Uzdrawiająca moc dotyku. Idea pozytywnego masażu podbija świat

COVID-19 przyniósł nie tylko strach i niepo­kój, ale także uzasadnione ograniczenia komu­nikacji i wynikające z tego niezaspokojenie potrzeby dotyku w naszym codziennym życiu. Ochrona zarówno osobistego, jak i relacyjnego dobrostanu jest zatem szczególnie ważna w tym czasie. Wykorzystując podejście interwencyjne zapobiegawcze, niniejszy artykuł wykazuje korzyści z programu masażu pozytywnego i przedstawia analizę jakościową doświadczeń zestresowanych, ale zdrowych par w angażo­waniu się w program.

Trzydziestu czterech uczestników ukończyło 3 cotygodniowe zajęcia i domową praktykę wzajemnego masażu. Dane z otwartego kwestionariusza online wypeł­nianego co tydzień programu i ponownie 3 tygodnie później, zostały poddane analizie tematycznej. Zidentyfikowane tematy obej­mowały, holistyczne odprężenie, popraw relacji i umiejętność dbania o siebie.

Pary postrzegały masaż pozytywny jako skuteczną umiejętność wzajemnego wsparcia, aby zrelaksować się i pomóc sobie nawzajem poprzez odstresowanie, zarówno emocjonalnie, jak i fizycz­nie poprzez komunikację werbalną i niewerbalną, tworząc wdzięczność, głębsze połączenie i poczucie własnej sku­teczności, poprzez czas spędzony razem i przyjemny dotyk. Teoretycznie i doświadczalnie masaż pozytywny może być skuteczną umiejętnością profilaktyki. Promowanie koncep­cji opieki nad sobą i jej praktyczne zastosowanie poprzez masaż pozytywny byłoby korzystne dla osobistego i relacyj­nego samopoczucia par w erze pozbawionej dotyku.

Gdy dotyku jest za mało

Deprywacja dotyku, czyli niezaspokojenie potrzeby dotyku jest bardzo słabo zbadanym, ale potencjalnie krytycznym problemem zdrowia społecznego / behawio­ralnego / psychologicznego / fizjologicznego, ze względu na to, że wiąże się z opóźnieniami rozwojowymi, depresją, agresją i zachowaniami samookaleczającymi. Współczesny świat stał się podatny na deprywację dotyku ze względu na szybki rozwój komunikacji wirtualnej i społeczne „tabu przeciwko dotykowi”, np. strach przed łamaniem przepi­sów dotyczących kontaktu fizycznego w szkołach. Co gor­sza, niedawna pandemia COVID-19 wzbudziła zbiorowy strach przed dotykiem poprzez ograniczenie komunikacji w wyniku dystansu społecznego i izolacji. Te ograniczenia i deprywacje mogą powodować szkody psychiczne, ponie­waż ludzka potrzeba kontaktu fizycznego zostaje zakłó­cona. Dlatego można uznać, że żyjemy obecnie w erze pozbawionej dotyku.

Na szczęście pary nie były objęte ograniczeniami podczas pandemii, chyba że jeden z partnerów uzyskał pozytywny wynik testu na COVID-19, ale zamierzoną (np. celową odległość dla zmniejszenia ryzyka przeniesienia wirusa) i niezamierzoną konsekwencją może być zmniejszenie troskliwego kontaktu między bliskimi. Co więcej, nauka o związkach poinformowała nas, że stres zewnętrzny zwią­zany z COVID-19 wpłynął i prawdopodobnie nadal będzie wpływał negatywnie lub pozytywnie na relacje par. Podczas gdy pozytywne elementy mogą być chronione, a nawet zwiększane wysiłkiem w relacjach par, szkodliwe procesy, takie jak wycofanie i mniej reagujące wsparcie, mogły zostać zwiększone przez pandemię. Zewnętrzne czynniki stresogenne, takie jak napięcie ekonomiczne, zamknię­cie i izolacja, mogą stworzyć kontekst, który zmniejsza zdolność par do wzajemnego wsparcia, uczucia i ciepła z powodu wyczerpania zasobów osobistych i samoregula­cji. Najbardziej negatywne konsekwencje obejmują wzrost przemocy ze strony partnera.

Co ciekawe, literatura społeczna i neuronaukowa ujawniła, że ciepły dotyk ma pozytywną korelację z wyższym pozio­mem dobrego samopoczucia i wiąże się ze zwiększonym uczuciem u partnerów. Podobnie, przyjemny dotyk wydaje się odgrywać rolę w związku prospołecznym, takim jak wyrównanie reakcji fizjologicznej dwojga ludzi i poprawa ich relacji. Co więcej, dotyk interpersonalny może przy­nieść korzyści parom, komunikując gotowość do wsparcia, zapewniając komfort, zmniejszając stres oraz okazując uczucia i troskę. Dzieje się tak prawdopodobnie dlatego, że ciepły pozytywny  wpływa bezpośrednio na ciało w taki sposób, jak obniżenie skurczowego ciśnienia krwi, kortyzolu i alfa amylazy oraz zwiększenie oksytocyny. Dotyk jest jednym z najbardziej instynktownych i natu­ralnych, a jednocześnie potężnych sposobów łączenia się i komunikowania.

Dotyk a masaż - jaka jest różnica?

Masaż jest jedną z najskuteczniejszych form dotyku wysokiej jakości, celowym zachowaniem dotykowym, które zapewnia wsparcie i opiekę zarówno dawcy, jak i odbiorcy. Historycznie masaż był używany do uzdra­wiania, pocieszania i pielęgnacji od czasów Hipokratesa (460-377 p.n.e.) i jest kontynuowany do dziś w wielu kul­turach świata. Chociaż masaż został naukowo zbadany pod kątem jego skuteczności w leczeniu fizycznym i psychicz­nym, a korzyści płynące z masażu są uznawane w katego­riach wielowymiarowej profesjonalnej interwencji, laicy mogą również zapewnić skuteczny masaż.

