Kiedy odkryjesz, jak wspaniale możesz czuć się dzięki prawdziwej żywności – i zaczniesz czerpać ze wszystkich życiodajnych korzyści, które przynoszą te przepyszne pokarmy – zauważysz, że niskowęglowodanowa dieta przeciwnowotworowa to nie jest kara. Przekonasz się, że stanowi ona narzędzie wspierające zdrowie, długowieczność i dobrą kondycję.
„Niech pożywienie będzie lekarstwem, a lekarstwo pożywieniem”
„Niech pożywienie będzie lekarstwem, a lekarstwo pożywieniem” – znakomicie stwierdził powszechnie uważany za ojca medycyny Hipokrates. Trafił w dziesiątkę. Spożywane pokarmy i napoje mogą być podstawowym wskaźnikiem tego, czy dana osoba zachoruje na raka, pokona go, czy też całkowicie uniknie. A dostarczanie organizmowi właściwych rodzajów produktów spożywczych podczas zmagań z nowotworem lub inną chorobą przewlekłą to podstawa. Ludzki organizm powinno się postrzegać jako maszynę. Do bezproblemowego działania potrzebuje ona dobrej jakości źródeł energii. Odpowiednie rodzaje sycącego białka, niskoglikemicznych węglowodanów i zdrowych tłuszczów stanowią paliwo, którego „ta maszyna” wymaga do optymalnego funkcjonowania.
„Martwe jedzenie”, takie jak przetworzone ciastka, krakersy, makaron i ser, przepełniają puste kalorie, niewłaściwy rodzaj węglowodanów oraz długa lista trudnych do przeczytania i potencjalnie problematycznych składników. Z kolei naturalna żywność – świeże organiczne owoce i warzywa, mięsa (szczególnie podroby), orzechy i zdrowe oleje – może naprawdę leczyć. Przyjrzyjmy się bliżej pokarmom, które powinny stanowić źródło energii i dobrej kondycji, oraz tym, których należy za wszelką cenę unikać.
Dlaczego niskowęglowodanowa i wysokotłuszczowa dieta o umiarkowanej zawartości białka jest najlepsza?
Generalnie dla utrzymania dobrego stanu zdrowia, a zwłaszcza przy przestrzeganiu diety przeciwnowotworowej, powinno się spożywać pokarmy o niskiej zawartości węglowodanów, z umiarkowaną ilością białka i zasobne w zdrowe tłuszcze. Ten model żywienia czasami nazywa się dietą ketogeniczną, która kompletnie zmienia sposób wykorzystywania energii przez organizm.
W 2012 r. profesor i naukowiec dr Thomas Seyfried opublikował rewolucyjne odkrycia sugerujące, że nowotwór to choroba metaboliczna i jako taka powinna być metabolicznie leczona. Jego badania stanowiły rozwinięcie wniosków Otta Warburga, który przedstawił teorię, że wszystkie rodzaje raka to zaburzenia metabolizmu energetycznego. Z publikacji dr. Seyfrieda wynikało, że myszy laboratoryjne z guzami mózgu niezwykle dobrze reagowały na post i restrykcje kaloryczne.
Dr Seyfried odkrył, że ograniczenie spożycia węglowodanów głodziło komórki rakowe i zapobiegało ich wzrostowi. Założył, że wprowadzenie organizmu człowieka w stan ketozy dzięki zastosowaniu bardzo niskowęglowodanowej diety będzie miało podobny wpływ. To jeden z powodów, dla których często zalecamy dietę ketogeniczną bądź jej modyfikację naszym pacjentom ze zdiagnozowanym rakiem.
Jak działa dieta ketogeniczna?
Zwykle sprawdzonym źródłem energii jest dla organizmu glukoza. Węglowodany zawierają jej duże ilości, więc kiedy nie spożywa się ich wiele, ciało ucieka się do spalania jako paliwa tłuszczu. Proces ten nazywa się ketozą. W jego przebiegu wątroba rozkłada komórki tłuszczowe, zwane ciałami ketonowymi, w celu wykorzystania ich jako alternatywnego źródła energii. A ponieważ komórki rakowe pozyskują energię z glukozy, ale nie potrafią użyć w tym celu ciał ketonowych, uważa się, że dieta ketogeniczna może wspomóc ich głodzenie.
