Cytryniec chiński - właściwości i zastosowanie

Roślina od wieków używana była do leczenia impotencji u mężczyzn, rzeżączki oraz zbyt częstego oddawania moczu. Obecnie najczęściej wykorzystuje się jej właściwości wspomagające organizm w stanach przeciążenia fizycznego i psychicznego, chroniące wątrobę, poprawiające odporność na infekcje i stres oraz dodające energii.

Owoc Schisandra chinensis nazywany jest owocem o 5 smakach, ponieważ skórka i miąższ są słodko-kwaśne, a nasiona smakują cierpko, gorzko i słono. Cytryniec jest bogaty w cukry, kwasy organiczne, witaminę C, fitosterole, kwasy organiczne (cytrynowy, jabłkowy, fumarowy i winowy), mono-i polisacharydy. Zawiera też ligany, substancje tonizujące – schizandrynę, schizandrol, witaminę E i tłuszcz¹. Największe znaczenie z nich ma wyizolowana z owoców schizandryna, która wzmacnia i pobudza serce oraz ośrodkowy układ nerwowy. Badania wykazały jej korzystny wpływ na chorobę Alzheimera³.

Zioło działa również przeciwutleniająco i przeciwnowotworowo². Cytryniec ponadto wspomaga aktywność seksualną i sprawdza się jako afrodyzjak. U sportowców w czysty sposób podnosi wydolność organizmu (nie jest zaliczany do środków dopingujących).

Właściwości zdrowotne cytryńca chińskiego

Cytryniec osłania wątrobę

Cytryniec pomaga w utrzymaniu prawidłowych funkcji tego organu. Zawarte w nim lignany aktywują w komórkach wątroby enzymy, które produkują glutation, czyli jeden z najmocniejszych antyoksydantów. Poza tym wyciąg z rośliny działa hepatoprotekcyjnie, zapobiega uszkodzeniom wątroby i przyspiesza jej regenerację, a przy tym niszczy substancje chemiczne, które przyczyniają się do powstania stanów zapalnych. Schizandrol i schizandryna zatrzymują postępującą martwicę komórek wątroby.

Preparaty z cytryńca wprowadzono w Chinach do leczenia wirusowych zapaleń tego narządu. Potwierdzono też ich przeciwdziałanie uszkodzeniom wątroby wywołanym paracetamolem⁴.

Cytryniec chiński na stres i kondycję psychiczną

Roślina wspomaga działanie organizmu podczas nadmiaru stresu, przepracowania i braku wypoczynku. Dowiedziono, że ma właściwości adaptogenne – znosi uczucie niepokoju, lęku, rozdrażnienia, pomaga w stanach zmęczenia fizycznego i psychicznego, zwiększa sprawność umysłową oraz efektywność w pracy. Poprawia też zdolność uczenia się i zapamiętywania. Ekstrakt z owoców cytryńca chińskiego ma działanie przeciwdepresyjne bez wywoływania uczucia senności⁵. Stosowany jest w zaburzeniach astenii, neuralgii, nerwicach, depresji oraz schizofrenii.

Schisandra chinensis chroni układ krążenia

Od wielu lat cytryniec w Korei wykorzystywany jest w leczeniu objawów sercowo-naczyniowych związanych z menopauzą. Polecany jest także w leczeniu choroby wieńcowej serca, nadciśnieniu i zawale mięśnia sercowego⁶, gdyż jego substancje czynne wykazują działanie ochronne na układ sercowo-naczyniowy. Ponadto zioło reguluje poziom cukru i obniża wysoki poziom cholesterolu.

Zastosowanie cytryńca w kosmetyce

Wyciągi z owoców mają działanie przeciwzapalne, ujędrniające, zmiękczające naskórek i regeneracyjne, dlatego na bazie cytryńca wytwarza się kremy⁷. Nawilża skórę, pomaga na trudno gojące się rany i zwęża rozszerzone naczynia krwionośne. Ze względu na cytrynowy zapach olejek eteryczny pozyskiwany z tej rośliny jest wykorzystywany do produkcji perfum.

Zastosowanie cytryńca chińskiego

Nalewka z cytryńca

Do szklanki wody dodaj ½ szklanki cukru trzcinowego, zagotuj i odstaw do ostudzenia. 1 szklankę dojrzałych owoców cytryńca włóż do szklanego słoja, zalej przygotowanym roztworem, dodaj szklankę spirytusu. Zakręć szczelnie i odstaw na 4-6 tygodni, od czasu do czasu wstrząsaj. Po tym czasie odcedź nalewkę i przelej do butelek. Pij 50 ml 1-2 razy dziennie.

Napar z jagód albo liści cytryńca

2-3 łyżeczki suszonych jagód lub 10 g świeżych albo suszonych liści zalej szklanką wrzątku, przykryj i odstaw na ok. 15 min, po tym czasie wypij.

Konfitura z schisandra chinensis

Obierz 1 kg świeżych jabłek lub gruszek, pokrój w kostkę dodaj 500 g owoców cytryńca oraz 1 kg cukru. Owoce smaż na wolnym ogniu przez ok. 2 godziny, często mieszając. Przełóż do słoików i pasteryzuj. Konfiturę możesz dodawać do herbaty lub stosować jako zdrowy dodatek do ciast, naleśników i pieczywa.

Winko z cytryńca chińskiego

100 g rozdrobnionych liści i owoców zalej 500 ml wytrawnego wina. Przelej do butelek i odstaw do przemacerowania na ok. 2 tygodnie. Pij kieliszek dziennie przez 1-2 tygodnie. Kurację powtarzaj co 2-3 miesiące.

Wyciąg z cytryńca

Świeże owoce zmiksuj w stosunku 1:1 z wodą z cukrem lub miodem. Doprowadź do wrzenia, odcedź. Spożywaj 30 ml 2 razy dziennie.

Cytryńcowy kisiel

750 g umytych owoców cytryńca (lub mix czerwonych owoców, np. wiśni, porzeczek, jagód) włóż do garnka, dodaj pół laski wanilii i 4 łyżki cukru. Zalej 500 ml wody i gotuj na małym ogniu przez kilka minut. 4 łyżki skrobi ziemniaczanej zmieszaj z małą ilością wody, dodaj do wrzących owoców i gotuj jeszcze ok. 1 min.

Owoce cytryńca w syropie

Zagotuj 50 dag cukru w szklance wody. Wrzącym syropem zalej 1 kg owoców cytryńca, przełóż do słoików, pasteryzuj.

Cytryniec chiński — metryczka

• Występowanie: w stanie naturalnym występuje w rejonie Dalekiego Wschodu, głównie w Rosji, Korei, Japonii i Chinach. Osiąga 8-15 m.
• Surowiec leczniczy: w celach leczniczych wykorzystuje się zarówno owoce, nasiona, liście, jak i korę.
• Pora zbioru: Kwitnie maj – czerwiec. Z kwiatów rozwijają się kiście długości ok. 15 cm, złożone nawet z 40 kulistych, soczystych, czerwonych owoców. Pojawiają się one w okresie od sierpnia do września, przeważnie między 4. a 6. rokiem po posadzeniu.
• Uprawa: stanowisko słoneczne do lekko zacienionego, ciepłe, osłonięte od wiatrów. Preferuje gleby żyzne, przepuszczalne, wilgotne, wymaga podpór. Znosi mrozy do -30°C.