Suplementy - na co pomagają?

Coraz więcej osób, aby uzupełnić niedobory składników odżywczych i wspierać funkcjonowanie organizmu, stosuje suplementy diety. Czym jednak kierować się przy ich wyborze, skoro rynek oferuje ponad 30 tys. różnych preparatów, często o wielostronnym działaniu? Odpowiedź jest prosta: wynikami badań naukowych.

Fakty i mity o suplementach

• Cynk uczestniczy w budowaniu odporności organizmu
• Proantocyjanidyny zapobiegają powstawaniu schorzeń neurodegeneracyjnych, co dotyczy także choroby Alzheimera
• Kwercetyna poprawia stan śródbłonka naczyniowego
• Glutation chroni komórki nerwowe i przeciwdziała demencji
• Koenzym Q10 skutecznie obniża ciśnienie tętnicze krwi
• Odpowiedni poziom witaminy D w organizmie zmniejsza ryzyko zachorowania na COVID-19
• Wyciąg z pestek winogron chroni przed rozwojem miażdżycy

Suplementy poprawiające odporność

W dobie pandemii dbanie o odporność organizmu stało się ważniejsze niż kiedykolwiek wcześniej.

Witamina D wspiera odporność

Jednym ze sposobów na jej zwiększenie jest odpowiednia podaż witaminy D, będącej hormonem steroidowym wpływającym na działanie wszystkich układów i tkanek naszego ciała. Jest ona dostępna w postaci witaminy D2, czyli ergokalcyferolu (pochodzi ze źródeł roślinnych), i witaminy D3, czyli cholekalcyferolu (pochodzi ze źródeł zwierzęcych, ale organizm pozyskuje ją też wskutek syntezy skórnej, zachodzącej pod wpływem światła słonecznego).

Obie postaci podwyższają we krwi poziom kalcydiolu (metabolitu witaminy D oznaczanego w celu wykrycia jej niedoborów), ale witamina D3 robi to w większym stopniu niż witamina D2¹. Naukowcy potwierdzili również duże znaczenie witaminy D w funkcjonowaniu układu odpornościowego. Jak czytamy w przeglądzie badań z 2018 r., jej receptory znajdują się w większości komórek tego układu, m.in. w limfocytach B i T, monocytach, makrofagach i komórkach dendrytycznych.

Wpływ witaminy D na odporność wrodzoną, czyli pierwszą linię obrony przed patogenami, jest od dawna bardzo dobrze znany – była stosowana już w latach 40. ubiegłego wieku w leczeniu gruźlicy skóry. Wykazano, że potrafi ona modulować funkcjonowanie wrodzonego układu immunologicznego – nasila zwalczanie patogenów przez komórki odpornościowe i wzmacnia funkcje fizycznej bariery, jaką są dla nich komórki nabłonka. Autorzy przeglądu zalecają więc, by pacjenci mieli zapewnioną dostateczną podaż witaminy D zarówno w przypadku infekcji ostrych, jak i przewlekłych.

Witamina D wpływa korzystnie na odporność także dlatego, że moduluje skład mikrobioty jelitowej, a ponadto zapobiega nieszczelności jelit, wzmacniając nabłonek jelitowy². Dowody naukowe wykazują, że optymalny poziom witaminy D we krwi (30–60 ng/ml) zmniejsza ryzyko zachorowania na COVID-19, zwiększa szanse na łagodne przejście tej choroby i obniża ryzyko śmierci z jej powodu³.

Rekomendowane dzienne dawki witaminy D3 wahają się od 600 do 2000 j.m. Generalnie za bezpieczne uważa się przyjmowanie do 4000 j.m. dziennie – nie powinno się stosować większych dawek bez wyraźnych zaleceń lekarskich.

Witamina D - inne właściwości zdrowotne

W badaniach na zwierzęcych modelach chorób autoimmunologicznych wykazano, że witamina D ma znaczenie w kontrolowaniu takich schorzeń jak stwardnienie rozsiane czy reumatoidalne zapalenie stawów.

