Skutki długiego siedzenia przed komputerem. Jak im zaradzić?

Kiedy w latach 90. XX wieku wśród dzieci i młodzieży zaczął rozprzestrzeniać się nieznany wcześniej zespół objawów chorobowych, nikt nie wiedział jeszcze, że to początek prawdziwej epidemii. Młode osoby miały pro­blemy z utrzymaniem moczu i stolca, doświadczały bólu ścięgien, a nawet niekiedy drgawek.

Wielu małych pacjen­tów skarżyło się na wrzody po wewnętrznej stronie dłoni, które nie chciały się goić. Mijały lata, ale nikt nie był w stanie powiedzieć, co dokładnie dolegało pacjentom, wśród któ­rych zaczęli pojawiać się także dorośli, a objawy tymczasem stawały się coraz poważniejsze i obejmowały np. pęknięcia ścięgien w kciuku, a nawet urazy kości.

Chociaż na początku trudno było znaleźć źródło pro­blemu u, skądinąd, zdrowych osób, wkrótce prawda wyszła na jaw. Okazało się, że winę ponosiły komputery, a w zasadzie zbyt wiele czasu im poświęcanego.

Skutki długiego siedzenia przed komputerem

Zespół palców atari

Gracze zapominali o wizytach w toalecie, przemęczali swoje dłonie (zwłaszcza kciuki, którymi wciska się guziki w kon­solach Nintendo), a z powodu szybkiego ruchu przed­miotów lub postaci na ekranie niektórzy z nich dosta­wali drgawek.

Na szczęście skutki nintendonicy szybko ustępowały po wprowadzeniu limitu czasu korzystania z komputerów i konsol, a przede wszystkim – dzięki kla­wiszowi pauzy¹. Zjawisko to, znane również jako zespół palców atari, wciąż jest obecne w społeczeństwie i nic nie wskazuje na to, żeby kiedykolwiek zanikło.

Wydaje się jednak ono mało groźne w porównaniu z innymi problemami zdrowotnymi, za które odpowiada częste i długotrwałe siedzenie przed komputerem. Na szczęście z mroczną stroną postępu można walczyć, a pomoc niosą nie tylko najnowsze zdobycze techniki, ale też tradycyjne metody leczenia. Z takim wsparciem i przy odpowiedzialnym podejściu do korzystania z maszyn, można bezpiecznie używać tabletów, laptopów i innych urządzeń elektronicznych.

Zmęczenie oczu

To nie wszystko. Przesuwanie ekranu ogranicza ruch gałek ocznych, a skupienie na treści zmniejsza liczbę mrugnięć z 15–20 do nawet 1 na minutę2! Oba te czynniki utrudniają prawidłowe nawilżenie narządu wzroku, prowadząc do zespołu suchego oka, zapalenia spojówek czy zespołu widzenia komputerowego (cyfrowego zmęczenia oczu)³.

Długotrwale odczuwane objawy to powód do wizyty u okulisty, a potem optyka i korekcji wady wzroku oku­larami. Zanim jednak do tego dojdzie, warto spróbować wprowadzić kilka zmian w sposobie korzystania z kom­putera oraz zastosować naturalne metody wspomagania pracy oczu.

Nieprawidłowa postawa

Wystarczy jednak, że poprawisz warunki przed kompu­terem, a prawdopodobnie odsuniesz w czasie wizytę u ortopedy, osteopaty czy kręgarza.

Oprócz wspomnia­nej wcześniej odległości, umieść ekran komputera na odpowiedniej wysokości względem oczu. Powinien on znajdować się około 2–4 cm poniżej linii wzroku. To pozwala odciążyć mięśnie karku i rozluźnić ramiona.

Zadbaj także o odpowiedni sposób siedzenia. Trzymaj nadgarstki wyprostowane, a łokcie zgięte pod kątem prostym. Kolana powinny znajdować się w tej samej linii co biodra i stopy⁴. Jeśli masz trudności z utrzymaniem tej postawy, sięgnij po pomoce, takie jak podkładka pod nadgarstek czy ergonomiczny fotel.

Pamiętaj o ćwi­czeniach. Wstawaj co jakiś czas, rozciągaj się. Oprzyj ręce o ścianę i staraj się ją odepchnąć lub też odwróć się do niej tyłem i wykonaj kilka skrętów. Jeśli zaś zauważysz u siebie drętwienie palców dłoni lub łokcia, zawroty głowy bądź problemy ze wzrokiem, skieruj się do neu­rologa. Długotrwały ucisk na stawy i nerwy, wynikający z siedzenia przed komputerem, może prowadzić do poważnych schorzeń, w przypadku których niezbędna jest czasem nawet operacja.