Wykazano, że masaż amatorski (nieprofesjonalny), tj. masaż wykonywany przez partnera, opiekuna lub inną znaczącą osobę, która nie jest profesjonalnie przeszkolona, ale otrzy­mała krótkie instrukcje, przynosi różne pozytywne efekty dla zdrowia i samopoczucia psychicznego, relacyjnego i fizycznego. Fizyczne skutki masaży amatorskich obejmują zmniejszenie bólu i objawów u pacjentów z rakiem, bólu nóg i pleców w ciąży oraz bólu matki podczas i po porodzie. Zgła­szane efekty psychologiczne obejmują zmniejszenie stresu, lęku i zmęczenia u pacjentów z rakiem, poprawę funkcjono­wania rodziny, zmniejszenie lęku i depresji u kobiet w ciąży oraz poprawę nastroju u kobiet w okresie okołoporodowym. Relacyjne efekty masażu obejmują zwiększoną bliskość i więź, dostosowanie małżeńskie i poprawę relacji.

Warto zauważyć, że masaż we wszystkich tych badaniach był tylko jednokierunkowy (tj. od dawcy do odbiorcy). Nie­wielka liczba charakterystycznych badań wykazała, że wza­jemny masaż (tj. wymiana masażu między osobami) może pozytywnie wpłynąć zarówno na dawcę, jak i odbiorcę pod względem stresu i dobrego samopoczucia.

Jednakże, prawie nie zwrócono uwagi na jakość dotyku lub wzajemny masaż jako interwencję przeciwko  psychologicznym skutkom deprywacji dotyku. Dlatego proponujemy innowacyjną interwencję skoncentrowaną na relacjach, masaż pozytywny, aby złagodzić wpływ deprywacji dotyku poprzez poprawę dobrego samopo­czucia par w relacjach osobistych. Niniejszy artykuł ma na celu zbadanie możliwej skuteczności masażu pozytyw­nego dla dobrego samopoczucia par w okresach pozba­wionych dotyku, takich jak okres pandemii Covid-19 i później. Koncentrujemy się na osobistym i relacyjnym samopoczuciu par z perspektywy prewencyjnej, chroniąc przed niektórymi negatywnymi skutkami psychologicz­nymi pandemii COVID-19. Najpierw opisujemy teoretyczny kon­strukt masażu pozytywnego, a następnie relacjonujemy doświadczenia par, które podjęły program masażu pozy­tywnego. Następnie omawiamy teoretyczne dopasowa­nie doświadczeń par z masażu pozytywnego w ramach strategii łagodzenia skutków Covid-19.

Czym jest masaż pozytywny?

Masaż pozytywny (PM) to innowacyjna forma masażu wzajemnego, mająca na celu poprawę dobrego samopoczu­cia w bliskich związkach. Jest innowacyjny, ponieważ nie jest tylko „otrzymywaniem” lub „dawaniem”, ale polega na wymianie masażu w celu przyniesienia korzyści obu stronom i opiera się na warunkach domowych, a nie w wyspecjalizo­wanych obiektach publicznych. PM został specjalnie zapro­jektowany do promowania dobrego samopoczucia w zdrowej populacji ogólnej, a nie do stosowania środków zaradczych.

Teoretyczna konstrukcja PM została omówiona wcześniej i dostarcza dowodów na to, że PM może być skuteczną pozy­tywną interwencją dla osobistego i relacyjnego samopoczucia par. Model sugeruje, że pary skorzystają, gdy zasoby osobiste zostaną wzmocnione przez PM, aby pokonać wyzwania. PM to samoregulująca się modalność, która ma specyficzne cechy dostępności, zdolności adaptacyjnych i zwięzłości. Cechy osobiste, takie jak umiejętności, pewność siebie, motywacja „dawcy”, przekonanie o skuteczności i poziom relacji, mają istotny wpływ na efekty. Przewiduje się, że pary, które są zmotywowane, posiadają umiejętności, pewność siebie i bar­dziej ufny związek, odniosą więcej korzyści z PM.

Jedno z ustaleń pierwszych badań nad efektami Pozytywnego Masażu wyka­zało, że zarówno „otrzymywanie”, jak i „dawanie” masaży mogą wywoływać pozytywny wpływ na stres emocjonalny i jasność umysłu. To interesujące odkrycie zainspirowało badaczy do stworzenia neologizmu „selves-care”, który odnosi się do aktywności zdrowotnej i dbałości jedno­cześnie o ukochaną osobę i siebie. Pozytywne wyniki późniejszego badania PM nad samopoczuciem psychicz­nym zestresowanych par oraz postrzeganym stresem i radzeniem sobie wzmocniły pojęcie PM jako potencjalnie skutecznej aktywności w opiece nad sobą. PM ma wiele wspólnego z psychologią pozytywną w podejściu do zwiększania dobrostanu, a nie skupianiu się na chorobie. Psychologia pozytywna rozwinęła naukowe zrozumienie ludzkiego dobrostanu, zwłaszcza tego, jak i co czyni ludzi szczęśliwymi, promując liczne interwencje dla dobra jed­nostki. Wśród nich PM ma wyjątkową pozycję jako pomost między psychologią pozytywną a masażem.

Uważamy, że bardzo aktualne i użyteczne jest przedstawie­nie doświadczeń związanych z PM przy użyciu wcześniej niepublikowanych danych jakościowych. Celem obecnego raportu jakościowego jest zatem zbadanie i poinformowa­nie o tym, jak zestresowane pary doświadczyły wzajemnego masażu. Zgodnie z wiedzą autorów, niniejszy artykuł jest pierwszym, który donosi o doświadczeniach takich wza­jemnych masaży nieprofesjonalnych.

Materiały i metody badania

Interwencją był program PM, składający się z 1 godziny zajęć tygodniowo połączonych z praktyką PM trzy razy w tygodniu w domu. PM został pierwotnie wymyślony w celu wspierania zdrowia i dobrego samopoczucia osób starszych w lokalnej społeczności. Dlatego sekwencja masażu jest krótka, prosta, przyjazna dla użytkownika i dostępna. Nie wymaga aplikacji oleju, zdejmowania odzieży ani używania stołu do masażu. Styl masażu to połączenie technik zachodnich i wschodnich, takich jak głaskanie, ugniatanie, naciskanie, ściskanie, opuki­wanie. Uczestnicy są prowadzeni przez 15-minutową sekwencję PM obejmującą masaż pleców, ramion, szyi, głowy i twarzy. Instrukcje w programie obejmują wskazania i przeciwwskazania, praktyki uświadamiające w celu zwiększenia uwagi i wrażliwości oraz umiejętno­ści masażu, takie jak T-ten (Nowy termin, który został ukuty przez autorkę tego artykułu – Sayuri M. Naruse.