Badania z udziałem ludzi dały mniej obiecujące wyniki, jednak potwierdziły, że u dzieci z cukrzycą typu 1 i u pacjentów ze stwardnieniem rozsianym witamina ta zmniejszyła poziom przeciwciał związanych z tymi chorobami^32,33. Wstępne dane sugerują więc, że witamina D może zapobiegać chorobom autoimmunologicznym. .

Stosowanie witaminy D zmniejsza ponadto ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2, chorób serca i niektórych nowotworów³⁴ oraz przyczynia się do wydłużenia okresu przeżywalności pacjentów z chorobą nowotworową (według przeglądu badań suplementacja prowadzona przez co najmniej 3 lata zmniejsza u pacjentów ryzyko śmierci z powodu nowotworu o 13%)³⁵.

Cynk i selen wzmacniają odporność

W budowaniu odporności bierze udział wiele mikroelementów, ale dwa z nich, cynk i selen, są najważniejsze. Cynk jest pierwiastkiem wpływającym na główne mechanizmy i funkcje życiowe organizmu, w tym odpowiedź immunologiczną. Jego niedobory są najczęstszą przyczyną zwiększonej podatności na infekcje w przypadku osób w starszym wieku. Można temu zaradzić: suplementacja cynkiem przez 1–2 miesiące ewidentnie wzmacnia odporność.

Istotne jest to, że cynk oddziałuje na organizm w niezwykły sposób: wspiera działanie układu odpornościowego, gdy jest to potrzebne, albo hamuje działanie tego układu, jeśli zaczyna on atakować komórki organizmu (jak to się dzieje m.in. w przypadku sepsy)⁴.

Jeśli chodzi o selen, jego znaczenie polega na tym, że jest pierwiastkiem niezbędnym do właściwego funkcjonowania wielu elementów układu immunologicznego, w tym neutrofili, makrofagów i komórek NK (ang. natural killer cells – naturalne komórki zabójcze, w skrócie: naturalni zabójcy). Uchodzi on za składnik odżywczy o kluczowym znaczeniu w hamowaniu przekształcania się zakażenia wirusem HIV w kliniczny zespół AIDS⁵.

O tym, jak ważny jest cynk i selen dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego, świadczy jedno z badań obserwacyjnych, dotyczące niedoborów składników odżywczych u osób hospitalizowanych z powodu chorób zakaźnych. Okazało się, że 66,7% pacjentów cierpiało na niedobór cynku, a 46,6% – selenu, co oba pierwiastki stawia na szczycie tej negatywnej listy⁶.

W innym badaniu obserwacyjnym stwierdzono ponadto, że suplementacja cynkiem znacznie zmniejsza ryzyko zapalenia płuc u osób przebywających na oddziałach intensywnej opieki medycznej i leczonych przy użyciu respiratora⁷.

W przeglądzie badań na temat znaczenia cynku w budowaniu odporności czytamy, że podawanie pacjentom tego mikroelementu ewidentnie zwiększa skuteczność leczenia przewlekłych i ostrych infekcji wirusowych, a także wspomaga usuwanie towarzyszących im objawów i zmian patologicznych⁸. Również selen jest z powodzeniem stosowany w ramach terapii uzupełniającej w przypadku infekcji wirusowych (zwłaszcza przy wirusach typu RNA, a do takich należą m.in. koronawirusy) i bakteryjnych⁹.

Cysteina – sprzymierzeniec odporności

Suplementacja tym aminokwasem wspiera układ odpornościowy, dzięki czemu skutecznie chroni nas przed infekcjami bakteryjnymi, wirusowymi i grzybiczymi. Można ją też stosować w leczeniu infekcji, co skraca czas choroby i zmniejsza ryzyko powikłań, a także w zakażeniach dróg oddechowych, ponieważ rozrzedza wydzielinę, ułatwiając tym samym oddychanie.