Zastój krwi w żyłach 

Jesteśmy stworzeni do ruchu. Kiedy poruszamy się, mię­śnie masują nasze naczynia krwionośne, poprawiając ich elastyczność i wspomagając przepływ krwi. Długotrwałe przebywanie w pozycji siedzącej jest więc dla naszego organizmu i układu krążenia nienaturalne i utrudnia prawidłową pracę krwiobiegu.

Efekt? Wzrost ciśnienia w żyłach i zmniejszenie ich giętkości, a także zastój krwi. To prosty przepis na żylaki, a nawet zakrzepicę, która stanowi zagrożenie dla życia. Istnieją całe szczę­ście naturalne sposoby, które mogą spowolnić rozwój choroby, nie zastąpią jednak wizyty u chirurga naczynio­wego i farmakoterapii. Jak wspomóc krążenie w nogach po długim dni przy biurku?

Jeśli lubisz smak ziół, sięgnij po napary i odwary. Mogą to być np. pędy i kora kasztanowca, ziele ruty – źró­dło wzmacniającej naczynia krwionośne rutyny, liście miłorzębu, kwiaty i liście fiołka trójbarwnego oraz liście winorośli pospolitej. Możesz też przygotować nalewkę z kwiatów arniki lub wyciąg na winie z winobluszczu pię­ciolistkowego⁵. Również medycyna Dalekiego Wschodu może przynieść Ci ulgę.

Obecny w natto (japońskie danie ze sfermentowanej soi) enzym – nattokinaza – udowod­nił swoje właściwości profilaktyczne i wspomagające leczenie żylaków i zakrzepicy żył głębokich⁶. Nattoki­naza jest dostępna w postaci suplementów. Zaopatrz się także w rajstopy lub pończochy uciskowe. Masują one naczynia krwionośne podobnie do mięśni podczas chodzenia.

Choroba hemoroidalna i żylaki

W guzkach odbytniczych również wzrasta ciśnienie krwi, co może prowadzić do ich opuchnięcia, a w związku z tym uczucia świądu, bólu i problemów z siedzeniem. Tzw. hemoroidy powoli przestają być wstydliwym problemem – to dobrze, ponie­waż zastój krwi w guzkach można skutecznie leczyć już w domowym zaciszu, ale trzeba zadbać o to na wcze­snym etapie choroby. Oto, jak w domowych warunkach możesz złagodzić objawy choroby hemoroidalnej.

Rób zimne okłady, ponieważ niska temperatura spra­wia, że naczynia krwionośne obkurczają się, w związku z czym mniej krwi napływa do hemoroidów, co łagodzi ból i świąd oraz zmniejsza objętość guzków. Wystarczy, że po wypróżnieniu się przyłożysz na dłuższą chwilę do odbytu nasączony zimną wodą papier toaletowy lub ręcznik.

W aptece znajdziesz natomiast maści i czopki, które działają przeciwzapalnie, przeciwbólowo i przeci­wświądowo oraz wzmacniająco na naczynia krwionośne. Możesz też zaopatrzyć się w chłodzące sztyfty doodbyt­nicze. To wyroby medyczne wielokrotnego użytku, które należy przed użyciem schłodzić w zamrażarce, a następ­nie umieścić w odbycie na kilka minut.

Nasiadówki, czyli siedzenie w misce lub wannie z ciepłą wodą, zawierającą ekstrakty ziołowe, skutecznie łagodzą objawy choroby hemoroidalnej. Do przygotowania nasiadówki możesz wykorzystać młode owoce kasztanowca, korę dębu, liście i korę oczaru wirginijskiego, kwiaty rumianku, liście szał­wii lekarskiej, ziele i kwiat krwawnika oraz skrzyp polny⁵.

Zioła te działają przeciwzapalnie, przeciwświądowo i ściągająco, łagodzą ból, hamują krwawienia i zmniej­szają obrzęk hemoroidów. Dobrze jest także wzmacniać naczynia krwionośne od środka, przygotowując napary i wyciągi do picia.

Wspomniany już kasztanowiec (nasiona), jemioła (macerat z młodych liści), krwawnik pospolity (ziele i kwiat), winorośl pospolita (liście), sosna nadmorska (kora) to niektóre z długiej listy ziół, przy­noszących ulgę w chorobie hemoroidalnej.

