Jasnota purpurowa - właściwości zdrowotne i zastosowanie

Jasnota purpurowa to popularne ziele, powszechnie występujące w naszym kraju. Często mylona jest z pokrzywą – i dlatego bywa nazywana pokrzywą kwitnącą – jednak nie ma zdolności parzących. To jedna z najwcześniej dostępnych wiosną roślin leczniczych. Traktowana jest głównie jako chwast i wciąż jeszcze zbyt mało doceniana, choć w pełni na to zasługuje, ze względu na swoje szerokie właściwości prozdrowotne. Jadalne są zarówno liście, jak i kwiaty, które zawierają wiele cennych składników – flawonoidy, związki irydoidowe¹, olejki eteryczne, kwas chinowy, kawowy, chlorogenowy i hydroksycynamonowy, garbniki, ksantofile, saponiny, śluzy, alkaloidy, cholinę, witaminy A i C, żelazo oraz błonnik.

Właściwości lecznicze jasnoty purpurowej

Ta lecznicza roślina ma kojący wpływ na przewód pokarmowy i wątrobę, stymuluje wydzielanie soków: żołądkowego, trzustkowego oraz żółci. Ma właściwości bakteriobójcze, przeciwzapalne, przeciwutleniające² oraz zdolność do hamowania peroksydacji lipidów³. Działa przeciwkrwotoczne i rozkurczowo, dlatego wykorzystywana jest w kuracjach przy bardzo obfitej menstruacji, znacząco zmniejszając dolegliwości miesiączkowe, jak również przy krwawieniach z nosa i hemoroidach. Utrudnia też rozwój bakterii i grzybów, a także obniża ciśnienie krwi oraz łagodzi bóle głowy.

Jasnota purpurowa na układ trawienny

Przy problemach z wydzielaniem soków żołądkowo-jelitowych, a co za tym idzie utrudnionym przyswajaniem pokarmów, łatwo o niedobory witamin oraz innych składników odżywczych w organizmie. Warto w takich sytuacjach spożywać jasnotę pururową, by zadbać o zakwaszenie żołądka, co pozwoli na lepsze trawienie białek z pożywienia. Roślina działa bardzo korzystnie na układ trawienny, pobudza wydzielanie soku żołądkowego, żółci (co wspomaga trawienie tłuszczów) oraz soku trzustkowego.

Dodatkowo działa ochronnie na wątrobę, wspomaga jej pracę i zapobiega niestrawności. Hamuje także rozwój niekorzystnych grzybów i drobnoustrojów w przewodzie pokarmowym, dzięki czemu może być pomocna przy zatruciach pokarmowych. Obecność błonnika w jasnocie wspomaga pasaż treści jelitowej. Warto jednak zaznaczyć, iż spożywana w większych ilościach może działać przeczyszczająco.

Dolegliwości kobiece a jasnota purpurowa

Nadużywanie leków, przewlekły stres, zanieczyszczone środowisko oraz nadmierna ilość hormonów i substancji chemicznych dodawanych do pożywienia są częstą przyczyną zaburzeń hormonalnych układu moczowo-płciowego u kobiet. W przypadku wystąpienia tych dolegliwości warto sięgnąć po jasnotę purpurową, która stosowana zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie, pomaga zwalczać uporczywe upławy oraz świąd.

Dodatkowo zioło wpływa na zmniejszenie nadmiernego krwawienia miesiączkowego, pomaga regulować występowanie miesiączek i łagodzi skurcze, dzięki czemu zmniejsza związane z nimi dolegliwości bólowe.

W medycynie tradycyjnej i ludowej na całym świecie od wielu lat roślina wykorzystywana jest w leczeniu niektórych chorób ginekologicznych, takich jak krwotok miesiączkowy, krwotok z macicy, zapalenie pochwy, zapalenie szyjki macicy, krwawienie po porodzie⁴, a także uważana bywa za środek antykoncepcyjny⁵.