W przypadku chorób autoimmunologicznych zmniejsza stan zapalny i spowalnia proces wyniszczania tkanek. Chroni ponadto materiał genetyczny i wspiera płodność (zwłaszcza u mężczyzn) oraz zmniejsza stres oksydacyjny.

Preparatów na bazie cysteiny nie należy przyjmować wieczorem, ponieważ działają pobudzająco i mogą przez to zakłócać sen. Ostrożność powinny zachować osoby z zaburzeniami krzepnięcia krwi, krwawieniami, chorobą wrzodową i niewydolnością oddechową, a także stosujące chemioterapię (suplementy te mogą działać ochronnie nie tylko na zdrowe komórki, ale także na nowotworowe).

Suplementy dobre dla mózgu

Cynk i selen wspirają układ nerwowy

Cynk i selen są także niezbędnym wsparciem dla naszych komórek nerwowych. Już we wczesnym okresie życia płodowego cynk wpływa na rozwój mózgu, a później podtrzymuje funkcje tego organu. Pierwiastek ten odpowiada za działanie licznych enzymów niezbędnych do metabolizmu neuronalnego oraz moduluje aktywność synaps i plastyczność neuronów. Zbyt niski poziom cynku wiąże się m.in. z zaburzeniami neurologicznymi i neurodegeneracyjnymi (np. choroba Alzheimera), a także z pogorszeniem nastroju i depresją¹⁰.

Mózg potrzebuje również selenu, którego niedobory wymienia się wśród przyczyn choroby Alzheimera, choroby Parkinsona, stwardnienia zanikowego bocznego i padaczki. Pierwiastek ten ma bowiem znaczenie w kontekście funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego, co dotyczy sprawności motorycznej, koordynacji ruchowej, pamięci i funkcji poznawczych. Wpływa on także na przesyłanie sygnałów między neuronami.

W jednym z badań obserwacyjnych stwierdzono ponadto, że zarówno osoby ze zbyt niskim, jak i zbyt wysokim poziomem tego pierwiastka we krwi miały objawy depresji – zbyt niski poziom wiązał się z większym nasileniem symptomów. Najlepszy nastrój miały osoby ze stężeniem selenu na poziomie 82–85 μg/l¹¹.

Cysteina chroni komórki nerwowe

Jednym z aminokwasów endogennych jest cysteina, niezbędna do wytwarzania w organizmie glutationu, najważniejszego przeciwutleniacza. Należy ona do składników ochraniających komórki nerwowe, dlatego przyjmuje się, że ma znaczenie w profilaktyce choroby Parkinsona i demencji starczej.

Dzięki badaniom prowadzonym na Uniwersytecie Kalifornijskim w San Francisco wiadomo, że neurony pobierają cysteinę za pośrednictwem białka EAAC1, które odkrył zespół profesora Raymonda Swansona, związany z tym uniwersytetem. Naukowcy wykazali, że mózgi myszy niezdolnych do wytwarzania EAAC1 były dziesięć razy bardziej podatne na stres oksydacyjny niż mózgi myszy z grupy porównawczej, co wiązało się z obniżonym poziomem glutationu w komórkach mózgowych. Podawanie myszom przez kilka dni N-acetylocysteiny, doustnej postaci cysteiny, która jest łatwo wchłaniana przez neurony, przywracało poziom tego przeciwutleniacza do normy¹².

Według przeglądu badań z 2018 r. cysteina podawana w tej formie może być elementem terapii wspomagającej leczenie schorzeń neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Parkinsona i choroba Alzheimera, a także w przypadku bólu neuropatycznego i po udarze¹³. Jest także z powodzeniem stosowana przy problemach neuropsychiatrycznych, takich jak uzależnienia, autyzm, zaburzenia kompulsywne, schizofrenia, depresja i choroba dwubiegunowa¹⁴. Poprawia pamięć i zdolność do uczenia się.