Aby wprowadzić organizm w stan ketozy, trzeba spożywać bardzo niewiele węglowodanów. Zastępuje się je zdrowymi tłuszczami i białkami. Dieta zasobna w odpowiednie tłuszcze prozdrowotnie działa na błony komórkowe, co jest istotne, ponieważ pełnią one funkcję „wartowników”, którzy wpuszczają składniki odżywcze do komórek i wspomagają pozbywanie się z nich produktów przemiany materii. Ten model żywienia ma również działanie przeciwzapalne, sprzyja dobrej kondycji jelit, redukcji masy ciała i przynosi inne pozytywne skutki zdrowotne. Próba zastosowania diety ketogenicznej lub jej modyfikacji powinna odbywać się pod kierunkiem specjalisty w dziedzinie medycyny integracyjnej.
Produkty spożywcze, których należy unikać w trosce o zdrowie
Zarówno weganom, jak i wegetarianom czy osobom stosującym dietę ketogeniczną bądź jej modyfikację powszechnie zalecam wykluczenie z jadłospisu cukru oraz wszystkich pokarmów przekształcanych weń na skutek metabolicznych przemian w procesie trawienia. Unikać zatem należy wysokoglikemicznych owoców, chleba, ryżu, białych ziemniaków, makaronu, prażonej kukurydzy, słodyczy, pierożków, ciast i krakersów. Radykalne ograniczenie spożycia tych przepełnionych węglowodanami pokarmów uważa się za jedną z najbardziej podstawowych zasad wszystkich zdrowych diet przeciwnowotworowych.
Należy unikać też wszelkich pokarmów powodujących w organizmie reakcje alergiczne lub zapalne. Jak można zauważyć alergię na konkretny produkt spożywczy? Jeśli jego spożywanie wywołuje uczucie zamroczenia, zmęczenia, tzw. mgły umysłowej bądź zły humor, prawdopodobnie występuje alergia lub nadwrażliwość. Porozmawiaj ze swoim specjalistą w dziedzinie medycyny integracyjnej na temat testów w kierunku alergii pokarmowych lub wypróbuj dietę eliminacyjną w celu odkrycia problematycznych pokarmów.
W mojej praktyce klinicznej większość osób ma alergie na tzw. drażliwą siódemkę. Należy zatem zwracać szczególną uwagę na reakcję organizmu podczas powrotu do spożywania tych produktów/grup produktów spożywczych, czyli:
- produktów nabiałowych,
- pszenicy,
- cukru,
- kukurydzy,
- soi,
- jajek (uwaga: często nie powodują problemów, jeśli są organiczne),
- orzechów ziemnych.
Należy unikać również wszelkich produktów, które są szczególnie toksyczne w nadmiernych ilościach. Należą do nich: alkohol, kofeina, napoje gazowane, dania typu fast food i przetworzona żywność.
- Potrawy smażone i grillowane Grillowanie z wykorzystaniem węgla drzewnego i smażenie na niezdrowych olejach może powodować powstawanie rakotwórczych związków chemicznych, które uszkadzają DNA. Aby zupełnie tego uniknąć, można korzystać z grilla gazowego lub piec, podsmażać na niewielkiej ilości tłuszczu bez panierowania, opiekać na ruszcie bądź gotować posiłki na parze.
- Żywność GMO: omijać z daleka W niezliczonych badaniach powiązano modyfikowaną genetycznie (ang. genetically modified, GMO) żywność z niepożądanym oddziaływaniem na organizm. Tego rodzaju produkty ściśle połączono z alergiami pokarmowymi, zespołem nieszczelnego jelita oraz kilkoma innymi problemami zdrowotnymi.
Z mojego doświadczenia wynika, że większość ludzi ma problemy z żywnością GMO. Niezależnie od tego, czy powoduje ona rozwój alergii, czy stan zapalny, najlepiej nie pozwalać sobie na udział w tym eksperymencie naukowym. Omijaj tego rodzaju produkty szerokim łukiem i kiedy to tylko możliwe, wybieraj organiczne pokarmy bez GMO. - Pszenica: Kiedyś zboże to było zdrowe. Niestety dziś prawie nie przypomina ono tego, które spożywali nasi przodkowie. Obecna gleba została pozbawiona niezbędnych składników odżywczych, a wiele odmian pszenicy modyfikuje się teraz genetycznie – dzięki silnie uzbrojonym przez firmę Monsanto amerykańskim farmerom. Korporacyjny gigant w zasadzie zmusił rolników do uprawy jego genetycznie modyfikowanych nasion, co zmienia oblicze przemysłu zbożowego na możliwe do przewidzenia nadchodzące lata. Nic dziwnego, że po rozpowszechnieniu stosowania herbicydu Roundup oraz ziaren GMO, które rozpoczęło się na początku lat 90. ubiegłego wieku, w całych Stanach Zjednoczonych zaobserwowano znaczny wzrost liczby przypadków celiakii i innych nadwrażliwości na gluten. Pszenica GMO jest pełna tego białka – będącego jedną z najbardziej prozapalnych substancji, która może prowadzić do stanów zapalnych przewodu pokarmowego. Powodują one rozwój zespołu nieszczelnego jelita. A ponieważ większość produktów z pszenicy jest obecnie wysoko przetworzona, natychmiast zamieniają się one w organizmie w cukier. Ta szybka transformacja powoduje nagłe wzrosty poziomu glukozy we krwi i późniejsze skoki stężenia insuliny. Stan zapalny i hiperinsulinemia to 2 główne czynniki ryzyka wystąpienia raka (i innych poważnych problemów zdrowotnych, takich jak cukrzyca), więc spożywanie zanieczyszczonej i nadmiernie przetworzonej pszenicy przypomina dolewanie benzyny do ognia.
