5 bezcennych korzyści z działania oksytocyny

Co to jest oksytocyna?

Oksytocyna, nazywana również hormonem miłości, jest neuroprzekaźnikiem produkowanym w podwzgórzu - jednym z najważniejszych ośrodków naszego mózgu, odpowiedzialnym między innymi za regulację emocji i zachowań społecznych. Ten peptydowy hormon jest następnie magazynowany i uwalniany przez przysadkę mózgową, strukturę znajdującą się u podstawy mózgu, która pełni kluczową rolę w naszym endokrynnym systemie.

Oksytocyna jest niezbędna do wielu kluczowych procesów w naszym organizmie. Jest ona szczególnie znana ze swojej roli w procesach związanych z reprodukcją, takich jak poród i karmienie piersią, gdzie pomaga w skurczach macicy i wydzielaniu mleka. Ale jej działanie jest o wiele szersze. Oksytocyna jest kluczowym elementem w naszych interakcjach społecznych, wpływając na naszą zdolność do budowania i utrzymania relacji.

Kiedy wydziela się oksytocyna?

Oksytocyna jest wydzielana w odpowiedzi na wiele sytuacji i bodźców, wśród nich warto wymienić:

• Przytulanie, pocałunki, czułość - bliskie interakcje z drugim człowiekiem 
• Intymność seksualna - seks jest jednym z najpotężniejszych wyzwalaczy oksytocyny
• Poród - oksytocyna jest kluczowym hormonem wyzwalanym podczas porodu
• Karmienie piersią - oksytocyna umożliwia produkcję matczynego mleka.
• Dotyk i głaskanie - nawet niewielkie bodźce wystarczą, wywołać wydzielanie oksytocyny. To dlatego masaż, relaksująca kąpiel czy nawet głaskanie psa mogą być tak odprężające!
• Podwyższona temperatura - oksytocyna jest również wydzielana w odpowiedzi na ciepło. To może tłumaczyć, dlaczego ciepły napój, koc czy sauna mogą pomóc nam się zrelaksować. 

5 korzyści, które możemy czerpać z oksytocyny

Oksytocyna jest również niezbędna dla naszego dobrostanu psychicznego. Pomaga nam radzić sobie ze stresem, promuje relaksację i sen, a także jest związana z uczuciem szczęścia i satysfakcji. Są okoliczności, w których wyrzut oksytocyny jest dla nas szczególnie korzystny - ba, bez tego hormonu wiele z nich po prostu nie mogłoby zaistnieć. Oto najważniejsze zalety "hormonu miłości", które zostały potwierdzone w badaniach naukowych. 

Oksytocyna pozwala budować związki romantyczne

Oksytocyna, często nazywana "hormonem miłości", odgrywa kluczową rolę w budowaniu i utrzymaniu związków romantycznych. Jest to hormon, który jest wydzielany w naszym mózgu podczas bliskich interakcji, takich jak przytulanie czy pocałunki, ale także wtedy, gdy jesteśmy przywiązani do partnera, ufamy mu i czujemy z nim bliską więź.

Jej wpływu na budowanie dobrych relacji z partnerem dowiedli australijscy naukowcy w badaniu, którego wyniki opublikowano w 2012 roku na łamach „Psychoneuroendocrinology”. Badanie było czymś w rodzaju romantycznej randki z... nauką zamiast kolacji przy świecach. Naukowcy zaprosili do eksperymentu 20 par heteroseksualnych, które były ze sobą w związku przynajmniej 6 miesięcy. Każda para została poproszona o udział w dwóch doświadczeniach, które były przeprowadzane w różnych dniach. Podczas pierwszego spotkania jedno z partnerów otrzymało spray do nosa z oksytocyną, podczas gdy drugi partner otrzymał placebo, czyli substancję bez żadnego aktywnego składnika. Następnie pary były proszone o rozmowę na temat konfliktu – trudnego zagadnienia czy problematycznej kwestii w ich związku. Całość była nagrywana, a naukowcy obserwowali ich zachowanie. Podczas drugiego spotkania role były odwrócone - partner, który wcześniej otrzymał oksytocynę, teraz otrzymał placebo, i odwrotnie. Znowu pary rozmawiały o konflikcie, a naukowcy obserwowali.