Odnosi się do uciskania odpowiednich punktów, w tym punktu spustowego i punktu akupresury. Ter­min T-ten został stworzony dla masażystów, aby skupić się na ciele odbiorcy i wyczuć właściwy punkt do wywie­rania nacisku) a także wytyczne dotyczące stosowania ucisku. Nacisk wahał się od łagodnego do umiarkowa­nego z pewnym głębokim naciskiem, w zależności od techniki, docelowej części ciała i preferencji odbiorcy. Instrukcje obejmowały komunikację w parach, aby zapewnić preferencje partnera. Na przykład partner może nie być zadowolony z masażu twarzy z powodu noszenia makijażu. 

Uczestnicy badania

Zdrowe (tj. nie poddawane leczeniu), ale zestresowane (tj. zgłaszany przez siebie ogólny stres) pary w wieku ponad 18 lat były rekrutowane za pośrednictwem plakatów, ulotek, e-maili i mediów społecznościowych. Kryteriami wyklucze­nia były: (a) znana patologia sercowo-naczyniowa, taka jak tętniak, chyba że uczestnik miał pisemną zgodę lekarza na wzięcie udziału w badaniu; b) poważny zabieg chirurgiczny w ciągu ostatnich trzech miesięcy; c) niedawne urazy, takie jak złamania kości górnej części ciała; d) pierwszy trymestr ciąży oraz (e) już regularnie otrzymujący masaż. Czter­dziestu ośmiu uczestników, tj. 24 pary, wyraziło świadomą zgodę. Spośród nich 42 uczestników rozpoczęło badanie, a 38 je ukończyło. Przeanalizowano tylko dane 34 uczest­ników z powodu niewystarczającej liczby danych. Pary uczestników zostały losowo przydzielone do dwóch grup: Grupa A otrzymała natychmiastową interwencję PM; gru­pie B przydzielono opóźnioną interwencję PM. Średni wiek uczestników wynosił 36,8, a spośród 17 par 14 par było heteroseksualnych.

Procedura

Badanie zostało zatwierdzone przez Komitet Etyki Badań Wydziału Zdrowia i Nauk Przyrodniczych na Uniwersytecie Northumbrii. Po świadomej zgodzie, pary w obu grupach A i B zostały zaproszone na trzytygodniowy kurs masażu PM na Uniwersytecie Northumbria, odpowiednio w tygo­dniach 1-3 i tygodniach 4-6. Program PM został wygło­szony przez Sayuri M. Naruse i wspierany przez asystenta. Po instrukcjach uczestnicy zostali poproszeni o ćwiczenie zarówno dawania, jak i otrzymywania 15-minutowego masażu trzy razy w tygodniu przez trzy tygodnie. Uczest­nicy mogli zmienić czas trwania masażu i docelowe części ciała zgodnie z preferencjami odbiorcy.

Wyniki badania

Analiza tematyczna zidentyfikowała trzy nadrzędne tematy w doświadczeniach par z PM w całym programie:

• a) Holistyczne odprężenie: strategie emocjonalnego, psy­chicznego i fizycznego złagodzenia napięcia – wzajemne rozluźnienie poprzez troskliwy dotyk;
• b) Poprawa relacji: Poprawa relacji poprzez komunikację werbalną i niewerbalną za pomocą przyjemnego dotyku, który pobudza pozytywne uczucia, takie jak wdzięcz­ność, miłość, troska i głębsze połączenie;
• c) Umiejętność dbania o siebie: Skuteczne techniki wza­jemnego wsparcia uzyskane dzięki poświęceniu czasu na wspólne uczenie się.

Masaż - holistyczne odprężenie

Pary opisywały doświadczenie holistycznego odprężenia podczas programu PM. Holistyczne odprężenie odnosi się tutaj do zmniejszonego stresu przejawiającego się jako zwiększony relaks i komfort emocjonalny, psychiczny i fizyczny. Wyrażanie pozytywnych uczuć obejmowało „komfort”, „relaks”, „dobre samopoczucie”, „podnoszenie nastroju” i „przyjemność” oraz bezpośrednie odniesienia do stresu psychicznego, np. „(masaż partnera pomógł) się nie martwić”, „zapomnieć o stresie” i „spokój”. Odstreso­wanie fizyczne znalazło odzwierciedlenie w zmniejszeniu dyskomfortu fizycznego i związanych z tym korzyściach, np. „pozbywa się bólów”, „łagodzeniu napięcia” i „pomocy w zasypianiu”. Podsumowując, PM był postrzegany jako przyczyniający się do pomocnych „strategii radzenia sobie” w stresującym życiu.

• „Masaż pomógł mi się zrelaksować i pomógł w chronicznym napięciu szyi, ramion i górnej części pleców”. (On, czterdzieści parę lat)
• „Często czuję się bardziej zrelaksowana po masażu. Daje mi to czas, aby zatrzymać się i nie myśleć o niczym, nie martwić się o nic”. (Ona, dwadzieścia parę lat)
• „Relaks – psychiczny i fizyczny. Zrób sobie przerwę od stresu­jących sytuacji”. (On, czterdzieści parę lat) Uczestnicy doświadczyli relaksu zarówno w zakresie odczuwania senności, jak i jasności umysłu, co może brzmieć sprzecznie, ale może być również postrzegane jako harmonizujące:
• „Uwielbiam fakt, że masaż daje mi klarowność, ale także sprawia, że jestem senna”. (Ona, dwadzieścia parę lat)
• „Zyskuję jasność i wspaniały sen. Działa na bóle głowy i ramion”. (Ona, dwadzieścia parę lat)
• Tak więc odprężenie było postrzegane jako holistyczne, nie tylko fizycznie i psychicznie, ale także korzystne dla dobrego samopoczucia w relacjach.

Masaż a poprawa relacji

Wiele par powszechnie doświadczało PM jako metody poprawy relacji, która odnosi się do poprawy relacji inter­personalnych poprzez przyjemny dotyk. Zgłosili doświad­czenie takiej poprawy relacji.

