Czy grzyby obecne w naszym otoczeniu mogą być groźne dla zdrowia?
Jesteśmy pokryci grzybami. Tak, brzmi to nieco obrzydliwie, ale organizm człowieka wypełniają wszelkiego rodzaju grzyby – od dobroczynnych mikroorganizmów wspomagających równowagę biomu skórnego po szkodliwe gatunki, które mogą prowadzić do zakażeń i chorób ogólnoustrojowych.
Te mikroskopijne organizmy mogą przemieszczać się nie tylko na ludzkich organizmach, lecz także w powietrzu, na odzieży, w glebie oraz na żywności i w wodzie.
Badania wykazują właściwie, że powierzchnia skóry jest siedliskiem kilku różnych rodzajów grzybów. Można by pomyśleć, że to dłonie są ewidentnym „domem” dla licznych gatunków tych mikroorganizmów, ponieważ – jako istoty zmysłowe – zawsze dotykamy różnych rzeczy. Jednakże, choć aż roi się na nich od bakterii, tak naprawdę zawierają stosunkowo niewiele grzybów.
Co innego stopy. Ponieważ wiele grzybic dotyczy wilgotnych obszarów ciała lub tych często narażanych na tarcie, nie powinno to zaskakiwać. Około dekady temu naukowcy amerykańskich Narodowych Instytutów Zdrowia sporządzili spis grzybów bytujących na badanej grupie zdrowych osób. Wykorzystali DNA z próbek pozyskanych dzięki patyczkom kosmetycznym i obciętym paznokciom.
Odkryli na stopach aż 80 różnych rodzajów grzybów (pięty, skóra błon pomiędzy palcami i paznokcie były obszarami o ich największym zagęszczeniu)1. Naukowcy natknęli się nawet na Saccharomyces – drożdżaka używanego w procesie warzenia piwa!
Jak leczyć infekcje grzybicze stóp?
Na szczęście większość powszechnych infekcji grzybiczych można leczyć dostępnymi bez recepty kremami lub maściami przeciwgrzybiczymi, które są łatwo dostępne w sklepach ze zdrową żywnością oraz w internecie. Skuteczność wykazuje również kilka naturalnych roztworów do stosowania miejscowego oraz domowych leków2.
W jednym z badań pacjenci, którzy przez 6 miesięcy codziennie stosowali miejscowo preparat przeciwgrzybiczy zawierający witaminę E oraz olejki eteryczne – limonkowy, z oregano i drzewa herbacianego – osiągnęli zdumiewającą skuteczność w leczeniu grzybicy paznokci.
Imponujące 78,5% uczestników zauważyło całkowite ustąpienie onychomykozy3. Sięgnij po olejek z drzewa herbacianego, ocet jabłkowy, olej kokosowy, miód, aloes i sodę oczyszczoną. Stosuj je zgodnie z zaleceniami.
• grzybica stóp,
• grzybica pachwin,
• grzybica skóry,
• grzybica pieluszkowa,
• drożdżyce,
• onychomykoza (grzybica paznokci u stóp).

Kropidlaki i drożdżaki
Osoby z układem odpornościowym osłabionym w wyniku chorób, takich jak cukrzyca czy HIV, są bardziej narażone na rozwój poważniejszych infekcji grzybiczych. Aspergiloza to zakażenie powodowane przez kropidlaka. To rodzaj grzyba, który może bytować zarówno w budynkach, jak i na zewnątrz i wywoływać reakcje alergiczne, infekcje płuc oraz inne problemy4.

Coraz bardziej problematyczne i alarmujące jest pojawienie się na świecie gatunku Candida auris – łatwo rozprzestrzeniającego się i odpornego na wiele leków drożdżaka – który może prowadzić do ciężkich infekcji5. Na temat opcji leczenia tych chorób porozmawiaj z lekarzem. W niektórych przypadkach w celu eliminacji infekcji konieczne mogą być leki na receptę.
Czy infekcje grzybicze mogą zwiększać ryzyko raka?