Magnez - wsparcie dla układu nerwowego

Prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego zapewnia m.in. odpowiednia podaż magnezu. Według badań pierwiastek ten ma znaczenie w przesyłaniu sygnałów nerwowych i przewodnictwie neuromięśniowym, a także chroni przed nadmiernym pobudzeniem neuronów, mogącym prowadzić do ich śmierci – nieprawidłowość ta leży u podstaw wielu zaburzeń neurologicznych.

W przeglądzie badań z 2018 r. czytamy, że magnez przeciwdziała migrenie i depresji. Przykładem skuteczności magnezu w tym przypadku może być badanie kliniczne z udziałem 126 osób z depresją (o nasileniu łagodnym i średnim). Jedna grupa przez 6 tygodni przyjmowała 248 mg magnezu dziennie, a drugiej podawano placebo. U pacjentów otrzymujących magnez zmniejszyły się znacznie zarówno objawy depresji, jak i stany lękowe. Efekty te zaczęły się pojawiać już po dwóch tygodniach suplementacji¹⁵.

Wstępne dane sugerują, iż magnez może także chronić przed przewlekłym bólem, stanami lękowymi i udarem. Udało się ponadto potwierdzić naukowo, że pierwiastek ten ma również potencjał jako środek zapobiegawczy i leczniczy w chorobach neurologicznych.

Kwas alfa-liponowy ogranicza rozpad komórek nerwowych

Jak wiadomo, przyczynia się on do prawidłowego funkcjonowania układu sercowo-naczyniowego – udowodniono to m.in. w badaniach nad niewydolnością serca, nadciśnieniem tętniczym i niedokrwieniem.

Potwierdzono też, że u pacjentów z chorobą Alzheimera, cierpiących zazwyczaj na niedobory acetylocholiny, zwiększa on wytwarzanie tego ważnego neuroprzekaźnika. Zaobserwowano ponadto, że podawanie kwasu alfa-liponowego spowalnia postęp alzheimera.

Badania na zwierzętach sugerują, że substancja ta może być przydatna również w leczeniu choroby Parkinsona i innych schorzeń neurodegeneracyjnych. Najnowsze badania z 2017 roku wykazały, że stosowanie kwasu alfa-liponowego przyczynia się do opóźnienia rozwoju stwardnienia rozsianego, ponieważ ogranicza degenerację komórek nerwowych w mózgu.

Suplementy wspierające serce

Magnez dla serca

Magnez jest także niezbędny do prawidłowego funkcjonowania układu krążenia. Reguluje on skurcze mięśni, w tym serca, i ciśnienie krwi. Według analizy badań prospektywnych większe spożycie magnezu związane jest z mniejszym ryzykiem wystąpienia udaru, zwłaszcza niedokrwiennego (dostarczanie do organizmu 100 mg magnezu dziennie zmniejszało to ryzyko o 8%)¹⁶.

Z przeglądu badań z 2018 r. wynika, że odpowiedni poziom magnezu we krwi zmniejsza prawdopodobieństwo rozwoju chorób sercowo-naczyniowych, głównie niedokrwiennej choroby serca, a duże spożycie tego pierwiastka zmniejsza zagrożenie związane z wystąpieniem zespołu metabolicznego i cukrzycy (magnez reguluje metabolizm insuliny), czyli czynników ryzyka chorób układu krążenia¹⁷.

Koenzym Q10 poprawia funkcjonowanie układu krążenia

Prawidłowe funkcjonowanie układu krążenia wspiera także koenzym Q10, czyli ubichinon. Jest to substancja niezbędna do wytwarzania energii przez mitochondria komórkowe. Ma właściwości antyoksydacyjne, czyli neutralizuje szkodliwe wolne rodniki tlenowe.

Koenzym Q10 jest wytwarzany w organizmie, a jego największe stężenia stwierdza się w tkankach serca, nerek, wątroby i mięśni. Występuje także w niektórych produktach spożywczych, a ponadto jest dostępny w postaci suplementów diety.