• „Wspólne oddychanie wydaje się ważnym momentem połą­czenia”. (Ona, dwadzieścia parę lat)
• „Poczucie kontaktu ze swoim nastrojem, relaks razem”. (Ona, dwadzieścia parę lat)
• „Dobrze jest połączyć się z nią w ten sposób i wydaje się, że poprawia to oba nasze nastroje”. (On, pięćdziesiąt parę lat)

Związek wydaje się pogłębiać podczas PM, a pary doceniają bliskość. Taka zwiększona bliskość odczuwana w parach może być związana ze spędzaniem czasu razem:

• „Wierzę, że stajemy się bardziej połączeni ze sobą duchowo i emocjonalnie poprzez pozytywny masaż”. (Ona, czterdzieści parę lat)
• „Czuję się bardzo blisko mojego partnera. To naprawdę czyni nas znacznie bliższymi. Dobrze jest spędzać czas tylko we  dwoje bez żadnych przerw. Czuję się bardzo połączona”. (Ona, trzydzieści parę lat)

Jednak podczas procesu uczenia się PM niektórzy doświad­czyli frustracji z powodu braku komunikacji:

• „Gdyby mógł częściej pytać mnie o właściwy nacisk podczas masażu, byłoby lepiej”. (Ona, pięćdziesiąt parę lat)
• „Minęło trochę czasu, zanim (imię partnera) wysłuchał, gdzie mnie boli, ponieważ chciał postępować zgodnie z instruk­cjami masażu”. (Ona, dwadzieścia parę lat)
  Z drugiej jednak strony, niektóre pary doświadczyły poprawy komunikacji, podczas gdy inne zgłosiły nowy poziom komunikacji podczas PM:
• „Łatwiej mi powiedzieć mu, że coś mnie boli i co jest dla nas dobre, nie martwiąc się, że zranię jego uczucia”. (Ona, dwadzieścia parę lat)

Wielu wyraziło wdzięczność i uznanie. Pary ceniły chęć swoich partnerów do nauki i ćwiczenia nowych umiejęt­ności masażu. Wyrażono wdzięczność nie tylko wobec partnera i dotyku, ale także za samo doświadczenie i „war­tościowy czas razem”:

• „Jestem z niego bardzo dumna za udział i zaangażowanie w pracę domową”. (Ona, czterdzieści parę lat)
• „Kochający w jego dotyku”. (Ona, dwadzieścia parę lat)
• „Szansa na znalezienie czasu dla siebie nawzajem”. (Ona, czterdzieści parę lat)
• „Czuję się bardzo wdzięczna za tę chwilę”. (Ona, dwadzieścia parę lat)

Akt wzajemnego masażu został również uznany za sposób na „okazanie miłości i troski o siebie nawzajem» oraz promo­wanie «zaufania i miłości”:
„Partnerka naprawdę dba o to, abym czuł się zrelaksowany i kochany podczas masowania mnie”. (On, dwadzieścia parę lat)

• „Czujemy się, jakbyśmy byli zespołem i oboje troszczymy się o siebie nawzajem” (On i ona, po trzydziestce)

Masaż a umiejętność dbania o siebie

W porównaniu z masażem jednokierunkowym, praw­dopodobnie jednym z najbardziej charakterystycznych zidentyfikowanych tematów była umiejętność opieki nad sobą. Zestresowane pary doceniły „nowe” doświadczenie uczenia się razem i zdobycie „umiejętności na całe życie”, aby „wspierać się nawzajem”, co zostało wyrażone jako „świetne techniki masażu dla intensywnego życia”. Uczenie się nowych umiejętności może oczywiście być początkowo trudne i frustrujące, np.

• „Trudności ze znalezieniem punktów nacisku”. (Ona, pięćdziesiąt parę lat)
• „Chciałabym, żeby kiedy już znajdziemy punkt bólu, nie tracił go”. (Ona, czterdzieści parę lat)
• Jednak procesy uczenia się były postrzegane pozytywnie przez innych, ponieważ cieszyli się z ulepszeń:
• „Staję się lepszy za każdym razem, gdy ćwiczymy. Zaczynam lepiej identyfikować punkty nacisku”. (Ona, czterdzieści parę lat)

Co mówią wyniki badania?

Wyniki tego badania pokazują, że pary postrzegały uczenie się nowych umiejętności jako w dużej mierze pozytywne doświadczenie, ale praktykowanie PM w domu może być trudne z powodu braku czasu lub braku umiejętno­ści na wczesnym etapie. Jednak większość par doceniła jakość wspólnego czasu i korzyści płynące z PM, które są wywoływane przez przyjemny dotyk. Przyjemny dotyk był najbardziej dominującym postrzeganiem w doświadczaniu PM, ponieważ obejmował wszystkie tematy i podtematy. Potwierdza to wcześniejsze badania, które wykazały znacz­nie większą przyjemność odczuwaną z 10-minutowego masażu stóp wykonywanego ręcznie w porównaniu z masa­żem wykonywanym przez maszynę. Mechanizm takiej przy­jemności opartej na dotyku został wyjaśniony przez soma­tosensoryczny obwód przyjemności od skóry do mózgu, który obejmuje wyspecjalizowane włókna c aferentne, które kodują przyjemne właściwości dotyku.

Ten przyjemny dotyk w PM jest prawdopodobnie asek­sualny. Chociaż przyjemność seksualna jest ważnym aspektem zadowolenia par z relacji, PM celowo ma na celu niewywoływanie podniecenia lub intymności seksualnej (Jednym z powodów jest to, że twórca zamierzał zmienić zniekształcony publiczny obraz masażu w Wielkiej Brytanii wyłącznie jako techniki seksualnej lub pornografii w świe­cie zachodnim. Chociaż masaż może być seksualny, może być również całkowicie aseksualny, ponieważ większość literatury masażu ma na celu uzdrowienie lub promowanie dobrego samopoczucia, np. PM został pierwotnie opraco­wany jako aseksualna interwencja zdrowotna dla bliskich relacji, takich jak rodzina i przyjaciele, ponad dziesięć lat temu, kiedy masażyści byli powszechnie źle rozumiani.).