W mojej książce pt. „The Cancer Revolution” („Nowotworowa rewolucja”) omawiam wiele przyczyn raka i czynniki, które w końcu przyczyniają się do jego rozwoju. Dla niektórych osób zaskakujący jest fakt, że na tej liście widnieją „zarazki”, takie jak wirusy, pasożyty i… grzyby. Pewne rodzaje pleśni oraz grzybów z rodzaju Candida nasilają stan zapalny w organizmie, co prowadzi do wzrostu ryzyka rozwoju raka.
Łagodne zakażenia nie zawsze są natychmiast zauważalne, przez co organizm przez miesiące – a nawet lata – pozostaje w stanie zapalnym, co może stworzyć korzystne do rozwoju raka środowisko. Dlatego kluczowa jest współpraca ze specjalistą w dziedzinie medycyny integracyjnej. Może on pomóc w wykryciu wszelkich ukrytych – ostrych lub przewlekłych – infekcji, które mogłyby stać się problematyczne. Zajęcie się nimi w początkowej fazie możliwie jak najszybciej to największa szansa na obniżenie ryzyka nowotworowego w przyszłości.
Drożdżyca jest powszechnie występującą, choć dramatycznie nierozpoznawaną grzybicą, która zasługuje na dłuższe omówienie. W rozsądnych ilościach naturalnie występujący na skórze, w jamie ustnej, gardle, pochwie i przewodzie pokarmowym grzyb z gatunku Candida albicans jest nieszkodliwy.
Problematyczny staje się jednak przerost tego drożdżaka. Długa lista wiązanych z kandydozą objawów takiego stanu obejmuje: świąd skóry, wysypki, przewlekłe zmęczenie, mgłę umysłową i dolegliwości żołądkowo-jelitowe, takie jak skurcze, wzdęcia i biegunki.
Kandydoza może być trudna do zdiagnozowania. Przez lata medycyna konwencjonalna ignorowała ten realny problem zdrowotny. Pacjentom mówiono, że wszystko jest z nimi w porządku, a problem istnieje wyłącznie „w ich własnych głowach”.
Na szczęście sytuacja się zmieniła, ponieważ coraz więcej praktyków uznaje istotę właściwej równowagi bakterii jelitowych. Przewód pokarmowy wypełniają korzystne i szkodliwe drobnoustroje, a utrzymywanie ich pod kontrolą to podstawa. Kiedy przeważać zaczynają te drugie, pojawiają się – czasem poważne – objawy.
Jak skutecznie chronić się przed infekcjami grzybiczymi?
Leczenie kandydozy zaczyna się w kuchni. Drożdżaki dobrze rozwijają się dzięki cukrowi, należy go więc wykluczyć z diety. Nieorganiczny nabiał również może być wodą na młyn tych drobnoustrojów ze względu na antybiotyki, które zawiera, a które uśmiercają dobroczynną florę jelitową. Wysoka zawartość laktozy – będącej jednym z ulubionych „posiłków” grzyba z rodzaju Candida – również sprzyja rozrostowi drożdżaków.
Pokarmy zawierające pleśń lub drożdże, np. chleb i pieczarki, również mogą sprzyjać rozrostowi drożdżaka z rodzaju Candida. Powinno się ich zatem unikać. Należy też odstawić alkohol, a w szczególności słodkie wino i piwo, które zawiera drożdże.
Podobnie jak wiele powszechnych problemów zdrowotnych kandydozę można leczyć naturalnie dzięki właściwemu odżywianiu organizmu. W diecie powinny znaleźć się zatem prawdziwe wysokobiałkowe nieprzetworzone pokarmy, zdrowe tłuszcze i mnóstwo składników odżywczych.
Uwzględnia je poniższa lista, ale pamiętać należy, że większość dozwolonych produktów, takich jak płody rolne i mięso, znajduje się na obrzeżach i w/na zewnętrznych alejkach/ ścianach sklepu spożywczego.