Według przeglądu badań z 2018 r. koenzym Q10 ma duże znaczenie w przeciwdziałaniu zespołowi kardiometabolicznemu, który wiąże się z podwyższonym ryzykiem zdarzeń sercowo-naczyniowych.

Koenzym Q10 - działanie lecznicze

• obniża ciśnienie krwi u pacjentów z nadciśnieniem (nie daje tego efektu u osób z ciśnieniem prawidłowym)
• zmniejsza ryzyko wystąpienia choroby niedokrwiennej serca i łagodzi jej przebieg
• poprawia stan zdrowia pacjentów po zawale i zapobiega zawałom
• wpływa na stan zdrowia pacjentów z niewydolnością serca
• obniża ryzyko komorowych zaburzeń rytmu serca
• przyczynia się do redukowania dawek leków inotropowych (modulujących siłę skurczu serca) u pacjentów po operacji serca
• pomaga w leczeniu wirusowego zapalenia mięśnia sercowego i kardiomiopatii, zarówno zastoinowej, jak i przerostowej, a także poprawia jakość życia pacjentów z tą chorobą 
• chroni serce przed niektórymi toksycznymi lekami¹⁸
• wpływa na płodność u mężczyzn (zwiększa wytwarzanie i ruchliwość plemników)
• zapobiega atakom migreny
• spowalnia progresję choroby Alzheimera
• wpływa na wydajność fizyczną
• pomaga panować nad cukrzycą
• łagodzi objawy zapalnych chorób skóry

Wiadomo również, że koenzym Q10 wraz z witaminą E przyczynia się do ochrony organizmu przed wirusami i bakteriami – obie substancje pobudzają komórki odpornościowe do działania. Ubichinon w połączeniu z witaminą B6 stymuluje zaś wytwarzanie tych komórek, podobnie jak przeciwciał. Ubichinonu nie należy stosować podczas chemioterapii – jako przeciwutleniacz może zmniejszać efekty leczenia.

Wyciąg z pestek winogron wspiera serce

Suplementem dobrym dla serca jest wyciąg z pestek winogron. Jego ochronny wpływ na układ krążenia jest bardzo dobrze udokumentowany. W badaniach klinicznych potwierdzono, że obniża on ciśnienie tętnicze¹⁹, przeciwdziała miażdżycy – dzięki hamowaniu utleniania cholesterolu LDL²⁰, zmniejsza oksydację tkanek serca podczas stresu²¹, a dodatkowo rozcieńcza krew, redukując ryzyko tworzenia się zakrzepów²².

Wyciąg z pestek winogron - inne właściwości zdrowotne

Według badania klinicznego z 2017 r. poprawia on u osób w starszym wieku funkcje poznawcze, takie jak pamięć, koncentracja uwagi i zdolność mówienia³⁸. W badaniach klinicznych wykazano ponadto, że stosowany miejscowo przyspiesza gojenie się ran, skracając ten proces o 6 dni w stosunku do grupy kontrolnej³⁹.

Działa też na skórę przeciwstarzeniowo, poprawiając jej wygląd, elastyczność i zawartość sebum⁴⁰, co wiążę się z tym, że chroni DNA przed uszkodzeniami oksydacyjnymi i aktywuje sirtuiny – białka długowieczności. Dzięki tym właściwościom chroni też oczy przed zaćmą.

Wyciąg z pestek winogron wpływa ponadto ochronnie na stawy, ograniczając tempo powstawania ich uszkodzeń (i ból) w chorobie zwyrodnieniowej i w reumatoidalnym zapaleniu stawów, a ponadto zwiększa wytrzymałość i gęstość mineralną kości. Wspomaga układ krążenia.

Kwercetyna wpływa korzystnie na układ krążenia

Kwercetyna to nie tylko pogromca wolnych rodników, chroniący komórki przed uszkodzeniami. Niewątpliwie wpływa ona korzystnie na układ krążenia, ponieważ hamuje agregację płytek krwi (czyli przeciwdziała zakrzepom), poprawia stan śródbłonka, hamuje utlenianie cholesterolu LDL, pomaga obniżać ciśnienie krwi i zapobiegać hipertrofii serca, czyli przerostowi mięśnia sercowego.

