Czarnuszka - właściwości i skład nasionek
Nigella sativa, czyli czarnuszka siewna, znana również jako czarny kminek, jest rośliną o niepozornym wyglądzie, lecz zawierającą ziarenka o olbrzymiej mocy. Pochodząca z Azji Zachodniej i Europy Południowo-Wschodniej, jest ceniona za swoje prozdrowotne właściwości od czasów starożytnych. Charakterystyczne niebieskie lub białe kwiaty kryją w sobie nasiona, z których tłoczony jest olej z czarnuszki, nazywany "złotem faraonów".
Nasiona czarnuszki są bogate w różnorodne składniki, które mają wpływ na zdrowie. Zawierają one m.in.:
- Kwasy tłuszczowe
- Fosfolipidy
- Fitosterole
- Flawonoidy
- Saponiny
- Białka
- Węglowodany
- Alkaloidy
- Witaminy (A, E, F, B1, B3, B6, biotyna)
- Minerały (cynk, selen, magnez, wapń, żelazo, sód, potas)
Szczególnie cenny jest olejek eteryczny zawierający tymochinon, który ma działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze oraz przeciwnowotworowe.
Jak działa i na co pomaga czarnuszka?
Czarnuszka wykazuje szerokie spektrum działania. Jest znana ze swoich właściwości przeciwzapalnych, przeciwbólowych, przeciwwirusowych, przeciwbakteryjnych, hipotensyjnych (obniżających ciśnienie krwi), przeciwcukrzycowych, moczopędnych oraz regulujących poziom lipidów we krwi.
Pomaga w leczeniu schorzeń górnych dróg oddechowych, kaszlu, zapalenia oskrzeli, a także astmy. Jest również pomocna w leczeniu dolegliwości układu pokarmowego, w tym refluksu, wrzodów żołądka i dwunastnicy, a także zatrucia pokarmowego. Działa korzystnie na serce, układ nerwowy, kości, wątrobę, nerki, układ rozrodczy oraz na regulację miesiączkowania i poziomu cukru we krwi.
Czarnuszka - skuteczna przy cukrzycy i nowotworach
Czarnuszka pomaga przywrócić w organizmie równowagę między insuliną (hormon obniżający poziom glukozy we krwi) i przeciwstawnym do niej glukagonem (hormon stymulujący wzrost stężenia glukozy we krwi). Co więcej, wyniki metaanalizy przeprowadzonej w 2018 r. wykazały, że w przypadku otyłości stosowanie czarnuszki siewnej w ramach terapii uzupełniającej spektakularnie zmniejsza masę ciała i obwód talii1.
Z kolei analiza badań nad antynowotworowym oddziaływaniem czarnuszki przeprowadzona w 2016 r. potwierdziła, że zawarte w niej związki zmniejszają namnażanie się komórek rakowych, a także przywracają im zdolność do apoptozy, czyli naturalnej śmierci. Ma to ogromne znaczenie, ponieważ komórkom nowotworowym, w odróżnieniu od zdrowych, udaje się temu naturalnemu mechanizmowi wymykać. Czarnuszka siewna może więc być ważnym elementem terapii wspomagających leczenie raka2.
Jak stosować czarnuszkę dla zdrowia?
W warunkach domowych zaleca się stosowanie jej nasion w postaci:
- naparu (1 łyżka zmielonych nasion na szklankę wrzątku lub mleka - parz 20 min, pij po pół szklanki dwa razy dziennie)
- odwaru (1 łyżka nasion na dwie szklanki wody - gotuj 15 minut, pij 3 razy dziennie)
- nalewki (0,5 szklanki zmielonych nasion zalej 1 szklaną wódki, odstaw na 7 dni, przefiltruj; stosuj 2 razy dziennie po 5 ml)
Nalewkę można dodać do mleka z miodem lub spożywać z samym miodem. Olej z czarnuszki można stosować bezpośrednio na skórę w celu złagodzenia stanów zapalnych, trądziku czy łuszczycy. Można go również używać jako olejku do masażu.
Nasiona czarnuszki można dodawać do pieczywa, sałatek, sosów czy mięs, nadając potrawom lekko pikantny i korzenny smak. Mielone nasiona czarnuszki można dodawać do jogurtów, owsianki czy innych potraw, aby wzbogacić ich wartość odżywczą. Mielone nasiona zmieszane z miodem mogą stanowić odżywczą pastę, którą można stosować jako maseczkę na twarz lub jako środek łagodzący ból gardła.
Czy czarnuszka jest bezpieczna?
Mimo licznych korzyści, istnieją pewne przeciwwskazania do stosowania czarnuszki. Ze względu na możliwe działanie przeciwskurczowe, nie powinna być stosowana przez kobiety w ciąży oraz dzieci poniżej trzeciego roku życia. Osoby z niskim ciśnieniem krwi powinny również zachować ostrożność, ponieważ czarnuszka może obniżać ciśnienie krwi i wywoływać senność.
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29559374
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5052360/