Gdy autorzy badania przeanalizowali wyniki swoich obserwacji, doszli do wniosku, że ten z partnerów, który otrzymał oksytocynę, podchodził do rozmowy bardziej pozytywnie, z dużą dozą zrozumienia i empatii, dzięki czemu łatwiej było mu proponować rozwiązania służące kompromisowi i pokojowemu rozwiązaniu konfliktu. Oksytocyna pomaga nam więc nie tylko czuć bliskość w relacjach z innymi, ale także lepiej się komunikować się i radzić sobie z napięciami i problemami w relacjach. Jest trochę jak „hormon miłości i pokoju”.

Oksytocyna łagodzi ból i pomaga radzić sobie ze stresem

Wyobraź sobie moment, kiedy czujesz, że presja rośnie - może to być zbliżający się termin ważnego projektu lub nadchodzący egzamin. Twoje serce zaczyna bić szybciej, a w głowie pojawia się wir myśli. Ale potem, nagle, czujesz, jak napięcie zaczyna ustępować. To możliwe właśnie za sprawą oksytocyny. Jej zbawienny wpływ na naszą reakcję na stresujące sytuacje pokazało badanie naukowe „Oksytocyna, kortyzol i kontrola poznawcza podczas silnego stresu” opublikowane w magazynie „Stress” w 2021 roku. Według autorów badania oksytocyna może działać jako naturalny lek przeciwlękowy i przeciwstresowy. Oksytocyna może zmniejszać reakcje na stres poprzez wpływanie na aktywność w układzie limbicznym, który jest kluczowy dla przetwarzania emocji i reakcji na stres. W szczególności oksytocyna może zmniejszać aktywność w jądrze migdałowatym - części układu limbicznego, która odgrywa kluczową rolę w przetwarzaniu strachu i lęku.

Oksytocyna to także nasz naturalny „paracetamol”, podręczny środek przeciwbólowy. Dowiedli tego naukowcy z University of Alabama w 2015 roku. Oksytocyna może zmniejszać ból poprzez wpływanie na aktywność neuronów w obrębie układu nerwowego. W szczególności hamuje ona aktywność neuronów bólowych w rdzeniu kręgowym, co prowadzi do zmniejszenia odczuwanego bólu. Badanie to również sugeruje, że oksytocyna może wpływać na percepcję bólu poprzez wpływanie na emocje i stres, co może dodatkowo zmniejszać odczuwanie bólu.

„Hormon miłości” ułatwia poród i karmienie piersią

Podczas porodu oksytocyna jest odpowiedzialna za skurcze macicy, które są niezbędne do przeprowadzenia dziecka przez kanał rodny. Badania pokazują, że liczba receptorów oksytocyny w macicy wzrasta nawet do 200 razy pod koniec ciąży, co jest spowodowane wzrostem stosunku estrogenów do progesteronu. To neutralizuje hamowanie produkcji receptorów oksytocyny w mięśniu macicy, które jest związane z progesteronem.

Po porodzie oksytocyna odgrywa kluczową rolę w procesie inwolucji, czyli powrotu macicy do stanu sprzed ciąży. Wysokie poziomy oksytocyny po porodzie są wywołane przez kontakt skóry matki z dzieckiem oraz stymulację brodawek sutkowych podczas karmienia piersią. Podczas karmienia piersią hormon ten jest odpowiedzialny za tzw. odruch wypływu mleka. Kiedy dziecko ssie pierś matki, oksytocyna jest uwalniana do krwi, co powoduje skurcze komórek mięśniowych w ścianach przewodów mlecznych, prowadząc do wydzielania mleka.

Oksytocyna jest również kluczowa dla budowania więzi między matką a dzieckiem. Badania wykazały, że to właśnie ona odpowiada za zachowania matczyne, w tym agresję matki w celu ochrony własnego potomstwa.