W badaniu z udziałem 30 mężczyzn z chorobą wieńcową podawanie bogatego w kwercetynę ekstraktu z winogron skutkowało poszerzeniem głównych tętnic, co wiązało się z uelastycznieniem ich ścian, świadczącym o lepszym stanie śródbłonka³⁷.

Jeśli chodzi o zaburzenia metaboliczne, kwercetyna zapobiega akumulacji tłuszczu w komórkach i wywołuje apoptozę (czyli śmierć) komórek tłuszczowych. Ponadto blokuje ona pobór glukozy z krwi i wytwarzanie komórek tłuszczowych.

Kwercetyna sprzyja też zdrowiu układu nerwowego. Chroni komórki mózgu przed stresem oksydacyjnym, czyli przyczyną uszkodzeń prowadzących do choroby Alzheimera i innych problemów neurologicznych. Substancja ta ma również silne właściwości antynowotworowe – aktywuje apoptozę komórek nowotworowych i zmniejsza m.in. rozrost guzów mózgu, wątroby i jelita grubego, a także hamuje rozprzestrzenianie się chorych komórek.

Jakie antyoksydanty suplementować?

Wyciąg z pestek winogron jest bogaty w antyoksydanty

Wyciąg z pestek winogron jest bogatym źródłem antyoksydantów, czyli substancji zwalczających wolne rodniki. Działanie przeciwutleniaczy jest korzystne dla organizmu, ponieważ wolne rodniki (inaczej reaktywne formy tlenu) wywołują stres oksydacyjny, który uszkadzając komórki i tkanki, przyczynia się do rozwoju chorób i odpowiada za procesy starzenia.

W wyciągu z pestek winogron znajdują się takie antyoksydanty jak kwasy fenolowe, antocyjany i flawonoidy. Jest on ponadto jednym z najlepszych źródeł proantocyjanidyn – flawonoidów należących do polifenoli. Według przeglądu badań z 2020 r. mają one nie tylko właściwości antyoksydacyjne, lecz również antymikrobiotyczne, przeciwcukrzycowe, antynowotworowe i kardioprotekcyjne, a także pomagają zwalczać otyłość, zapalenie stawów oraz chronią wzrok i zapobiegają rozwojowi chorób neurodegeneracyjnych – hamują m.in. tworzenie się blaszek amyloidowych, charakterystycznych dla choroby Alzheimera.

Naukowcy są również zgodni co do tego, że proantocyjanidyny przyczyniają się do lepszego stanu mikrobioty jelitowej i mogą być traktowane jako środki spożywcze łączące wartości żywieniowe z właściwościami farmakologicznymi²³. Badania na zwierzętach i komórkach sugerują, że proantocyjanidyny zmniejszają ryzyko rozwoju nowotworów, redukują toksyczność chemioterapii i nasilają jej efekty.

Substancje te mają potencjał antyalergiczny – zmniejszają wydzielanie histaminy w alergii typu I (pokarmowej), której objawy są związane z wytwarzaniem przeciwciał IgE, i stan zapalny oskrzeli w astmie alergicznej. Wyciąg z pestek winogron jest bezpieczny dla ludzi, jeśli przyjmuje się go w dawce 400 mg dziennie przez 12 tygodni lub 1200 mg przez 4 tygodnie.

Odradza się sięganie po ten suplement kobietom w ciąży i karmiącym, ponieważ nie ma danych na temat jego stosowania w tych grupach. Zachować ostrożność powinny także osoby przyjmujące leki rozrzedzające krew i obniżające ciśnienie – wyciąg z pestek winogron ma bowiem podobne działanie. Może on również nasilać metabolizowanie różnych leków, dlatego jeśli je przyjmujemy, warto skonsultować się w tej sprawie z lekarzem.

