Uzależniające energetyki: cicha groźba w kolorowej puszce

Energetyki pijemy na potęgę – tak mówią statystyki. W 2023 roku globalny rynek napojów energetycznych osiągnął wartość 59,3 miliarda dolarów i przewiduje się, że do 2026 roku wzrośnie do 86 miliardów dolarów, co oznacza średni roczny wzrost na poziomie 7%. Młodzi dorośli i nastolatkowie stanowią największą grupę konsumentów napojów energetycznych. Około 66% konsumentów to mężczyźni, a 65% to osoby w wieku od 13 do 35 lat.

W Polsce co najmniej raz w tygodniu po napoje energetyzujące sięga co dziesiąty 11-latek i już prawie połowa 15-latków. Wyniki badań przeprowadzonych przez Instytut Matki i Dziecka (IMiD) w Warszawie oraz Uniwersytet Warszawski w 2022 roku wskazują, że aż jedna czwarta najmłodszych uczniów deklaruje, że pije napoje energetyzujące, a częstość picia tych napojów zwiększa się wraz z wiekiem.

To o tyle niepokojące, że te napoje to naprawdę nie jest oranżada! Oto, co trzeba o nich wiedzieć, zanim sięgnie się po kolejną puszkę, by usłyszeć to przyjemne "psssst" i dostać po chwili obiecywanych "skrzydeł".

Co to są napoje energetyczne?

Napoje energetyczne to napoje zawierające wysokie ilości kofeiny i cukru, a także inne składniki, takie jak tauryna, guarana, glukoza i witaminy z grupy B. Są one często spożywane w celu zwiększenia wydajności fizycznej, poprawy czujności umysłowej i podniesienia poziomu energii. Są jak błyskawica w butelce, obiecująca natychmiastowe ożywienie i zwiększenie wydajności. Jednak, podobnie jak błyskawica, mogą one przynieść więcej szkód niż korzyści, zwłaszcza gdy są spożywane regularnie i w dużych ilościach.

Jak działają napoje energetyczne?

Działanie napojów energetycznych opiera się głównie na zawartości kofeiny, która jest głównym składnikiem stymulującym. Kofeina działa na układ nerwowy, zwiększając czujność i zmniejszając uczucie zmęczenia. Inne składniki, takie jak tauryna, regulują poziom energii, rytm serca i skurcze mięśni, podczas gdy guarana zwiększa czujność, a witaminy z grupy B pomagają organizmowi przekształcać pokarm w energię. Są jak małe iskry, które rozpalają ogień w naszym organizmie, zwiększając naszą energię i czujność.

Uzależnienie od napojów energetycznych

Uzależnienie od napojów energetycznych może wynikać z kilku przyczyn. Po pierwsze, napoje te zawierają kofeinę i cukier, które mogą wywoływać wydzielanie dużej ilości dopaminy, neurotransmitera odpowiedzialnego za uczucie przyjemności. Przy regularnym i nadmiernym spożyciu, receptory dopaminy mogą osłabnąć, co oznacza, że potrzebna jest większa ilość substancji uzależniającej, aby odczuć te same efekty. To tworzy błędne koło, które prowadzi do uzależnienia. Po drugie, niektóre osoby mogą wierzyć, że nie są w stanie wykonywać swojej pracy, ćwiczyć na siłowni, uczyć się do egzaminów lub wykonywać innych czynności, jeśli nie spożyją napoju energetycznego. Wreszcie, spożywanie napojów energetycznych w pewnych grupach społecznych może prowadzić do nadmiernego spożycia towarzyskiego, które kończy się tolerancją, zależnością i uzależnieniem.

Uzależnienie od napojów energetycznych różni się od uzależnienia od kawy. Młode osoby pod wpływem napojów energetycznych stają się bardziej impulsywne i podatne na wpływ grupy. Po odstawieniu napojów energetycznych mogą mieć znacznie gorszy nastrój, który czasem sięga prawie epizodu depresyjnego.

Skutki zdrowotne picia zbyt dużej ilości energetyków

Spożywanie zbyt dużej ilości napojów energetycznych może prowadzić do wielu negatywnych skutków zdrowotnych. Do najważniejszych z nich należą:

• bezsenność,
• bóle głowy,
• przyspieszone bicie serca,
• podwyższone ciśnienie krwi,
• zaburzenia rytmu serca,
• odwodnienie,
• w skrajnych przypadkach zawał serca.

Ponadto, regularne spożywanie dużych ilości cukru zawartego w napojach energetycznych może prowadzić do otyłości, cukrzycy typu 2 i chorób serca. Naukowcy z Uniwersytetu Medycznego w Lublinie zauważają, że "energetyki" są sztuczne i zawierają wiele składników, które mogą być potencjalnie szkodliwe. Oprócz kofeiny i cukru, napoje te zawierają substancje, które mogą się odkładać w organizmie lub wywoływać długofalowe skutki.

Napoje energetyczne mogą być uzależniające i mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, zwłaszcza jeśli są spożywane w dużych ilościach. Dlatego ważne jest, aby spożywać je z umiarem i być świadomym potencjalnego ryzyka.

Skutki uboczne picia napojów energetycznych

Uzależnienie od napoju energetycznego może mieć inne negatywne skutki uboczne. Przede wszystkim napoje energetyzujące są kwaśne, a ich częste spożywanie może z czasem spowodować przebarwienie zębów i zniszczenie szkliwa. Może to sprawić, że będziesz bardziej podatny na problemy z zębami.

Ponadto częste spożywanie napojów energetycznych może powodować przyrost masy ciała. Pełnocukrowe napoje energetyczne zawierają około 110 kalorii na 250 ml porcji. Ale większe puszki mogą zawierać dodatkowe 275 kalorii lub więcej.

Badania powiązały również częste spożywanie napojów energetycznych i napojów słodzonych cukrem z przewlekłymi problemami zdrowotnymi, takimi jak choroby serca, cukrzyca typu 2 i zaburzenia pracy nerek. Chociaż opcje napojów energetycznych bez cukru mogą wydawać się zdrowsze, zawierają tyle samo kofeiny. Sztuczne słodziki zostały również powiązane ze zwiększonym ryzykiem cukrzycy typu 2 i zespołu metabolicznego.

Oprócz problemów zdrowotnych, regularne kupowanie napojów energetycznych może wpłynąć na finanse. Kupowanie dwóch lub więcej dziennie może kosztować tyle samo, co uzależnienie od papierosów.

Napoje energetyczne, te kolorowe puszki pełne obietnic, mogą okazać się wilkiem w owczej skórze. Mogą przynosić krótkotrwałe korzyści, ale ich długotrwałe spożycie może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych. Dlatego ważne jest, aby spożywać je z umiarem i być świadomym potencjalnego ryzyka. Pamiętaj, że prawdziwa energia pochodzi ze zdrowej diety, regularnej aktywności fizycznej i odpowiedniej ilości snu, a nie z pełnej chemii puszki.