Jednak COVID-19 wpłynął pośrednio na funkcjonowanie seksualne i spowodował implikacje dla zdrowia seksualnego wśród par. Dla takich par, które szukają specjalistycznej pomocy, skuteczna interwencja wydaje się być metodą sensate focus. Metoda skupienia zmysłowego jest struktural­nym dotykaniem opracowanym przez Mastersa i Johnsona, wykorzystującym nacisk na wzajemne wrażenia dotykowe, ale z ograniczeniami, aby nie dotykać narządów płciowych na wczesnym etapie.

Podobnie, choć cel jest zupełnie inny, podczas programu PM pary nie były instruowane do doty­kania intymnych obszarów ciała. Pojawia się jednak pytanie: czy program PM, program edukacji nieseksualnej i masaż nieseksualny, taki jak PM, będą w stanie wspierać pary, które doświadczyły niezadowolenia seksualnego, podnosząc satys­fakcję z relacji? Pytanie jest warte zbadania w przyszłości.

Najnowsza neu­ronauka odkryła również, że dotykowe komórki aferentne C pośredniczą w uwalnianiu oksytocyny podczas przyjem­nych interakcji dotykowych. W układzie reakcji na stres bodźce poznawcze (fizyczne i emocjonalne) wpływają na mózg, równowagę hormonalną i komórki odpornościowe. Obecne koncepcje stresu uwzględniają zmiany neuro­endokrynne, a także hormony i czynności neuronalne Mechanizm masażu można wyjaśnić za pomocą recepto­rów ciśnienia w skórze, które stymulują mózgowy prze­pływ krwi i aktywują przywspółczulny układ nerwowy, co przynosi uczucie relaksu i dobrego samopoczucia. Teorie te mogą wyjaśniać uczucia odprężenia fizycznego, psychicz­nego i emocjonalnego poprzez doświadczenie PM.

PM był również postrzegany jako promotor relacji, dając i otrzymując przyjemność dotykową. Pary doświadczyły głębszego połączenia i bliskości, prawdopodobnie poprzez dzielenie się pozytywnymi uczuciami wdzięczności, miłości i troski poprzez praktykowanie PM. Te pozytywne uczucia wydają się być wywoływane przez przyjemny dotyk masażu. Poprzednie badania dotykowe wykazały, że przyjemność dotykowa może być związana z aktywacją regionu mózgu, przedporodowej przedniej kory obręczy, która aktywuje się podczas przyjemnych wrażeń i doznawania przyjemności. W połączeniu z uwalnianiem oksytocyny, neuropeptydu związanego z „więzią społeczną” i „zaufaniem”, mechanizmy te mogą wyjaśniać wpływ masażu na promowanie pozy­tywnych relacji i kultywowanie pozytywnych emocji, które zaspokajają ludzką potrzebę łączenia się.

Poczucie wdzięczności i uznania dla partnera jako dawcy masażu, które było powszechnie wyrażane w obecnym badaniu, zostało również zgłoszone w innej literaturze. Jednak wyrażenie chęci „oddania” może wskazywać na wzajemny efekt życzliwości promowanej podczas masażu. Oznacza to, że naturalne uczucie wdzięczności odbiorcy za „życzliwość” lub „miłość i troskę”, które zostało przeka­zane przez dawcę poprzez masaż, stymuluje teraz odbiorcę do bycia życzliwym w zamian. Innymi słowy, PM wydaje się tworzyć łańcuch wdzięczności, co jest zgodne z teorią dobrego samopoczucia łączącą się z wdzięcznością.

Pary postrzegały również PM jako umiejętność radzenia sobie ze stresem, poprawy komunikacji, a także prak­tycznego wzajemnego wsparcia, a mianowicie umiejęt­ności opieki nad sobą. Program PM wydaje się zapewniać nie tylko umiejętności masażu, ale także umiejętności komunikacji werbalnej i niewerbalnej. Sam masaż na ogół reprezentuje komunikację niewerbalną w literaturze masażu.

Aby zrozumieć potrzebę partnera, pary zachęcano do komunikowania się werbalnie, szczególnie na wczesnych etapach nauki. Co ciekawe, uczestnicy często wyrażali komunikację dotyczącą nie tylko samej poprawy, ale także świadomości jej znaczenia (tj. konieczności poprawy) podczas PM, np. „ale może powinnam być lepsza w mówie­niu mu, co lubię”. Skuteczna komunikacja jest ważnym czynnikiem w umiejętnościach opieki nad sobą. Umiejęt­ność dbania o siebie również wydaje się zapewniać poczucie własnej skuteczności. Wcześniej stwierdzono, że poczucie własnej skuteczności jest głęboko związane z indywidual­nym dobrostanem. Ponieważ doświadczenia mistrzowskie i redukcja reakcji stresowych przyczyniają się do poczucia własnej skuteczności, nabywanie umiejętności PM, umiejęt­ność ich zastosowania i zobaczenia wyników mogły wpły­nąć na pewność siebie par. Odkrycia te są zgodne z postrze­ganiem własnej skuteczności przez opiekuna.

Jednak uczenie się nowych umiejętności na ogół wymaga czasu i poświęcenia. Postrzeganie zobowiązania czasowego może być związane z tym, że osoby postrzegają PM jako korzyść lub obciążenie. Możliwe jest, że pary, które pozytyw­nie postrzegały PM, mogą mieć więcej osobistych zasobów, takich jak dostępny czas, aby poświęcić się wymaganej nauce i praktyce. W każdym razie zarówno uczenie się nowych umiejętności, jak i budowanie relacji bez inwestycji czasu może być niemożliwe. Pary, które są tego bardziej świadome i odpowiednio dostosowują swoje życie, mogą być w stanie lepiej docenić jakość czasu spędzanego razem.

 Jakie są wnioski z badań?

• Jakościowe badanie doświadczeń PM ujawniło, że zestre­sowane, ale zdrowe pary postrzegały masaż wzajemny jako zapewniający holistyczną ulgę w stresie, umacnianie związku i umiejętności dbania o siebie, aby zrelaksować zarówno partnera, jak i siebie, tworząc pozytywne uczucia, takie jak relaks, miłość, troska i wdzięczność. Parom najbar­dziej podobało się doświadczenie i czas na wspólną naukę i praktykę wzajemnego masażu.