- Starannie wybieraj nabiał Wiele sprzedawanych obecnie produktów mlecznych pochodzi od krów szpikowanych antybiotykami i hormonami, takimi jak rekombinowany bydlęcy hormon wzrostu. Spożywanie konwencjonalnie wytwarzanych wyrobów mlecznych i wołowiny powoduje również przyjmowanie tych szkodliwych substancji, które mogą być problematyczne z kilku powodów. Antybiotyki mogą zabijać korzystne bakterie w przewodzie pokarmowym, co zaburza funkcjonowanie układu odpornościowego. Hormony wzrostu mogą zakłócać działanie własnych hormonów organizmu oraz podwyższać poziom insulinopodobnego czynnika wzrostu 1 (IGF-1). Jego wysokie stężenia sprzyjają zaś rozwojowi raka, więc unikanie tych substancji to podstawa. Nie jest jednak tak źle – wiele produktów nabiałowych wciąż nadaje się do spożycia. Można np. jeść ser, twaróg z pełnotłustego mleka, masło i śmietanę, jeśli tylko są to wyroby organiczne. Można również spożywać nieprzetworzony kozi ser lub naturalny jogurt z mleka koziego. Kolejną opcją są mleczka orzechowe i inne zamienniki nabiału.
Aromatyczny alkaliczny rosół do popijania
2 szklanki fasolki szparagowej, 2 szklanki posiekanego na 5-centymetrowe kawałki selera, 2 szklanki posiekanej na 5-centymetrowe kawałki cukinii, 6-8 szklanek oczyszczonej wody.
Sposób przygotowania:
- Do średniego rondla włóż warzywa i zalej je wodą, doprowadź do wrzenia. Gotuj przez 30 min.
- Odcedź warzywa. Przechowywany w lodówce rosół pozostanie świeży przez 3 dni. Można go też mrozić.
Napój imbirowo-cytrynowy
Składniki na 1 porcję:
stewia do smaku, obrana i pozbawiona pestek cytryna, plasterek obranego świeżego imbiru o średnicy 2,5 cm lub do smaku, 280 ml oczyszczonej wody.
Sposób przygotowania: Wymieszaj wszystkie składniki w blenderze i miksuj do uzyskania gładkiej konsystencji. Chociaż napój można przechowywać w lodówce przez dobę, składniki odżywcze i enzymy szybko się utlenią, jeśli nie zostanie wypity od razu.
Świeży majonez
Składniki na 3 szklanki:
2 duże żółtka organicznych jajek, duże jajko, łyżka bezglutenowej musztardy diżońskiej, celtycka sól morska, ćwierć szklanki świeżo wyciśniętego soku z cytryny, 1,5-2 szklanek oleju z orzechów lub nasion bądź lekkiej oliwy z oliwek, świeży czosnek, bazylia, estragon i/lub koperek (opcjonalnie).
Sposób przygotowania:
- W nastawionym na średnie obroty blenderze lub malakserze przez minutę miksuj żółtka, jajko, musztardę, szczyptę soli i połowę soku z cytryny.
- Gdy maszyna wciąż pracuje, miarowym strumieniem delikatnie wlewaj do blendera olej – do czasu uzyskania pożądanej konsystencji mieszanki.
- Spróbuj mieszanki i – jeśli chcesz – dodaj więcej soku z cytryny. Dopraw do smaku dodatkową porcją morskiej soli, czosnku i/lub ziół.
- Majonez pozostaje świeży w szklanym pojemniku w lodówce do 5 dni. Przed mieszaniem i używaniem powinien wrócić do temperatury pokojowej.