Jasnota purpurowa pomaga na ból i rozluźnia

Jasnota purpurowa jest jednym z nielicznych ziół, które mają wpływ na zmniejszenie napięcia mięśni szkieletowych – mikrorelaksacyjnych, stabilizujących kręgosłup, zmniejsza także drżenie mięśni poprzecznie prążkowanych i hamuje skurcze mięśni gładkich. Te cechy Lamium purpureum czynią ją pomocną przy bólach pleców. Właściwości tonizujące układ nerwowy i rozluźniające tej rośliny pomagają łagodzić napięciowe bóle głowy i migreny.

Ma także działanie uspokajające, redukujące stres oraz obniżające ciśnienie krwi dzięki temu, że zmniejsza napięcie ścian krwionośnych. Obecne w niej związki irydoidowe i flawonoidy warunkują silne działanie przeciwzapalne⁶.

Zastosowanie jasnoty purpurowej

Ocet z jasnoty purpurowej

Pół słoika posiekanego, kwitnącego i świeżego ziela zalej przegotowaną i ostudzoną wodą z cukrem w proporcji 5 łyżek cukru na litr wody, dodaj klika łyżek naturalnego octu jabłkowego, przykryj ściereczką i zabezpiecz gumką, aby do środka nie dostały się muszki. Mieszaj codziennie wyparzoną łyżką aż ziele opadnie na dno. Biały gęstawy osad na górze to tzw. matka octowa. Po 3 tygodniach ocet przecedź i zlej do butelek, pozostaw do sklarowania. Następnie raz jeszcze zlej płyn znad osadu, zakręć i odstaw w chłodne miejsce do dojrzewania.

Pij rano 1-2 łyżki, rozpuszczone w szklance wody. Wspomaga trawienie, zwiększając wydzielanie kwasu żołądkowego, wspiera wątrobę, podnosi kwasowość soku żołądkowego, działa przeciwzapalnie, hamuje rozwój chorobotwórczych bakterii i grzybów w układzie pokarmowym.

Nalewka z jasnoty purpurowej

Szklankę świeżego ziela jasnoty zalej 3 szklankami ciepłego alkoholu 40%. Następnie odstaw na ok. 2 tygodnie. Po tym czasie trzeba ją przefiltrować i przelać do butelek z ciemnego szkła.

Przechowuj w cienistym miejscu, pij 2 razy dziennie po 10-15 ml rozcieńczone w 100 ml wody z dodatkiem miodu. Nalewka pomaga na napięciowe bóle głowy, zwłaszcza te na tle nerwowym, migreny i nerwice. Ułatwia też rozluźnienie mięśni.

Napar z jasnoty purpurowej

1-2 łyżki suszonego ziela jasnoty purpurowej zalej szklanką wrzątku, parz pod przykryciem przez kilka minut. Taki napar jest polecany w celu złagodzenia dolegliwości menstruacyjnych, niedokwaśności, czy też w dolegliwościach przewodu pokarmowego. Możesz go pić z dodatkiem miodu – złagodzi przeziębienie oraz kaszel.

Wino jasnotowe

4 garście ziela rośliny posiekaj i spryskaj 40% alkoholem, przykryj i odstaw na kilkanaście minut. 500 ml białego wina podgrzej (nie może się zagotować!) i zalej nim surowiec. Odstaw do przemacerowania na 2-3 tygodnie w temperaturze pokojowej, następnie przecedź.

Pij ok. 40 ml do posiłku, raz dziennie. Kieliszek wina jasnotowego wspomaga trawienie, poprawia samopoczucie, a także niweluje nerwobóle.

Jasnota purpurowa — ciekawostki

• Występowanie: w Europie, Azji i Ameryce Północnej. Jasnota purpurowa to roślina jedno lub dwuroczna, ronąca na glebach zarówno lżejszych, jak i gliniastych, zasobnych w próchnicę i składniki pokarmowe, umiarkowanie wilgotnych. Na polach uprawnych i w ogrodach często traktowana jest jako chwast.
• Surowiec: ziele i kwiaty (Herba et Flos Lamii). Cała roślina jest jadalna, szczególnie warto zbierać kwitnące szczyty pędów.
• Pora zbioru: kwitnie w kwietniu i maju. Kwiaty należy zbierać w czasie kwitnienia, suszyć w cieniu, w przewiewnym miejscu. Natomiast liście można zbierać do października.