• PM ma podstawową wartość przyjemnego dotyku, który może zaspokoić najbardziej pożądaną ludzką potrzebę dotyku i połączenia.

• Pary postrzegały masaż pozytywny jako skuteczną umie­jętność opieki nad sobą, zapewniającą holistyczną ulgę w stresie i umacnianie relacji. Wspólna nauka i wzajemny masaż ułatwiły możliwość zrelaksowania się nawzajem poprzez komunikację werbalną i niewerbalną, wywołując wdzięczność, miłość, troskę, głębsze połączenie i poczucie własnej skuteczności poprzez czas spędzony razem i przy­jemny dotyk.

Jak wyglądało przeprowadzenie badań?

Badaniami objęto 7880 uczestników. Zgodnie z hipotezą, miłość była istotnie i pozytywnie powiązana z czułymi zachowaniami dotykowymi w obu badaniach. Nasze dane zdecydowanie sugerują, że czuły dotyk jest stosunkowo stabilną cechą ludzkich romantycznych związków, która jest silnie i niezawodnie związana ze stopniem deklarowanej miłości między partnerami.

• W pierwszym badaniu wykorzystaliśmy międzykulturową ankietę przeprowadzoną w 37 krajach, aby sprawdzić, czy miłość była powszechnie kojarzona z czułymi zachowaniami dotykowymi.
• W drugim badaniu, wykorzystując bardziej precyzyjną skalę zachowań dotykowych, sprawdziliśmy, czy częstotliwość czułych zachowań dotykowych była związana z miłością w romantycznych związkach partnerskich.

Jak działa na nas dotyk?

Szczególna tendencja do korzystania z czułego dotyku w relacjach romantycznych nie jest zaskoczeniem, biorąc pod uwagę negatywne konsekwencje pozbawienia dotyku, które wyraźnie kontrastują z wieloma korzyściami płynącymi z obecności czułego dotyku w bliskich związkach. Deprywacja dotyku wiąże się z depresją, lękiem i somatyzacją, podczas gdy więcej dotyku partnerskiego daje lepsze samopoczucie psychiczne, również w perspektywie długoterminowej. Co więcej, dotyk interpersonalny może zapewnić cenne wsparcie w trudnych sytuacjach, ponieważ przyczynia się do obniżenia reakcji na stres poprzez zmniejszenie częstości akcji serca i ciśnienia krwi, a także poprzez zmniejszenie wytwarzania kortyzolu. Dotyk może również łagodzić ból poprzez wpływ na poziom μ-opioidów i serotoniny. Niemniej jednak nie należy zapominać, że dotyk może nie być tak pozytywny w pewnych okolicznościach. Niektórzy ludzie nie lubią dotyku (tj. unikają dotyku) lub reagują na dotyk interpersonalny w sposób negatywny. Negatywna reakcja na dotyk może być również spowodowana czynnikami związanymi z partnerem interakcji (np. słabą znajomością lub chorobą wywołującą obrzydzenie).

 

Znaczące implikacje i konsekwencje czułego dotyku można interpretować w kontekście teorii wymiany uczuć. Zgodnie z tą teorią komunikacja uczuciowa ma kluczowe znaczenie dla „promowania tworzenia i utrzymywania znaczących więzi  międzyludzkich”. W związku z tym, jak wspomniano wcześniej, wyrażanie uczuć jest szczególnie prawdopodobne w parach i może być wskaźnikiem jakości romantycznych relacji. Osoby o wyższym zaangażowaniu w związek zgłaszają komunikowanie uczuć (w tym okazywanie uczuć fizycznych) wobec swoich partnerów. Stopień fizycznej czułości koreluje ponadto pozytywnie z satysfakcją ze związku i partnera oraz negatywnie z niepewnością przywiązania. W jednym z nielicznych badań koncentrujących się bezpośrednio na dotyku w romantycznych związkach partnerskich stwierdzono, że jakość związku była pozytywnie łączona z pragnieniem dotyku, podczas gdy unikanie przywiązania wiązało się z niższym ogólnym pragnieniem dotyku. Pomimo oczywistej wartości dotyku w bliskich relacjach międzyludzkich, wiedza naukowa na temat czułego dotyku w romantycznych związkach wciąż pozostaje raczej niewielka.

Niewiele jest badań dotyczących czynników psychologicznych, które determinują stosowanie czułego dotyku w parach. Na przykład logiczne jest przewidywanie, że kochający się partnerzy będą częściej używać dotyku w swoich związkach, wzbogacając komunikację i czerpiąc korzyści typowo związane z czułym dotykiem. Dotyk może jednocześnie promować miłość między partnerami, zgodnie z badaniem pokazującym, że motywy podejścia do dotyku własne i partnera przewidują lepsze codzienne samopoczucie w związku. Fizyczne uczucia (w tym zachowania dotykowe) wykonywane przez romantycznego partnera, a także satysfakcja z okazywania uczuć fizycznych są pozytywnie związane z samooceną poziomu miłości.

Trójkątna teoria miłości - na czym polega?

Trójkątna teoria miłości przedstawia miłość jako konstrukt składający się z trzech elementów, a mianowicie namiętności, intymności i zaangażowania.

Namiętność odnosi się głównie do pożądania seksualnego i fizycznych aspektów związku, intymność wiąże się z bliskim, intymnym zrozumieniem i zaufaniem między partnerami, podczas gdy czynnik zaangażowania odnosi się do zaangażowania w związek i zaangażowania w życie partnera. W kontekście wcześniej omówionych funkcji i pozytywnych konsekwencji czułego dotyku w bliskich związkach można przypuszczać, że czuły dotyk silnie zależy od doświadczenia miłości i wszystkich jej składników: zarówno jako wyraz tego uczucia, jak i sposób na pielęgnowanie miłości przez kochających się partnerów.

Stwierdzono, że miłość jest jednym z najważniejszych priorytetów w doborze partnera zarówno dla mężczyzn, jak i kobiet w 37 krajach – co sugeruje, że może to być kulturowo niezmienny predyktor satysfakcji ze związku. Rozciąga się to na motywacje napędzające stabilność już istniejących związków partnerskich i małżeństw, w których miłość jest określana jako najważniejszy czynnik związany z satysfakcją ze związku i zaangażowaniem partnera. Jednak to, czy miłość jest rzeczywiście związana z czułym dotykiem, nie zostało jeszcze zbadane.