Kwercentyna - silny przeciwutleniacz

Do flawonoidów zalicza się także kwercetyna, barwnik obecny w wielu owocach, warzywach i innych roślinach. Wykazuje ona działanie antyoksydacyjne, silniejsze niż witaminy C i E czy beta-karoten. Jest jednym z najszerzej stosowanych bioflawonoidów w leczeniu zaburzeń o podłożu metabolicznym lub zapalnym – jak wykazały badania przedkliniczne, kwercetyna obniża markery stanu zapalnego (choć nie zawsze – nie udało się tego osiągnąć u pacjentek z reumatoidalnym zapaleniem stawów).

Wykazuje też właściwości przeciwwirusowe. W badaniu z 2006 r. podawanie 20 mg kwercetyny i 480 mg kurkuminy dziennie osobom z rodzinną polipowatością gruczolakowatą, chorobą o podłożu genetycznym, mogącą prowadzić do powstawania nowotworów, spowodowało po 6 miesiącach zmniejszenie liczby i wielkości polipów bez istotnych efektów ubocznych²⁴.

Kwercetyna ma także ochronny wpływ na układ pokarmowy – hamuje wydzielanie kwasu żołądkowego, peroksydację lipidów w komórkach żołądka oraz infekcje Helicobacter pylori²⁵. Jest ponadto pomocna w zwalczaniu objawów astmy.

Jakie suplementy pomogą w walce z alergią?

Kwercetyna a alergia

Kwercetyna ma działanie antyalergiczne – hamuje uwalnianie histaminy i innych substancji biorących udział w procesach alergicznych, w tym przeciwciał IgE. Według przeglądu badań z 2020 r. flawonoid ten w badaniach nad zwierzęcym modelem astmy okazał się równie skuteczny jak kromoglikan dwusodowy (lek antyhistaminowy) i deksametazon (kortykosteroid).

Naukowcy sugerują, że kwercetyna może w przyszłości posłużyć do stworzenia leku rozszerzającego oskrzela w astmie i przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc. Wstępne badania wskazują, że łagodzi ona również objawy kataru siennego i atopowego zapalenia skóry²⁶.

Kwas alfa-linolenowy (ALA) łagodzi objawy alergii pokarmowych

Do substancji o właściwościach antyalergicznych zalicza się również kwas alfa-linolenowy (ALA), należący do grupy długołańcuchowych nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3. Według japońskich badań na zwierzętach metabolity tego kwasu mają właściwości antyalergiczne i łagodzą objawy alergii pokarmowych²⁷ oraz kataru siennego²⁸.

Z kolei w szwedzkim badaniu obserwacyjnym wykazano, że szesnastolatkowie, którzy w wieku 8 lat mieli wysoki poziom kwasów omega-3. O ile dość powszechna jest wiedza o zaletach zdrowotnych takich kwasów omega-3, jak DHA i EPA, o tyle kwas ALA, mimo cennych właściwości, bywa lekceważony. A to on jako jedyny spośród tych kwasów jest niezbędnym nienasyconym kwasem omega-3 – nasz organizm nie potrafi go wytwarzać, tymczasem jest on prekursorem kwasów DHA i EPA.

Innymi słowy, gdy dostarczymy ALA do organizmu wraz z pożywieniem lub w postaci suplementów, jego część zostaje przekształcona w EPA, a następnie w DHA. Wielu naukowców uważa, że taka konwersja nie zaspokaja zapotrzebowania organizmu na te kwasy, dlatego zaleca się przestrzeganie diety bogatej m.in. w tłuste ryby lub stosowanie odpowiednich suplementów.

Kwas alfa-linolenowy - inne właściwości zdrowotne

W przeglądzie z 2008 r. czytamy, że wykazuje on również działanie kardioprotekcyjne – zmniejsza krzepliwość krwi, obniża ryzyko rozwoju miażdżycy, choroby wieńcowej i nagłej śmierci z przyczyn kardiologicznych.