Dzięki oksytocynie mamy ochotę na seks

Oksytocyna zdecydowanie ma swoje miejsce w sypialni! Ten hormon, który jest tak ważny dla budowania więzi między ludźmi, ma również kluczowe znaczenie dla naszego życia seksualnego i satysfakcji, jaką z niego czerpiemy. Jedno z badań pokazało, że poziom oksytocyny w surowicy krwi u 12 zdrowych kobiet był znacznie wyższy 1 minutę po orgazmie w porównaniu do poziomu bazowego. To potwierdza, że oksytocyna odgrywa kluczową rolę w ludzkiej odpowiedzi seksualnej na erotyczną stymulację, czyli mówiąc wprost odpowiada za to, czy i jak reagujemy na pieszczoty ze strony partnera.

Nie tylko kobiety mogą czerpać przyjemność z seksu dzięki oksytocynie. Badanie opublikowane w 2008 roku w "Journal of Sexual Medicine" pokazało, że oksytocyna może być skuteczna w leczeniu anorgazmii (czyli niezdolności do osiągnięcia orgazmu) u mężczyzn. Mężczyźnie z anorgazmią podano oksytocynę w postaci sprayu do nosa przed stosunkiem seksualnym. Wyniki były obiecujące – hormon ten podany miejscowo był skuteczny w przywróceniu zdolności do wytrysku.
A to jeszcze nie wszystko! Oksytocyna, wydzielana podczas podniecenia i orgazmu, nie tylko zwiększa nasze doznania seksualne, ale także wpływa na nasze emocje i zachowania po stosunku. To dzięki niej po seksie mamy ochotę się przytulić do partnera i czerpać przyjemność z bliskości. To w końcu nie tylko hormon miłości, ale i przywiązania.

Budujemy więzi społeczne za sprawą oksytocyny

Oksytocyna to bardzo „społeczny” hormon. Jej poziom w organizmie ma znaczący wpływ na to, jak odnajdujemy się wśród innych ludzi i jak wyglądają nasze codzienne interakcje z innymi. To dzięki niej właśnie potrafimy rozpoznawać emocje innych osób.

Do ciekawych wniosków doszli naukowcy badający wpływ oksytocyny na zachowanie osób dotkniętych autyzmem. Zaburzenie ze spektrum autyzmu (ASD) jest zaburzeniem neurorozwojowym, którego podstawowe objawy, oprócz ograniczonych i powtarzających się zachowań, obejmują także deficyty w interakcjach społecznych i komunikacji z innymi ludźmi. U osób autystycznych naturalny poziom oksytocyny jest często zaniżony. Badanie z 2016 r. opublikowane w czasopiśmie Molecular Psychiatry wykazało, że u osób z autyzmem, które otrzymały dodatkową oksytocynę w postaci aerozolu do nosa, reakcja społeczna oceniana przez opiekuna uległa znacznej poprawie. Może to wynikać z faktu, że po podaniu hormonu osoby te były bardziej skłonne do postrzegania emocji innych ludzi jako pozytywnych.

Inne badanie pokazało niezwykłą zależność pomiędzy poziomem oksytocyny a hojnością. W badaniu uczestnikom podano dawkę oksytocyny lub placebo. Następnie poproszono ich, by zdecydowali, czy i jak podzielą się określoną powierzoną im sumą pieniędzy z nieznajomym. Osoby przyjmujące oksytocynę były o 80% bardziej hojne niż te, którym podano placebo. Naukowcy sądzą, że hormon ten może mieć nawet dwukrotnie większy wpływ na naszą hojność w porównaniu z altruizmem, nawet jeśli kierujemy się nim w kontaktach społecznych.

Oksytocyna ma ogromny potencjał do poprawy naszej zdolności do budowania i utrzymania relacji społecznych. Jednakże, co bardzo istotne, oksytocyna nie działa sama. Jest częścią skomplikowanego systemu hormonalnego i neurologicznego, który reguluje nasze interakcje społeczne. Naukowcy są zgodni, że aby lepiej zrozumieć, jak możemy wykorzystać oksytocynę do poprawy zdrowia społecznego i emocjonalnego, potrzeba dalszych badań.