W przypadku kandydozy najlepiej wykluczyć z diety poniższe produkty:
- cukier i jego zamienniki oraz sztuczne słodziki (z wyjątkiem stewii),
- gluten,
- nabiał,
- alkohol,
- warzywa skrobiowe (ziemniaki, kukurydza, fasola, groch),
- słodkie owoce (banany, mango, figi, daktyle, rodzynki)*,
- gotowe napoje (napoje gazowane, kawa, herbaty ziołowe, napoje butelkowane lub puszkowane),
- przetworzone tłuszcze i oleje (olej rzepakowy, sojowy oraz margaryny).
* Do ustąpienia objawów najlepiej unikać wszystkich owoców. Następnie można powoli ponownie wprowadzać do jadłospisu te mniej słodkie, takie jak owoce jagodowe, cytrusowe i jabłka
Do czasu wyleczenia jelit i przywrócenia równowagi należy trzymać się poniższych produktów:
- mięso,
- drób,
- owoce morza,
- jajka,
- warzywa niskocukrowe i niskoskrobiowe (zielenina, brokuły, cukinia, szparagi, cebula, marchew, pomidory),
- kiełki nieprzetworzonych zbóż (bez dodatku drożdży),
- orzechy i ziarna (niesolone i nieprażone orzechy włoskie, migdały i nerkowce),
- zdrowe oleje (sezamowy, organiczny kokosowy z pierwszego tłoczenia na zimno).
Naturalne wspomaganie
Pewne suplementy diety o właściwościach przeciwgrzybiczych można stosować w leczeniu różnych infekcji grzybiczych i grzybic. Podobnie jak w przypadku wielu protokołów suplementacji najlepiej wykorzystywać różne środki cyklicznie. Wypróbowywanie ich pojedynczo przez miesiąc lub do wyczerpania zapasów to dobra metoda, którą łatwo wprowadzić. Wysokiej jakości suplementy diety można znaleźć w sklepach ze zdrową żywnością lub na stronie internetowej perfectlyhealthy.com, gdzie można nabyć wybrane preparaty, które przepisuję moim pacjentom. Wszystkie produkty należy stosować zgodnie z zaleceniami na butelce, chyba że specjalista zasugeruje co innego.
- Olejek z oregano Zdrowotne właściwości oregano zachwala się od tysięcy lat, a płynące z jego stosowania korzyści doceniono nawet na kartach Biblii. Olejek z oregano, prawdopodobnie dzięki wysokiej zawartości fenolu o nazwie tymol, ma silne działanie odkażające i przeciwgrzybicze. Jedno z badań sugeruje, że olejek z oregano działa również synergistycznie z doustnymi środkami przeciwgrzybiczymi wybijającymi drożdżaki z gatunku Candida albicans6. Korzystne może być także dodawanie tego aromatycznego zioła do jedzenia. Weź trochę świeżego oregano, posiekaj i wrzucaj do ulubionych dań!
- Wyciąg z liści oliwki W kulturach starożytnej Grecji i Rzymu oliwki czczono. Stosowano je jako środek płatniczy, produkt spożywczy i paliwo – stanowiły podstawę tamtych czasów – i nie bez powodu. Korzyści dla układu sercowo-naczyniowego płynące ze spożywania oliwy z oliwek są dobrze znane. Jednak zawarty w liściach drzewa oliwnego fenol – oleuropeina – to supergwiazda w swoim własnym zakresie. Ma ona silne właściwości przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze. W badaniu, którego wyniki opublikowano na łamach czasopisma Current Medical Mycology, naukowcy uznali nieprzetworzony wyciąg z liści oliwki za odpowiedni do stosowania w leczeniu i profilaktyce kandydoz, takich jak pleśniawka7.
