia. Nasze produkty są odpowiedzią na potrzeby współczesnego Pacjenta, który chce łączyć tradycję z nowoczesnością.

Więcej

mgr farm. Aleksandra Mróz-Lubińska

Prezes Zarządu Chemiczno-Farmaceutycznej Spółdzielni Pracy ESPEFA

Nasza współpraca zrodziła się na łamach tego prestiżowego czasopisma i trwa nadal, owocując udanymi kampaniami. 10 ostatnich lat to dla nas inspirująca podróż do innowacji i rozwoju. ESPEFA w tym czasie z sukcesem wprowadzała na rynek nowe produkty, które znalazły miejsce na łamach czasopisma, dzięki czemu mogliśmy dotrzeć z ważnymi informacjami do odbiorców. Wspólnie edukowaliśmy czytelników, umożliwiając im podejmowanie bardziej świadomych decyzji dotyczących opieki zdrowotnej.

Więcej

Beata Iwanicka

General Manager Kenay

Współpracę z redakcją O Czym Lekarze Ci Nie Powiedzą rozpoczęliśmy dokładnie 10 lat temu – zamieściliśmy reklamę już w drugim numerze pisma. Przez ten czas nasza firma rozrosła się i rozwinęła współpracę z najlepszymi zagranicznymi producentami renomowanych marek, z roku na rok poszerzając asortyment oraz kontynuując swoją misję propagowania zdrowego stylu życia i udowadniając, że zachowanie młodości i zdrowia przez długie lata – a co za tym idzie także poprawianie jakości codziennego życia – nie musi kojarzyć się z nieprzyjemnym obowiązkiem. Wiemy, jak ważne jest zdrowie dla każdego, dlatego kierując się tym przekonaniem, obserwujemy światowy rynek suplementów diety zarówno poprzez uczestniczenie w międzynarodowych targach, analizę fachowej literatury, jak i poprzez rozwijanie współpracy z partnerami na całym świecie. W ten sposób staramy się zapewnić naszym klientom dostęp do najnowszych, najciekawszych, ekologicznych suplementów diety oraz superfoods. W tych działaniach sekunduje nam redakcja O Czym Lekarze Ci Nie Powiedzą. Lata współpracy zawodowej zaowocowały również przyjacielskimi relacjami osobistymi.

Więcej

Marta Skolmowska

Właścicielka Centrum Ziołolecznictwa Wilcaccora w Łomiankach

Nasza współpraca z Redakcją O Czym Lekarze Ci Nie Powiedzą przyczyniła się niewątpliwie do poprawienia wiedzy Czytelników o naszych sztandarowych produktach, jakimi są zioła amazońskie, o ich zastosowaniu i skuteczności. Jako Centrum Ziołolecznictwa dokładamy wszelkich starań, aby nasze produkty były zawsze badane zarówno pod względem czystości, jak i skuteczności, dlatego staramy się podkreślać w artykułach, udostępnianych na łamach tego magazynu, jak ważna jest nasza współpraca z centrami naukowymi. Sądzimy, że dzięki naszej współpracy z gazetą rośnie w społeczeństwie świadomość, jak niezwykle ważna jest profilaktyka zdrowotna, gdyż łatwiej jest zapobiegać, niż leczyć, a lepiej jest zapobiegać środkami naturalnymi, aniżeli sztucznie wytworzonymi przez koncerny farmaceutyczne. Właśnie to propagowanie wśród Czytelników profilaktyki zdrowotnej uważamy za jedno z najważniejszych zadań, które magazyn O Czym Lekarze Ci Nie Powiedzą nam umożliwia, za co bardzo dziękujemy i mamy nadzieję na dalszą wieloletnią i owocną współpracę.

Więcej

Agnieszka Wójcik

Prezes Onkomed Sp. z o.o.

Onkomed Sp. z o.o. współpracuje z redakcją O Czym Lekarze Ci Nie Powiedzą od wielu lat w ramach reklamy naszych oliwek ozonowanych OZONELLA i potwierdzamy dużą skuteczność naszych reklam oraz oczekiwany odzew. Mimo ogromnego postępu medycyna konwencjonalna ma swoje ograniczenia, zostawiając przestrzeń dla niekonwencjonalnych, sięgających natury, metod walki z różnymi dolegliwościami. Te właśnie metody w sposób bardzo przystępny prezentowane są na łamach miesięcznika. Wielu z naszych klientów
to jego czytelnicy. W dzisiejszych czasach ludzie chcą wiedzieć więcej, żyć zdrowo i naturalnie, dlatego chętnie sięgają do natury mającej tak wiele do zaoferowania. Warto podkreślić, że miesięcznik stale ewoluuje, reaguje na zmieniające się potrzeby swoich odbiorców i nieustannie dąży do tego, aby czymś nowym, niespotykanym zaskoczyć swoich czytelników i tym samym sprawia, że ich rzesza ciągle rośnie. W ciągu 10 lat istnienia na rynku stał się inspiracją i kopalnią wiedzy dla wielu osób, poszukujących różnych ciekawych rozwiązań w dziedzinie zdrowego trybu życia.

Więcej