Jak wyglądały badania?

Zbadaliśmy związek miłości i czułych zachowań dotykowych w romantycznych związkach partnerskich w dwóch badaniach obejmujących łącznie 7881 uczestników.

W pierwszym badaniu wykorzystaliśmy międzykulturową ankietę przeprowadzoną w 37 krajach, aby sprawdzić, czy miłość w romantycznych związkach partnerskich była powszechnie związana z czułymi zachowaniami dotykowymi. Nasze dane obejmowały pomiary zachowań związanych z czułym dotykiem i miłością, a kierując się wcześniejszymi ustaleniami w tej dziedzinie, nasze badania obejmowały również kilka predyktorów na poziomie indywidualnym i kulturowym, które mogły mieć wpływ na nasze wyniki. Wybraliśmy czynniki stosowane w naszych poprzednich badaniach, które okazały się mieć związek z miłością [tj. posiadanie dzieci, czas trwania związku] lub dotykiem [tj. wiek, płeć, konserwatyzm, preferencje dotyczące dystansu interpersonalnego, status społeczno-ekonomiczny i religijność]. Na przykład zachowania dotykowe w bliskich relacjach interpersonalnych są zwykle częściej stosowane przez osoby młodsze, kobiety i osoby o liberalnych poglądach.

W drugim badaniu, wykorzystując bardziej precyzyjny pomiar czułych zachowań dotykowych, sprawdziliśmy, czy częstotliwość czułych zachowań dotykowych była związana z miłością, a następnie oceniliśmy wpływ potencjalnych zmiennych na to powiązanie.

Badanie 1

Głównym celem badania 1 było (a) ustalenie, czy różnice w miłości na poziomie indywidualnym (tj. całkowity wynik danej osoby w Trójkątnej Skali Miłości) odnoszą się do stopnia czułego dotyku danej osoby w stosunku do jej romantycznego partnera (tj. stopnia, w jakim przytulali, całowali, dotykali i głaskali swojego partnera) oraz (b) ocena, czy związek ten jest potencjalnie moderowany przez inne, istotne czynniki. Aby osiągnąć ten cel, ponownie przeanalizowaliśmy duży międzynarodowy zbiór danych dotyczących czułego dotyku, miłości i potencjalnych zmiennych moderujących wykorzystywanych w poprzednich badaniach.

Zebrano dane od osób, które zadeklarowały posiadanie romantycznego partnera i osobiste (fizyczne) spotkanie z tym partnerem w okresie zbierania danych. Ostateczna próba uczestników spełniających te kryteria składała się z 7681 osób z 37 krajów w wieku od 15 do 87 lat z 54,6% kobiet. Czas trwania związku wahał się od mniej niż jednego miesiąca do 50 lat, przy średnim czasie trwania wynoszącym 84 miesiące, a 63,5% uczestników zgłosiło, że nie ma dzieci.

Uczestnicy, którzy zgodzili się wziąć udział w badaniu, wypełnili papierowe kwestionariusze dotyczące szeregu cech i zachowań, przetłumaczone na ich język ojczysty przez lokalnych współpracowników. Próby w każdym kraju miały być jak najbardziej heterogeniczne, ze znacznym odsetkiem przedstawicieli społeczności i odsetkiem studentów nieprzekraczającym 50%. Wszyscy badacze postępowali zgodnie z wytycznymi etycznymi swoich krajów, a badanie było zgodne z Deklaracją Helsińską z 1964 r., a także Zasadami Etycznymi Psychologów i Kodeksem Postępowania Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego (APA). Uczestnikom przedstawiono cztery piktogramy wizualizujące objęcie, głaskanie, pocałunek lub uścisk i zapytano ich, czy  wykonali ten rodzaj dotyku ze swoim romantycznym partnerem w poprzednim tygodniu.

Miłość została zmierzona za pomocą Trójkątnej Skali Miłości Sternberga w odpowiedniej adaptacji językowej, przy użyciu trzech podskal, po jednej na komponenty namiętności, intymności i zaangażowania; w sumie jest 45 pozycji, po 15 na podskalę.  Analizy obejmowały również kilka dodatkowych zmiennych, które wcześniej okazały się być powiązane z miłością lub czułym dotykiem, a mianowicie płeć, wiek, status społeczno-ekonomiczny (SES), religijność, preferowany dystans interpersonalny, status rodzicielski, konserwatyzm i czas trwania związku.

Miłość i każda z podskal były istotnie powiązane ze wskaźnikiem zmienności czułego dotyku partnera. Miłość była znaczącym i pozytywnym predyktorem czułego dotyku, co sugeruje, że osoby wyrażające większą miłość do swoich romantycznych partnerów miały wyższy wskaźnik zmienności czułego dotyku partnera, tj. używały więcej rodzajów czułego dotyku w swoich romantycznych związkach.

Po uwzględnieniu wszystkich dodatkowych, istotnych predyktorów na poziomie indywidualnym, miłość nadal była istotnie i pozytywnie powiązana ze wskaźnikiem zmienności czułego dotyku partnera. Wiek, konserwatyzm i preferowany dystans interpersonalny również znacząco i negatywnie przewidywały zmienność wskaźnika zmienności czułego dotyku partnera. Tak więc większa zmienność w okazywaniu czułego dotyku wobec partnerów była związana z młodszym wiekiem, niższym poziomem konserwatyzmu i preferowaniem zmniejszonego dystansu interpersonalnego – a także z większą miłością w związku.

Badanie 2 (tylko Polska)
Zainspirowani wynikami Badania 1, Autorzy postanowili dalej badać związek między miłością a zachowaniami dotykowymi, stosując dokładniejszą metodę pomiaru czułego dotyku, a mianowicie ocenę częstotliwości dotyku. Zaprosili jednorodną kulturowo próbę społeczności z Polski do wypełnienia ankiety internetowej, która obejmowała ocenę liczby czułych zachowań dotykowych, które wykonali wobec swoich partnerów w danym dniu, oraz Trójkątną Skalę Miłości Sternberga.