Przeciwnowotworowe pokarmy
Mam świadomość, że te zdrowe zmiany w diecie początkowo mogą nie być łatwe, ale obiecuję, że warto podjąć ten wysiłek. Kiedy uświadomisz sobie, jak o wiele lepiej się czujesz po wykluczeniu wszelkich niezdrowych produktów ze swojego życia – i zrozumiesz, jak pyszna może być prawdziwa i zdrowa żywność – podziękujesz mi.
Oto skrócona lista zdrowych przeciwnowotworowych pokarmów.
Podroby/białko zwierzęce z dziczyzny lub zwierząt wypasanych na pastwiskach:
- podroby (wątróbka),
- rosół na kościach,
- czerwone mięso (bawole, bizonina, łosina, jelenina, baranina, wołowina),
- organiczne jajka od kur z wolnego wybiegu lub wypasanych trawą,
- organiczny drób (kurczak, indyk, kaczka, przepiórka),
- małe dziko żyjące ryby (łupacz, makrela, łosoś, sardynki).
Organiczne warzywa zielone i niskoskrobiowe:
- szparagi,
- karczochy,
- kiełki fasoli,
- buraki,
- brokuły,
- kapusta chińska,
- brukselka,
- kapusta,
- kalafior,
- seler,
- kapusta pekińska,
- szczypiorek,
- kapusta pastewna,
- ogórki,
- pastorały (jadalne pędy paproci),
- czosnek,
- fasolka szparagowa,
- cebulka dymka,
- jarmuż,
- por,
- sałata (wszystkie rodzaje),
- kapusta sitowata,
- cebula,
- pietruszka,
- rzodkiewka,
- kapusta czerwona i włoska,
- brukiew,
- szalotka,
- morskie warzywa organiczne (listownicowce, rodymenia palczasta, spirulina),
- szpinak,
- kiełki,
- rukiew wodna,
- cukinia.
Organiczne rośliny z rodziny psiankowatych, o wyższym indeksie glikemicznym i warzywa skrobiowe (bezproblemowe dla niektórych osób):
- buraki,
- papryka,
- bakłażan,
- pieczarki,
- pasternak,
- czerwone ziemniaki,
- kabaczki (wszystkie rodzaje),
- słodkie ziemniaki,
- pomidory,
- juka.
Organiczne niskoglikemiczne owoce:
- awokado,
- jeżyny,
- czarne jagody,
- malinojeżyny,
- cytryny,
- limonki,
- maliny,
- truskawki.
Organiczne orzechy i ziarna (preferowane kiełki):
- migdały,
- nerkowce,
- orzechy makadamia,
- pestki dyni,
- ziarna sezamu,
- pestki słonecznika,
- orzechy włoskie.
Zdrowe tłuszcze i oleje:
- masło kakaowe,
- olej kokosowy,
- olej konopny,
- olej z czerwonej palmy malezyjskiej,
- olej mct,
- oliwa z oliwek.
Świeże zioła i przyprawy:
- kolendra,
- czosnek,
- imbir,
- oregano,
- pietruszka,
- pieprz,
- rozmaryn,
- kurkuma.
Białko roślinne w proszku (do koktajli):
- nasiona szałwii hiszpańskiej,
- żurawina,
- nasiona konopi,
- groszek.
Zdrowe napoje:
- świeże zielone soki,
- herbata imbirowa,
- zielona herbata,
- czysta woda,
- herbata z kurkumą,
- sok z perzu.
Dodatkowe przyprawy/słodziki:
- sól morska,
- stewia.
Wypróbuj soki
Jednym z najprostszych sposobów na włączenie tych zdrowych produktów do diety jest wyciskanie z nich soków. W wielu kulturach uznaje się to za silne narzędzie detoksykacji, wspomagające usuwanie z organizmu ubocznych produktów przemiany materii i toksyn środowiskowych. Coraz więcej ludzi przyłącza się do sokowej rewolucji, aby walczyć z rakiem lub utrzymywać ogólnie dobry stan zdrowia.
Gorąco polecam uwzględnianie wyciskania soków we wszystkich protokołach dotyczących zdrowia i dobrej kondycji. Przynosi to kilka korzyści:
- dodaje energii,
- poprawia nastrój i samopoczucie,
- ogranicza tzw. mgłę umysłową,
- przywraca prawidłowe trawienie,
- pobudza układ odpornościowy.
Soki zapewniają również organizmowi przerwę od trawienia i metabolizowania pokarmów stałych. Co jeszcze lepsze, te wyciśnięte z całych owoców i warzyw zachowują 95% ich składników odżywczych. Przed wyciskaniem soku z warzyw i owoców opłucz je ekstraktem z pestek winogron, aby usunąć wszelkie pasożyty. Po prostu dodaj 20 kropli wyciągu do dużej miski z wodą i zanurz w niej wszystkie produkty przed umieszczeniem ich w sokowirówce.