Możesz też przygotować wodny wyciąg z liści fiołka trójbarwnego lub z korzenia prawoślazu – przyjmą one postać śluzu ułatwiającego wypróżnianie się, łagodząc tym samym zaparcia często towarzyszące i zaostrzające objawy cho­roby hemoroidalnej⁵. 

Zaopatrz się również w poduszkę do siedzenia. Zmniejsza ona nacisk całego ciała na odbyt i w ten sposób poprawia krążenie w hemoroidach. Kup też niski podnóżek lub schodek dla dzieci – przyda się do wizyt w toalecie. Aby ułatwić wypróżnienie i zmniej­szyć ryzyko rozwoju hemoroidów oraz łagodzić objawy choroby hemoroidalnej wystarczy podstawić go pod nogi, gdy siedzimy na sedesie.

Warto także sięgnąć po metody znane od tysiącleci, np. w Indiach stosuje się wiele naturalnych metod leczenia hemoroidów, a jedną z nich jest mikstura na bazie pestek granatu. Jak ją przygotować? Zalej je wodą i gotuj, po czym zdejmij z ognia, przecedź i ostudź napój, a następnie pij go 2 razy dziennie. Możesz też zapisać się na kurs jogi: niektóre asany, w tym pozycja kobry, usprawniają krążenie krwi w guzkach odbytniczych⁷.

Niezależnie od tego, czy męczą Cię hemoroidy, czy żylaki, zapytaj w aptece o preparat z diosminą i hesperydyną. To substancje pochodzenia roślinnego, flawonoidy wyodrębione z owoców cytrusowych. Wśród licznych właściwości odnotowanych przez specjalistów warto tutaj wspomnieć o łagodzeniu objawów przewlekłej niewydolności żylnej i hemoroidów lub nawet ich odwracaniu.

Co wiecej, w badaniach klinicznych dio­smina okazała się skuteczniejsza w leczeniu żylaków niż pończochy uciskowe. Natomiast w przypadku choroby hemoroidalnej kombinacja obu substancji pozwalała skrócić czas występowania uciążliwych objawów⁸. Jak zwykle jednak najważniejsza jest profilaktyka. Jeśli chcesz uniknąć żylaków nóg i choroby hemoroidalnej, jedz dużo błonnika, nawadniaj się i podejmij aktywność fizyczną.

Codziennie wychodź na spacery, co najmniej 5 km, staraj się biegać lub pływać nawet kilka razy w tygodniu, unikaj natomiast jazdy konno i na rowerze ze względu na powrót do siedzącej postawy. Wstawaj od biurka co jakiś czas, żeby się rozciągnąć i zrobić kilka kroków. Jeśli to możliwe, poświęcaj codziennie pół godziny na gimnastykę. 

Tylko tyle wystarczy? Czasem to te najmniejsze kroki są najtrudniejsze do wykonania. Pamiętaj jednak, że jeśli mimo wdrożenia powyższych zmian objawy nie ustępują lub też wypróż­nianiu się towarzyszy krew, konieczna będzie wizyta u proktologa.

Jak ograniczyć niebieskie światło emitowane przez komputer?

Czy zatem domyślasz się już, jak ekran komputera wpływa na Twój organizm? Przesiadywanie przed telewizorem, telefonem czy właśnie komputerem do późnych godzin wieczornych utrudnia zasypianie, zakłóca sen, obniża jego jakość i utrudnia organizmowi regene­rację. Do tego dochodzi jeszcze ryzyko uszkodzenia siatkówki oka i rozwoju przedwczesnych zmian, powiązanych ze starzeniem się narządu wzroku, a nawet wyższe prawdopodobieństwo jego nowotworu.

Aby zmniejszyć negatywny wpływ niebieskiego świa­tła na organizm, zaopatrz się w oku­lary z filtrem światła niebieskiego – zmniejszają one pobudzający wpływ tych fal i ułatwiają zasypianie, zaś okulary z żółtymi szkłami pozwalają dłużej korzystać z komputera przy mniejszym obciążeniu organizmu⁹. Takie pomoce są dostępne w salonach optycznych, mają zwykłe szkła (tzw. zerówki), niewpływające na akomoda­cję soczewki oka.

Filtr na monitor komputera to nato­miast wygodniejsze rozwiązanie, jeśli nie jesteś przyzwyczajony do noszenia okularów. Może on dodatkowo ogra­niczać promieniowanie ultrafioletowe, które również uszkadza oczy.