- Olejek goździkowy Poza fantastycznym zapachem goździki mają silne właściwości przeciwgrzybicze i odkażające. Najbardziej aktywnym składnikiem tej przyprawy jest eugenol (występujący również w olejku cynamonowym). Związek ten ma udowodnione właściwości przeciwgrzybicze. Badanie, którego wyniki opublikowano na łamach czasopisma Frontiers in Pharmacology, wykazało, że „dzięki aktywności grzybobójczej eugenol może być korzystny w klinicznym postępowaniu z kandydozą, a szczególnie leczeniu jej miejscowych rodzajów, takich jak kandydoza sromu i pochwy oraz jamy ustnej”8.
Probiotyki: Ponieważ kluczem do zwalczenia drożdżaków z rodzaju Candida i wsparcia układu odpornościowego jest równowaga flory jelitowej, suplementacja wysokiej jakości probiotyków jest niezbędna.
Olej rybi: to kolejny logiczny wybór. Według najnowszego badania zawarte w nim niezbędne kwasy tłuszczowe „wykazują znaczący hamujący wpływ na drożdżaki z rodzaju Candida i zostały ostatnio uznane za potencjalne alternatywne środki przeciwgrzybicze”9.
Witamina C: Zwiększenie spożycia tego składnika to również dobry pomysł. Od dawna zachwala się ją jako silny środek wzmacniający odporność, ale ma ona również silne właściwości przeciwdrobnoustrojowe. Może więc wspomóc profilaktykę i leczenie infekcji grzybiczych.

Jakie są przyczyny infekcji grzybiczych?
Doug Kaufmann, autor i gospodarz emitowanego na całym świecie programu telewizyjnego i podcastu pt. „Poznaj przyczynę”, jest jednym z najbardziej szanowanych i najlepiej zorientowanych źródeł wiedzy o świecie grzybów. Przez dekady współpracował z naukowcami i specjalistami w dziedzinie żywienia w celu odkrycia prawdy na temat roli tych mikroorganizmów w rozwoju chorób.
Kaufmann, dręczony własnymi problemami zdrowotnymi po powrocie z Wietnamu w 1971 r., rozpoczął edukację świata w dziedzinie potencjalnego wpływu grzybów na zdrowie. Jak się okazuje, liczba chorób i zaburzeń zdrowotnych, które – jak ustalili naukowcy – mają pochodzenie grzybicze, jest zdumiewająca.
Strona internetowa knowthecause.com to absolutne bogactwo informacji dla każdej osoby chcącej głęboko zanurzyć się w ten fascynujący świat. Jeśli masz jakieś problemy zdrowotne, poważne lub mniej, Kaufmann zachęca do zapamiętania akronimu FUPO (ang. fungus until proven otherwise – „o ile nie potwierdzono czegoś innego, przyczyną jest grzyb”). Na szczęście możemy żyć z grzybami pośród nas w przyjaźni. Wymaga to jednak pewnego poświęcenia i zaangażowania. Bądź pewien, że dzięki właściwemu odżywianiu, suplementom diety i wiedzy możliwe jest leczenie, a nawet cofnięcie kandydozy i innych infekcji grzybiczych.
Najlepiej współpracować ze specjalistą w dziedzinie medycyny integracyjnej zaznajomionym z różnorodnością przeciwgrzybiczych protokołów. Zapraszamy pacjentów z całego świata do Centrum Nowej Medycyny, ale można też poszukać lekarzy w swojej okolicy.
- Francis Collins, “Yes, It’s True: There’s Fungus among Us,” May 28, 2013, directorsblog.nih.gov
- Nikita Banerjee, “18 Simple Home Remedies for Fungal Infections!,” June 19, 2023, pharmeasy.in/blog
- Skin Appendage Disord, 2020; 6(1): 14–18
- CDC, “Aspergillosis,” Dec 27, 2022, cdc.gov
- CDC, “Candida auris,” Dec 27, 2022, cdc.gov
- BMC Complement Altern Med, 2015; 15: 417
- Curr Med Mycol, 2015; 1(4): 37–39
- Front Pharmacol, 2022; 13: 872127
- Infect Drug Resist, 2022; 15: 4181–93