Oto 2 moje ulubione przepisy na soki. Więcej znajdziesz ich – wraz z instrukcjami na temat siedmiodniowego sokowego oczyszczania – w mojej książce pt. „The Cancer Revolution” („Nowotworowa rewolucja”).
Podstawowy zielony sok
Składniki: 4 średniej wielkości marchewki, 8 szklanek szpinaku, łyżka świeżo wyciśniętego soku z cytryny, średniej wielkości burak, jabłko.
Opcjonalnie: Po wyciśnięciu soku dodaj do niego pół awokado lub białko roślinne, np. konopne, w proszku.
Przykładowy dzień zdrowego jedzenia z przepisami
A zatem wiesz już, które pokarmy spożywać, a których unikać. Złóżmy więc to wszystko w całość i przyjrzyjmy się przykładowemu jadłospisowi
- Przed śniadaniem Wypij ok. 170-220 ml wody cytrynowej lub herbaty miętowej z cytryną. Jeśli chcesz, możesz również wypić ok. 50 ml soku z perzu.
- Śniadanie Zjedz 2-3 jajek w koszulkach lub na twardo, 2 plasterki bekonu z indyka bez azotanów i cukru, pół awokado.
- Przedpołudnie Wypij ok. 220 ml mrożonej zielonej herbaty*. 30 minut przed lunchem. Wypij ok. 220 ml wody cytrynowej.
- Lunch Zjedz ok. 80-140 g łososia z koperkiem po diżońsku*, 2 szklanki młodej zieleniny, pół szklanki rzodkiewek, łyżka podstawowego sosu sałatkowego z olejem MCT*.
- Przekąska na podwieczorek Wypij ok. 220 ml napoju imbirowo-cytrynowego* lub oczyszczonej wody, zjedz łodygę selera z masłem migdałowym lub kubek aromatycznego alkalicznego rosołu*.
- 30 minut przed kolacją Wypij ok. 220 ml oczyszczonej wody.
- Kolacja Zjedz 1-2 miseczki sałatki z kurczakiem curry*, dodaj do niej łyżkę sosu sałatkowego z kolendrą.
Sałatka z kurczakiem curry
Składniki na 2 porcje:
łyżka domowej roboty świeżego majonezu*, łyżeczka płynnego oleju koksowego MCT, 100-170 g poszatkowanego lub pokrojonego w kostkę gotowanego kurczaka, pół szklanki posiekanego selera, ¼-½ łyżeczki curry w proszku, mała garść rodzynek sułtanek (opcjonalnie), 4 liście sałaty masłowej do podania.
Sposób przygotowania:
- W średniej wielkości misce wymieszaj majonez i olej, jak również ugotowanego kurczaka, seler i curry. Jeśli chcesz, dodaj rodzynki.
- Nakładaj mieszankę na liście sałaty i podawaj. Sałatkę można przechowywać w lodówce do 2 dni
Sos sałatkowy z kolendrą
Składniki na 6 porcji:
6 łyżek płynnego oleju kokosowego MCT lub oliwy z oliwek, sok wyciśnięty z połowy cytryny, łyżeczka bezglutenowej musztardy diżońskiej, pół łyżeczki aminokwasów kokosowych, 1-2 rozgniecionych ząbków czosnku, 2 łyżki oczyszczonej wody, szczypta pieprzu kajeńskiego (opcjonalnie), celtycka sól morska, garść świeżej kolendry, pół awokado.
Sposób przygotowania:
- Ubij w misce wszystkie składniki poza kolendrą i awokado oraz dopraw do smaku pieprzem kajeńskim.
- Połowę mieszanki przenieś do blendera i miksuj przez minutę na obrotach średnich do wysokich.
- Dodaj awokado i kolendrę oraz miksuj, aż mieszkanka stanie się gęsta i gładka.
- Dodaj miksturę do pozostałej w misce części sosu i wymieszaj łyżką. Przechowuj w szklanym słoiku. W lodówce sos pozostanie świeży do 4 dni.
- „Niech pożywienie będzie lekarstwem, a lekarstwo pożywieniem”
- Dlaczego niskowęglowodanowa i wysokotłuszczowa dieta o umiarkowanej zawartości białka jest najlepsza?
- Jak działa dieta ketogeniczna?
- Produkty spożywcze, których należy unikać w trosce o zdrowie
- Przeciwnowotworowe pokarmy
- Przykładowy dzień zdrowego jedzenia z przepisami