Jeśli zatem elektrosmog jest poten­cjalnie szkodliwy, czy producenci urządzeń elektronicznych zdają sobie z tego sprawę? Oczywiście. Wszystkie sprzęty podłączane do prądu muszą spełniać pewne wymogi, również co do emisji fal elektromagnetycznych.

Tym, co nam szkodzi, jest przebywa­nie w pomieszczeniu z kilkoma włą­czonymi urządzeniami, co sprawia, że wytwarzane przez nie fale kumulują się – a normy dotyczą pojedynczych urządzeń. Niektóre osoby nawet tego nie zauważają, u innych natomiast wskutek ekspozycji na pole elek­tromagnetyczne pojawiają się bóle głowy, szumy uszne, nadwrażliwość słuchowa, zawroty głowy i zaburzenia równowagi, fibromialgia, zaburzenia poznawcze, bezsenność, przewlekłe zmęczenie i huśtawki emocjonalne, a nawet depresja.

Objawy dermatologiczne obejmują natomiast m.in. zaczerwienienie i pieczenie skóry. Wiele z tych symp­tomów wiąże się również z przewlekłym stresem, a ten prowadzi do kolejnych problemów zdrowotnych¹⁰. Emitowane przez urządzenia pole elektromagnetyczne, niczym kamyczek na stoku górskim, porusza zatem całą lawinę negatywnych skutków dla organizmu.

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ostrożnie pod­chodzi do kwestii nadwrażliwości na pole elektroma­gnetyczne, jednak nawet jej eksperci zwracają uwagę, że należy przyjrzeć się sprawie dokładniej¹¹. Ostatnie badania wskazują, że nadwrażliwość ta jest powią­zana z wieloczynnikową nadwrażliwością chemiczną, a u doświadczających jej osób odnotowano w moczu i we krwi podwyższony poziom markerów stresu.

Natomiast wymienione wyżej objawy powiązane z nadwrażliwością na promieniowanie elektromagnetyczne występowały u badanych częściej niż w grupie kontrolnej. Specjaliści apelują zatem do WHO o uwzględnienie nadwrażliwości na pole elektromagnetyczne jako zaburzenia neurolo­gicznego, które można leczyć, a co ważniejsze – zapobie­gać mu. Co zatem możesz zrobić, żeby ograniczyć wpływ elektrosmogu na swoje życie?

Zgodnie z ustaleniami naukowców, osoby doświadczające nadwrażliwości na promieniowanie elektromagnetyczne często cierpią na niedobory witaminy D i cynku, dla­tego rozważ ich suplementację. Uwzględnij też glu­tation (mięso, jabłka, szparagi, ziemniaki) lub inny silny antyoksydant, w związku z towarzyszącym nadwrażliwości przewlekłym stresem. Kolejnym produktem, który warto przyjmować, jest wyciąg z liści miłorzębu dwuklapowego, który wspomaga krążenie i wspomaga pracę mózgu.

Zastosuj także rozwiązania, ograniczające wpływ elektrosmogu na nasz organizm. Może to być antyradiator, czyli odpromiennik, chroniący organizm przed elektrosmogiem. Ma on najczęściej postać krążka, który uwalnia cząsteczki mające ładunek elektryczny, co chroni użytkownika komputera czy telefonu przed skutkami promieniowania.

Zaopatrz się też w matę na fotel lub podkładkę pod laptop albo etui na telefon komór­kowy, które pochłaniają szkodliwe promieniowanie elektromagnetyczne. Ogranicz korzystanie z komputera do minimum.

Zamiast odpo­czywać przy nim, udaj się na spacer lub spotkaj z przy­jaciółmi, wypożycz książkę, zapisz się do klubu hobby­stycznego bądź też zacznij uprawiać sport. Zaskoczy cię szeroki wachlarz możliwości spędzania wolnego czasu. Być może odkryjesz przy tym pasję, która pochłonie cię bez reszty.

Męskie gonady dobrze się czują w nieco chłodniejszym środowisku, a przegrzanie jąder może być przyczyną niepłodności. Dlatego panowie szczególnie powinni unikać siedzenia z laptopem lub tabletem na kolanach. Z kolei panie powinny chronić podbrzusze, zwłaszcza jeżeli są w ciąży, przed elektrosmogiem, za pomocą specjalnych podkładek pod laptopa lub koców ekranujących.