Czym jest RLS, czyli zespół niespokojnych nóg?
Zespół niespokojnych nóg (RLS), nazywany także zespołem Wittmaacka-Ekboma, to zbiór objawów neurologicznych o charakterze parestezji – uczucie mrowienia, pieczenia i drętwienia nóg, pojawia się w okresie spoczynku i wiąże się z przymusem poruszania kończynami. Może stać się przyczyną nocnych wybudzeń, spowodowanych nieprzyjemnych przymusem rozchodzenia dolegliwości.
Zaburzenie najczęściej dotyka m.in. osób z chorobami nerek, przyjmujących niektóre leki stosowane w psychiatrii oraz ludzi uzależnionych od alkoholu i nikotyny. Czasami występuje u kobiet w III trymestrze ciąży i zanika kilka tygodni po porodzie.
Jak radzić sobie z zespołem niespokojnych nóg?
Konwencjonalne leki nie są zbyt pomocne, dlatego wielu pacjentów z RLS regularnie sięga po środki alternatywne1. Oto kilka najlepszych sposobów na uspokojenie nóg.
- OGRANICZ UŻYWKI W łagodnych przypadkach syndromu niespokojnych nóg najczęściej zaleca się unikanie kofeiny, alkoholu i papierosów. Badanie kliniczne 62 pacjentów z zespołem niespokojnych nóg wskazuje na związek kofeiny z nasileniem objawów. Może to wynikać z faktu, że kofeina jest odpowiedzialna za zwiększone pobudzenie układu nerwowego2.
- WYRÓWNAJ NIEDOBORY ŻELAZA Przegląd badań dowiódł, że podawanie żelaza łagodzi niepokój i nasilenie RLS w porównaniu z placebo. Dlatego, jeżeli wystąpią objawy zespołu niespokojnych nóg (lub dojdzie do ich nasilenia), warto oznaczyć poziom żelaza oraz ferrytyny. Uzupełnienie deficytu tego mikroelementu może złagodzić symptomy choroby3
- RUCH Umiarkowana, regularna aktywność fizyczna może się okazać zbawienna dla cierpiących na zespół niespokojnych nóg. Jak wykazano, chorzy, którzy ćwiczą, zgłaszają redukcję objawów o ok. 40%. W szczególności korzystna jest joga. Według badań opublikowanych w Journal of Alternative and Complementary Medicine kobiety z RLS, które ją ćwiczyły, doświadczały mniej poważnych objawów i mniejszego stresu. Zgłaszały też lepszy nastrój i nawyki związane ze snem5.
- MASAŻ Nawet zwyczajne masowanie nóg olejkiem lawendowym może przynieść ulgę cierpiącym na RLS6. Najlepiej robić to po kąpieli tuż przed udaniem się na spoczynek.
- WYJDŹ NA SŁOŃCE Wystarczy 15-20 min w jego promieniach (bez kremu z filtrem), by skóra zaczęła produkować witaminę D. Jej niski poziom powiązano z zespołem niespokojnych nóg. W okresie zimowym przyjmuj jej suplementy, gdyż są dowody, iż podniesienie stężenia witaminy D we krwi może złagodzić symptomy RLS4.
- WYPRÓBUJ RTMS Pewne badanie wykazało, że powtarzana przezczaszkowa stymulacja magnetyczna (RTMS) może „znacząco złagodzić objawy motoryczne, zaburzenia snu oraz niepokój u pacjentów z RLS”7. Ta nieinwazyjna metoda pobudza neurony budujące korę mózgową (stymulację przeprowadza się przez skórę głowy).
- ROZWAŻ NAŚWIETLANIE Niektóre doniesienia sugerują, że terapia światłem o długości fal zbliżonej do podczerwieni może stanowić skuteczny sposób na RLS. W toku pewnego badania obejmującego 12 półgodzinnych sesji naświetlania nóg w ciągu 4 tygodni metoda ta wywołała znaczącą poprawę w porównaniu do terapii kontrolnej8. Promieniowanie podczerwone wykorzystują również sauny infrared, zalecane w przypadku bólu kręgosłupa różnego pochodzenia, choroby zwyrodnieniowej stawów, dyskopatii, zaburzeń krążenia obwodowego, stanów pourazowych narządu ruchu, cukrzycy i otyłości.
- WIBRACJE Na podstawie wyników badania przeprowadzonego przez uczonych z Iranu można stwierdzić, że wibracja zmniejsza nasilenie objawów RLS u pacjentów z hemodializą12. Autorzy badania „zalecają stosowanie wibracji jako opłacalnej i bezpiecznej procedury”.
Witaminy i minerały na zespół niespokojnych nóg
Jeżeli cierpisz na RLS, pomocne mogą okazać się:
- Magnez jak wykazało badanie na pacjentach cierpiących na bezsenność związaną z zespołem niespokojnych nóg bądź pokrewnymi okresowymi ruchami kończyn we śnie, pierwiastek ten przyjmowany wieczorem polepsza jakość snu9. Sugerowana dzienna dawka: 300 mg wieczorem.
- Witaminy C i E okazały się skuteczne u pacjentów z RLS, którzy zostali poddani hemodializie10. Sugerowana dzienna dawka: do 3 g witaminy C oraz 400 j.m. witaminy E.
- L-tryptofan niektóre badania dowodzą, że ten suplement poprawiający jakość snu pomaga w przypadku zespołu niespokojnych nóg11. Sugerowana dzienna dawka: 1-2 g wieczorem.
- Sleep Med, 2016; 17: 99-105
- J Clin Psychiatry. 1978 Sep;39(9):693-8
- Age Ageing, 1994; 23: 200-3; Cochrane Database Syst Rev, 2019; 1: CD007834; Curr Treat Options Neurol. 1999 Sep. 1(4): 309-19; Chest. 2006 Nov. 130(5):1596-604
- Sleep Breath, 2015; 19: 579-83
- J Altern Complement Med. 2013 Jun;19(6):527-35
- Nurs Midwifery Stud, 2015; 4: e29617
- Chin Med J (Engl), 2015; 128: 1728-31
- Physiother Theory Pract, 2011; 27: 345-51
- Sleep, 1998; 21: 501-5
- Sleep Med, 2012; 13: 542-5
- Int J Neurosci, 1992; 67: 127-44; Am J Psychiatry, 1986; 143: 554
- J Renal Inj Prev. 2017; 6(2): 113-6