Kwas alfa-linolenowy (ALA) ma ponadto silne właściwości przeciwzapalne, potwierdzone badaniami – podwyższony poziom tego kwasu we krwi wiąże się z obniżonym poziomem markerów stanu zapalnego⁴¹. W badaniu in vitro, przeprowadzonym w 2012 roku, stwierdzono na przykład, że ALA zmniejsza stan zapalny w obrębie komórek rogówki oka, a jego działanie jest często porównywalne z kortykosteroidami⁴².

Kwas alfa-linolenowy wpływa korzystnie na układ nerwowy. Ma właściwości antydepresyjne, może chronić przed neuropatią i udarem niedokrwiennym⁴³. Suplementacja ALA i innymi kwasami omega-3 jest ważna podczas ciąży – stanowią one budulec mózgu i siatkówki oka, mogą zwiększać wagę urodzeniową dziecka, zmniejszają ryzyko przedwczesnego porodu, stanu przedrzucawkowego u matki i depresji poporodowej, a także rozwoju alergii u dziecka.

Suplementy dla diabetyków

Kwas alfa-liponowy (inaczej zwany tiooktanowym) ma silne właściwości antyoksydacyjne, dlatego jest bezcenny m.in. w kontrolowaniu cukrzycy. Neutralizuje on reaktywne formy tlenu, co chroni komórki przed uszkodzeniem, a ponadto regeneruje inne przeciwutleniacze obecne w organizmie, takie jak glutation, koenzym Q10, witaminy C i E.

Jest on obecny w każdej komórce ludzkiego ciała i odgrywa ważną rolę w procesach uwalniania energii w mitochondriach. Istnieją mocne dowody naukowe, że suplementacja kwasem alfa-liponowym jest korzystna dla pacjentów z cukrzycą, a także obniża ryzyko zachorowania na tę chorobę.

Kwas ten zapobiega bowiem niszczeniu komórek beta trzustki (wytwarzających insulinę) i nasila wychwyt glukozy (działa podobnie jak insulina), a dzięki właściwościom przeciwutleniającym spowalnia rozwój powikłań cukrzycowych, takich jak retinopatia, neuropatie i choroby sercowo-naczyniowe³⁰.

Kwas alfa-liponowy ma właściwości przeciwzapalne, dlatego jego stosowanie jest korzystne m.in. w przypadku osób z zespołem metabolicznym, cukrzycą i stwardnieniem rozsianym. Bywa też wykorzystywany w leczeniu poważnych zatruć (metalami ciężkimi lub grzybami) i w przypadku uszkodzeń popromiennych, a także uszkodzeń niedokrwienno-reperfuzyjnych, związanych z zaburzeniem krążenia w narządach.

Suplementy przeciwbólowe

Wszyscy znamy leki przeciwbólowe, ale nie dla wszystkich jest oczywiste, że istnieją również przeciwbólowe suplementy. Jednym z nich jest siarka organiczna, czyli metylosulfonylometan. Według przeglądu z 2017 r. specyfik ten uśmierza ból w zapaleniu stawów (efekt potwierdzony badaniami klinicznymi), może łagodzić ból i poprawiać jakość życia u osób z bólem pleców oraz redukować ból i uszkodzenia mięśni spowodowane wysiłkiem.

Siarka organiczna dzięki właściwościom przeciwzapalnym i antyoksydacyjnym chroni przed uszkodzeniami chrząstkę stawową. Również dzięki tym właściwościom moduluje odporność organizmu – wspiera regenerację komórek i nasila wytwarzanie glutationu, antyoksydantu mającego znaczenie w budowaniu odporności.

Metylosulfonylometan może także łagodzić objawy alergii sezonowych. Jest ponadto głównym składnikiem keratyny, budulca włosów, paznokci i naskórka oraz poprawia elastyczność i pigmentację skóry, a także spłyca zmarszczki i łagodzi objawy trądziku różowatego. Wstępne badania sugerują również, że metylosulfonylometan może mieć właściwości przeciwnowotworowe³¹.