Rekrutowana próba obejmowała 199 osób (średni wiek = 30,20 ± 11,71; 29% mężczyzn). Wszystkie z nich zadeklarowały, że są w związku i spotkały się osobiście (fizycznie) ze swoim romantycznym partnerem w dniu badania. Największa grupa składała się z osób pozostających w związku małżeńskim (38%), a następnie konkubinatu (31%), randek (19%), osób zaręczonych (19%) i uczestników, którzy wybrali „inny” rodzaj związku jako najlepszy termin do opisania ich statusu związku (3%). Sześciu uczestników było homoseksualistami, 12 było biseksualistami, a 181 było heteroseksualistami. Średni czas trwania zgłoszonych związków wynosił 8,98 lat, a większość uczestników była bezdzietna (67%).

W Badaniu 1 zdefiniowano zachowania związane z czułym dotykiem jako obejmowanie, głaskanie, całowanie i przytulanie, a uczestnicy wypełnili prosty kwestionariusz zilustrowany grafiką przedstawiającą każdy rodzaj czułego dotyku. Natomiast w Badaniu 2 poproszono uczestników o ocenę, ile razy wykonali każdy rodzaj dotyku w stosunku do swojego partnera w danym dniu. Podsumowane częstotliwości wszystkich rodzajów czułego dotyku zostały następnie podzielone przez całkowitą liczbę godzin, które dana osoba spędziła z partnerem w dniu badania, aby uzyskać pojedynczy wskaźnik częstotliwości czułego dotyku partnera [na godzinę] dla każdego uczestnika.

Podobnie jak w Badaniu 1, miłość mierzono za pomocą Trójkątnej Skali Miłości Sternberga w odpowiedniej adaptacji językowej. Obliczono całkowity średni wynik miłości, a do celów dalszych analiz obliczono również oddzielne średnie wartości dla podskal pasji, intymności i zaangażowania. Średnia częstotliwość zachowań dotykowych na godzinę w stosunku do partnera wynosiła: 0,61 dla obejmowania, 0,67 dla głaskania, 1,08 dla całowania, 0,89 dla przytulania, łącznie: 3,26. Zróżnicowanie zgłaszanych zachowań związanych z czułym dotykiem na godzinę było dość wysokie i wynosiło od 0 do 10 uścisków, od 0 do 20 pocałunków i głaskania oraz od 0 do 7 przytulania.

Badanie 2 zostało przeprowadzone w celu oceny związku między miłością a czułymi zachowaniami dotykowymi mierzonymi za pomocą bardziej precyzyjnej skali niż pomiar zastosowany w Badaniu 1. Namiętna i intymna miłość znacząco i pozytywnie przewidywała zachowania związane z czułym dotykiem, a wynik ten został powtórzony niezależnie od włączenia innych istotnych czynników do analizy. Partnerzy dotykali się około 3 razy na godzinę, a najczęściej zgłaszanym rodzajem dotyku było głaskanie.

W Konkluzji ogólnej Autorzy piszą:

Miłość była istotnie związana z czułymi zachowaniami dotykowymi w romantycznych związkach partnerskich zarówno w naszej dużej, międzykulturowej próbie testowanej za pomocą prostej wersji skali dotykowej, jak i w drugim badaniu obejmującym dokładniejszą metodę ilościowego określenia ilości czułego dotyku. Co najważniejsze, poziom miłości był znacząco i pozytywnie powiązany ze zmiennością zachowań dotykowych w próbie uczestników z 37 krajów, a także w jednorodnej kulturowo próbie, która zgłaszała częstotliwość czułych zachowań  dotykowych. Chociaż od dawna wykazano, że dotyk jest ważnym aspektem kochających romantycznych związków, jest to pierwsze kompleksowe, międzykulturowe badanie, które wskazuje na kluczowe znaczenie miłości dla czułych zachowań dotykowych i – odwrotnie – czułego dotyku dla pielęgnowania miłości.

Chociaż bezpośrednie powiązanie miłości i czułego dotyku może wydawać się intuicyjne, nasze badanie jest jednym z niewielu badań naukowych, które bezpośrednio wykazały ten związek za pomocą dowodów empirycznych.

Nasze opracowanie zapewnia nowy wgląd w badania zarówno nad miłością, jak i czułym dotykiem. Coraz więcej dowodów sugeruje, że doświadczanie miłości wiąże się z dobrostanem psychicznym, na co wskazuje lepsze samopoczucie i większe szczęście. Miłość i przywiązanie mogą dodatkowo generować korzyści fizjologiczne, takie jak lepsze zdrowie lub wyższa odporność na stres i ból. Sugerujemy, że niektóre z tych korzystnych efektów miłości mogą być wzmocnione przez wyższą częstotliwość czułego dotyku wyrażanego w kochających się parach, jak wykazano w naszym badaniu.

W Badaniu 1 wszystkie podskale dotyku korelowały ze zgłaszaną zmiennością dotyku, ale w Badaniu 2, obejmującym bardziej szczegółową skalę zachowań dotykowych, zaobserwowaliśmy znaczące powiązania miłości z dotykiem dla namiętności i intymności, ale nie dla trzeciego składnika miłości – zaangażowania. Namiętność jest najbardziej fizycznym z trzech składników miłości, podczas gdy intymność silnie wiąże się z bliskością psychiczną i wzajemnym przywiązaniem. Dlatego konsekwentne powiązanie dotyku z tymi dwoma składnikami miłości, a także ich wartość predykcyjna dla czułego dotyku nie są zaskakujące.

Nasze odkrycia rzucają dodatkowe światło na wcześniej zgłaszaną wyższą częstotliwość dotyku w rozwijających się związkach. Jest to prawdopodobnie namiętna i intymna miłość do partnera (szczególnie zwiększona podczas pierwszych faz miłości), która napędza potrzebę większej liczby zachowań dotykowych i odwrotnie – częstszy czuły dotyk prawdopodobnie wzmacnia te rodzaje miłości. Co ciekawe, wartość predykcyjna zaangażowania nie okazała się znacząca w Badaniu 2. Ponownie, odnosząc się do oryginalnej trójkątnej teorii miłości, możemy założyć, że dzieje się tak dlatego, że zaangażowanie jest najmniej „fizyczne” wśród składników miłości i może być bardziej związane z innymi rodzajami okazywania uczuć i strategiami utrzymania partnera.